Panangmatmat iti Lubong

Nangaramid ti New York City iti linteg a mangiparit iti panagsigarilio kadagiti igid ti baybay, parke, ken mapagpagnaan a plasa. Mamulta iti $50 ti tunggal panagsalungasing. Namnamaen dagiti opisial a dayta ket kanayon a tungpalen dagiti umili.​—THE WALL STREET JOURNAL, U.S.A.

“Dakkel ti immaduan dagiti maiparegreg [a sikog a babbai] idiay India nangruna kadagiti maisikog kalpasan a nayanaken ti inauna a babai.” Kadagiti pamilia nga addaanen iti inauna a babai, bimmaba ti bilang dagiti babbai a nayanak iti kada 1,000 a lallaki. Ti dati a 906 idi 1990 ket nagbalinen a 836 idi 2005.​—THE LANCET, BRITAIN.

Klinasipikar ti World Health Organization a dagiti radio-frequency electromagnetic field a “kas iti iruar dagiti awanan-kable a gadyet a pakikomunikar” ket “posible a makapakanser kadagiti tattao.”​—INTERNATIONAL AGENCY FOR RESEARCH ON CANCER, FRANCE.

Nagragsakan ti United Nations ti pannakaparmek ti rinderpest, wenno peste kadagiti baka. Daytoy “ti kaunaan a sakit dagiti animal a napaksiat manipud iti nainkasigudan a kasasaadna gapu iti panagregget ti tattao . . . ken dayta laeng ti maikadua a kita ti sakit a napaksiat, kalpasan a napaksiat ti burtong iti tattao.”​—FOOD AND AGRICULTURE ORGANIZATION OF THE UNITED NATIONS, ITALY.

Nakasaganan Para iti Didigra?

“A Legal Manual for an Apocalyptic New York” ti paulo ti maysa nga artikulo ti New York Times. Impadamagna ti pannakaipablaak ti maysa nga opisial a manual a tumulong kadagiti hues ken abogado a mangtaming kadagiti narigat ken nainaig-linteg a saludsod a mabalin a rumsua no “rumaut manen dagiti terorista, adda nasaknap nga epidemia wenno nakaro a panangkontaminar iti radiasion wenno kemikal.” Ti manual ket impablaak ti sistema hudisial ken ti asosasion dagiti abogado ti estado ti New York. Mausar dayta kas sisasagana a reperensia iti pannakaipatungpal dagiti agdama a linteg maipapan iti panagikuarentinas, panagibakuit iti adu a tao, panagsukimat uray no awan pammalubos ti korte, panangpapatay kadagiti kontaminado nga animal, ken pannakasuspender ti linteg.

Iti Uneg Dagiti Daan a Pungan

Uray no nadalus dagiti supot ti pungan, mabalin a “nakarugrugit ti ab-abbonganda,” kuna ni Art Tucker a kangrunaan a sientista para iti kinadalus iti St. Barts Hospital, London. Sigun iti The Times ti London a nangireport iti nasukimatna, kalpasan ti dua a tawen a panangusar iti pungan, nasurok a 1/3 iti dagsen ti pungan ket “buklen dagiti sibibiag ken natay a kagaw ti tapok (dust mite), takkida, tikkab, ken bakteria.” Dagiti pungan ket pagumokan dagiti banag a makapa-allergy, mikrobio, ken kagaw. Ania ti solusion? ‘No maibilag, agmaga ken matay dagiti kagaw,’ kuna ti The Times, “isu a makatulong a mangpaksiat kadagiti kagaw ti inuugma a kaugalian a panangipayangyang kadagiti ules, kubrekama, ken pungan.” Dagiti kagaw ket saan a matay iti sabon, ngem matayda ken maikkat ti kaaduan kadagita no malabaan ti pungan iti danum a nasurok a 60 degree Celsius ti kapudotna.