Kapitulo 2

Itan-ok ni Jehova kas ti Pudno a Dios

1. (a) Asino ti pudno a Dios? (b) Bayat ti panagad-adaltayo maipapan kenkuana, kasano a rebbeng a maapektaran ti mismo a biagtayo?

KADAGITI padana a Kristiano nagsurat ni apostol Pablo nga, uray aduda dagiti makunkuna a didios, “kadatayo adda maymaysa a Dios, ti Ama . . . ken maymaysa nga Apo, ni Jesu-Kristo.” (1 Cor. 8:5, 6) Ti “maymaysa a Dios” a tuktukoyen ni Pablo isu ni Jehova, ti Namarsua ti amin a bambanag. (Deut. 6:4; Apoc. 4:11) Dagiti tattao nga addaan panangapresiar a makaammo kadagiti kualidadna ken bambanag a naaramidanna iti sangatauan ti dida magawidan nga agduyosda kenkuana. Nga ania dagiti resultana? Natural laeng nga itan-okda Daydiay pagduyosanda la unay, nga aramidenda dayta agpadpada iti sasao ken ar-aramid. Ket bayat a dumakdakkel ti ayatda iti Dios, mariknada a magutugotda a mangibaga kadagiti dadduma ti maipapan kenkuana, ket aginggat’ mabalin kadakuada kas tattao kayatda ti tumulad kenkuana. Parparegtaennatayo ti Biblia a mangaramid iti dayta, a kunkunana: “Tuladenyo ngarud ti Dios, kas annak a madungdungngo, ket magnakayo babaen ti ayat.” (Efe. 5:1, 2) Tapno maiyaplikar dayta a balakad, masapul a maammuantayo a pudpudno ni Jehova iti kinaisuna.

Ti Kita a Persona ni Jehova

2. Aniat’ sumagmamano kadagiti naisangsangayan a kualidad ti Dios a nangtignay kadatayo a mangidaydayaw kenkuana?

² Iti intero a Biblia masarakan ti adu a direkta a sasao a mangipabpabigbig kadagiti naisalsalumina a kualidad ti Dios. Inton mabasayo dagitoy, ikkanyo ti tiempo a mangpanunot no ania a talaga dagita a kualidad ken no kasano kaimportante dagita kadakayo. Kas pangarigan: “Ti Dios isu ti ayat.” (1 Juan 4:8) “Ta amin a dalanna kinahustisia.” (Deut. 32:4) ‘Kenkuana adda ti kinasirib.’ (Job 12:13) Isu ti “napigsa iti pannakabalin.” (Isa. 40:26) Bayat a pampanunotenyo dagitoy a galad, saankay kadi a matignay, gaput’ pammadayawyo iti Dios, a mangidayaw kenkuana?

3. Aniat’ dadduma a paset ti personalidad ni Jehova ti makaay-ayo unay?

³ Iti kanayonan pay a panangiyam-ammona kadatayo iti makaay-ayo a personalidadna, ibaga ti Biblia kadatayo a ni Jehova ket “Dios a manangngaasi ken managparabur, nainayad nga agpungtot ken aglaplapusanan iti kinaimbag a siaayat ken kinapudno.” (Ex. 34:6) “Ta sika, O Jehova, naimbagka ken sisasaganaka a mamakawan.” (Sal. 86:5) “Ta dagiti mata ni Jehova mapanda nga agsublisubli iti amin a lubong tapno isu agparang a napigsa a bumadang kadagidiay a ti pusoda napalungdo a maiturong kenkuana.” (2 Cron. 16:9) “Ti Dios saan a mangidumduma kadagiti tao, no di ket uray ania a nasion dagiti agbuteng ken agaramid ti kinalinteg makaay-ayoda kenkuana.” (Ara. 10:34, 35) Ni Jehova ti “mangted a sikakaasi” ken isu “ti naragsak a Dios.” (Sant. 1:5; 1 Tim. 1:11) Anian a makaparagsak ti agserbi iti daytoy awan kaaspingna a Dios ken lak-amen ti naayat a panangaywanna!

4. (a) Ania a kita ti debosion ti kalkalikaguman ni Jehova, ken kasano ti kinapateg dayta? (b) Iti ania ti pangaw-awisan ti Salmo 34:3 a pakiramanantayo?

⁴ Maiyanatup met kadagiti galadna isu ti kinapudno nga isu ti maysa a “Dios a mangikalikagum ti naipamaysa a debosion.” (Ex. 20:5) Tapno makaay-ayo ti panagserbitay kenkuana masapul nga itdentay kenkuana ti naan-anay a debosion. Ditay met mabalin nga ayaten ti lubong a ni Satanas ti diosna. (1 Juan 2:15-17; 2 Cor. 4:3, 4) Makita ni Jehova ti sinsinan laeng a kinalinteg. Ammona a naan-anay saan laeng a ti ar-aramidentayo no di ket kasta met ti riknatayo iti dayta ken no ania a kita ti tao ti padpadasentayo a pagbalinan. No pudno met laeng nga ayatentayo ti kinalinteg, tulongannatayo. (Jer. 17:10; Prov. 15:9) Gapu ti kita a persona ni Jehova, riniwriw a tattao iti intero a daga ti siraragsak a nangakseptar ti imbitasion ti salmista ti Biblia a nagsurat: “O bumuyogkayo kaniak a mangipangruna ken Jehova, ket itan-oktayo koma nga agtitimpuyog ti naganna.” (Sal. 34:3) Maysakay met aya kadakuada?

5. Aniat’ makatulong kadatayo a magunggonaan a naan-anay iti panagad-adaltayo ti personalidad ni Jehova?

⁵ Ti tarigagayyo nga agsao maipapan ti Dios ti agbalin a nauneg, ket matulongankayo ti dakkel iti panagreggetyo a mangtulad kenkuana no sukimatenyo a sisisinged dagiti nadayaw a kualidadna. Sukimatenyo (1) a naan-anay no ania ti tunggal maysa kadagiti kualidadna, nalabit no ania daydiay mamagbalin iti dayta a naigiddiat manipud kadagiti dadduma a kualidad, (2) no kasanot’ panangidemostra ni Jehova iti dayta ken iti siasino, kasta met (3) no kasanoyo met nga iparangarang dayta wenno no kasanot’ panangapektar dayta ti panangmatmatyo.

6. Babaen ti panangusar iti ayat kas pangarigan, ipakita no kasanoyo a sukimaten dagiti kualidad ni Jehova. Aramidenyo daytoy babaen ti panangsungbatyo kadagiti salsaludsod iti ngudo daytoy a parapo, nga iraman ti kasuratan kadagiti sungbatyo.

⁶ Usigenyo ditoy ti maysa laeng a pangarigan. No kunaen ti Biblia, “ti Dios isu ti ayat,” aniat’ kaipapanan dayta? (1 Juan 4:8) Addada, siempre, sumagmamano a kita ti ayat. Ti sao a Griego a nausar iti daytoy a teksto ket a·gaʹpe, a tuktukoyenna ti kangatuan a porma ti ayat, kas ipampamatmat a mismo ni Jehova a Dios. Dayta nga ayat ket isut’ ebkas ti naan-anay a kinaawan-imutna. Silalagip iti dayta, buklenyo dagiti sungbatyo kadagiti salsaludsod nga adda iti baba, nga usaren dagiti naisitar a kasuratan.

Kasano a naidemostra daytoy a kualidad iti ar-aramid ni Jehova ti panamarsua? (Ara. 14:16, 17)

Aniat’ naisalsalumina unay a pangarigan ti ayat ni Jehova iti sangatauan? (Juan 3:16) Gapu kadi ti kinaimbag ti tao nga inaramid ni Jehova daytoy? (Roma 5:8)

Kasano a ti inaramid ni Jehova babaen ti Anakna impluensiaanna ti wagas a panangusartay ti biagtayo? (2 Cor. 5:14, 15, 18, 19)

Kadagiti ania a pamay-an a datayo a Kristiano maipakitatayo nga addaantay ti isu met laeng nga ayat nga agpaay kadagiti padatayo a Kristiano? (1 Cor. 13:4-7; 1 Juan 4:10, 11; 3:16-18)

Kadagiti siasino pay ti pangipakitaantayo ti ayat, ken kasano? (Mat. 5:43-48; 28:19, 20; Gal. 6:10)

7. Iti personal a panagadalyo, kasano a makasarakkayo iti umas-asping a material maipapan kadagiti dadduma pay a kualidad ni Jehova?

⁷ Kayatyo kadi pay a siraraken ti dadduma pay kadagiti kualidad ni Jehova? Kas pangrugian, iti personal a panagadal apay a dikay padasen ti “kinahustisia” ken “kinasirib,” sa kalpasanna nalabit ti “naayat-a-kinamanangaasi” ken “asi.” Babaen ti panangusar kadagiti indise kadagiti publikasion ti Watch Tower ken ti konkordansia ti Biblia, makasarakkayo ti aglaplapusanan a makailawlawag a material.

Tulongan Dagiti Dadduma a Makaadal ti Kinapudno Maipapan ti Dios

8. (a) Ania a didios ti pagdaydayawan dagiti tattao iti lubong? (b) Asino ti addat’ likudan amin daytoy a pannakariribuk, ket apay a kasta ti kunayo?

⁸ Maibusor iti panagdaydayaw iti pudno a Dios, literal a minilmilion a dadduma a didios ti pagdaydayawan dagiti tattao. Idi maikapat a siglo, inanamongan ti Kakristianuan ti pammati iti “Trinidad,” nga insursuro dagiti taga Babilonia, Egipcio, Hindus ken Buddhista nga immun-una ngem isuda. Mainayon iti daytoy a pannakaawat iti Dios, addada mannakabalin nga agtuturay, nalalaing nga atleta ken kumakanta nga indaydayawda kas didios. Ti kuarta, ti bagi mismo ken ti sekso ti nagbalin metten a didios a pakaipapaayan ti nabara a debosion. Asino ti adda iti likudan amin dayta? “Ti dios daytoy a sistema dagiti bambanag,” ni Satanas a Diablo. (2 Cor. 4:4; 1 Cor. 10:20) Babaen iti isuamin a mapanunotna, a nasikap a pamay-an padpadasenna nga ibaw-ing dagiti tattao a maiyadayo ken Jehova, wenno uray laeng mabingay ti debosionda.

9. Aniat’ kasayaatan a pamay-an a pangtulong iti asinoman a makaammo ti kinapudno maipapan iti Dios?

⁹ Kasanotay a matulongan dagita a tattao, kunada man a Kristianoda wenno dadduma pay, a makaammo ti kinapudno maipapan ti Dios? Maysa kadagiti kapintasan a pamay-an ket isut’ panangipakita kadakuada iti natulong a pamay-an no aniat’ kuna a mismo ti Biblia maipapan ti pakabigbigan ti pudno a Dios ken no ania a kita a persona ti Dios. Kalpasanna kasapulan ti panangpaneknektay iti daytoy babaen iti kababalin a mangisarming kadagiti nadiosan a kualidad iti mismo a panagbiagtayo.​—1 Ped. 2:12.

10. No makisasao iti maysa a Trinitariano, apay a saan a nainsiriban nga ipato nga ammotayo nga eksakto no aniat’ patpatienna?

¹⁰ Ngem anian no dagiti miembro dagiti iglesia ti Kakristianuan makirupirda kadakayo, a kunkunada a ti pammatida iti “Trinidad” ket Nainkasuratan? Umuna unay, laglagipenyo a, nupay adda dagiti opisial a salaysay maipapan ti doktrina ti “Trinidad,” adu a tattao ti addaan ti kabukbukodanda nga idea. Awisenyo ida a mangiyebkas ti bagida, kalpasanna tulonganyo ida a mangidilig ti pammatida iti daydiay adda iti mismo a Bibliada. Inton agangay, paregtaenyo ida a mangidilig ti opisial a sursuro ti iglesiada iti adda iti Sao ti Dios.

11. Babaen ti panangala a saggaysa dagiti lima a kangrunaan a punto, usarenyo dagiti salsaludsod ken kasuratan a nailista iti daytoy a parapo a mangikalintegan iti saan a kinanainkasuratan ti doktrina a “Trinidad.”

¹¹ Silalagip iti tarigagay a matulongan dagiti napasnek a tattao, usigenyo no kasanot’ panangusaryo kadagiti teksto nga adda iti baba nga agrason kadagiti punto a nakaipakitaan dagitoy a kasuratan:

(1) Dadduma kadagiti Trinitariano ipaganetgetda ti idea nga adda tallo a nadibinuan a Persona (ti Ama, Anak ken ti Espiritu Santo) ngem maymaysa laeng ti Dios.

Ngem ipamatmat kadi ti Aramid 2:4, 17 a ti “Espiritu Santo,” wenno “nasantuan nga espiritu,” ket maysa a persona?

Apay a makatulong a panunoten no mano a persona ti tuktukoyenna iti tunggal maysa kadagiti sumaganad a kasuratan? (Juan 17:20-22; Ara. 7:56; Apoc. 7:10)

(2) Patien ti dadduma nga amin a kameng ti “Trinidad” ti agpapada ti dayagda, nga awan ti dakdakkel wenno basbassit ngem iti maysa, nga aminda ti agpapadada agraman ti kina-agnanayonda.

Umanamong kadi ti Kasuratan? (Agpaay iti sungbat, kitaenyo ti Juan 14:28; Mateo 24:36; Apocalipsis 3:14.)

(3) Dadduma a tattao itudoda ti Juan 1:1 kas pammaneknek ti “Trinidad.” Ikalinteganda a ti teksto a Griego ditoy ket awan ti “indefinite article” na nga (“a”) ket ngarud ti kasuratan ti masapul ngarud a mabasa a: “ti Verbo Dios,” imbes a “maysa a dios.”

Ngem mano a persona ti masasao idiay Juan 1:1? Tallo? Wenno dua? Kasano a ti Juan 1:18 sumuppiat met iti doktrina a “Trinidad”?

Pudno a ti Griego awan ti indefinite article na, ngem adu kadagiti pagsasao ti addaan, ket daytat’ maus-usar kadagidiay a pagsasao tapno umiso ti pannakaiyebkas dagiti kapanunotan. No adda mangipagarup a di umiso ti panangusar ti indefinite article no ipatpatarus ti Juan 1:1, kayatna met kadi a maikkat dayta idiay Aramid 28:6 sigun iti King James Version ken kadagiti dadduma pay? (Ti sabali pay a pamay-an a panangipaulog ti Juan 1:1, kas naipakita idiay An American Translation, ket “ti Verbo nadiosan,” kayatna a sawen, isut’ addaan kadagiti isu met laeng a nadiosan a kualidad nga adda iti Dios.)

(4) Irason pay met dagiti trinitariano nga idiay Genesis 1:1, 26 ti sao a Hebreo a naipatarus a “Dios” ket El·o·himʹ ket daytoy isu ti plural iti Hebreo ket ti aktualmente a kaipapananna ket “Dagiti Dios.”

Apay a di suportaran dayta ti sursuro ti tallo a nadibinuan wenno nasantuan a Personas iti “maymaysa a Dios”?

No ipamatmat dayta ti “Trinidad” idiay Genesis 1:1, ania met ngay ti ipamatmatna idiay Oc-ocom 16:23, nga agus-usar met ti el·o·himʹ para iti “dios,” a ti verbo a Hebreo adda iti bilangna a singular, saan a plural?

Apay a ti porma a plural ti Dios ti nausar kadagitoy a teksto iti Hebreo? Maysa daytoy a pamay-an a panangipaawat ti Hebreo ti idea ti kinatan-ok wenno kinadaeg. No nasursurok ngem maysa a persona ti kaipapananna, dagiti kakuyogna a verbo ti adda met koma iti plural, ngem kadagiti pangarigan iti ngato saanda met a kasta.

(5) Gapu ti panangipaganetget dagiti ig-iglesia maipapan ken Jesus (agraman ti kinapudno a ti nagan a Jehova naikkat manipud adu a patpatarus ti Biblia), dadduma a tattao pampanunotenda laeng ni Jesus no madakdakawat ti Dios.

Ngem ania nga ulidan ti panagdayaw ti impaay ni Jesus kadatayo a tuladen? (Luc. 4:8)

12. Apay a maiyanatup ti panangawag ni Jesus ken Amana kas “ti maymaysa a pudno a Dios”?

¹² Nupay masasao ni Jesus kadagiti Kasuratan kas “dios,” uray pay “Mannakabalin a Dios,” kaskasdi intantan-okna ni Amana, nga isut’ tinukoyna kas “Diosko ken Diosyo.” (Juan 1:1; 20:17; Isa. 9:6) Isut’ immanamong ken Moises, a nagkuna a nasapsapa: “Ni Jehova isu ti pudno a Dios; awanen sabali no di la is-isu.” (Deut. 4:35) Ni Jehova ti maisupadi la unay kadagiti bambanag a daydayawenda kas kadagiti ladladawan, dagiti didiosenda a tattao ken ni Satanas a Diablo. Maisupadi kadagita amin, ni Jehova ket, kas panangawag ni Jesus kenkuana, “ti maymaysa a pudno a Dios.”​—Juan 17:3.

“Magnatayo iti Nagan ni Jehova”

13, 14. Aniat’ ramanen ti “panangammo” ken ‘pannagna’ iti nagan ni Jehova?

¹³ Kalpasan ti adu a tawen a pannakaallilawda iti kinasiasino ti Dios, makaay-ayo unay iti adu a tattao iti damo a pannakakitada ti personal a nagan ti Dios, a Jehova, kadagiti Bibliada. (Ex. 6:3) Ngem magunggonaanda laeng nga agnanayon iti daytoy a pannakaammo no ‘magnada iti nagan ni Jehova nga agnanayon.’ (Mik. 4:5) Ramanen daytoy ti ad-adda pay ngem basta panangammo laeng iti nagan a Jehova wenno panagkuna a maysada kadagiti Saksi ni Jehova.

¹⁴ Maipapan ti pateg ti nagan ti Dios, kuna ti Salmo 9:10: “Ket dagiti makaammo iti naganmo agkammatalekdanto kenka, . . . O Jehova.” Aniat’ ramanen dayta? Ramanen dayta ti ad-adda pay ngem basta panangammo ti nagan a Jehova, a di kaipapanan dayta ti automatiko a panagkammatalek ken Jehova. Ti “panangammo” ditoy ti nagan ti Dios kaipapananna ti panangapresiar no ania a kita ti Dios ni Jehova, ti panagraem iti autoridadna, panagtulnog kadagiti bilbilinna. Kasta met, ‘ti pannagna iti nagan ni Jehova’ kaipapananna ti panagbalin a dedikado kenkuana ken mangirepresentar kenkuana kas maysa kadagiti managdaydayawna, a pudno nga us-usaren ti maysa ti biagna maitunos iti pagayatan ti Dios. (Luc. 10:27) Ar-aramidenyo aya dayta?

15. Ania, malaksid iti panagrikna ti maysa nga annongen, ti kasapulan no kayattayo ti agserbi nga agnanayon ken Jehova?

¹⁵ No kayattayo ti agserbi ken Jehova iti agnanayon, ad-adda pay ngem ti basta rikna ti annongen ti masapul a mangtignay kadatayo. Inggunamgunam ni apostol Pablo ken ni Timoteo, nga agserserbin ken Jehova iti adun a tawtawen: “Sanayem ta bagim iti nadiosan a debosion kas panggepmo.” (1 Tim. 4:7) Ti debosion ti agtataud iti puso; daytat’ tignayen ti panangipateg iti daydiay persona nga isut’ nakaituronganna. Ti “nadiosan a debosion” ket isut’ napasnek a panagraem a personal ken Jehova. Ipamatmat dayta ti naayat a singgalut kenkuana gaput’ panangapresiar kenkuana ken ti daldalanna. Tignayennatay dayta a mangayat a tunggal maysa salimetmetanda koma a sidadayaw ti naganna. Masapul a sukayantayo ti “nadiosan a debosion” kas kalat wenno panggeptayo iti biag no kayattayo a magnatayo iti nagan ni Jehova, ti pudno a Dios, iti agnanayon.​—Sal. 37:4; 2 Ped. 3:11.

Repaso a Pagsasaritaan

● Ania a kita ti persona ni Jehova? Kasanotay a magunggonaan babaen ti intay pannakagun-od ti nalawag a pannakaawat ti tunggal maysa kadagiti kualidadna?

● Kasanotay a matulongan ti dadduma a tattao a makaammo ti kinapudno maipapan ti Dios?

● Aniat’ ramanen ti “panangammo” ken Jehova ken ‘pannagna iti naganna’?