Panangawat ti Karit ti Nakristianuan a Kinanataengan
“Sawentayo ti kinapudno, a buyogen ni ayat rumang-aytayo koma iti isuamin ken Kristo, isu nga ulo.”—EFESO 4:15.
1, 2. (a) Kadagiti ania a pamay-an a ti ‘bunga ti tian’ maysa a gunggona? (b) Aniat’ manamnama kadagiti kappasngay a maladaga?
TI MAYSA a nasalun-at, nalukmeg a maladaga ket maysa a pudno a pagragragsakan. Mammano a tattao ti makaliklik kadagiti makapakatawa a panagtigtignayna. Daytat’ maysa a gubuayan ti awan patinggana a pagrayuan ken pagraragsakan, ti sentro ti atension sadinoman a papananna. Maawatan, no apay a dagiti nagannak pagay-ayatda dayta kas ti ‘pagpannakkel ken rag-oda’ agpapan pay amin dagiti trabaho ken parikut nga iyegna. Pudno unay, “ti bunga ti tian isu ti panggunggonana.”—Salmo 127:3.
2 Makaay-ayo man ti ubing a bassit, nupay kasta, aniat’ mapasamak no daytat’ di mangipaay iti aniaman a pagilasinan ti panagdakkel? No agtalinaed iti kasta a kasasaad kalpasan ti sumagmamano a bulan wenno nalabit uray pay tawtawen iti naayat a panangaywan manipud kadagiti dadakkelna, nalawag nga adda banag a di umiso. Wen, ti panagdakkel nagbalinen a kaasping iti biag; namnamaentay dayta kadagiti isuamin a sibibiag a bambanag. Daytat’ pammaneknek iti pannakabalin ti panamarsua ken kinasirib ni Jehova.—Lucas 2:52.
Ti Naespirituan a Panagdakkel Nasken
3. Ania a panagdakkel ti impadto ni Jesus, ken ania a kaitungpalan ti makitkita?
3 Maitunos iti padto ni Jesus adda pay met sabali a kita ti panagdakkel a mapaspasamak. Iti intero a lubong maysa a naespirituan a “panagani” ti maar-aramid. (Mateo 9:37) Bayat iti 1984 a tawen serbisio, kas pangarigan, innem a pagilian ti nangireport iti promedio a nasurok a sangagasut a ribo a manangibunannag ti Pagarian. Iti tallo laeng a tawen a nasapsapa, idi 1981, dua laeng a pagilian ti nakaireport iti kasta. Iti maudi nga innem a tawen, 827,144 a baro a saksi ni Jehova ti nabautisaran ken nasurok a 5,000 dagiti baro a kongregasion a nabuangay. Ni Jehova pappapartakenna ti trabahona.—Isaias 60:22.
4. Ania ti bunga ti sangalubongan a panagdakkel iti ili ni Jehova?
4 Dagitoy a bilang ipakitana nga agraup maysa iti tunggal tallo a tattao a regular a maitimtimpuyog iti ili ni Jehova ken makiramraman iti trabaho a panangaskasaba ita ti nabautisaran iti las-ud ti maudi nga innem a tawtawen. Maysakayo aya kadakuada? No kasta nagbalinkayo a gubuayan ti dakkel a rag-o kadagidiay nangtulong kadakayo a nakaammo ti kinapudno, ken iti isuamin a Kristiano a katimtimpuyogyo, ken ti nailangitan nga Amayo, ni Jehova a Dios. (Proverbio 27:11) Kas ti damo nga addang nga alaen ti maysa a maladaga, ti panagaddang nga innalayo tapno idedikaryo ti biagyo ken Jehova ket maysa a nakaay-ayat a pasamak. Ipakpakita dayta ti maysa a naabante, narang-ay a panagtignay iti biangyo. Daytat’ maysa a pagilasinan ti panagdakkel.
5. Ania a salsaludsod ti masapul nga iyimtuod ti tunggal maysa iti bagina? Ania ti makatulong iti panangsapul kadagiti sungbat?
5 Komosta ngay nanipud idin? Babaen iti naayat nga atension dagiti padayo a Kristiano, mangipakpakitakayo aya ti pammaneknek iti agtultuloy a naespirituan a panagdakkel? ‘Kasanok a maibaga?’ mabalin a maisaludsodyo. Bueno, laglagipenyo ti naikuna ni apostol Pablo maipapan iti panagdakkel: “Idi ubingak, nagsasaoak a kasla ubing, nagrikriknaak, agpampanunotak a kasla ubing; ngem idi nakagtengakon a tao, binaybay-ak dagiti inuubingan a bambanag.” (1 Corinto 13:11) Gapuna, saan laeng a ti panaglabas ti panawen no di ket iti panangbaybay-a kadagiti “inuubingan a bambanag” ti namagbalin kenkuana a maysa a tao a nataengan. Ania dagitoy a kababalin?
6, 7. (a) Iladawanyo ti ‘inuubingan a bambanag’ ken ti peggad nga iparang dayta. (b) Kasano a maipamatmat daytoy a kababalin? Ania ti mabalin a pagbanaganna?
6 Maysa a banag maipapan kadagiti maladaga a ta addaanda ti ababa a panawen ti panagatension. Nupay isuda ti managusiuso maipapan kadagiti isuamin a bambanag iti aglawlawda, isuda ti di mapugpogtuan, managbaliwbaliw, ken dida natibker. Nalawag, asinoman nga agtalinaed iti kasta a kasasaad ket adda iti grabe a naespirituan a kinapeggad. Isu ti agarup “maipalladaw iti angin ti sursuro gapu kadagiti salsalamangka dagiti tattao, iti kinasikapda a di madmadlaw a pangallilaw iti kinaulbod,” kas dineskribir ni apostol Pablo idiay Efeso 4:14.
7 Dagiti allon ken angin naglakada a tumpuar kas ti kinadaras met ti panagpukawda. Itatta, a naiplano ti panagkupasen dagiti bambanag, dagiti pagannayasan, uso ken dagiti moda ti umay ken agpanawda. Dagiti bambanag a maibilbilang a nasken iti apagbiit naan-anaydanton a dumaan ken malipatan. Nupay dayta ket iti tay-ak ti paglinglingayan, panagkawkawes ken panagbubuok, wenno uray iti aniaman, anian a di nainsiriban—ken inuubingan—ti makemmeg iti kanayon a panangtartarigagay wenno panangala iti kaudian a bambanag iti isuamin, a kalpasanna dakayto ti malaslasan ket mapaay nga insigida. Kadagiti naespirituan a bambanag, ti pagtungpalan ti kasta a di kinatibker ti mabalin a makadadael unay.—Idiligyo iti Santiago 1:6-8.
8. Ania pay ti sabali a ‘kababalin’ dagiti naespirituan nga ub-ubbing, ket ania a peggad ti iparang dayta?
8 Ti sabali pay a ‘kababalin nga inuubingan’ a ta nagbassit unay ti pannakaawatda no ania ti naimbag wenno dakes, ti umiso wenno di umiso. Umas-asping iti dayta, dagiti naespirituan a maladaga dida pay nairuam dagiti “rikriknada a mangilasin ti naimbag ken dakes,” ket daytat’ makagapu no apay nga ingunamgunam ni apostol Pablo kadagiti padana a Kristiano nga “agtultuloyda iti kinanataengan, a saanda manen a mangisaad ti pamuon.” (Hebreo 5:14; 6:1) Dagidiay naespirituan nga ub-ubbing kasapulanda ti kanayon a pannakaipasiguro a ti inawatda kas kinapudno ket isu a talaga ti kinapudno, ket ti adda a naisuro kadakuada nga aramiden ket talaga nga isut’ rebbengda nga aramiden. Kasapulanda ti tulong uray pay iti daydiay kalakaan unay a bambanag. Isuda ti nakalaklaka a mariribukan, maup-upay, ken nalaka a matnag iti panagduadua a daytat’ makadadael iti pammatida.
9. Apay a masapul nga awatentayo ti karit ti Nakristianuan a kinanataengan?
9 Nadlawyo met kadin a dagiti ub-ubbing kanayon a magagaranda a mangaramid iti makitkitada nga ar-aramiden dagiti natataengan? Kadakuada, siempre, daytat’ maysa laeng nga ay-ayam. Awan duadua, kas paset ti pakaragsakanda, isu ti pannakaaramidda kadagiti bambanag a kayatda nga aramiden a di umaw-awat iti aniaman a rebbengen a maipakuyog iti dayta. Total, dayta, ti talaga a kabibiag ti maysa nga ubing. (Kitaenyo ti Mateo 11:16, 17.) Ngem kakuyog iti panagdakkel ken irarang-ay umay met dagiti annongen ken responsabilidad. Daytat’ maysa a karit a masapul a pakatulongan dagiti ubbing nga awaten. No kasano kasayaat ti panangabrasada iti dayta ti mangikeddengto, iti kadakkelan a pasetna, iti panagballigina wenno pannakapaayna iti maud-udi a panagbiagna. Iti naespirituan, napatpateg pay a ti tunggal maysa kadatayo usigenna a siinget ti karit iti Nakristianuan a kinanataengan. Situtulokkay aya, wenno uray pay magagaran, a mangawat kadagiti rebbengen a maipakuyog iti panagbalin a maysa a nataenganen, naespirituan a tao? Wenno dakay ti agkulkulumbitin laeng, a baybay-anyo dagiti dadduma nga isudat’ mangibaklay ti rebbengen nga agpaay kadakayo?—Galacia 6:4, 5.
Ti Nakristianuan a Kinanataengan—Ania Dayta?
10. Apay nga ingunamgunam ni Pablo kadagiti Hebreo a Kristiano nga ‘agtultuloyda iti kinanataengan’?
10 Idi ingunamgunam ni apostol Pablo kadagiti Kristiano nga “agtultuloy iti kinanataengan,” ania ti adda iti isipna? (Hebreo 6:1) Ipakita ti konteksto nga iti damo adu ti makuna ni Pablo kadagiti Hebreo a Kristiano maipapan iti “nangato a padi kas iti kinapadi ni Melquisedec,” ni Jesu-Kristo. Ngem patienna nga isudat’ saan pay a sisasagana a maipaay iti dayta agsipud ta ti adda iti isipna ket “narigat nga ipalawag.” (Hebreo 5:10, 11) Imbes ketdi, pinalagipanna ida: “Ket nagbalinkayo a kasla kadagiti makasapul ti gatas, a saan a ti taraon a nakired. Ta tunggal maysa a mangaramat iti gatas awan padpadasna iti sao ti kinalinteg, ta isu maysa nga ubing. Ngem ti taraon a nakired maipaay kadagiti tattao a nataenganen, dagidiay a gapu iti pannakaasaas dagiti riknada nairuamdan a mangilasin iti naimbag ken dakes.”—Hebreo 5:12-14; idiligyo ti Judas 3.
11. Ania ti kaipapanan ti panagbalin a nataengan?
11 Kayat kadi a sawen, ngarud daytoy, a ti kinanataengan ket maysa a banag laeng a pannakaammo kadagiti nauuneg a bambanag maipapan iti Biblia? Nupay ti Nakristianuan a kinanataengan ramanenna ti pannakaammo ken pannakaawat iti Biblia, adu pay ti ramanen dayta. Ti pannakaawat kadagiti sasao nga inusar ni apostol Pablo ti mangtulong kadatayo a mangkita a nalawlawag pay iti dayta a banag. Ti sao a Griego a naipatarus a “kinanataengan” ket te·lei·oʹtes, ket ti adhetibo a “nataengan” naipatarus manipud teʹlei·os. Dagitoy a sasao nainaigda iti teʹlos, kayatna a sawen “panungpalan.” Ti Expository Dictionary of New Testament Words ni W. E. Vine, ngarud, ilawlawagna a ti panagbalin a nataengan (teʹlei·os) “kaipapananna ti pannakagtengen iti panungpalanna (teʹlos), nalpasen, naan-anayen, perpekto.” Gapuna, ti nataengan a Kristiano ket isu daydiay nakagtengen iti maysa a panungpalan, wenno kalat. Ania daydiay a kalat?
12. Sigun iti Efeso 4:11-13, aniat’ ramanen ti kinanataengan?
12 Ni apostol Pablo, idiay Efeso 4:11-13, inlawlawagna a ni Kristo Jesus, kas ulo ti kongregasion Kristiano, ti nangaramid kadagiti adu a probision a mangtulong kadagiti “sasanto” a makagteng iti dayta a kalat, awan sabali, ti “pannakagtengtay amin iti panagmaymaysa ti pammati ken ti umiso a pannakaammo iti Anak ti Dios, iti kasasaad ti tao a nataengan, iti rukod ti kinatayag ti pannakapunno ni Kristo.” Ditoy, ti panagbalin a nataengan, wenno kinadakkelen (Griego, teʹlei·os), ti nainaig saan laeng nga iti kaadda ti “umiso a pannakaammo” no di ket kasta met ti “panagmaymaysa ti pammati” ken ti panangirukod kadagiti bagbagitayo sigun iti kinatayag ti pannakapunno a nagtengan ni Kristo.
13. Apay nga awan ti Nakristianuan a kinanataengan no awan met ti “panagmaymaysa ti pammati”?
13 Ti “panagmaymaysa ti pammati” kaipapananna ti panagkaykaysa. Sakbay a naammuan ti maysa a tao ti “maymaysa a pammati,” mabalin nga adda kadagiti kabukbukodan nga idea ken opinion no kasano ti rebbeng a pannakaaramid dagiti bambanag, no ania ti naimbag ken no ania ti dakes, ken dadduma pay. (Efeso 4:4, 5) No palubosanna nga agtultuloy dagiti kakasta nga idea, makitananto nga isut’ marigatan a dumakkel iti naespirituan. Naminsan inawagan ni Pablo dagiti Kristiano idiay kadaanan a kongregasion ti Corinto kas “ub-ubbing ken Kristo” ken “linalasag” agsipud ta isuda ti nabingaybingay gapu iti “imon ken susik,” a dadduma kunada a sursurotenda ni Pablo, dadduma ni Apollos. (1 Corinto 3:1-4) Ngarud, naglaka a makita, a ti panagkaykaysa, wenno “panagmaymaysa ti pammati,” kakuykuyog ti Nakristianuan a kinanataengan. Awan ti maysa no awan ti sabali. Gapuna masapul a saludsodentayo ti bagbagitayo: Pinanawantayon aya dagiti dati a nailubongan a wagas ti panagpampanunottayo? Makitkitatayo aya ti kinapateg ti panagkaykaysa ti panunot ken panagtignay a kadua ti ili ni Jehova? “Ti panagmaymaysa ti pammati” ket maysa a nasken wenno di maikkat a rekado iti Nakristianuan a kinanataengan.—Efeso 4:2, 3.
14. Iti ania pay ti pakainaigan ti kinanataengan?
14 Ti Nakristianuan a kinanataengan ket mainaig met iti “rukod ti kinatayag ti pannakapunno ni Kristo.” Ania ti kayat a sawen daytoy? Intuloy a kunaen ni Pablo a dagidiay nakagtengen iti daytoy a rukod ti kasasaad ket saandan nga ub-ubbing, “nga agalla-allatayo ditoy ken idiay a maipalladaw iti amin nga angin ti sursuro gapu kadagiti salsalamangka dagiti tattao” a sisisikap a mangparparnuay iti kinaerrado. Imbes ketdi, addaanda iti umiso a pannakaammo iti kinapudno. Dimmakkelda iti ayat ni Kristo, ket ipakpakitada pay dagiti dadduma a nadiosan a kualidad, kas iti kinasirib, kinalinteg, ken pannakabalin. (Efeso 4:13, 14; Juan 15:12, 13; 1 Corinto 1:24, 30; 2:7, 8; Proverbio 8:1, 22-31) Nupay datayo, kas imperpekto a tattao, ditayonto magtengan amin a naan-anay ti ‘rukod ti kinatayag ti pannakapunno ni Kristo,’ isu pay met laeng ti mapagbalintayo kas ti Ulidantayo, a mangikeddeng a maipaay kadagiti bagbagitayo iti panungpalan, wenno kalat, ti pannakapatanor ti isu met laeng a kita ti nadiosan a personalidad. (Colosas 3:9) Iti rukod a pannakagtengtayo iti daytoy a kalat agbalintayo a nataengan.
Dumakkelkayo Babaen ti Ayat
15. Ania ti immuna nga addang iti panagsapsapul ti kinanataengan?
15 Kalpasan ti panangusig iti nairaman a kaipapanan iti termino a “Nakristianuan a kinanataengan,” kasapulan nga ammuentayo no kasanotay a magun-odan dayta. Kas intay nakitan, ipakpakita ti Hebreo 6:1 a ti panangsapul ti Nakristianuan a kinanataengan adda ti maysa a pundasion a masapul a pagibangonantayo. Apaman a naaramidan daytoyen, ti kanayonan a panagregget ti mabalin a maiturong iti panagtultuloy iti kinanataengan. Ti umuna kadagiti nadumaduma nga elemento a mangbukel iti dayta a pundasion wenno pamuon isu ti “panagbabawi kadagiti ar-aramid a natay.”
16. Manipud ania nga “ar-aramid a natay” ti masapul a pagbabawyantayo?
16 Kaawatan, dagiti “ar-aramid a natay” ramanenna dagiti ar-aramid iti sibabasol a lasag, a, no dayta saan a masukimat, mangiturong ken patay. Nalaklakatay a mabigbig a dagiti sipapakinakem a panagsalungasing kas ti pannakiabig, kinarugit, kinalulok, panagrukbab iti ladladawan, ken espiritismo kas basbasol, ket dagita liklikantayo. Ngem dagiti ar-aramid iti lasag, “dagiti ar-aramid a natay,” ramanenna met ti mabalin nga awagan a kababalin ti personalidad kas ti sussusik, guranggura, im-imon, panagpungpungtot, ringringgor, panagsisina, dagiti sekta, ken ap-apal. (Galacia 5:19-21) Malaksid a maikkat dagita a kababalin ti personalidad ken masukatan iti “baro a personalidad a naparsua a maitunos iti pagayatan ti Dios iti pudno a kinalinteg ken kinasanto,” dayta a maysa marigatan a rumang-ay tapno makagun-od iti Nakristianuan a kinanataengan.—Efeso 4:22-24.
17. Ania pay ti mabalin a maibilang nga “ar-aramid a natay”? Apay?
17 Malaksid kadagiti ar-aramid ti lasag, ti “ar-aramid a natay” a masapul nga ikkatentayo manipud kadagiti bagbagitayo ramanenna met dagiti ar-aramid ken kalkalat a natay, barengbareng, ken di nabunga iti naespirituan. Mabalin nga isuda dagiti gakat a panagsapul iti kuarta, ken panagbalin a nabaknang a daras a gakgakat. Mabalin nga isuda dagiti ambisioso ken mangibus-tiempo a plano a maipaay iti adelantado nga edukasion, wenno mabalin nga isuda dagiti nailubongan a tigtignay a maipaay iti panagbalbaliw iti kagimongan, kinatalna, ken dadduma pay. Mabalin nga agparang amin dagitoy a bambanag nga addaanda ti kabukbukodanda a merito, ngem isuda dagiti “ar-aramid a natay” agsipud ta mabalin a kaipapanan dayta ti naespirituan nga ipapatay kadagidiay mairaman kadakuada. Amin dagidiay interesado a makaragpat iti Nakristianuan a kinanataengan masapul a ‘pagbabawyanda’ wenno sardenganda ti panangsursurot, kadagita nga “ar-aramid a natay” ket surotenda ti pammagbaga ni Jesus nga “itultuloyyo, ngarud, a biruken nga umuna ti pagarian ken ti kinalinteg [ti Dios].”—Mateo 6:33.
18, 19. (a) Idiay Efeso 4:15, ania ti kaipapananna ti “sawentayo ti kinapudno”? (b) Kasano a mainaig dayta iti Nakristianuan a kinanataengan?
18 Apaman a naisaaden ti pundasion, ania ngaruden? Mamatigmaan ni Pablo: “No di ket sawentayo ti kinapudno, a buyogen ni ayat rumang-aytayo koma iti isuamin ken Kristo, isu nga ulo.” (Efeso 4:15) Umuna kadagiti isuamin, nakitatayo a dinakamat ni Pablo a masapul a “sawentayo ti kinapudno.” Daytoy nga ebkas ti kaawatan ramanenna saan laeng a ti basta panagsao laeng; ti pudno a kaipapanan dayta ket “panangsalimetmet iti kinapudno.” (Kingdom Interlinear) Dadduma a patarus ipaulogda dayta kas “panagbiag iti kinapudno”; “siayat a suroten ti kinapudno iti amin a tiempo—panagsao a sipupudno, pannakilangen a sipupudno, panagbiag a sipupudno”.—Efeso 4:15, The Jerusalem Bible; The Living Bible.
19 Gapuna, ti panangsurot iti Nakristianuan a kinanataengan kasapulanna a taginayonentayo, wenno itandudotayo ti kinapudno babaen iti panagbibiagtayo, panagsasaotayo, panagtigtignaytayo, ken pannakilangentayo kadagiti dadduma. Kaipapanan daytoy ti panangusartayo iti inaldaw-aldaw nga ar-aramid ti pannakaammo ti Biblia a nagun-odantayo ket iti kasta mairamantayo kadagidiay “gapu iti pannakaasaasda dagiti riknada nairuamdan a mangilasin ti naimbag ken dakes.” (Hebreo 5:14) Ar-aramidenyo aya daytoy? Agrasrasonkayo aya a maitunos kadagiti prinsipio ti Biblia tunggal maipasangokayo iti maysa a pangngeddeng? Inawatyo met laeng aya ti karit nga agbalin a nataengan a Kristiano, a mangitantandudo ti kinapudno babaen iti sao ken aramid, wenno kaykayatyo ti agtalinaed a naespirituan nga ubing, a libre manipud kadagiti amin a rebbengen ken libre a mangitultuloy iti kabukbukodanyo a tartarigagay ken pagayatan?
20, 21. (a) Kasano a ti ayat nairaman iti idadakkel iti kinanataengan? (b) Ania a salsaludsod ti agur-uray pay ti kanayonan a panangsalaysay?
20 Kuna ni Pablo: “A buyogen ni ayat rumang-aytayo koma kadagiti isuamin ken Kristo, isu nga ulo.” (Efeso 4:15) Ditoy, intudo ni Pablo ti pannakasentro dayta a banag—ti pannakatignay. Idiay 1 Corinto 13:1-3 impakitana a dagiti ar-aramid nga addaan pateg ti agbalin nga awan mamaayna no naaramidanda nga awan ti umiso a pannakatignay. Gapuna masapul a sukimatentay dagiti motibotayo iti panagar-aramidtayo iti aniaman a banag. Maar-aramidan aya dayta tapno datayo ti mabuya dagiti dadduma, tapno pagsiddaawentay ida tapno panunotenda a nataengantayo? Wenno, dayta kadi ti maar-aramid gaput’ ayattayo iti Dios ken ayattayo iti padatayo a tao? No ti ayat isu ti pakatignayantayo, datayo “rumang-aytayo koma kadagiti isuamin,” agbalintayo a natimbeng, mapagpannurayan, nataengan a Kristiano, a maipaay iti naan-anay a panangbigbig ‘kenkuana nga isu ti ulo, ni Kristo.’
21 Nupay ti panagregget a makaragpat iti Nakristianuan a kinanataengan ket maysa a maikari unay a kalat, saan nga isu pay laeng dayta ti panungpalan. Apaman a nagtenganen ti maysa tao daytoy a kalat, adda kadi pay banag a maaramidanna? Dagidiay met ngay addan iti kinapudno iti sumagmamanon a tawen ket nagtengandan ti kalat ti Nakristianuan a kinanataengan? Daytoy ti intay usigen iti sumaganad nga artikulo.
Mailawlawagyo Aya?
◻ Aniada ti sumagmamano nga “inuubingan a bambanag,” ket ania dagiti iparangda a peggad?
◻ Kasano a “ti panagmaymaysa iti pammati” ken “ti pannakapunno ni Kristo” mainaigda iti kinanataengan?
◻ Tapno maragpat ti Nakristianuan a kinanataengan, ania dagiti “ar-aramid a natay” a masapul a pagpanawantayo?
◻ Kasano a ti maysa ‘rumang-ay iti ayat’?
[Blurb iti panid 9]
KADAGITI NAPALABAS NGA INNEM A TAWTAWEN
—827,144 a baro a Saksi dagiti nabautisaran
—Nasurok a 5,000 a baro a kongregasion dagiti naporma
—Kadagidiay makiramraman itan iti panangaskasaba, maysa iti kada tallo ti nabautisaran bayat daytoy a tiempo
[Blurb iti panid 9]
Bayat ti 1984 tawen serbisio, innem a pagilian ti nakapromedio
[Blurb iti panid 11]
Adu ita ti mangpilpili iti ministerio ngem kadagiti materialistiko a raragpaten