KASASANTUAN

Ti kaunggan a siled ti tabernakulo ken, idi agangay, ti templo; naawagan met Santo dagiti Sasanto. (Ex 26:33, Rbi8 ftn; 1Ar 6:16) Daytoy a benneg iti tabernakulo ket nalawag a kubiko, a ti tunggal maysa kadagiti tallo a rukodna ket sangapulo a kasiko (4.5 m; 14.6 pie); dagiti rukod ti Kasasantuan iti templo nga imbangon ni Solomon ket mamindua kadagiti rukod ti tabernakulo, iti kasta maminwalo ti kadakkelna.​—Ex 26:15, 16, 18, 22, 23; 1Ar 6:16, 17, 20; 2Cr 3:8.

Iti laeng tinawen nga Aldaw ti Panangabbong a ti nangato a padi simrek iti Kasasantuan; awanen ti asinoman a sabali pay a tao ti mabalinna ti lumbes iti kortina a nakabitin iti nagbaetan daytoy a siled ken iti Nasantuan a Disso. (Le 16:2) Iti Kasasantuan, ti nangato a padi napalikmutan kadagiti namaris a naiborda a kerubin iti makin-uneg nga abbong ti tabernakulo ken iti kortina. (Ex 26:1, 31, 33) Iti templo ni Solomon dagiti diding ken bobida ket sedro a kayo a nakalupkopan iti balitok, ket dagiti kerubin, ladladawan ti kayo a palma, sinantabungaw nga ar-arkos, ken sabsabong nayukritda kadagiti diding.​—1Ar 6:16-18, 29; 2Cr 3:7, 8.

Mangibalabala ti Kasuratan iti tallo nga iseserrek ti nangato a padi iti uneg ti Kasasantuan no Aldaw ti Panangabbong: Ti damo addaan iti nabalitokan a paginsiensuan ti napabanglo nga insienso, a pupuoran dagiti beggang manipud iti altar; ti maikadua a gundaway addaan iti dara ti toro, ti daton gapu iti basol maipaay iti tribu ti papadi; ket ti maudi addaan iti dara ti kalding, ti daton gapu iti basol maipaay kadagiti umili. (Le 16:11-15; Heb 9:6, 7, 25) Ti dara dagiti animal imparsiakna iti daga iti sanguanan ti nabalitokan a lakasa ti tulag, iti rabaw ti kalub dayta adda nabalitokan a kerkerubin ket iti ngatuen dayta a kalub naisimbolo babaen iti ulep ti kaadda ni Jehova. (Ex 25:17-22; Le 16:2, 14, 15) Dayta nga ulep nabatad a nagsilnag kas naraniag a lawag, nga isu ti kakaisuna a lawag a maipaay iti daytoy a benneg ti tabernakulo, nga awanan idi iti pagsaadan ti silaw.

Bayat a ti tabernakulo adda idiay let-ang, iti ngatuen ti Kasasantuan nagtaeng ti maysa nga ulep iti aldaw ken maysa a munmon nga apuy iti rabii, a makita ti intero a pakarso ti Israel.​—Ex 13:22; 40:38; Nu 9:15; idiligyo ti Sal 80:1.

Awan Lakasa Kadagiti Naud-udi a Templo. Saan nga ammo no kaano ken iti sidong dagiti ania a kasasaad a naawan ti lakasa ti tulag. Nalawag a saan nga inagaw dayta dagiti taga Babilonia idi kinamkam ken dinadaelda ti templo idi 607 K.K.P., ta ti Lakasa saan a nailanad a karaman kadagiti naipanaw nga aruaten ti templo. (2Ar 25:13-17; Esd 1:7-11) Iti maikadua a templo, nga imbangon ni Zorobabel, ken iti nagargarbo a templo ni Herodes, awan Lakasa iti Kasasantuan. Idi tiempo ti ipapatay ni Jesus inyebkas ti Dios ti ungetna babaen ti panangpasamakna a mapisang a magudua manipud ngato agingga iti baba ti napuskol, nadagsen a kortina a nangisina iti Kasasantuan manipud iti Nasantuan a Disso. Ti papadi a mangitungtungpal iti trabahoda iti Nasantuan a Disso mabalinda idin a kitaen ti uneg ti Kasasantuan ken nangipabigbig kadakuada ti kinapudno a daytoy a benneg awanan iti Lakasa a mangirepresentar iti kaadda kadakuada ti Dios. Daytoy a tignay ti Dios pinasingkedanna a dagiti pangabbong a sakripisio nga indaton ti Judio a nangato a padi awananen iti pateg ken saan idin a kasapulan dagiti panagserbi ti Levitico a kinapadi.​—Mt 27:51; 23:38; Heb 9:1-15.

Simboliko nga Usar. Ti Kasasantuan a benneg iti tolda ti gimong, wenno iti tabernakulo, naglaon iti lakasa ti tulag; ti kalub dayta a Lakasa a naparabawan iti dua a nabalitokan a kerubin inrepresentarna ti trono ti Dios. Gapuna ti Kasasantuan ket nausar, a piguratibo, a mangirepresentar iti disso a pagnaedan ni Jehova a Dios, ti langit a mismo. Ti naipaltiing a surat kadagiti Hebreo ipaayna kadatayo daytoy a pannakaibuksil ti bambanag iti panangidiligna iti iseserrek ti nangato a padi ti Israel iti Kasasantuan iti maysa nga aldaw kada tawen, iti Aldaw ti Panangabbong, iti daydiay iseserrek ti naindaklan a Nangato a Padi a ni Jesu-Kristo iti insimbolo ti Kasasantuan, a namimpinsanen buyogen iti sakripisiona maipaay iti basbasol. Ilawlawagna: “Idiay maikadua a benneg [Kasasantuan] ti laeng nangato a padi ti sumrek maminsan iti makatawen, saan nga awanan dara, nga idatonna a maipaay iti bagina ken maipaay kadagiti basol gapu ti kinaignorante dagiti umili. . . . Daytoy met laeng a tolda maysa a pangngarig a maipaay iti naituding a tiempo nga itan dimtengen . . . Nupay kasta, idi immay ni Kristo a kas nangato a padi ti naimbag a bambanag a napasamaken, babaen iti dakdakkel ken ad-adda a perpekto a tolda a saan nga inaramid dagiti ima, kayatna a sawen, saan nga itoy a pannakaparsua, isu simrek, saan, saan a buyogen ti dara dagiti kalding ken dagiti urbon a toro, no di ket buyogen ti bukodna a dara, a namimpinsanen idiay nasantuan a disso ket nagun-odna ti agnanayon a pannakaispal maipaay kadatayo. Gapuna nasken idi a dagiti mangisimbolo a ladawan ti bambanag iti langlangit ket madalusan babaen kadagitoy a pamay-an [naiparsiak kadakuada ti dara dagiti sakripisio nga animal], ngem ti mismo a nailangitan a bambanag ket babaen kadagiti sakripisio a nasaysayaat ngem dagiti kasta a sakripisio. Ta simrek ni Kristo, saan nga iti nasantuan a disso nga inaramid dagiti ima, a katulad ti kinapudno, no di ket idiay langit a mismo, tapno agparang ita iti sanguanan a mismo ti Dios maipaay kadatayo.”​—Heb 9:7-12, 23, 24.

Gapuna ni Jesu-Kristo kas ti naindaklan a Nangato a Padi maitunos iti kasasaad ni Melquisedec intungpalna ti mangisimbolo laeng a maaramidan ti nangato a padi ti Israel iti linia ni Aaron iti iseserrekna iti naindagaan a Kasasantuan. (Heb 9:24) Ti naespirituan a kakabsat ni Kristo, kakaduana nga agtawid, napabilegda babaen iti sasao ti isu met laeng a surat kadagiti Hebreo, a “datayo a nagtalaw nga agturong iti pagkamangan maaddaantayo koma iti nabileg a pammaregta a kumpet iti namnama a naikabil iti sanguanantayo. Daytoy a namnama adda kadatayo kas maysa a sinipete maipaay iti kararua, agpadpada a sigurado ken natibker, ket sumrek iti uneg ti kortina, a sadiay ti simrekan ti manangyuna maigapu kadatayo, ni Jesus, a nagbalin a nangato a padi iti agnanayon maitunos iti kasasaad ni Melquisedec.”​—Heb 6:18-20.

Manen, pinaregta ni Pablo dagitoy a Kristiano a naan-anay a saanda a bumdeng ken agtalekda nga umadani iti Dios ken petpetanda a siiirut ti namnamada nga awan panagpangpangadua babaen kadagitoy kanayonan a sasao: “Gapuna, kakabsat, yantangay addaantayo iti kinatured iti dalan a sumrek iti nasantuan a disso babaen iti dara ni Jesus, nga inaguraranna maipaay kadatayo kas maysa a baro ken nabiag a dalan babaen iti kortina, kayatna a sawen, ti lasagna, ket yantangay addaantayo iti naindaklan a padi iti balay ti Dios, umadanitayo koma buyogen ti napudno a puspuso iti naan-anay a pammasiguro ti pammati, a nawarsian dagiti pusotayo manipud iti nadangkes a konsiensia ket ti bagbagitayo nadigus iti nadalus a danum. Petpetantayo koma a siiirut ti publiko a panangideklara iti namnamatayo nga awan panagpangpangadua, ta matalek ti nagkari.”​—Heb 10:19-23.