Dagiti Sumasala a Diablo iti Yare
KATENGNGAAN pay laeng ti agsapa, ngem nakadagdagaangen. Bayat a binuyami ti grupo dagiti lallaki a nakaaruat iti kompleto a tradisional a kawes, pinampanunotmi no kasano a madaeranda ti kainaran! Sarsarungkaranmi idi ti bassit nga agrikultural nga ili ti San Francisco de Yare, Venezuela. Dagiti lallaki a nakakawes ket ti agdindinamag a Diablos Danzantes de Yare, Dagiti Sumasala a Diablo iti Yare.
Katoliko ti kaaduan a tattao iti Venezuela ket kunada a mamatida iti Biblia. Iti adun a kaputotan, nupay kasta, nagbalinen a napateg a paset iti kultura ti lugarda dagiti ritual a sala a sipapanayag a mangitampok iti pannakaipabuya dagiti demonio. Saan laeng a panuynoyan ti Iglesia Katolika dagiti sala no di ket aktual nga itantandudona ida. Kastoy ti mapaspasamak kadagiti Sumasala a Diablo iti Yare.
Idi nakagtengkami iti Yare, naklaatkam a nakakita a ti lokal a hedkuarter ti Panagkakabsat ti Kasasantuan a Sakramento, maysa nga organisasion dagiti Katoliko, ti hedkuarter met dagiti sumasala a diablo. Ti pasdek ket pagaammo kas ti Casa de Los Diablos (Balay Dagiti Diablo). Mierkoles idi, ti aldaw sakbay ti piesta dagiti Katoliko a Corpus Christi, ket nagadu ti propesional a retratista a nagpuesto iti ruar ti pasdek. Kellaat nga adda napigsa a panagtambor, ket nangrugin a nagsala ti sumagmamano a lallaki a nakakawes kas demonio.
Kawes Dagiti Sumasala a Diablo
Agaruat ti tunggal sumasala iti nalabaga a kamisadentro, nalabaga a pantalon, nalabaga a medias, ken sandalias. Agiyukkor ti tunggal maysa iti rosario, krus, ken medalion dagiti Katoliko. Sabali pay a krus ti maikab-it iti kawesna. Iti maysa nga ima ti tunggal maysa, iggamanna ti diablot’ itsurana a kalangiking ken maysa nga ababa a pagablat iti sabali nga ima. Ngem ti agminar unay ket ti dadakkel a nakaal-alingget, namaris a maskara, nga addaan sara, dadakkel a mata ken, masansan, a nakaparang a ngipngipen. Tunggal maskara ket naikabit iti atiddog, nalabaga, lupot a kaputsa.
Naammuanmi nga adda nadumaduma a kita ti sumasala. Ti kangrunaan a capataz, wenno manangaywan, ket pagaammo met kas ti diablo mayor, wenno panglakayen a diablo. Uppat ti sara ti maskarana. Kaaduanna, isut’ mapili gapu iti kinalakayna. Tallo ti sara ti katulongan ti manangaywan, wenno segundo capataz, ket dua laeng ti sara dagiti ordinario a sumasala nga awanan iti ranggo. Dadduma kadagiti sumasala ket promeseros, tattao a tungtungpalenda ti karida nga agsala maminsan iti kada tawen iti sumagmamano a tawen, wenno nalabit iti intero a panagbiagda. Daytoy a kari, wenno sapata, ket kadawyan nga aramiden dagiti indibidual a mamati a pinatgan ti Dios ti espesial a kalikagumda.
Mapanda iti Simbaan
No tengngat’ aldaw, panawan dagiti sumasala ti hedkuarterda ken mapanda iti simbaan ti lugarda tapno agkiddaw iti pammalubos ti padi iti nabati a paset ti prosesionda. Sabten dagiti sumasala a diablo ti padi iti ruar ti simbaan. Sadiay nga agparintumengda tapno agpabendisionda kenkuana. Sada agsala kadagiti kalsada ti ili, no dadduma iti kada ruangan. Talaga a masansan a pasabatan dagiti bumalay dagiti sumasala a diablo iti kendi, inumen, ken dadduma pay a taraon. Agmalmalem daytoy a prosesion.
Kabigatanna, bayat a mangrugi ti Misa iti simbaan, agtitipon manen dagiti sumasala idiay Casa de Los Diablos. Iti sangsangkagiddan a panagkalangikingda, manipud sadiay agsalada nga agpasementerio, iti bansag dagiti tambor. Naaramid ti maysa nga altar idiay sementerio, ket iti saklang dayta, padayawanda dagiti natay a gagayyemda. Kabayatan daytoy a seremonia nabannayat ti bansag ti tambor. Kalpasanna, gaput’ butengda iti inaanito a pammati, pumanawda idiay sementerio babaen ti paatras a pannagnada a siguraduenda a saanda a tallikudan ti altar. Manipud sadiay mapandan iti simbaan ken urayenda a malpas ti Misa.
Panangbendision ti Padi
No nalpasen ti Misa, rummuar ti padi ken bendisionanna dagiti sumasala a nakaparintumeng ken nakadumog, nga agbitbitin dagiti maskarada kadagiti kaputsada a mangisimbolo iti panagballigi ti naimbag iti dakes. Agtugaw ti padi iti abay ti panglakayen a diablo. Dumngegda a dua kadagiti sapata dagiti baro a promeseros, a mangilawlawag iti gapu nga ikarida ti agsala ken no mano a tawen.
Mangrugin ti napartak a panangbanugbog dagiti tumatambor iti tamborda, ket sumurot dagiti sumasala a diablo babaen ti panangyugyogda iti bagida ken dagiti kalangikingda a maidanggay unay iti pumarpartak a bansag. Agsala met dagiti babbai ngem saanda a nakakawes a kas iti diablo. Agpandilingda iti nalabaga, agblusada iti puraw, ken agbandanada iti puraw wenno nalabaga. Kabayatan ti maysa a paset ti prosesion, ti dadduma kadagiti sumasala a diablo ibaklayda ti imahen ti patronda a santo. Iringpas dagiti sumasala ti prosesionda babaen ti panagparadada iti sanguanan ti simbaan, kalpasan a nakapagruknoydan iti maysa a prominente a krus iti ili.
Saan a Mabalin Kadagiti Saksi ni Jehova
Talaga a makapainteres a kapadasan daytoy kadakami a turista. Kabayatan ti isasarungkarmi iti bassit nga ili ti Yare, dimi naliklikan a paliiwen dagiti inaramid dagiti sumasala a diablo iti publiko. Kaskasdi, kas Kristiano, dikam makipaset a kas iti nasurok a 70,000 a dadduma pay a Saksi ni Jehova iti Venezuela, iti piesta Dagiti Sumasala a Diablo iti Yare wenno kadagiti umasping a prosesion.
Apay a saan? Agsipud ta ipangpangagmi ti sasao ni apostol Pablo: “Diak kayat a makiramankayo kadagiti sairo. Dikay mabalin ti uminum iti kopa ti Apo ken iti kopa dagiti sairo. Dikay mabalin ti makiraman iti lamisaan ti Apo ken iti lamisaan dagiti sairo.” (1 Corinto 10:20, 21, New American Bible)—Naipatulod.