Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Kasano a Maliklikak ti Seksual a Saritaan ken Aramid Idiay Eskuelaan?

“Inaldaw a bin-ig a sekso ti pagsasaritaan dagiti ubbing. Gargarien pay ketdi dagiti babbai dagiti lallaki sada makidenna idiay mismo eskuelaan.”​—Eileen, 16.

“Idiay eskuelaanmi, sibabatad nga imoral ti ar-aramiden dagiti homoseksual kadagiti dadduma nga ubbing ngem dida alasen dayta.”​—Michael, 15.a

BIN-IG aya a sekso ti pagsasaritaan dagiti kaklasem? Dadduma aya kadakuada ti aktual pay ketdin a makidenna? No kasta, nalabit mariknam ti narikna ti maysa nga agtutubo a babai a nangyarig iti kaaddana idiay eskuelaan iti “panagtrabaho iti pagaramidan iti X-rated a pelikula.” Kinapudnona, idiay eskuelaan adu nga agtutubo ti kanayon a maipasango kadagiti seksual a saritaan wenno iti mismo a pannakidenna.

Nalabit nangngegmo dagiti kaklasem a pagsasaritaanda ti ‘apagbiit a pannakinaig’ iti siasinoman a magustuanda​—maysa a termino a kaipapananna ti pannakidenna nga awan ti aniaman nga emosional nga obligasionda. Iti dadduma a kasasaad, makinaig dagiti ubbing kadagiti damo wenno kabarbaro a naam-ammoda. Iti sabali pay a situasion, makidennada kadagiti dida pulos ammo ti agpayso a kinataoda a naam-ammoda laeng babaen iti Internet. Iti aniaman a kasasaad, ti kalatda ket makinaig nga awan a pulos ti ayat iti nagbaetanda. “Awan aniamanna malaksid iti panangpennek ti dua a tao kadagiti pisikal a tarigagayda,” kinuna ti agtawen iti 19 a ni Danielle.

Di pakasdaawan a ti apagbiit a pannakinaig iti siasinoman a magustuanda ket masansan a mapagsasaritaan iti adu nga eskuelaan. “Kalpasan ti tunggal ngudo ti lawas, kasla nakaar-arimbangaw dagiti pasilio maipapan kadagiti kabaruan nga apagbiit a pannakinaigda iti siasinoman a nagustuanda. Pagririnnanudan ti aggagayyem dagiti nabatad a detalye maipapan iti sekso,” insurat ti maysa a balasang nga agtawen iti 17 iti periodiko ti eskuelaanda.

No ikagkagumaam nga iyaplikar dagiti pagalagadan ti Biblia, no addaka iti tengnga ti tattao a bin-ig a sekso ti pagsasaritaanda, kasla mariknam a maikapkapiska. Ket no saanka a makiraman kadakuada, mabalin nga umsiendaka. No dadduma, mainanamatayo daytoy ta ibagbaga ti Biblia a no saan a maawatan ti dadduma ti takdermo, mabalin nga ‘agsaoda a sibabassawang kenka.’ (1 Pedro 4:3, 4) Kaskasdi, awan ti mayat nga agbalin a pagkakatawaan. Kasano ngarud a maliklikam ti seksual a saritaan ken aramid idiay eskuelaan tapno mataginayon ken maipagpannakkelmo ti takdermo? Umuna, nasken a maawatam no apay a nakabilbileg ti seksual a pannakasulisog.

Ammuem ti Bagim

Kabayatan ti kinaagtutubo, nagpartak dagiti panagbalbaliwmo, iti pisikal man ken emosional. Bayat nga addaka iti dayta a tiempo, rumasuk ti seksual a tarigagaymo. Ngem saanka a madanagan ta gagangay laeng dayta. Isu a no adda magustuam unay a dimo kasekso idiay eskuelaan, dimo ipapan a dakeska wenno saanmo kabaelan ti agbalin a nadalus iti moral. Kabaelam ti agtalinaed a nadalus no kayatmo!

Malaksid iti panaglaban ti isipmo ken pusom kas paset ti kinaagtutubom, adda pay nasken a pagannadam. Gapu ta imperpektotayo, agannayastay amin nga agaramid iti dakes. Uray ni apostol Pablo kastoy ti inaminna: “Makitak iti kamkamengko ti sabali a linteg a makigubgubat iti linteg ti panunotko ken mangiturturong kaniak a kautibo iti linteg ti basol nga adda iti kamkamengko.” Kinuna ni Pablo a gapu iti kinaimperpektona, nagbalin a “nakaay-ay-ay.” (Roma 7:23, 24) Ngem napagballigianna dayta, isu a mapagballigiam met!

Tarusam Dagiti Kaklasem

Kas nadakamaten nga immun-una, mabalin a kanayon a pagsasaritaan dagiti kaklasem ti maipapan iti sekso wenno ipagpannakkelda pay ketdi dagiti nagundawayanda. Ngem rumbeng nga agannadka iti dakes nga impluensiada. (1 Corinto 15:33) Nupay kasta, dimo ibilang dagiti kaklasem a kabusormo. Apay?

Addaan dagiti kaklasem iti isu met la a tarigagay a kas kenka. Adda met pagannayasanda nga agaramid iti dakes. Ngem naidumada kenka ta mabalin a dadduma kadakuada ti “managayat iti ragragsak imbes a managayat iti Dios.” Wenno nalabit nagtaudda kadagiti pagtaengan nga “awanan nainkasigudan a panagayat” kadagiti miembro ti pamilia. (2 Timoteo 3:1-4) Mabalin a dadduma kadagiti kaklasem ket saan a naipakitaan iti naayat a disiplina ken moral a panangsanay dagiti naimbag a nagannak.​—Efeso 6:4.

No awan ti natantan-ok a gubuayan ti sirib a magun-odam​—iti Sao ti Dios nga isu ti Biblia​—mabalin a saan a madlaw dagiti kaklasem ti didigra nga ibunga ti panangpennekda unay iti tarigagayda. (Roma 1:26, 27) Kas man la inikkan ida ti dadakkelda iti mayat ti andarna a lugan sada pinagmaneho ida iti haywey nga ayan ti nagadu a lugan​—ngem dida insuro kadakuada no kasano ti agmaneho. Ti panaglugan ket mabalin a mangparagsak iti apagbiit, ngem sigurado a didigra ti sumaganad a mapasamak. Ania ngarud ti maaramidam no mangrugin a pagsasaritaan dagiti kaklasem ti sekso bayat iti kaaddam wenno pilitendaka a makikadua kadakuada iti imoral nga aramid?

Laksidem Dagiti Imoral a Saritaan

No mangrugin a pagsasaritaan dagiti kaklasem ti imoral a sekso, nalabit magargarika a dumngeg wenno makiraman​—tapno laeng dika agbalin a naiduma. Ngem panunotem ti impresionda kenka. Ti aya panaginteresmo iti saritaanda ipasimudaagna ti kinataom wenno iti kayatmo a pagbalinan?

Ania ngay ti rumbeng nga aramidem no pagammuan ta nairamanka metten iti imoral a saritaan? Rumbeng kadi a tumakderka a dagus ken pumanaw? Rumbeng laeng a kasta! (Efeso 5:3, 4) Kinuna ti Biblia: “Nasaldet daydiay nakakita iti didigra ket rugianna ti aglemmeng, ngem daydiay awanan kapadasan limmasat ket masapul a sagabaenna ti pannusa.” (Proverbio 22:3) Isu a no panawam dayta a saritaan, saanna a kayat a sawen nga awan ti modom no di ket ipakpakitam laeng a nasaldetka.

Kinapudnona, saan a rumbeng a mabainka a mangpanaw iti imoral a saritaan. Sigurado nga adda dadduma pay a kita ti saritaan a kayatmo a panawan, nangruna no awan ti interesmo iti mapagsasaritaan wenno dimo kayat ti makipaset iti dayta. Kas pagarigan, ipapantayon nga adda grupo dagiti kaklasem a mangrugin nga agiinnestoria maipapan iti planoda nga armado a panagtakaw. Agtalinaedka aya tapno denggem ti planoda? No kasta ti aramidem, mabalin a maibilangka a kakumplot. Nainsiriban ngarud a pumanawkan. Kasta met ti aramidem no agbalinen nga imoral a sekso ti saritaan. Masansan nga adda mapanunotmo a pamuspusan tapno makapanawka a saanka met nga agparang nga aginlilinteg ken manggutugot iti panangumsi.

Ipapantayon a mabalin a saan a kanayon a posible a makapanawka iti kasta a kasasaad. Kas pagarigan, dagiti agtutubo a naituding nga agtugaw iti asidegmo iti klase nalabit padasendaka nga iraman iti saritaanda maipapan iti sekso. Gapuna, situtured ngem siraraem nga ibagam kadakuada a didaka istorbuen. No saan nga agkurri, mabalinmo nga aramiden ti inaramid ni Brenda. “Siraraem a kiniddawko iti maestrami nga iyakarnak iti sabali a tugaw iti siled a pagadalanmi,” kinunana.

Agbalinka a Mannakaawat

Di agbayag, mabalin nga agusioso ti dadduma kadagiti kaklasem no apay a saanka a makiraman kadagiti naalas a saritaanda. No damagenda ti moralidadmo, manakemka koma a sumungbat. Ipapantayon nga agsaludsod laeng ti dadduma tapno laisendaka imbes a tarusanda ti panangmatmatmo. Ngem no kasla napasnek ti motibo ti maysa nga agsalsaludsod, ibagam a sibabatad dagiti patpatiem. Adu nga agtutubo ti nagusar iti libro a Dagiti Saludsod nga Iyimtuod ti Agtutubo​—Dagiti Sungbat nga Epektibo tapno tulonganda dagiti kaklaseda a mangapresiar kadagiti pagimbagan ti panagbiag a maitunos kadagiti pagalagadan ti Biblia.b

Agbalinka a Determinado

Ania ngay ti rumbeng nga aramidem no adda padam nga estudiante a situtured a mangsagid wenno mangbisong kenka? No palubosam, mabalin a naturturedton a mangitultuloy iti dakes nga aramidna. Deskribiren ti Biblia ti maysa nga agtutubo a lalaki a nangipalubos a gammatan ken bisongen ti maysa nga imoral a babai. Impalubosna a makisarita kenkuana dayta a babai iti wagas a mangisingasing iti pannakidenna. Ania ti nagbanaganna? “Pagammuan ta isu sumurot kenkuana, kas iti toro nga agturong iti mismo a pannakaparti.”​—Proverbio 7:13-23.

Iti sabali a bangir, panunotem no kasano a tinaming ni Jose ti umasping a kasasaad. Kanayon idi a gargarien ti asawa ni apona ngem sititibker a nagkedked. Idi pinadasna a gammatan, sigaganat a nagtignay ni Jose ken nagtaray.​—Genesis 39:7-12.

Kas ken Jose, mabalin a masapulmo ti nabileg nga addang no adda kaklasem wenno am-ammom a mangpadas a mangsagid kenka iti di maitutop. “No adda lalaki a mangpadas a mangsagid kaniak, ibagak nga isardengna dayta,” kinuna ni Eileen. “No aramidenna latta, bugkawak nga adaywannak.” Maipapan iti agtutubo a lallaki idiay eskuelaanna, kinuna pay ni Eileen: “Didaka raemen malaksid no agtignayka iti wagas a raemendaka.”

Magun-odam met ti panagraem dagiti kaklasem no saanmo a denggen dagiti imoral a saritaanda, ken siraraem nga ilawlawagmo ti moral a takdermo no kasapulan, ken sititibker a laksidem dagiti imoral a panggepda. Ti maysa pay a magunggonam ket naragsakkanto. Kangrunaanna, anamongannakanto ni Jehova!​—Proverbio 27:11.

[Footnotes]

PANUNOTEM

◼ Ania ti mabalin nga ibagam tapno maliklikam ti imoral a saritaan?

◼ Ania ti ibagam ken aramidem no adda kaklasem nga addaan imoral a panggep kenka?

[Ladawan iti panid 27]

No seksual nga imoralidad ti pagturturongan ti saritaan, pumanawka laengen

[Ladawan iti panid 28]

Laksidem dagiti imoral a panggep