“Mapanka ken Kuton”

“MAPANKA ken kuton, O sadut,” insurat ni Ari Salomon, “utobem dagiti daldalanna ket sumiribka.” Aniat’ masursuro ti maysa a sadut—wenno aniaman a tao, maipapan iti dayta a banag—manipud iti maysa a kuton? Intuloy ni Salomon: “Isu nga idinto nga awan ti pangulona, mangaywan man wenno agturay, saganaenna ti kanenna iti kalgaw; agurnong iti taraonna iti panagani.”—Proverbio 6:6-8.

Ti masirib nga ari ket nalawag a tuktukoyenna ti managani a kuton. Idiay Israel, kas met kadagiti adu a luglugar, gagangayen ti makakita iti managani a kuton nga agkarkarayam, a nakaawit iti bukel a kas iti kadakkel ti bagina. (Kitaenyo ti makingngato a kannigid.) Ipanna ti inurnongna a taraon iti pagurnonganna iti uneg ti daga.

Gaput’ adda iti uneg ti daga, ti “sarusar” mabalin a naagneb iti tiempo ti panagtutudo, ket agtubo dagiti binukel wenno agbuot no di maaywanan. Gapuna adda kanayonan a trabaho dagiti kuton. No aginiten, dagiti trabahador a kuton iruarda dagiti binukel tapno pamagaanda iti angin. (Kitaenyo ti ngato.) Ket sakbay a lumnek ti init, awiten manen dagiti kuton nga isubli. Dadduma a kuton nasiribda unay a mangkagat iti tumubtubo a murdong ti bukel no makolektadan wenno no mangrugin dagitoy nga agtubo.

Saan nga agpatingga ti trabaho ti kuton iti panangisagana iti taraon. Adda met trabahoda a mangaywan kadagiti annakda. Dagiti itlogda masapul a mareppet a nasedsed. Dagiti larvae a napessaan masapul a mapakan. Masapul a maaywanan dagiti pupa. Dadduma a kuton mangipaayda iti serbisio ti air-conditioning. No pumudot iti aldaw, ipanda dagiti pupa iti baba ti umokda. No dumtengen ti kinalam-ek ti rabii, isublidan ti pupa. Nakaad-adu a trabaho, saan kadi?

Bayat nga umadu ti kolonia, masapul ti mangibangon kadagiti baro a kuarto. Usaren ti trabahador a kuton dagiti pangana a mangkali ken mangiruar iti daga. Gagangay nga aramidenda daytoy kalpasan ti tudo no nalukneng ti daga. Damilienda met ti daga a pagbalinen a “ladrilio” maipaay kadagiti proyekto iti panagbangon—a mangibangon kadagiti diding ken bubida iti usok ken kukuartoda iti uneg ti daga.

Amin dagitoy ket aramiden ti kuton nga “awan ti pangulona, mangaywan wenno agturay.” Ti ngay reina? Isu saan nga agbilbilin. Mangiyitlog laeng kadagiti itlog ket isu ti reina gapu ta isu ti ina iti kolonia. (Kitaenyo ti ngato.) Uray pay no awan ti superbisor a mangsukimat kadakuada wenno kapatas a mangiduron kadakuada, dagiti kuton agtultuloy nga awan sardayna nga agtrabaho. Maysa a kuton ti nakita nga agtrabaho manipud iti alas seis iti agsapa agingga iti alas dies iti rabii!

Makasursurokayo kadi ti leksion manipud iti panangpaliiw iti kuton? Agtrabahokayo kadi a naimbag ken ikagumaanyo a parang-ayen ti trabahoyo maay-aywanankay man wenno saan? (Proverbio 22:29) Magunggonaankayo di agbayag no di madlaw ti nangiyempleo kadakayo dayta. Mabalin a tagiragsakenyo iti nadalus a konsiensia ken ti personal a pannakapnek. Kas napaliiw ni Salomon: “Ti turog ti agbambannog a tao nasam-it, uray no mangan iti bassit wenno adu.”—Eclesiastes 5:12.

Saan laeng a daytoy ti masursurotayo manipud iti kuton. Nainkasigudan nga agtrabaho a naimbag dagiti kuton. Kinapudnona, dadduma a kuton ti mapaliiw a sumursurot laeng iti desdes nga imbati dagiti dadduma. Dagitoy agtungpalda nga agrikosrikos, agingga a matnagda ket matayda.

Mariknayo kadi no dadduma nga agrikrikoskayo, kankanayon nga okupado ken nabannog ngem dikay makalpas iti aniaman? No kasta, tiempon ti panangusigyo ti panggep iti nagaget a panagtrabahoyo ket tingitingenyo ti pudno a pateg dagiti kalatyo. Laglagipenyo ti nainsiriban a balakad ni Ari Salomon: “Agbutengka iti pudno a Dios ket salimetmetam dagiti bilbilinna. Ta daytoy isu ti dagup ti rebbeng ti tao.”—Eclesiastes 12:13.