Dagiti Honey Ant—Naimas a Taraon iti Desierto

Dagiti Honey Ant—Naimas a Taraon iti Desierto

KAYAT nga iparaman kadakami ti Aborigine a gayyemmi a ni Yuminiya ti maysa kadagiti sekretona iti desierto. Inkuyognakami iti natikag a paset iti amianan ti Alice Springs iti makintengnga nga Australia. Minirana ti panaraten a daga. Iti sirok dagiti kayo a mulga, maysa a kita ti akasia, nakitana dagiti honey ant—nagbabassit a kuton a mangitunda iti pakaalaanmi iti nasam-it a taraon.

Inggaedna ti nagkali a paspasurotanna ti pagpagnaan dagiti kuton iti uneg ti panaraten a daga. Di nagbayag, agarup maysan a metro ti kauneg ti nakalina ken makapagtugawen iti dayta. “Mabalinyo ti agkali iti honey ant iti aniaman a tiempo ngem iti tiempo ti lam-ek ti kasayaatan ta nakapudpudot no kalgaw,” kinunana bayat a nakarukob. Binuyami bayat nga us-usigenna dagiti nakalinan a pagpagnaan dagiti kuton. “Masapul nga ammoyo no ania kadagitoy ti surotenyo,” inlawlawagna.

Idi kuan, nasarakannan ti balay dagiti kuton. Iti uneg, adda 20 a kuton a bimsog ti tianda, a kadkadakkel dagiti ubas, ken napno iti likido a kolor kahel. Dagita a babassit nga insekto ket nakabitin iti daga a balayda, ken dida makakuti gapu iti bimsog a tianda. Iti apagbiit laeng, nakaala ni Yuminiya iti nasurok a 100 a kuton manipud iti balayda. “Ti diro dagitoy a kuton ti maysa kadagiti kasasam-itan a taraon ditoy a lugar,” kunana.

Sibibiag a Pagkargaan iti Diro

Iti nasurok a 10,000 a kita ti kuton, dagiti honey ant ket maysa kadagiti naisalsalumina unay a kita. Saan a kas kadagiti uyokan nga agurnong iti diro kadagiti rara, urnongen dagitoy a kuton ti nektar iti uneg ti bagi dagiti trabahador a kuton a maawagan iti replete. Dagitoy a sibibiag a “pagkargaan iti diro” ti pangnamnamaan ti kolonia dagiti kuton no kakirang ti taraonda.

Tapno makaikabil wenno makairuar iti taraon ti maysa a kuton, usarenna dagiti antena wenno rungona a mangyallatiw iti umiso nga instruksion kadagiti rungo ti replete. Kalpasanna, agnganga ti replete tapno maluktan ti “pagkargaan iti diro.” Iti tianna, adda espesial nga uppat-kalubna a balbula a mangkonkontrol iti panagayus ti diro a rummuar wenno sumrek. Iti unos ti sumagmamano a bulan a panagbiagna, mabalin a mamin-adu a mapno ken maabbatan ti tian ti replete.

Kadawyanna nga awan ti ar-aramiden dagiti replete bayat ti natalged a panagbiagda iti uneg ti daga. Masalaknibanda iti tikag, pudot, ken kadagiti insekto nga agkaan kadakuada. Manipud iti espesial a glandula, mangiruar ti bagida iti pagsapsapoda nga antibiotiko a pluido nga agserbi a proteksion kontra kadagiti bakteria ken fungus iti nasipnget a pagnanaedanda.

Paggapuan ngay ti “diro”? Mangrugi ti proseso iti pannangan dagiti aplat iti tutot ken nektar dagiti kayo nga akasia. Kalpasanna, susopen dagiti trabahador a kuton ti honeydew, ti sobra nga asukar manipud kadagiti aplat, wenno direkta a mangalada iti nektar kadagiti kayo. Kamaudiananna, dagita ti ikargada kadagiti replete. Gapu ta manmano ti ar-aramiden dagiti replete, bassit la ti kasapulanda a sustansia isu a maurnong ti kaaduan kadagiti honeydew kadagita a “pagurnongan iti diro.”

Dagiti ngay aplat? Naabakanda kadi? Saan a pulos. Ngamin, ibatian ida dagiti kuton iti umdas a nektar. Maysa pay, salaknibanda dagiti aplat manipud kadagiti parasito ken dadduma pay nga agkaan kadakuada. Wen, agpada a mabembenepisiaran dagiti kuton ken aplat iti daytoy a panagbinnuligda.

“Mapanka iti kuton,” kuna ti Biblia, “kitaem ti daldalanna ket agbalinka a masirib. Nupay awanan iti komandante, opisial wenno agturay, isaganana ti taraonna iti mismo a kalgaw; nagurnong kadagiti abastona a taraon iti mismo a panagani.” (Proverbio 6:6-8) Agpayso dagita a sasao ta pudno nga agtitinnulong, nakaur-urnos, ken nagaget dagiti kuton! Ken anian a nakaskasdaaw ta dagitoy naandur nga agnanaed iti natikag a desierto ket makapataud iti kasta a nasam-it a taraon!

[Ladawan iti panid 11]

Napno iti nasam-it a nektar ti bimsog a tian ti honey ant

[Picture Credit Lines iti panid 11]