Ti Jerusalem ken ti Templo a Masansan a Papanan ni Jesus
DI NAGBAYAG kalpasan ti pannakayanak ni Jesus, impan da Jose ken Maria ni Jesus iti siudad a nangisaadan ti nailangitan nga Amana iti naganna—ti Jerusalem. (Lu 2:22-39) Idi agtawen iti 12, adda manen sadiay ni Jesus para iti Paskua. Pinagsiddaawna dagiti mannursuro idiay templo gapu iti pannakaawatna. (Lu 2:41-51) Ti trabaho iti dayta a templo a paset ti programa a panagibangon ni Herodes a Dakkel ket nagtultuloy iti nasurok nga “uppat a pulo ket innem a tawen.”—Jn 2:20.
Kabayatan ti ministeriona, adda idi ni Jesus kadagiti piesta iti Jerusalem, a sadiay ti masansan a nangisuruanna kadagiti tattao. Namindua a pinaruarna dagiti agsuksukat iti kuarta ken dagiti komersiante nga adda iti paraangan ti templo.—Mt 21:12; Jn 2:13-16.
Iti ban-aw ti Bethzatha nga adda iti amianan ti templo, pinaimbag ni Jesus ti lalaki a masaksakit iti 38 a tawenen. Ti Anak ti Dios inagasanna met ti lalaki a bulsek sa imbaonna a mapan agdiram-os iti ban-aw ti Siloam nga adda iti makin-abagatan a paset ti siudad.—Jn 5:1-15; 9:1, 7, 11.
Masansan idi a sarungkaran ni Jesus dagiti gagayyemna a da Lazaro, Maria, ken Marta idiay Betania, iti daya ti Jerusalem nga “agarup tallo a kilometro” ti kaadayona. (Jn 11:1, 18, footnote iti New World Translation of the Holy Scriptures—With References; 12:1-11; Lu 10:38-42; 19:29; kitaem ti “Jerusalem ken ti Aglikmutna” iti panid 18.) Sumagmamano nga aldaw sakbay ti ipapatayna, limmabas ni Jesus iti Bantay dagiti Olibo a mapan idiay Jerusalem. Bayat nga adda iti dalan, nagsardeng sa kimmita iti laud ket sinangitanna ti siudad. (Lu 19:37-44) Ti nakitana ket mabalin a kas iti makitam iti makinngato a paset ti sumaruno a panid. Kalpasanna, simrek iti Jerusalem a sisasakay iti urbon ti asna, a nalabit limmabas iti maysa kadagiti makindaya a ruangan ti siudad. Indayaw dagiti adu a tattao kas ti masanguanan nga Ari ti Israel.—Mt 21:9-12.
Naaramid dagiti napateg a pasamak sakbay a natay ni Jesus kadagiti lugar iti las-ud wenno iti asideg ti Jerusalem: ti hardin ti Getsemani a nagkararagan ni Jesus; ti siled ti Sanhedrin; ti balay ni Caifas; ti palasio ni Gobernador Pilato ken, idi agangay, ti Golgotha.—Mr 14:32, 53–15:1, 16, 22; Jn 18:1, 13, 24, 28.
Kalpasan ti panagungarna, nagparang ni Jesus iti uneg ken iti aglawlaw ti Jerusalem. (Lu 24:1-49) Kalpasanna, immuli sadi langit manipud iti Bantay dagiti Olibo.—Ara 1:6-12.
[Diagram iti panid 31]
(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)
Jerusalem/Templo ni Herodes
Dagiti Paset Ti Templo
1. Kasasantuan
2. Nasantuan
3. Altar a Pagpuoran Kadagiti Daton
4. Sinukog a Baybay
5. Paraangan Dagiti Papadi
6. Paraangan ti Israel
7. Paraangan Dagiti Babbai
8. Paraangan Dagiti Gentil
9. Bangen (Soreg)
10. Naarian a Kolonada
11. Kolonada ni Solomon
TEMPLO
Ruangan
Paraangan Dagiti Papadi
Ruangan
Kasasantuan Altar a
Nasantuan Pagpuoran Paraangan Paraangan
Kadagiti Daton ti Israel Dagiti Babbai
Sinukog a
a Baybay
Ruangan Kolonada ni
Bangen (Soreg) Solomon
Paraangan Dagiti Gentil
Ruangan
Naarian a Kolonada
Dagiti Ruangan
Torre ni Antonia
Rangtay
Siled ti Sanhedrin?
GINGET TYROPOEON
Ban-aw ti Siloam
Kalasugan
Balay ni Caifas?
Palasio ti Gobernador
Golgotha?
Golgotha?
Ban-aw ti Bethzatha
Hardin ti Getsemani?
BANTAY DAGITI OLIBO
GINGET KIDRON
Ubbog ti Gihon
En-rogel
GINGET TI HINNOM (GEHENNA)
[Dagiti Ladawan iti panid 30]
Buya iti daya ti intero a moderno a Jerusalem: (A) templo, (B) hardin ti Getsemani, (C) Bantay dagiti Olibo, (D) let-ang ti Juda, (E) Natay a Baybay
[Ladawan iti panid 31]
Buya iti laud ti Bantay dagiti Olibo idi kaaldawan ni Jesus