Relihion—Maitandudonanto Ngata ti Talna?

“PASAYAATENTAYO ti lubong. Pukawentayo ti relihion.” Kasta ti insingasing ti Dutch a pilosopo a ni Floris van den Berg iti naipablaak a lekteurna a napauluan iti “No Kasano a Pukawen ti Relihion, ken Apay.” Iti intero a lubong, ti panagpatingga ti relihion ket itantandudo met dagiti eksperto iti nadumaduma a tay-ak ti pannakaammo.

“Tiempon nga isardeng ti tattao ti panamatida iti relihion,” kuna ti pisiko a premiado iti Nobel Prize a ni Steven Weinberg. Iti napalabas a tawtawen, maipakpakaammo a no maawan ti relihion, dakkel ti maksay kadagiti dakes a pasamak ditoy lubong. Umad-adu ken lumatlatak dagiti libro a kontra iti relihion.

Naguummong dagiti nalatak a sientista tapno pagsasaritaanda ti ibilangda a naganat a kinapateg ti panangpukaw iti relihion. Umad-adu nga ateista ti mangipakpakaammo iti media a karimonda unay ti relihion. Umiso ngata ti ar-aramiden dagita a mararaem a tattao?

Adda Kadi Pudno a Relihion?

No palso amin a relihion ken awan ti Dios, kasla ngarud nainkalintegan ti panangpukaw iti relihion. Ngem kasanon no adda Dios ken maysa a grupo ti tattao ditoy daga a talaga a mangireprepresentar iti Dios—maysa a pudno a relihion?

No usigen a naimbag ti pakasaritaan ti relihion, nalawag nga adda maysa a kita ti panagdaydayaw a naiduma unay iti amin a relihion. Bassit laeng ita ti bilang dagiti mangan-annurot iti dayta a kita ti panagdaydayaw. Dayta a relihion ket impasdek ni Jesu-Kristo ken dagiti apostolna. Ngem saan a kasta ti an-annuroten ti Kakristianuan iti adu a siglo.

Ania ti nagdumaan ti Kakristianuan ken ti pudno a relihion nga impasdek ni Jesu-Kristo? Adu. Usigentayo ti maysa kadagita.

“Saan a Paset Daytoy a Lubong”

Saan a dimmasig dagiti nagkauna a Kristiano kadagiti napolitikaan nga isyu. Maitunos dayta iti kinaneutral a mismo ni Jesus. Kuna ti Biblia nga iti di kumurang a dua a gundaway, siiinget a pinagkedkedan ni Jesus dagiti tukon kenkuana nga agturay. (Mateo 4:8-10; Juan 6:15) Binabalaw pay ketdi ni Jesus dagiti adalanna idi kayatda nga usaren ti naranggas a pamuspusan tapno malapdan ti pannakaarestona.—Mateo 26:51, 52; Lucas 22:49-51; Juan 18:10, 11.

Idi adda espesipiko a salsaludsod ti Romano a gobernador ti Judea maipapan iti darum a kayat kano ni Jesus ti agturay, inlinteg dayta ni Jesus idi kinunana: “Ti pagariak saan a paset daytoy a lubong. No koma ti pagariak paset daytoy a lubong, nakibakal koma dagiti agserserbi kaniak tapno saanak a mayawat kadagiti Judio. Ngem, iti kinaagpaysuanna, ti pagariak saan a manipud itoy a gubuayan.” (Juan 18:36) Nalawag a di kayat ni Jesus ti makinamin iti politika ken militar idi tiempona.

Kasta met laeng ti inaramid dagiti adalan ni Jesus. Iti daytoy a serye, adda nadakamat a grupo dagiti managsirarak a nangadal iti papel ti relihion maipapan iti gubat. Kastoy ti naammuanda: “Saan a kayat dagiti nagkauna a Kristiano ti kinaranggas. . . . Kaaduan a Kristiano ket nagkedked nga agsoldado ken makirupak.” Impaganetget dagiti sursuro ni Jesus ken dagiti apostolna ti panagayat iti kaarruba, agraman kadagiti di am-ammo, di kailian, ken di katribuan. (Aramid 10:34, 35; Santiago 3:17) Talna a talaga ti intandudo daytoy a relihion.

Idi agangay, dagiti orihinal a sursuro ti Kristianidad ket namulitan kadagiti mamagsisina nga impluensia ti pilosopia, tradision, ken nasionalismo. Kuna ti kadakdakamat a panagadal maipapan iti papel ti relihion kadagiti armado a rinnupak: “Idi nakomberte [ti Romano nga Emperador a] ni Constantino, nakipaseten dagiti Kristiano iti militar—didan an-annuroten dagiti pannursuro ni Kristo maipapan iti asi. Intandudoda ketdi dagiti kalat ti Emperador a mangituray ken mangsakup iti ad-adu a lugar. Dagiti Kristiano, agraman ti Emperador ket napilitan a mangusar iti relihion tapno maikalinteganda ti gubat.” Timmauden ti sinsinan a kita ti Kristianidad.

“Naidumduma” a Grupo

Napukaw kadin ti orihinal a Kristianidad? Saan. Adda grupo ita a maikari iti napasnek a panangusig. Kadagiti amin a relihion, dagiti laeng Saksi ni Jehova ti mangtultulad kadagiti nagkauna a Kristiano. Saanda a nainaig iti aniaman a relihion iti Kakristianuan. Dineskribir ida ti The Encyclopedia of Religion kas “naidumduma,” gapu ta ibasbasarda ti amin a patpatienda iti “autoridad ti Biblia, saan nga iti tradision.”

Kas kadagiti nagkauna a Kristiano, awan ti dasdasigan dagiti Saksi ni Jehova iti rinnisiris ti politika. Sigun iti impablaak ti National Academy of Sciences of Ukraine, kayat dagiti Saksi ni Jehova a parmeken “dagiti diskriminasion maigapu iti puli, nasionalidad, relihion, kagimongan, ken kasasaad ti panagbiag.” Kuna dayta a panagadal a dagiti Saksi ni Jehova ket saan a makipaspaset iti “aktibidad a kontra-gobierno” ken “natulnogda kadagiti linteg ti pagilianda.”

Ni Propesor Wojciech Modzelewski, manipud iti Warsaw University iti Poland, insuratna iti librona a Pacifism and Vicinity: “Dagiti Saksi ni Jehova ti kadakkelan a grupo iti lubong a mangkonkontra kadagiti gubat.” Gapu ta tultuladenda a naimbag dagiti Kristiano idi umuna a siglo, maikuna a sibaballigi a naisubli dagiti Saksi ni Jehova ti kita ti panagdaydayaw nga impasdek idi ni Kristo ken dagiti apostolna. Dayta a kita ti Kristianidad ti talaga a mangitantandudo iti talna.—Kitaem ti kahon iti sumaganad a panid.

Naraniag a Masakbayan

Agpayso met ketdi nga adu a napasnek a managdaydayaw—agraman adu a panguluen ti relihion—ti masimron iti kinamanaginsisingpet dagiti bukodda a relihion. Mapadayawan met ngarud ti adu a relihioso a sipapasnek a mangitantandudo iti talna ken panagkaykaysa iti lubong.

Ngem uray kasano ti kapasnek ti tattao, limitado latta ti kabaelanda a mangsolbar kadagiti problema ti lubong. Insurat ti nagkauna a propeta a ni Jeremias: “Saan a kukua ti naindagaan a tao ti dalanna. Saan a kukua ti tao a magmagna uray ti panangiturong iti addangna.”—Jeremias 10:23.

Ngem adda naraniag a masakbayan. Isursuro ti Sao ti Dios a maipasdekto ditoy daga ti natalna a baro a kagimongan dagiti tattao. Daytoy baro a kagimongan ket pudpudno a panagkakabsat. Agbiagton a sangsangkatunos ti amin a puli. Awanton dagiti beddeng a mamagsisina kadagiti teritoria. Awanto metten ti panaggiginnura gapu iti panagduduma ti tribu wenno narelihiosuan nga ideolohia. Ti nadalus a panagdaydayaw ken Jehova a Dios ti mamagkaykaysanto iti sangatauan.

Impadto met ti Biblia a mapukawton ti relihion a mangibabain iti Dios. Kinuna ni Jesus: “Tunggal pagarian a nabingbingay maibusor iti dayta met laeng dumteng iti pannakalangalang, ket tunggal siudad wenno balay a nabingbingay maibusor iti dayta met laeng saanto a makapagtakder.” (Mateo 12:25) Inton agangay, siguraduen ti Dios a matungpal dagita a sasao maipapan iti palso a relihion.

Nabayagen nga impadto ti Biblia a ti Dios “pudno unay a mangukomto iti tengnga dagiti nasion ket ilintegna ti bambanag.” Kuna pay dayta a padto a ti tattao “pitpitendanto dagiti kampilanda a pagbalinen a subsob ti arado ken dagiti pikada a pagbalinen a pangarbas a getgetteng. Ti nasion saanto a mangitag-ay iti kampilan maibusor iti nasion, saandanto met a sursuruenen ti pannakigubat.” (Isaias 2:4) Matungtungpalen dayta a padto. Ti pudno a relihion nga an-annuroten dagiti Saksi ni Jehova ket madaman a mangitantandudo iti talna.

[Blurb iti panid 8]

Ayat ti mamagkaykaysa kadagiti Saksi ni Jehova

[Kahon iti panid 9]

Ania ti Nakaidumaan Dagiti Saksi ni Jehova?

Adu ti masdaaw no maammuanda ti nakaidumaan dagiti Saksi ni Jehova iti amin a relihion nga agkunkuna a pasurot ni Kristo. Dagitoy ti sumagmamano a makagapu a naidumduma dagiti Saksi ni Jehova:

URNOSDA

● Awananda iti klero.

● Awan sueldo dagiti panglakayen, mannursuro, ken misioneroda.

● Awan apagkapulloda ken dida agkolekta iti kuarta kadagiti lugar a pagdaydayawanda a pagaammo kas Kingdom Hall.

● Amin nga aktibidadda ket masupsuportaran babaen kadagiti donasion a di nainaganan ti naggapuanna.

● Neutralda no maipapan iti politika.

● Itantandudoda ti talna ken dida makigubgubat.

● Iti intero a lubong, agkaykaysada iti patpatienda ken naibasar amin dagita iti Biblia.

● Naan-anay nga agtutunosda, aniaman ti puli, tribu, wenno estado ti biagda.

● Saanda a konektado iti aniaman a relihion, Katoliko man, Orthodox, wenno Protestante.

DOKTRINADA

● Patienda nga adda la maymaysa a Dios nga agnagan Jehova.

● Saanda a patien a ni Jesu-Kristo ti Mannakabalin-amin a Dios, ken dida met patien ti doktrina a Trinidad.

● Sursurotenda dagiti pannursuro ni Jesus ken bigbigenda nga isu ti Anak ti Dios.

● Saanda nga agdaydayaw iti krus, ken dida met agus-usar kadagiti imahen iti panagdaydayawda.

● Saanda a mamati iti umap-apuy nga impierno a papanan ti amin a matay a dakes a tattao.

● Patienda a bendisionan ti Dios ti natulnog a sangatauan iti perpekto nga agnanayon a biag iti paraiso a daga.

Patien dagiti Saksi ni Jehova a sibaballigi a naisublidan ti umuna-siglo a Kristianidad, ti inannurot ni Jesus ken dagiti apostolna.

[Ladawan iti panid 8]

Taga-Serbia, Bosnia, ken Croatia