MANGLIWENGLIWENG, YUYENG

Sigun iti Greek and English Lexicon to the New Testament ni Parkhurst (London, 1845, p. 2), ti Griego nga aʹbys·sos kaipapananna ti “nakaun-uneg wenno aglablabes ti kaunegna.” Sigun iti Greek-English Lexicon da Liddell ken Scott (Oxford, 1968, p. 4), kaipapananna ti “di matukod, awan patinggana.” Kanayon nga aramaten dayta ti Griego a Septuagint kas patarus ti Hebreo a tehohmʹ (nadanum a yuyeng), kas naaramat iti Genesis 1:2; 7:11.

Maminsiam nga agparang ti aʹbys·sos iti Kristiano a Griego a Kasuratan, a ti pito kadagita ket adda iti libro ti Apocalipsis. Manipud iti “mangliwengliweng,” rimmuar dagiti simboliko a dudon iti panangidaulo ti arida, ni Abaddon wenno Apolion, “ti anghel ti mangliwengliweng.” (Apo 9:1-3, 11) “Ti atap nga animal” a manggubat iti ‘dua a saksi’ ti Dios ken mangpapatay kadakuada ket nadakamat met a rummuar “manipud iti mangliwengliweng.” (Apo 11:3, 7) Deskribiren ti Apocalipsis 20:1-3 ti masanguanan a pannakaitapuak ni Satanas iti mangliwengliweng wenno yuyeng iti uneg ti sangaribu a tawen; daytoy a banag ti impakpakaasi ti lehion dagiti sairo a saan koma nga aramiden kadakuada ni Jesus iti maysa a pasamak.​—Lu 8:31.

Nainkasuratan a Kaipapanan. Makapainteres a ti Griego a Septuagint saanna nga aramaten ti aʹbys·sos kas patarus maipaay iti Hebreo a sheʼohlʹ, ket gapu iti kinapudno nga adda espiritu a parparsua a maitapuak sadiay, saan nga umiso a kunaen a tumukoy laeng dayta iti Sheol wenno Hades, yantangay dagitoy dua a sao nalawag a tumukoyda iti gagangay a naindagaan a tanem ti sangatauan. (Job 17:13-16; kitaenyo ti HADES; SHEOL.) Saan a tumukoy dayta iti “danaw nga apuy,” yantangay naitapuak ni Satanas iti danaw nga apuy kalpasan ti pannakaluk-atna manipud mangliwengliweng. (Apo 20:1-3, 7-10) Gapu iti sasao ni Pablo iti Roma 10:7, a sadiay nadakamat nga adda ni Kristo iti yuyeng, maiwaksi met ti posibilidad a tumukoy ti yuyeng iti “danaw nga apuy” ken naipakita pay a ti yuyeng saan nga isu met laeng ti Tartaro.​—Kitaenyo ti TARTARO.

Tumulong ti Roma 10:6, 7 iti pananglawlawag iti kaipapanan ti “yuyeng.” Kastoy ti kunaenna: “Ngem ti kinalinteg nga ibunga ti pammati agsao iti kastoy a pamay-an: ‘Dika kunaen ita pusom, “Siasinonto ti umuli sadi langit?” kayatna a sawen, tapno iyulogna ni Kristo; wenno, “Siasinonto ti umulog iti yuyeng?” kayatna a sawen, tapno iyulina ni Kristo manipud kadagiti natay.’” (Idiligyo ti De 30:11-13.) Nabatad a ti “yuyeng” ditoy ket tumukoy iti disso a nangbusbosan ni Kristo Jesus iti tallo nga aldaw ken manipud sadiay a pinagungar ni Amana. (Idiligyo ti Sal 71:19, 20; Mt 12:40.) Ti Apocalipsis 20:7 tukoyenna ti mangliwengliweng wenno yuyeng kas ‘pagbaludan,’ ket tumunos unay daytoy iti naan-anay a pannakaikulong a pagbanagan ti ipapatay, kas iti napasamak ken Jesus.​—Idiligyo ti Ara 2:24; 2Sm 22:5, 6; Job 38:16, 17; Sal 9:13; 107:18; 116:3.

Maipapan iti ramut a sao a kaipapananna ti “mangliwengliweng” wenno “yuyeng” a tumukoy iti kasasaad a “di matukod,” makapainteres ti komento ti libro nga Encyclopædia of Religion and Ethics ni Hastings (1913, Tomo I, p. 54) mainaig iti Roma 10:6, 7: “Ti sasao ni San Pablo ipaawatna ti impresion a nakalawlawa dayta a disso, kas iti maysa a disso a saantayo a pulos kabaelan a sukimaten.” Impakita ni Pablo a nupay narigat a danonen ti “langit” ken ti “yuyeng,” nalaka a magtengan ti kinalinteg babaen ti pammati. Ti maysa a pagarigan iti daytoy ket isu ti panangaramat ni Pablo iti nainaig a sao a baʹthos iti Roma 11:33: “O nagunegen [baʹthos] ti kinabaknang ken sirib ken pannakaammo ti Dios! Anian a di pannakasukimat kadagiti panangukomna ken di pannakatalunton kadagiti dalanna!” (Kitaenyo met ti 1Co 2:10; Efe 3:18, 19.) Gapuna, maitunos iti Roma 10:6, 7, nalawag a ti lugar nga inrepresentar ti “yuyeng” ket tumukoy met iti lugar a saan a kabaelan a danonen ti asinoman malaksid iti Dios wenno iti dinutokanna nga anghel nga addaan iti “tulbek ti mangliwengliweng.” (Apo 20:1) Ti Greek-English Lexicon da Liddell ken Scott (p. 4) ilanadna ti sasao nga “awan inggana nga awang” kas maysa kadagiti kaipapanan ti sao nga aʹbys·sos.

Ti pangadu a porma ti Hebreo a sao a metsoh·lahʹ (wenno metsu·lahʹ) ket naipatarus a “nalawa a yuyeng” iti Salmo 88:6 ken literal a kaipapananna ti “dagiti yuyeng,” wenno “dagiti kaadalman.” (Idiligyo ti Zac 10:11.) Nainaig dayta iti tsu·lahʹ a kaipapananna ti “nadanum a yuyeng.”​—Isa 44:27.