Umiso a Panangyaplikar iti Kasuratan

NO ISURSUROTAYO dagiti sabali, saan nga umdas ti basta panangbasa kadagiti bersikulo iti Biblia. Insurat ni apostol Pablo iti kaduana a ni Timoteo: “Aramidem ti amin a kabaelam a mangiparang iti bagim a naanamongan iti Dios, maysa a mangmangged nga awan ti aniaman nga ibainna, nga aramatem a siuumiso ti sao ti kinapudno.”​—2 Tim. 2:15.

Tapno maaramid daytoy, masapul a ti panangilawlawagtayo iti kasuratan ket maitunos iti isursuro ti Biblia. Masapul nga ikonsiderartayo ti konteksto, imbes nga agpilitayo laeng kadagiti sasao a magustuantayo ken inayon dagiti bukodtayo nga ideya. Babaen ken ni propeta Jeremias, pinakdaaran ni Jehova dagiti mammadto a nagkuna a nagtaud ken ni Jehova ti sasawenda idinto ta iti kinapudnona, “sirmata ti bukodda a puso” ti ibagbagada. (Jer. 23:16) Pinakdaaran ni apostol Pablo dagiti Kristiano maipapan iti pananglaok iti Sao ti Dios kadagiti natauan a pilosopia idi insuratna: “Nagpanawanmi ti mailimlimed a bambanag nga ibain, a saan a magmagna a sisisikap, wenno lalaokan ti sao ti Dios.” Kadagidi a tiempo, laokan dagiti nakusit a komersiante dagiti arakda tapno umadu ket dakdakkel ti makuartada. Saantay a lalaokan ti Sao ti Dios babaen ti panangigamportayo iti dayta kadagiti natauan a pilosopia. “Saantayo a managilako iti sao ti Dios a kas iti adu a tattao,” kuna ni Pablo, “no di ket gapu iti kinapasnek, wen, kas naibaon manipud iti Dios, iti imatang ti Dios, a maikuyog ken Kristo, agsasaotayo.”​—2 Cor. 2:17; 4:2.

No dadduma, mabalin a mangadawka iti kasuratan a mangitampok iti maysa a prinsipio. Naglaon ti Biblia kadagiti prinsipio a mangipaay iti nasimbeng a giya iti panangtaming iti nadumaduma a kasasaad. (2 Tim. 3:16, 17) Ngem siguraduem nga umiso ti panangyaplikarmo ken saanmo a ballikugen ti maysa a kasuratan, a pagparangem a ti ibagbagana ket daydiay kayatmo nga ibaga. (Sal. 91:11, 12; Mat. 4:5, 6) Masapul a maitunos iti panggep ni Jehova ti aplikasionna, mayataday iti intero a Sao ti Dios.

Ti ‘panangaramat a siuumiso iti sao ti kinapudno’ ramanenna met ti panangtarus iti kababagas ti ibagbaga ti Biblia. Saan a “pang-or” dayta a pangbutbuteng kadagiti sabali. Nagadaw iti Kasuratan dagidi narelihiosuan a mannursuro a nangbusor ken Jesu-Kristo, ngem liniwayanda dagiti napatpateg a banag​—kas iti kinahustisia ken asi ken kinamatalek​—nga iparebbeng ti Dios. (Mat. 22:23, 24; 23:23, 24) Idi insurona ti Sao ti Dios, inyanninaw ni Jesus ti personalidad ti Amana. Ti regta ni Jesus maipaay iti kinapudno ket napakuyogan iti nauneg a panagayatna kadagiti tattao a sinursuruanna. Ikagumaantay koma a suroten ti ulidanna.​—Mat. 11:28.

Kasanotay a masigurado nga umiso ti panangyaplikartayo iti maysa a kasuratan? Makatulong ti regular a panagbasa iti Biblia. Nasken met nga apresiarentayo ti “matalek ken masirib nga adipen,” a buklen dagiti napulotan iti espiritu a Kristiano nga us-usaren ni Jehova a mangipaay iti naespirituan a taraon iti sangakabbalayan ti pammati. (Mat. 24:45) Magunggonaantayo met iti instruksion nga ipapaay ti klase matalek ken masirib nga adipen babaen ti personal a panagadal agraman ti regular nga itatabuno ken pannakiraman kadagiti gimong.

No adda iti lenguahem ti libro a Panakirinnason Manipud Kadagiti Kasuratan ket masursurom nga usaren a naimbag, adda ti sidadaan a mangiwanwan kenka tapno siuumiso a mayaplikarmo dagiti ginasut a kasuratan a masansan a mausar iti ministeriotayo. No panggepmo ti agusar iti kasuratan a saanmo a kabesado, ti kinaemma tignayennaka nga agsukimat tapno inton agpalawagka, maaramatmo a siuumiso ti sao ti kinapudno.​—Prov. 11:2.

Pagbalinem a Nalawag ti Aplikasionna. No isursurom dagiti sabali, siguraduem a makitada a silalawag no kasano a nainaig dagiti kasuratan nga us-usarem iti topiko a salsalaysayem. No iruanganmo ti kasuratan babaen ti maysa a saludsod, maawatan koma dagiti agim-imdeng kenka no kasano a sungbatan ti kasuratan dayta a saludsod. No usarem ti kasuratan a pangsuporta iti imbagam, siguraduem a matarusan a naimbag ti iyad-adalam no kasano a paneknekan ti teksto dayta a punto.

Masansan a saan nga umdas ti panangbasa laeng iti kasuratan, uray pay no maipaganetget. Laglagipem, ti ordinario a tao saanna a kabesado ti Biblia ken nalabit dina maawatan ti puntom babaen ti maminsan laeng a panagbasa. Iturongmo ti atension iti paset ti teksto a direkta nga agaplikar iti salsalaysayem.

Masansan a kalikaguman daytoy ti panangilasinmo kadagiti kangrunaan a sasao, dagidiay adda direkta a pakainaiganna iti punto a maisalsalaysay. Ti kasimplean a pamay-an ket babaen ti panangulitmo kadagiti mangiruar iti ideya a sasao. No maymaysa a tao ti kasarsaritam, mabalinmo ti mangibangon kadagiti saludsod a tumulong kenkuana a mangilasin iti kangrunaan a sasao. No grupo ti palawaganda, kaykayat dagiti dadduma a pumapalawag ti agusar iti umarngi a sasao wenno ulitenda nga ibaga ti ideya tapno maibanag ti panggepda. Ngem no kastoy ti piliem nga aramiden, annadam di la ket ta di makita dagiti agdengdengngeg no kasano a nainaig ti pannakaisao ti kasuratan iti punto a maisalsalaysay.

No nailasinmon ti kangrunaan a sasao, nakaipasdekkan iti nasayaat a pundasion. Surnadamon dayta. Iti panangiruanganmo iti kasuratan, sibabatad kadi nga impasimudaagmo no apay nga inusarmo dayta a teksto? No kasta, pagminarem no kasano a ti sasao nga intampokmo ket nainaig iti daydiay banag nga imbagam a namnamaen dagiti agdengdengngeg. Ibatadmo no ania ti pakainaigan ti teksto iti punto a dakdakamatem. Uray pay no saanmo nga inusar ti kasta a nabatad nga introduksion iti teksto, masapul a surnadam dayta.

Inyimtuod dagiti Fariseo ken Jesus ti impagarupda a narikut a saludsod, nga isu daytoy: “Nainkalintegan aya a ti maysa a lalaki idiborsiona ti asawana iti tunggal kita ti pangibatayan?” Imbasar ni Jesus ti sungbatna iti Genesis 2:24. Paliiwem ta impamaysana ti atension iti maysa la a paset ti nadakamat a teksto, ket kalpasanna, inlawlawagna no ania ti kaipapanan dayta. Idi napagminarnan a ti lalaki ken babai ket agbalinda a ‘maymaysa a lasag,’ kinuna ni Jesus: “Gapuna, ti pinagsinnangol ti Dios saan koma a pagsinaen ti tao.”​—Mat. 19:3-6.

Kasano kabayag ti panangilawlawagmo tapno nabatad ti aplikasion ti kasuratan? Agpannuray dayta iti no siasino dagiti agdengdengngeg ken iti kinapateg ti punto a maisalsalaysay. Simple ken di agpalpalikaw koma ti panangilawlawagmo.

Makirinnason Manipud iti Kasuratan. Maipapan iti ministerio ni apostol Pablo idiay Tesalonica, ibaga kadatayo ti Aramid 17:2, 3 nga isu ket ‘nakirinnason manipud iti Kasuratan.’ Daytoy ket abilidad a rebbeng a patanoren dagiti amin nga adipen ni Jehova. Kas pagarigan, dinakamat ni Pablo dagiti bambanag maipapan iti biag ken ministerio ni Jesus, nga impakitana a naipadto dagitoy iti Hebreo a Kasuratan, ket kalpasanna, nangted iti nabileg a konklusion babaen ti panagkunana: “Isu daytoy ti Kristo, daytoy Jesus nga ibumbunannagko kadakayo.”

Iti suratna kadagiti Hebreo, maulit-ulit a nagadaw ni Pablo iti Hebreo a Kasuratan. Tapno maipaganetget wenno mailawlawag ti maysa a punto, masansan nga ilasinna ti maysa a sao wenno grupo ti sasao, sana ipakita ti kaipapananna. (Heb. 12:26, 27) Iti salaysay a masarakan iti Hebreo kapitulo 3, nagadaw ni Pablo iti Salmo 95:7-11. Imutektekam ta pinalawana ti tallo a paset dayta a teksto: (1) ti pannakatukoy ti puso (Heb. 3:8-12), (2) ti kinapateg ti sasao nga “Ita nga aldaw” (Heb. 3:7, 13-15; 4:6-11), ken (3) ti kaipapanan ti sasao a: “Saanda a sumrek iti panaginanak” (Heb. 3:11, 18, 19; 4:1-11). Ikagumaam a tuladen dayta nga ulidan bayat nga iyaplikarmo ti tunggal kasuratan.

Paliiwem ti kinaepektibo ti pannakirinnason ni Jesus manipud iti Kasuratan kas naisalaysay iti Lucas 10:25-37. Insaludsod ti maysa a lalaki a nalaing iti Linteg: “Mannursuro, babaen ti panangaramidko iti ania a matawidko ti agnanayon a biag?” Kas sungbat, dinamag ni Jesus nga umuna no ania ti kapanunotan ti lalaki maipapan iti dayta, ket kalpasanna, impaganetget ni Jesus ti kinapateg ti panangaramid iti ibagbaga ti Sao ti Dios. Idi agparang a di maala ti lalaki ti punto, naan-anay nga inlawlawag ni Jesus ti maysa laeng a sao manipud iti kasuratan​—“kaarruba.” Imbes nga itedna laeng ti kayulogan dayta a sao, nagusar iti pangngarig tapno matulonganna ti lalaki a makagteng iti umiso a konklusion.

Nabatad nga iti panangsungbatna kadagiti saludsod, saan a basta nagadaw ni Jesus kadagiti teksto a mangted iti direkta ken nalawag a sungbat. Inusigna ti ibagbaga dagitoy, sana inyaplikar dagita iti saludsod a naidatag kenkuana.

Idi sinupiat dagiti Saduceo ti maipapan iti namnama a panagungar, impamaysa ni Jesus ti atensionda iti maysa nga espesipiko a paset ti Exodo 3:6. Ngem saan a nagsardeng kalpasan nga inadawna ti kasuratan. Nakirinnason iti dayta tapno silalawag a maipakitana a ti panagungar ket paset ti panggep ti Dios.​—Mar. 12:24-27.

Ti panagsursuro nga agrason a siuumiso ken epektibo manipud iti Kasuratan ket napateg iti panagbalinmo a nalaing a mannursuro.