“Agtulnogka, Pangngaasim, iti Timek ni Jehova”

1, 2. Ania ti kababalin dagidiay sumursurot “iti turongen ti kaaduan,” ngem apay a nasken a naidumaka?

SAAN a kayat ti adu ita ti agtulnog. No agdesisionda, saanda nga ikabilangan no ania ti naimbag wenno dakes. ‘Aramidem ti kaykayatmo. Siguraduem laeng a saandaka a matiliwan,’ kunada. Kasta dagiti drayber a di mangikankano kadagiti linteg trapiko, dagiti negosiante a manglablabsing kadagiti paglintegan mainaig iti negosio, ken dagiti nangangato nga opisial a saan a mangtungtungpal kadagiti linteg a nalabit isuda met laeng ti nangaramid. Uray idi kaaldawan ni Jeremias, gagangay ti kasta a panangsurot “iti turongen ti kaaduan,” uray no di umiso wenno dakes ti ibungana.—Jer. 8:6.

² Ammom a tapno maay-ayo kadatayo ti Mannakabalin-amin a Dios, masapul a saantay a basta sumursurot lattan “iti turongen ti kaaduan.” Pinaggidiat ni Jeremias dagidiay ‘saan a nagtulnog iti timek ni Jehova’ ken dagidiay nagtulnog Kenkuana. (Jer. 3:25; 7:28; 26:13; 38:20; 43:4, 7) Nasken nga usigen ti tunggal maysa kadatayo no natulnogtayo met laeng. Apay? Nakarkaro ngamin ita ti panangikagumaan ni Satanas a mangrakrak iti kinatarnaw dagiti adipen ni Jehova. Kasla uleg nga agpadpadaan iti tukkawanna. No determinadotayo nga agtulnog iti timek ni Jehova, mailisitayo kadagiti ngipen dayta nga uleg. Ngem kasanotay a mapabileg ti determinasiontayo nga agtulnog ken Jehova? Matulongannatayo dagiti sinurat ni Jeremias.

DAYDIAY RUMBENG A PAGTULNOGANTAYO

3. Apay a rumbeng nga agtulnogtayo ken Jehova?

³ Apay a rumbeng nga agtulnogtayo a naan-anay ken Jehova? Ngamin, kas kuna ni Jeremias, ni Jehova “ti Nangaramid iti daga babaen iti pannakabalinna, Daydiay mangipaspasdek a sititibker iti nabunga a daga babaen iti siribna.” (Jer. 10:12) Ni Jehova ti Soberano iti uniberso. Isu ti rumbeng a pagbutngantayo, a nangnangruna ngem kadagiti amin a dadduma pay nga agturay. Adda naan-anay a kalinteganna a mangkalikagum iti panangtungpaltayo kadagiti nainsiriban a bilinna nga agpaay iti agnanayon a pagimbagantayo.—Jer. 10:6, 7.

4, 5. (a) Kadagiti panawen ti tikag, ania a kinapudno ti nasursuro dagiti Judio? (b) Kasano a sinayang dagiti umili iti Juda ti “sibibiag a danum” a naggapu ken Jehova? (c) Kasanotay a mainum ti “sibibiag a danum” nga ipapaay ti Dios?

⁴ Nupay kasta, malaksid a ni Jehova ti Sapasap nga Agturay, isu pay ti Mangsussustiner iti biagtayo. Nalawag a naipakita daytoy kadagiti Judio idi kaaldawan ni Jeremias. Dagiti danum ti Karayan Nilo ti kangrunaan a pagpannurayan ti daga ti Egipto, ngem naiduma ti kasasaad iti Naikari a Daga. Tudo ti nangnangruna a nagpannurayan dagiti Israelita. Nangaramidda kadagiti pagurnongan iti danum a masansan a pagiponduanda iti danum ti tudo. (Deut. 11:13-17) Ni laeng Jehova ti makayeg iti tudo a mangpadam-eg iti talonda. Iti sabali a bangir, mabalin met a saanna nga iyeg ti tudo a kasapulanda. Isu nga idi kaaldawan ni Jeremias, namin-ano a nagtikag dagiti talon ken kaubasan, naatianan dagiti bubon ken pagurnongan iti danum gapu iti kinasukir dagiti Judio.—Jer. 3:3; 5:24; 12:4; 14:1-4, 22; 23:10.

⁵ Nupay napateg kadagiti Judio ti literal a danum, saanda nga inawat ti awan bayadna a “sibibiag a danum” nga ituktukon ni Jehova kadakuada. Inaramidda dayta babaen ti sipapakinakem a pananglabsingda iti Linteg ti Dios ken pannakialiansada kadagiti kabangibangda a nasion. Ti nagbanagan dagiti Judio ket mayarig iti maysa a tao nga iti tiempo ti tikag, agibukbok iti danum iti adda rikkina a pagurnongan iti danum. (Basaen ti Jeremias 2:13; 17:13.) Wen, ditay kayat ti agsukir ta pagdaksantayo dayta. Ipapaayannatayo ni Jehova iti adu a balakad a naibatay iti naipaltiing a Saona. Ngem mabenepisiarantayo laeng iti “sibibiag a danum” no regular nga adalentayo ken agbiagtayo a mayannurot iti dayta.

6. (a) Ania ti makunam maipapan ken Ari Zedekias no mainaig iti panagtulnog ken Jehova? (b) Apay a maikunatayo a saan a masirib ni Zedekias?

⁶ Bayat nga umas-asideg ti aldaw a panangsingir ti Dios iti Juda, ad-adda a nasken ti panagtulnog. Tapno magun-od dagiti Judio ti pabor ni Jehova ken salaknibanna ida, masapul nga agbabawi ken agtulnogda kenkuana. Nasubok ni Ari Zedekias iti daytoy a banag. Saanna nga inaramid no ania ti umiso. Idi indawat dagiti opisialesna ti pannakapapatay ni Jeremias, dina man la naitured a sinupiat ida. Kas nasalaysayen iti napalabas a kapitulo, nailisi ni Jeremias iti dayta a pangta iti biagna iti tulong ni Ebed-melec ket indagadagna idi agangay ken Zedekias: “Agtulnogka, pangngaasim, iti timek ni Jehova.” (Basaen ti Jeremias 38:4-6, 20.) Nalawag ngarud a tapno nasayaat ti pagtungpalan ni Zedekias, nasken nga agtulnog iti Dios. Ngem agtulnog ngata?

NASKEN ITA TI PANAGTULNOG KEN JEHOVA

7. Kadagiti ania a situasion a mabalin a masubok ti kinatulnogmo?

⁷ Kas idi kaaldawan ni Jeremias, nasken met ti panagtulnog ita. Kasano katibker ti determinasionmo nga agtulnog ken Jehova? No di inggagara a nastrekmo ti Web site a naglaon iti pornograpia, mulagatam kadi wenno panawam a dagus dayta a site? No ngay awisennaka ti saan a Saksi a katrabahuam wenno kaeskuelaam nga agdeytkayo? Maituredmo met laeng kadi a pagkedkedan? Agbasaka kadi kadagiti literatura dagiti apostata ken luktam kadi dagiti site-da iti Internet, wenno karimonmo dagita? Kadagitoy ken iti dadduma pay a situasion, laglagipem ti kuna ti Jeremias 38:20.

8, 9. (a) Apay a nainsiriban nga ipangagmo dagiti panglakayen a mangikagkagumaan a tumulong kenka? (b) Ania ti rumbeng a panunotem no maulit-ulit a balakadandaka dagiti panglakayen?

⁸ Masansan idi nga ibaon ni Jehova ni Jeremias kadagiti tattaona tapno bagbagaanna ida. “Agbaw-ingkayo, pangngaasiyo, tunggal maysa manipud iti dakes a dalanna, ket pasayaatenyo ti daldalanyo ken dagiti pannakilangenyo,” indagadagna kadakuada. (Jer. 7:3; 18:11; 25:5; basaen ti Jeremias 35:15.) Umasping iti dayta, ikagkagumaan dagiti panglakayen ita a tulongan dagiti kapammatianda nga agpegpeggad ti kasasaadna iti naespirituan. No balakadandaka dagiti panglakayen maipapan iti panangliklik iti di umiso nga aramid, ipangagmo ida. Kas ken Jeremias, kayatdaka laeng a tulongan.

⁹ Mabalin nga ipalagip dagiti panglakayen dagiti Nainkasuratan a prinsipio a nadakamatda idin kenka. Saan a nalaka nga ulit-uliten ti balakad, aglalo no ti mabalbalakadan ket kas iti adu kadagiti Judio a di nangipangag ken Jeremias. No maulit-ulit a balakadandaka dagiti panglakayen, panunotem nga ebkas ti ayat ni Jehova ti panangikagumaanda a tumulong kenka. Laglagipem met a saan koman a kasapulan nga ulit-uliten ni Jeremias dagiti pakdaarna no nangipangag a dagus dagiti Judio. Isu a tapno saandaka a palpalagipan a kanayon, ipangagmo a dagus ti balakadda.

SIDADAAN NI JEHOVA A MAMAKAWAN NGEM ADDA KONDISIONNA

10. Apay a saan a basta pakawanen lattan ni Jehova dagiti basol?

¹⁰ Iti agdama a sistema ti bambanag, awan kadatayo ita ti makatungpal iti amin a bilin ni Jehova uray no kasano ti panangikagumaantayo. Isu nga agyamantayo kenkuana ta sidadaan a mangpakawan. Ngem saan a basta pakawanenna lattan dagiti basol. Apay a saan? Ngamin, ti basol ket karimon ni Jehova, isut’ gapuna a kayatna a siguraduen a maikaritayo iti pammakawanna.—Isa. 59:2.

11. Apay a saan a mailimed dagiti basol?

¹¹ Kas nakitatayon, adu a Judio idi kaaldawan ni Jeremias ti nanggundaway iti anus ken asi ti Dios babaen ti kanayon a panagsukirda kenkuana. Posible ngata a mapasamak met ti kasta iti maysa kadagiti adipen ti Dios ita? Wen, no saanna nga ikankano dagiti pammalagip ni Jehova ken iyugalina ti agbasol. Adda dagiti nalawag nga agbasbasol, kas kadagidiay makikamkamalala. Ngem uray no ti basol ket saan a makita dagiti dadduma a tattao, napeggad ti sasaaden daydiay agsuksukir ken Jehova. Mabalin a panunotenna nga awan ti makaduktal iti ar-aramidenna. Ngem mabasa ti Dios ti isip ken puso ken makitana ti mapaspasamak iti nalimed. (Basaen ti Jeremias 32:19.) Ania ti rumbeng nga aramiden no ti maysa ket talaga a nagbasol iti Dios?

12. Ania ti masapul nga aramiden no dadduma dagiti panglakayen tapno masalakniban ti kongregasion?

¹² Adu a Judio ti nangumsi iti tulong a maulit-ulit nga ipapaay ni Jehova babaen ken Jeremias. Umasping iti dayta, mabalin a saan nga agbabawi ti maysa a nakaaramid iti nadagsen a basol uray no ikagkagumaan a tulongan dagiti panglakayen. Iti kasta a kasasaad, masapul nga ipatungpal dagiti panglakayen ti Nainkasuratan a bilin a salaknibanda ti kongregasion babaen ti panangilaksidda iti nakabasol. (1 Cor. 5:11-13; kitaem ti kahon a napauluan “Panagbiag nga Awanan iti Linteg,” iti panid 73.) Ngem kayatna kadi a sawen nga awanen ti namnamana a makapagsubli pay ken Jehova? Saan. Nupay kanayon nga agsukir dagiti Israelita, kinuna ti Dios: “Agsublikayo, dakayo a managlikud nga annak. Paimbagekto ti managlikud a kasasaadyo.” (Jer. 3:22)a Ni Jehova aw-awisenna dagiti nakabasol nga agsublida kenkuana. Kinapudnona, dayta ti ibilbilinna nga aramidenda.

AGTULNOG KEN JEHOVA BABAEN TI PANAGSUBLI KENKUANA

13. Ania ti masapul a bigbigen ti maysa a tao no kayatna ti agsubli ken Jehova?

¹³ Kas impasimudaag ni Jeremias, ti tao a kayatna ti agsubli iti Dios nasken nga isaludsodna iti bagina no ania ti dakes nga inaramidna. Kalpasanna, maitunos kadagiti Nainkasuratan a pagalagadan, rumbeng a bigbigenna ti basolna. Saan nga inaramid dayta dagiti di nagbabawi a Judio idi kaaldawan ni Jeremias. Saanda a binigbig ti kinadagsen dagiti basolda, isut’ gapuna a saan ida a mapakawan ni Jehova. (Basaen ti Jeremias 8:6.) Iti sabali a bangir, ti nakabasol nga agbabbabawi bigbigenna a pakaumsian ti nagan ti Dios ken ti kongregasion Kristiano ti panagsukirna ken Jehova. Ti tao a pudpudno nga agbabbabawi ket maladingitan met unay gapu iti saem wenno problema a nalabit inyegna kadagiti dadduma. Rumbeng a bigbigenna nga isu ket pakawanen laeng ni Jehova no aklonenna ti amin a bunga dagiti dakes nga inaramidna. Ngem saan la a dayta ti ramanen ti panagsubli iti Dios.

14. Kasano a ‘makapagsubli a mismo ken Jehova’ ti tao a nagbasol? (Kitaem met ti kahon a napauluan “Ania ti Kaipapanan ti Panagbabawi?”)

¹⁴ Ti tao a pudpudno nga agbabbabawi sukimatenna dagiti motibo, tarigagay, ken kababalinna. (Basaen ti Un-unnoy 3:40, 41.) Amirisenna no adda pagkapuyanna mainaig iti pannakilangen kadagiti di kasekso, panaginum wenno panagsigarilio, panagusar iti Internet, wenno iti negosio. Kas iti agtagibalay nga is-isanna uray dagiti nalmeng a suli ti kosina tapno kanayon a nadalus ti pagtaenganda, ti tao nga agbabbabawi nasken a dalusanna ti panunotna ken isardengna dagiti di umiso nga ar-aramidenna iti nalimed. Masapul nga ‘agsubli a mismo ken Jehova’ babaen ti panagbiagna a mayannurot kadagiti bilin ken pagalagadan ti Dios. “Naginsusubli” ken Jehova ti dadduma kadagiti Judio idi kaaldawan ni Jeremias. Parparawpaw laeng ti panagbabawida ta pulos a saanda a binalbaliwan ti panagpuspuso wenno kabibiagda. (Jer. 3:10) Saan a kas kadakuada, daydiay sipapasnek a dumawdawat iti pammakawan saanna a padpadasen nga allilawen ni Jehova ken ti kongregasion. Imbes a tapno laeng maalangon ti reputasionna wenno tapno makalangenna manen dagiti kabagian wenno kapammatianna, naan-anay a tallikudanna dagiti basolna ket iti kasta maikari iti pammakawan ken pabor ti Dios.

15. Ania a kararag ti awaten ti Dios iti tao a pudno nga agbabbabawi?

¹⁵ Ti kararag ket napateg a paset ti panagbabawi. Iti nagkauna a tiempo, gagangay kadagiti tattao ti panangitag-ayda kadagiti imada no agkararagda. Iti kaaldawantayo, no agkararag ti maysa a tao a pudno nga agbabbabawi, ‘itag-ayna ti pusona agraman dagiti dakulapna iti Dios,’ kas iti kinuna ni Jeremias. (Un. 3:41, 42) Ti nakabasol nga agbabbabawi ipakitana babaen kadagiti aramidna a napudno ti panagdawatna iti pammakawan. Napasnek ken naimpusuan dagiti kararagna.

16. Apay a nasayaat ti agsubli iti Dios?

¹⁶ Ti tao a pudno a mangaklon kadagiti basolna ket masapul nga agpakumbaba. Wen, ta kayat ni Jehova nga agsubli kenkuana dagiti nakabasol. Matignay ti puso ti Dios no makitana a naimpusuan ti panagbabawi ti nakabasol. Matukay ti riknana agsipud ta kayatna a pakawanen dagiti amin a nakabasol nga agbabbabawi, kas iti panangpakawanna kadagiti Israelita a nagsubli iti dagada manipud idiay Babilonia a nakakayawanda. (Jer. 31:20) Anian a makaliwliwa a maammuan a sidadaan ti Dios a mangawat ken mangted iti namnama kadagidiay agtulnog kenkuana! (Jer. 29:11-14) Mabalinda manen ti makitimpuyog kadagiti matalek nga adipen ti Dios.

MASALAKNIBANNAKA TI PANAGTULNOG

17, 18. (a) Siasino dagiti Recabita? (b) Kas ipakita ti ladawan iti panid 77, apay a naidumdumada?

¹⁷ Agserbi a proteksion ti naan-anay a panagtulnog ken Jehova. Pudno dayta kadagiti Recabita idi kaaldawan ni Jeremias. Nasurok a dua a siglo sakbayna, adu a nainget a bilin ti inted kadakuada ti Keneo nga apongda a ni Jehonadab, a sisusungdo a dimmasig ken ni Jehu. Ti maysa kadagita ket maiparit nga uminumda iti arak. Uray nabayag idin a natay ni Jehonadab, tungtungpalen pay laeng dagiti Recabita dagiti bilinna. Sinubok ida ni Jeremias. Impanna ida iti templo, iti siled a panganan, ket pinasanguanna ida iti arak ken imbagana nga uminumda. Ngem kinunada kenkuana: “Saankamto nga uminum iti arak.”—Jer. 35:1-10.

¹⁸ Napateg kadagiti Recabita ti panagtulnog iti nabayagen a natay nga apongda. Dagiti pudno a managdaydayaw rumbeng nga ad-adda a tungpalenda dagiti bilin ti sibibiag a Dios. Naay-ayo ni Jehova iti kinatulnog dagiti Recabita. Naidumada unay kadagiti nasukir a Judio. Inkari ti Dios a salaknibanna dagiti Recabita no dumteng ti didigra. Ania ti maadaltayo iti dayta? Manamnamatayo nga inton dumteng ti dakkel a rigat, salakniban ni Jehova dagiti naan-anay nga agtulnog kenkuana.—Basaen ti Jeremias 35:19.

ADU TI AGTULTULNOG KEN JEHOVA

19. Kasano a salaknibannaka ti Dios no agtulnogka kenkuana?

¹⁹ Saan laeng a dagiti nagkauna nga adipen ti Dios ti sinalaknibanna. Uray ita, salsalakniban ni Jehova dagiti natulnog manipud iti naespirituan a peggad. Kas iti nangato a pader a nagserbi a salaknib dagiti nagkauna a siudad, ti linteg ti Dios salaknibanna dagidiay mangad-adal ken mangtungtungpal iti dayta. Agtalinaedka kadi iti ikub ti mangsalaknib a “pader” dagiti moral a linteg ti Dios? Masiguradom nga agpaay dayta iti pagimbagam. (Jer. 7:23) Adu a kapadasan ti mangpasingked iti dayta.—Kitaem ti kahon a napauluan “Agserbi a Proteksion ti Panagtulnog ken Jehova.”

20, 21. (a) Ania ti masiguradom bayat nga agserserbika ken Jehova? (b) Ania ti inaramid ni Ari Jehoiaquim idi maibasa kenkuana ti mensahe ti Dios babaen ken Jeremias?

²⁰ Saan a nalaka ti agserbi iti Dios no adda dagiti bumusbusor, kameng man ida ti pamiliam, katrabahuam, kaeskuelaam, wenno dagiti agtuturay iti lugaryo. Nupay kasta, masiguradom a no kanayon nga agtulnogka a naan-anay ken Jehova, saranayennaka uray kadagiti narigat unay a kasasaad. Laglagipem nga inkari ti Dios a saanna a baybay-an ni Jeremias no maipasango iti nakaro nga ibubusor, ket kasta ti inaramidna. (Basaen ti Jeremias 1:17-19.) Ti maysa kadagiti gundaway a sinaranayna ni Jeremias ket idi kaaldawan ni Ari Jehoiaquim.

²¹ Manmano dagiti agtuturay iti Israel a kas ken Jehoiaquim a siraranggas a nangidadanes kadagiti pannakangiwat ti Dios, kas iti napasamak ken ni propeta Uria a kapanawenan ni Jeremias. Uray idi naglibas ni Uria a napan idiay Egipto, nangibaon ni nadangkes nga Ari Jehoiaquim kadagiti mapan mangtiliw kenkuana. Insangpetda ti propeta ni Jehova ket pinapapatay ti ari. (Jer. 26:20-23) Idi maikapat a tawen a panagturay ni Jehoiaquim, imbilin ni Jehova ken ni Jeremias nga isuratna iti lukot ti amin nga imbagana manipud idi damo a pannakisaona kenkuana agingga iti dayta a tiempo sa mapan iti templo ket ibasana a sipipigsa dagiti insuratna. Pinaala ni Jehoiaquim ti lukot sa pinaibasana iti maysa kadagiti opisialna. Tunggal maibasa ti maysa a benneg, ragasen ti ari sa ipurruakna iti apuy, nupay nagpakpakaasi ti dadduma kadagiti prinsipe a saanna nga aramiden dayta. Kalpasanna, nangibaon ti ari kadagiti mapan mangtiliw kada Jeremias ken Baruc. Ania ti napasamak? “Ni Jehova pinagtalinaedna ida a silelemmeng.” (Jer. 36:1-6; basaen ti Jeremias 36:21-26.) Saan nga impalubos ni Jehova a dangran ni Jehoiaquim dagitoy a matalek a lallaki.

22, 23. No maipapan iti panangtulong ti Dios, ania ti masursurom iti kapadasan ti maysa a Saksi iti makintengnga nga Asia?

²² No kasapulan, kabaelan met ni Jehova nga ilisi iti peggad dagiti adipenna ita. Ngem kaaduanna, ipaayanna ida iti tured ken sirib nga agtulnog kenkuana ken agtultuloy a mangikasaba iti naimbag a damag. Uppat ti annak ti maysa nga agsolsolo nga ina nga agnagan Gulistan. Idi damo, isu laeng ti Saksi iti maysa a nalawa a lugar iti makintengnga nga Asia a no sadino ket iparit dagiti autoridad ti panangasaba. Nasurok nga 400 kilometro ti kaadayo ti kaasitgan a kongregasion, isu a manmano a makapulapol ni Gulistan dagiti Kristiano a nataengan iti naespirituan. Iti laksid ti ibubusor ken dadduma pay a parikut, mangaskasaba latta iti binalaybalay ket adu dagiti masarsarakanna nga interesado. Sigun iti kaudian a report, agingga iti 20 ti iyad-adalanna iti Biblia ken isu ti mangas-asikaso iti dumakdakkel a grupo dagiti karnero ni Jehova. Wen, isu ket tultulongan ni Jehova.

²³ No kasano a tinulonganna ni Jeremias ken dagiti Saksi a kas ken Gulistan, sidadaan met ti Dios a tumulong kenka ken kadagiti dadduma pay a matalek nga adipenna. Determinadoka koma nga agtulnog kenkuana kas Agturay imbes a kadagiti tattao. Iti kasta, maitultuloymo nga idaydayaw ti maymaysa a pudno a Dios iti teritoriayo uray no adda dagiti bumusbusor ken dadduma pay a tubeng.—Jer. 15:20, 21.

24. Kasano a mabembenepisiaranka ita gapu iti panagtulnogmo?

²⁴ Saantay a masagrap ti napaypayso a rag-o ken pannakapnek no saantayo nga agpannuray iti Namarsua kadatayo. (Jer. 10:23) Kalpasan ti panangusigtayo iti insurat ni Jeremias maipapan iti panagtulnog, kasanom nga ad-adda a maipakita ti panagpannuraymo ken Jehova? Dagiti laeng bilinna ti mangiturong iti biag a pudpudno a naragsak ken naballigi. Idagdagadag ni Jehova: “Agtulnogkayo iti timekko . . . tapno aglak-amkayo iti naimbag.”—Jer. 7:23.