MELQUISEDEC

[Ari ti Kinalinteg].

Ari ti kadaanan a Salem ken ‘padi ti Kangatuan a Dios,’ ni Jehova. (Ge 14:18, 22) Isu ti kaunaan a padi a nadakamat iti Kasuratan; nagakem iti dayta a saad sakbay ti 1933 K.K.P. Agsipud ta isu ti ari ti Salem, a kaipapananna ti “Talna,” ni Melquisedec ket dinakamat ni apostol Pablo kas “Ari ti Talna,” ken maibatay iti naganna, kas “Ari ti Kinalinteg.” (Heb 7:1, 2) Agparang a ti kadaanan a Salem ti sentro ti siudad a naawagan idi agangay iti Jerusalem, ket ti naganna naitipon iti nagan a Jerusalem, a natukoy no dadduma kas “Salem.”​—Sal 76:2.

Kalpasan nga inabak ni Abram (Abraham) ni Kedorlaomer ken ti kakapponna nga ar-ari, dimteng daytoy a patriarka iti Nababa a Tanap ti Save wenno “ti Nababa a Tanap ti ari.” Sadiay a “nangiruar [ni Melquisedec] iti tinapay ken arak” ket binendisionanna ni Abraham, a kinunana: “Ni Abram ket bendito koma ti Kangatuan a Dios, Namataud iti langit ken daga; ket bendito koma ti Kangatuan a Dios, a nangyawat kadagiti manangirurumen kenka ita imam!” Iti dayta a gundaway, nangted ni Abraham iti daytoy nga ari-padi “iti apagkapullo ti isuamin,” kayatna a sawen, dagiti “kangrunaan a samsam” a naalana iti naballigi a pannakigubatna kadagiti nagaaliansa nga ar-ari.​—Ge 14:17-20; Heb 7:4.

Mangiladladawan iti Kinapadi ni Kristo. Iti naisangsangayan a Mesianiko a padto, ti sinapataan a kari ni Jehova iti “Apo” ni David ket: “Maysaka a padi agingga iti tiempo a di nakedngan maitunos iti kasasaad ni Melquisedec!” (Sal 110:1, 4) Gapu iti daytoy naipaltiing a salmo, dagiti Hebreo imbilangda ti naikari a Mesias kas daydiay agakem iti napagtipon a saad ti padi ken ari. Iti surat ni Pablo kadagiti Hebreo, inikkatna ti aniaman a panagduadua maipapan iti kinasiasino daydiay naipakpakauna, a dinakamatna ni Jesus kas “nagbalin a nangato a padi iti agnanayon maitunos iti kasasaad ni Melquisedec.”​—Heb 6:20; 5:10; kitaenyo ti TULAG.

Direkta a pannakadutok. Nalawag a ni Jehova ti nangdutok ken Melquisedec kas padi. Iti panangisalaysayna iti kasasaad ni Jesus kas naindaklan a Nangato a Padi, impamatmat ni Pablo a ti maysa a tao saanna nga alaen ti dayaw “iti bukodna a kananakem, no di laeng no isu ayaban ti Dios, a kas met idi ken Aaron.” Inlawlawagna pay a ‘ti Kristo saanna nga impadayag ti bagina babaen ti panagbalin a nangato a padi, no di ket impadayag daydiay nagsao maipapan kenkuana: “Sika ti anakko; siak, ita nga aldaw, nagbalinak nga amam,”’ ket kalpasanna ti apostol inyaplikarna ken Jesu-Kristo ti naimpadtuan a sasao ti Salmo 110:4.​—Heb 5:1, 4-6.

‘Immawat kadagiti apagkapullo manipud ken Levi.’ Ti kinapadi ni Melquisedec ket saan a nainaig iti kinapadi iti Israel, ket kas ipakita ti Kasuratan, nangatngato dayta ngem iti Aaroniko a kinapadi. Ti maysa a banag a mangipasimudaag iti daytoy isu ti panangraem ni Abraham iti saad ni Melquisedec, a ni Abraham ti ama ti intero a nasion ti Israel, pakairamanan ti napadian a tribu ni Levi. Ni Abraham, “gayyem ni Jehova,” a nagbalin nga “ama dagidiay amin nga addaan iti pammati” (San 2:23; Ro 4:11) ket nangted iti apagkapullo iti daytoy a padi ti Kangatuan a Dios. Impakita ni Pablo a nangala dagiti Levita iti apagkapullo manipud iti kakabsatda, a nagtaud met kadagiti lomo ni Abraham. Nupay kasta, impamatmatna a ni Melquisedec ‘a saan a natunton kadakuada ti kapuonanna ket nangala kadagiti apagkapullo manipud ken Abraham,’ ken ‘babaen ken Abraham uray ni Levi nga umawat kadagiti apagkapullo ket nagbayad kadagiti apagkapullo, ta isu adda pay laeng idi kadagiti lomo daydi amana idi simmabet kenkuana ni Melquisedec.’ Gapuna, nupay dagiti Levita a papadi immawatda iti apagkapullo manipud kadagiti umili ti Israel, nga inrepresentar ni Abraham nga inapoda, nagbayadda kadagiti apagkapullo ken Melquisedec. Kanayonanna pay, nangatngato ti kinapadi ni Melquisedec agsipud ta binendisionanna ni Abraham, nga impamatmat ni Pablo a “ti bassit bendisionan ti dakdakkel.” Dagitoy a kinapudno ket karaman kadagiti banag a mamagbalin ken Melquisedec a maikanatad a mangiladawan iti naindaklan a Nangato a Padi a ni Jesu-Kristo.​—Heb 7:4-10.

Awan sinunuanna wenno nagbalin a sunona. Silalawag nga imparang ni Pablo a di mabalin a ragpaten ti kinaperpekto babaen iti Levitico a kinapadi, iti kasta kasapulan nga adda agparang a maysa a padi “maitunos iti kasasaad ni Melquisedec.” Inlawlawag ti apostol a nagtaud ni Kristo iti di napadian a tribu ti Juda, ngem idi dinakamatna ti pagaspingan da Jesus ken Melquisedec, impakitana a nagbalin ni Jesus kas padi “saan a maitunos iti linteg ti bilin nga agpampannuray iti lasag, no di ket maitunos iti pannakabalin ti di madadael a biag.” Ni Aaron ken dagiti annakna nagbalinda a papadi nupay saanda a nagsapata, ngem ti kinapadi a naited ken Kristo ket naituding babaen iti sapata ni Jehova. Kasta met, matay dagiti Levita a papadi ken kinasapulanda ti mangsuno kadakuada, ngem ti napagungar a ni Jesu-Kristo “gapu iti panagtultuloyna a sibibiag iti agnanayon adda kinapadina nga awanan kadagiti asinoman a kasuno,” ngarud kabaelanna nga “isalakan a naan-anay dagidiay umadani iti Dios baeten kenkuana, agsipud ta isu kankanayon a sibibiag tapno agdawat maipaay kadakuada.”​—Heb 7:11-25.

Pudno kadi a ni Melquisedec ket ‘awan pangrugian dagiti aldawna wenno panungpalan ti biagna’?

Indatag ni Pablo ti maysa a naisangsangayan a kinapudno maipapan ken Melquisedec, idi kinunana maipapan kenkuana: “Iti kinaawan amana, awan inana, awan kapuonanna, awan uray pangrugian dagiti aldawna wenno panungpalan ti biagna, ngem naaramid a kaasping ti Anak ti Dios, isu agtalinaed a padi iti agnanayon.” (Heb 7:3) Kas iti sabali pay a tattao, nayanak ken natay ni Melquisedec. Nupay kasta, saan a nairekord ti nagan ti ama ken inana, saan a naipalgak ti kapuonan ken nagtaudanna, ket awan linaon ti Kasuratan nga impormasion no kaano a nangrugi dagiti aldawna wenno ti panungpalan dayta. Gapuna, mayanatup ni Melquisedec a ladawan ti awan patingga a kinapadi ni Jesu-Kristo. No kasano nga awan nairekord a sinunuan ken nangsuno iti kinapadi ni Melquisedec, kasta met nga awan ti immun-una a nangato a padi nga umasping ken Kristo, ket ipakita ti Biblia a nikaanoman awan ti mangsukat kenkuana. Kanayonanna pay, nupay nayanak ni Jesus iti tribu ni Juda ken iti naarian a linia ni David, ti nainlasagan a kapuonanna ket awan pakainaiganna iti kinapadina, saan met a maigapu iti natauan a kapuonanna a naaddaan ni Jesus iti napagtipon a saad ti padi ken ari. Dagitoy a banag ket resulta ti mismo a sapata kenkuana ni Jehova.

Ti maysa a kapanunotan nga agparang kadagiti Targum ti Jerusalem ken akseptarenen ti kaaduan a Judio ken adu a sabsabali ket ni Melquisedec isu ni Sem nga anak ni Noe. Sibibiag pay ngarud idi ni Sem ken napapaut ti biagna ngem ni Sara nga asawa ni Abraham. Kasta met, espesipiko a nadakamat ti panangbendision ni Noe ken Sem. (Ge 9:26, 27) Ngem saan a napasingkedan daytoy a kapanunotan. Kinapudnona, ti pagilian, kapuonan, ken kaputotan ni Melquisedec ket saan a pulos a naipalgak iti Kasuratan. Maikanatad daytoy tapno mailadawanna ni Jesu-Kristo, a babaen iti kari nga insapata ni Jehova isu “nagbalin a nangato a padi iti agnanayon maitunos iti kasasaad ni Melquisedec.”​—Heb 6:20.