Dagiti Mannulad Agpegpeggadda
Babaen ti mannurat ti Agriingkayo! idiay Britania
Dagiti loro ket “mairaman kadagiti agpegpeggad unay a tumatayab ditoy daga,” kuna ni Dr. Timothy Wright iti University of Maryland, E.U.A. Ngem nakalkaldaang ta kimmaro ti panagpeggadda a maungaw gapu iti nakapimpintas a kolorda ken ti nakaay-ayat nga abilidadda a mangtulad iti panagsao ti tao.
Makapainteres ta maysa a Griego a doktor idi maikalima a siglo K.K.P. ti nangisurat iti salaysay maipapan iti tarakenna a parakeet wenno maysa a kita ti loro. Nagsiddaaw idi ammon ti tumatayab ti agsao iti Griego, malaksid pay iti maysa a pagsasao idiay India, ti pagilian a naggapuanna.
Itatta, immadun ti agtartaraken iti loro gapu iti laingna nga agtulad isu nga umad-adu ti agnegosio kadagiti tumatayab a maiparit a tiliwen. Ipamatmat dagiti panagadal iti napalabas a 20 a tawen a kadagiti 21 a kita ti loro iti 14 a pagilian, dinadaelen dagiti agtiltiliw ti 30 a porsiento kadagiti umok, ket kadagiti 4 a kita, 70 a porsiento ti nadadael. Ti manmano a panagpaadu ti tumatayab, a kaaduanna maysa la nga umok dagiti itlog iti kada tawen, agraman ti pannakadadael ti gagangay a pagtaenganna, ti nangpakaro pay iti pannakaungawda—no narasrasay ti loro, ad-adda a maungaw.
Nalaka a madlaw ti nakaro a peggad ti pannakaungawda gapu kadagiti naipadamag a bassit a bilang ti sumagmamano a kita. Napattapatta nga idiay Brazil awan pay 200 a Lear’s macaw. Nakarkaro pay ti kasasaad ti loro iti Puerto Rico, ta awan pay 50 a masarakan iti gagangay a pagnanaedanda. Ti pannakasalaknib ti Spix’s macaw, a makuna idi a naungawen iti gagangay a pagnanaedanda ket agpannuray laeng kadagiti panagregget a mangpaadu kadagitoy bayat ti pannakatarakenda.
No la ket ta mataginayonda, dagitoy makaawis ti kinapintasda a tumatayab ti mangpaneknek iti kaadda ti Namarsua a nabatad a maay-ayo iti naisangsangayan a buyada ken nakaskasdaaw nga abilidadda. Maungawto aya dagiti loro gapu iti kinaagum ti tao? Maammuantayto dayta iti masanguanan. Kabayatanna, agpegpeggad latta dagitoy a mannulad.
[Dagiti Ladawan iti panid 31]
Dagiti loro iti Puerto Rico
Dagiti Spix’s macaw
Lear’s macaw
[Credit Lines]
Dagiti loro iti Puerto Rico: U.S Geological Survey/Rinetrato ni James W. Wiley; Lear’s macaw: © Kjell B. Sandved/Visuals Unlimited; Dagiti Spix’s macaw: Dagiti sibong ken impaay ti Birds International, Inc.