Ti Kinatarnaw Ni Job—Asinot’ Makatulad iti Dayta?
“Matimbangak koma iti apag-isu a timbangan, ket ti Dios maammuanna koma ti kinatarnawko.”—JOB 31:6.
1. Apay a nagsayaat nga usigen ti ulidan ni Job, ken ania a salsaludsod dagiti mapataud?
ADDA panagtalek ni Job iti kinatarnawna, gapuna inabrasana ti panangsukimat ti Dios kenkuana. Ti ulidanna ti agbalin a dakkel a pammaregta kadatay itatta, nangnangruna ta ni Satanas a Diablo ket ar-aramidenna ti amin a kabaelanna a mangdadael ti kinatarnaw amin nga agserserbi iti Dios. (1 Pedro 5:8) Iti pannakabigbigna iti daytoy, kinuna ni adalan a Santiago nga “alaenyo . . . a pagulidanan ti panagsagaba iti dakes ken iti kinaanus dagiti mammadto,” nangnangruna ni Job. (Santiago 5:10, 11) Ngem asino ti makatulad ti kinatarnaw ni Job? Matuladtay kadi? Kadagiti ania a pamay-an a ni Job nangted ulidan iti panangsalimetmet iti kinatarnaw para kadatayo?
2. (a) Aniat’ kaipapanan ti nagan a Job? (b) Aniat’ nagapuanan ti kurso a panangsalimetmet kinatarnaw ni Job?
2 Ti nagan a Job kaipapananna “Puntiria ti Gura,” nga isu a pudno ti nagbalinanna. Ngem idi impalubos ni Jehova ti kalikagum ni Satanas ket inikkatna ti alad ti pannalaknib nga adda iti aglikmut ken Job, awan aniaman a maaramidan ni Satanas a makadadael ti kinatarnaw ni Job iti Dios. (Job 1:1–2:10) Gapuna nangted ni Job iti sungbat iti panangumsi ni Satanas a mabalinna nga ibaw-ing ti uray siasino manipud panagserbida iti Dios. (Proverbio 27:11) Babaen ti kurso a panangsalimetmetna iti kinatarnawna ni Job, kas banagna, iwarwaragawagna iti intero nga uniberso, a ‘Satanas, maysaka nga ulbod a maag, agsipud ta ni Jehova isu ti Diosko, ket salimetmetakto ti kinatarnawko kenkuana uray aniat’ mapasamak!’—Job 27:5.
Dagidiay Kas ken Job
3. Asino ti nasalakniban idiay langit, ket ania a salsaludsod dagiti napataud maipapan kenkuana?
3 Nagpateg unay, ti salisal iti nagbaetan ni Jehova ken ni Satanas ket sapasap, a ramanenna ti naespirituan a paset. Idiay langit, a naaladan babaen ti mangsalaknib a panangaywan ni Jehova, isu ti naikari a “bin-i” a babaen iti dayta inranta ti Dios ti mangitungpal kadagiti engrande a pangpanggepna. (Genesis 3:15) Kaskasdi, no maikkat ti ‘alad ti pannalaknib,’ daytoyto aya a maysa ti pudpudno a mangtulad iti kinatarnaw ni Job? Idemostrananto aya a ti maysa a perpekto a tao, kas ken Adan idi, ket masalimetmetanna ti naan-anay a kinatarnawna iti Dios? (1 Corinto 15:45) Nagaramid ti panagsagana ni Satanas a mangikabil iti daytoy a “bin-i” iti kasasaeman a suot inton Isu ti agparangen ditoy daga.
4. (a) Sino ti nagbalin a kangrunaan a puntiria ti gura ni Satanas, ken kasanotayo nga ammo nga inikkat ti Dios ti mangsalaknib a panangaywanna manipud kenkuana? (b) Aniat’ impaay ni Jesus ken ni Jehova?
4 Napaneknekan a ni Jesu-Kristo isu daydiay naibaon a “bin-i” manipud langit. Iti kasta isut’ nagbalin a sentro ti atension ni Satanas, wen, ti kangrunaan a puntiria ti pananggura ni Satanas. Kas pammaneknek nga inikkat ni Jehova ti alad ti pannalaknibna, nagikkis ni Kristo bayat nga adda idiay kayo a pagtutuokan: “Diosko, Diosko, apay-apay binaybay-annak?” (Mateo 27:46; Salmo 22:1) Nupay natarusanna a naimbag a ti Dios ti nangilusulos ti pannalaknibna, ni Jesus, kas ken Job, “saan a nakabasol ket dina met impabasol a simamaag ti aniaman iti Dios.” (Job 1:22) Tinuladna ni Job, a sinalimetmetanna ti naan-anay a kinatarnawna iti Dios, ket iti kasta pinaneknekanna nga ‘awan ti umasping kenkuana ditoy daga.’ (Job 1:8) Ngarud, ken Jesus a mismo ni Jehova a Dios addaanen ti naan-anay ken agnanayon a sungbat iti ulbod a pammardaya ni Satanas a ti Dios saan a makaikabil iti tao ditoy daga nga agtalinaed a matalek kenkuana iti sidong ti karirigatan a pannakasuot.
5. (a) Aniat’ agtultuloy nga ar-aramiden ni Satanas? (b) Aniat’ inaramid ni Satanas idi naikkat nanipud langit?
5 Kaskasdi iti panagtarigagayna iti ad-adu pay a sungbat, intultuloy ni Satanas a pinabasol dagiti naespirituan a kakabsat ni Jesus, nga, agraman ken Jesus, buklenda ti “bin-i” iti kas babai nga organisasion ti Dios. Idi insalaysayna ti pannakaipasdek ti Pagarian idiay langit, ti Biblia kunana maipapan ken Satanas: “Ta ti mangidardarum kadagiti kakabsattayo naitappuaken, daydiay mangidardarum kadakuada iti sanguanan ti Diostayo bayat ti aldaw ken rabii!” Nupay kasta, ad-adda pay ngem basta panangidardarum ti inaramid ni Satanas, isu ketdi ti nangisungsong iti narungsot nga iraraut! Ilawlawag ti Biblia a kalpasan ti pannakaitappuakna manipud langit, “nakapungtot daydi dragon [ni Satanas] idi babai, ket napanna ginubat ti natda iti kapuonanna, a mangsalsalimetmet kadagiti bilbilin ti Dios ken addaanda iti pammaneknek ni Jesus.”—Apocalipsis 12:7-12, 17.
6. (a) Asino ita ti mangidadaulo iti trabaho a panangasaba, ket asino dagiti timmipon kadakuada? (b) Ania ti padpadasen nga aramiden ni Satanas kadagitoy amin?
6 “Ti natda iti kapuonan [ti babai]” isuda dagiti napulotan a saksi ni Jehova a nabati pay ditoy daga itatta. Isuda ti mangidadaulo “ti trabaho a pammaneknek ni Jesus,” ti publiko a panangiwaragawag iti intero a lubong nga isu itan ti naitrono nga Ari ket dandanin iyegna daytoy nadangkes a sistema dagiti bambanag iti panungpalanna. (Mateo 24:14; Daniel 2:44) Ngem isuda ti saan nga agbukbukod! Itan maysa a nagdakkelan a bunggoy ti nasurok a tallo a milion a tattao ti timmiponen kadakuada a mangbukel iti nagkaykaysa, sangalubongan, a manangsalimetmet kinatarnawna nga organisasion. Amin met dagitoy manangsalimetmet ti kinatarnawna, ti nagbalin a puntiria ti narungsot a panangidadanes ni Satanas, ket ti nailangitan nga Amada a ni Jehova pagragsakanna ti kinatarnawda.—2 Timoteo 3:12; Proverbio 27:11.
7. Apay a makapagtalektayo uray iti sanguanan dagiti iraraut ni Satanas?
7 Pudno unay, a mamagpanunot kadakayo a maammuan a, no kasano a ti narungsot nga atension ni Satanas ti nakasentro ken Job, kasta met kadatayo a mangpadpadas a mangsalimetmet ti kinatarnawtayo iti Dios. Nupay kasta, ditay koma madanagan. Apay? Agsipud ta “ni Jehova napno iti ayat ken manangngaasi” ken “dinto agkurang kenka wenno di met agliway kenka.” (Santiago 5:11; Deuteronomio 31:6) Wen, itandudonatayonto ni Jehova. “Kadagiti magna iti kinaimbag isu ti maysa a kalasag,” kuna ti Biblia. (Proverbio 2:7) Daytoy ket dina kaipapanan, nupay kasta, a ni Jehova ket dinatay ipalubos a masuot. Palubosannatayo a masuot, kas met laeng ti inaramidna ken ni Job. “Ngem ti Dios mapagtalkan,” kuna ni apostol Pablo, “ket isu a dinto mangipalubos a masulisogkayo iti aglabes iti mabalinanyo, no di ket maigiddanto iti pannakasulisog isaganananto met ti dalan a paglisian tapno mabalinyo a pagballigian.”—1 Corinto 10:13.
No Adda iti Sidong ti Pakasuotan
8. Kasanotay a magunggonaan iti ulidan ni Job itatta?
8 Ti ulidan ti kinatarnaw ni Job ti nangnangruna a makagunggona kadatayo no maipasangotayo met iti nasaem a pakasuotan. Nagsagaba unay ni Job a tinarigagayanna pay koma ti matayen ken mailinged idiay Sheol, ti gagangay a tanem ti sangatauan. (Job 14:13) Kasta met ti rikna dagiti dadduma itatta, a kunkunada a maipadada ken Job idi isu ti nagsagaba iti kasta unay. Nalabit sagpaminsan kasta met iti panagrikriknayo. Talaga, ti panangbasa maipapan iti panagsagsagabana ti umasping iti panangawat kadagiti pammaregta manipud iti maysa a gayyem a naglasat kadagiti suot a nakarkaro pay ngem kadagiti suot a sinagabatayo. Ti pannakaammo nga adda ti nakapagibtur, ken mannakaawat, ti pudno a makatulong met kadatayo a makapagibtur.
9. Kasanotay a magunggonaan iti panangsalimetmet kinatarnaw dagiti dadduma?
9 Gaput’ pannakalasinna kadagiti kasapulantayo, impailanad ni Jehova ti libro ni Job tapno makatulong kadatayo a mangsalimetmet ti kinatarnaw a kas met ken ni Job. (Roma 15:4; Santiago 5:10, 11) Ti Dios ammona a no kasano a ti maysa a paset ti bagi ket agpannuray iti sabali, kasta met dagiti matalek nga ad-adipenna kasapulanda ti maysa ken maysa. (1 Corinto 12:20, 26) Laglagipenyo dagiti nabiit pay a “Manangsalimetmet Kinatarnawna” a Kumbension a tinabunuan dagiti minilmilion a managbasa daytoy a magasin. Dagidiay adda sadiay malaglagipda pay no kasano kasayaat ti panagrikriknada a maikuykuyog kadagiti nagadu a ti kangrunaan a panggepda iti panagbiag isu ti panangsalimetmet iti kinatarnawda iti Dios. Anian a pammaregta ti panangsalimetmet ti kinatarnaw para kadagidiay timmabuno a makaammo a nagadu a ribo iti aglawlawda—bayat ti kaaddada kadagiti pangpanggedanda wenno idiay eskuelaan kadagiti mismo nga il-ilida ket salsalimetmetanda met ti kinatarnawda iti sidong dagiti pakasusuotan!—1 Pedro 5:9.
10. (a) Kasano a mabalin a mapaay a salimetmetan ti maysa a tao ti umiso a panangmatmat? (b) Aniat’ rinugian ni Job a pagduaduaan?
10 Kaskasdi mabalin a saantay a kanayon a matagtaginayon ti umiso a pannakaawat, kas met ken ni Job. Ti maysa a tao nga agsagsagaba iti kasta unay, ken adda a maladladingitan, mabalin a panunoten wenno kunaenna, ‘Ay, apay nga ar-aramiden ti Dios kaniak daytoy? Apay a palpalubosanna daytoy a mapasamak?’ Ti tao mabalin pay nga isaludsodna, ‘Aniat’ serbina ti panagserserbik iti Dios?’ Gaput’ dina pannakaammo iti gubuayan dagiti panagsagsagabana, nagduaduaan ni Job ti agdama a gunggona ti panagbalinna a nalinteg, yantangay dagiti naimbag agparang nga agsagsagabada ti dakkel no di pay ket ad-adu, ngem kadagiti dakes. (Job 9:22) Sigun ken Eliu, kuna ni Job: “Ania a gundaway ti addanto kaniak? Ania a gunggona ti ikutakto a nangnangruna ngem no nagbasolak?” (Job 35:3, An American Translation) Ngem ditay mabalin a palubosan dagiti bagbagitayo a malapunos unay kadagiti mismo a pakariribukantayo a mapukawtay ti umiso a pannakaawat ket pagduaduaan ti pateg ti panagserserbi iti Dios.
11. Ania a nagsayaat a pannubngar ti impaay ni Eliu ken Job?
11 Ni Eliu nangted ken ni Job iti kasapulan a panangtubngar, a pinalintegna dagiti bambanag iti umiso a pannakaawat babaen ti panangitudona a ni Jehova ti naitan-ok a nangatngato ngem ni Job. (Job 35:4, 5) Impakita ni Eliu nga, agpapan pay aniaman ti mapasamak, ditay koma ipatpato a ti Dios ket di mangikaskaso ken kasla irason a mabalintayo ti gumura Kenkuana gapu kadagiti ibilangtayo a kinaawan kinahustisia iti biangna. “No pudno a nagbasolka,” insaludsod ni Eliu ken ni Job, “ania ti maibanagmo a maibusor kenkuana? Ket no dagita labsingmo umaduda, ania ti maaramidmo kenkuana?” (Job 35:6) Wen, no padpadasenyo a laisen ti Dios babaen ti panangpanaw kadagiti daldalanna wenno ti serbisiona, ti met laeng bagiyo ti saksaktanyo, saan a ti Dios.
12. Kasanot’ panangapektar ti panangsalimetmettay iti kinatarnawtayo iti Dios?
12 Iti kasumbangirna, impakita ni Eliu a ni Jehova ket saan a magunggonaan a personal no agaramidtayo ti naimbag. Siempre, ti Dios maay-ayo no salimetmetantayo ti kinatarnawtayo, kaskasdi, maigiddanto iti dayta, nikaanoman isut’ saan nga agpannuray iti panagdayawtayo, kas impamatmat ti insaludsod ni Eliu ken ni Job: “No nalintegka koma, ania ti maitedmo kenkuana, wenno ania ti awatenna ita imam?” (Job 35:7) Ti Dios ti nangted ti biag kadatayo, ket gapu kenkuana aganges ken agtignay ken agbiagtayo. Kukuana ti isuamin! (Aramid 17:25; 1 Cronicas 29:14) Gapuna ti kinadangkoktayo wenno kinalintegtayo ket saan a makaapektar a personal iti Dios.—Job 35:8.
No Matubngar
13. (a) Kasanot’ panagrikna ni Job iti pannubngar a naited? (b) Ania a parikut ti adda kadatay amin?
13 Kasanot’ panagrikna ni Job iti panangtubngar a naipaay, umuna babaen ken ni Eliu ken kalpasanna babaen ken Jehova a mismo? Dayta ti inawatna, a nagbabawi iti “tapuk ken dapdapo.” (Job 42:6) Wen, impakumbaba ni Job ti bagina, nga inaminna dagiti nagbiddutanna. Ket ditay aya dayawen ti kasta a kinapakumbaba? Ngem ania met ngay kadatayo? Uray pay no datayo dagiti nabibileg a manangsalimetmet ti kinatarnawna a kas ken Job, amintayo addaan ti pagannayasan nga agbiddut ken mapukaw ti kinatimbengtayo iti maysa wenno dadduma pay a pamay-an. (Santiago 3:2; Galacia 2:11-14) Ania ti aramidentayo no dagiti biddut wenno kinaimperpektotayo ti maiyeg iti atensiontayo, uray pay babaen iti maysa nga agtutubo a kas ken ni Eliu?—Job 32:4.
14. (a) Ania ti gagangay a pagannayasan no matubngar ti maysa a tao? (b) Aniat’ makagapu kadagiti biddut wenno di umiso a pangngeddeng, ket ania nga ulidan ti impaay ni Job idi natubngar?
14 Saan a kanayon a nalaka ti panangawat kadagiti pannubngar. (Hebreo 12:11; Proverbio 3:11, 12) Ti pagannayasan isut’ panangpadpadas a mangikalintegan ti bagbagitayo. Kas ken Job, mabalin a ditayo met inggagara ti nagsao wenno nagaramid iti aniaman a dakes. Mabalin a dagiti motibotayo nasayaat. Ngem mabalin a nagsaotayo nga awanan ti naan-anay a pannakaammo, iti kinakurang ti pannakaawat wenno iti kinamanagrikna. Nalabit a dagiti komentotayo isarsarmingna ti kasla panangitantan-ok ti rasa wenno nasionalidad, wenno di Nainkasuratan a kinainget ti maysa a banag. Mabalin a maiyeg iti atensiontayo a dagiti nasaotayo ket ipampamatmatna nga ad-adda dagiti personal a panangmatmattayo ket dayta ti nakapasakit kadagiti dadduma agingga iti punto nga agpegpeggad ti espiritualidadda. No matubngartayo, kas ken Job, awatentayto aya a ‘nagsaotayo nga awan pannakaawatna’ ket “agbabawitayo”?—Job 42:3, 6.
Panagtalek iti Dios, Saan a kadagiti Kinabaknang
15. Kasanotay nga ammo a ni Job saan a nagtalek kadagiti kinabaknangna?
15 Nagduaduaan ni Bildad ti puntiria ti panagtalek ni Job, nga impamatmatna a nalipatanna ti Dios ket ti panagtalekna ti naisaad iti sabali. (Job 8:13, 14) Ngem uray pay no ni Job ti nabendisionan kadagiti adu a material a bambanag, ti panagtalekna ket saan a maibatay kadagitoy. Ti kinatarnawna saan a pulos a nagunggon iti uray bassit laeng idi a napukawna amin dagiti sanikuana. (Job 1:21) Iti pangserra a panangdepensana, kuna ni Job: “No inaramidko a namnamak ti balitok, ken kinunak iti nasudi a balitok, ‘Sika ti talekko!’ No nagrag-oak agsipud ta ti sanikuak idi dakkel, ken agsipud ta ti imak nakagun-od ti adu . . . dagitoy isuda met ti kinadangkes a madusaan babaen kadagiti uk-ukom, ta inlibakko koma ti Dios nga adda sadi ngato.”—Job 31:24-28.
16. (a) Ania a panangsukimat ti rebbeng nga aramidentay iti bagbagitayo? (b) Ania a kari ti inaramid ti Dios kadagidiay agtalek kenkuana?
16 Ania met ngay kadatayo? Sadino ti nangisaadantayo ti panagtalektayo—ken Jehova wenno kadagiti material a sanikua? No datayo ti natimbang koma kadagiti umiso a pagtimbangan, kas tinarigagayan koma a maaramid ni Job, maammuan koma aya ti Dios ti kinatarnawtayo iti daytoy a banag? Ti kadi kangrunaan a pakaseknantayo iti biag ket talaga nga isu ti panangipaay ken ni Jehova ti panangsalimetmet kinatarnawna a kurso nga isut’ pangsungbattayo kadagiti panangum-umsi ni Satanas? Wenno ti nangnangruna a pakaseknantayo ket ti panangpennektay kadagiti tartarigagaytayo maipaay iti ragragsak ken iti sanikua? Anian a nagsayaat no agbalintayo a kas ken ni Job ket paragsakentayo ti puso ni Jehova babaen ti panagtalek Kenkuana, ket saan nga isaad ti aniaman a di umiso a panangipateg iti bagbagitayo wenno kadagiti material a bambanag nga adda! No agtalektayo ken Jehova, nga ipangpangruna dagiti interesesna, inkarina a dinatayto panawan wenno tallikudan.—Mateo 6:31-33; Hebreo 13:5, 6.
Seksual a Moralidad
17. Ania a panangisingasing ti inaramid dagiti “manangliwliwa” ni Job, ngem aniat’ kinuna ni Job maipapan iti moral a kababalinna?
17 Dagiti ulbod a manangliwliwa ni Job saanda a direkta a pinabasol ni Job iti seksual a kinadakes, no di ket masansan nga isingsingasingda nga isu ti nagbasol iti maysa a nalimed a biddut nga isut’ pangdusdusaan ti Dios kenkuana. Kas maysa a nabaknang a tao, nga isu “ti kadakkelan idi kadagiti amin nga annak ti Daya,” sigurado a ni Job ti addaan kadagiti gundaway a maipaay iti pannakikamalala. (Job 1:3; 24:15) Dadduma nga ad-adipen ti Dios, sakbay ken kalpasan ti panawen ni Job, natnagda kadagiti seksual a pannakasulisog. (Genesis 38:15-23; 2 Samuel 11:1-5) Ngem, ni Job, inkalinteganna ti bagina a maibusor iti aniaman a panangisingasing iti kasta a kinadakes, a kunkunana: “Nakitulagak kadagiti matak. Kasano ngarud ti panangkitak koma iti maysa a birhen? No ti pusok ti nangituggod iti babai, ken no nagsanebak idiay ruangan ti kaarrubak . . . dayta isu ti nakaal-alliaw a biddut, wen, isu ti maysa a kinadangkes a madusaan babaen kadagiti uk-ukom.”—Job 31:1, 9-11.
18. Apay a ti seksual a moralidad nagrigat a taginayonen, kaskasdi apay a naragsaktayo no taginayonentay dayta?
18 Nalabit awanen ti sabali a pamay-an a nakapagballigi unay ni Satanas a nangpakapuy iti kinatarnaw dagiti ad-adipen ti Dios ngem iti pananggargarina kadakuada nga agaramid ti pannakiabig. (Numeros, kapitulo 25) Mabalinyo aya a tuladen ti kinatarnaw ni Job babaen iti panangparmek kadagiti amin a pakasulisogan kadagiti seksual a kinadakes? Pudno a dayta maysa a karit, nangnangruna iti daytoy agballa iti sekso a lubong a sadiay ti imoralidad nakasaksaknap unay. Ngem panunotenyo nga anian a nagsayaat inton maawagankayo a makikuentaan, a mabalinyonto a sitatalek a maikuna a kas ken Job: “Tapno ammuen koma ti Dios ti kinatarnawko.”!—Job 31:6.
Aniat’ Makatulong Kadatayo
19. Ania ti nasken tapno matulongantayo a mangsalimetmet iti kinatarnawtayo?
19 Saan a nalaka ti panangtulad iti kinatarnaw ni Job, yantangay ita ar-aramiden ni Satanas ti amin a kabaelanna itatta a mangdadael ti kinatarnawtayo kas ti panangpadasna a mangdadael iti kinatarnaw ni Job. Ngarud nasken, nga ikawestayo ti naan-anay a kabal a naggapu iti Dios. (Efeso 6:10-18) Ramanen daytoy ti pannakitunostayo iti Dios, kas ken Job, a silalagip a kanayon iti panangay-ayo Kenkuana iti aniaman nga aramidentayo ken aramiden ti pamiliatayo. (Job 1:5) Gapuna, ti panagadal ti Biblia, ti regular a pannakitimtimpuyog kadagiti kapammatian, ken ti panangiwaragawag ti pammatitayo iti publiko ti nasken la unay.—2 Timoteo 2:15; Hebreo 10:25; Roma 10:10.
20. (a) Ania a namnama ti makasustento kadatayo bayat dagiti pakasusuotan? (b) Ania a gunggona ti nadakawat ti salmista a mabalintay nga awaten gaput’ panangsalimetmet kinatarnaw?
20 Ngem ti nangnangruna a mangsustener kadatayo bayat dagiti suot isu daydiay nangpapigsa met ken ni Job—ti panagtalekna a saan laeng a daytoy a biag ti adda. “No matay ti tao agbiagto aya manen?” insaludsod ni Job. Ket kas sungbat Kinunana: “Umawagka koma, ket sungbatanka.” (Job 14:13-15) Ti kaadda dayta met laeng a naan-anay a panagtalek a ni Jehova pagungarenna dagiti matalek nga ad-adipenna ti makatulong met kadatayo a mangsango iti aniaman a suot nga ipaay ni Satanas. (Hebreo 6:10) Iti nabayagen, insurat ti salmista ti Biblia: “Ket no maipanggep kaniak, sika bitibitennak iti kinatarnawko, ket ikabilnak iti sanguanam iti agnanayon.” (Salmo 41:12) Sapay koma ta isu met dayta ti naragsak a masanguanan iti tunggal maysa kadatayo—a bitibitennatayo ni Jehova ken ispalennatayo iti agnanayon gapu ti panagbalintayo a dagiti manangsalimetmet kinatarnawna nga ad-adipenna!
Masungbatanyo Aya?
◻ Sinot’ napaneknekan a kas ken Job, ken ania a panamagdilig ti intay maaramid iti nagbaetanda ken ni Job?
◻ Aniat’ maadaltayo iti panagrikna ni Job kadagiti susuotna?
◻ Kasanot’ panagrikna ni Job iti pannubngar, ket aniat’ maadaltayo manipud iti daytoy?
◻ Ania a nagsayaat nga ulidan ti impaay ni Job maipapan kadagiti material a bambanag ken seksual a moralidad?
◻ Aniat’ makatulong kadatayo a mangtaginayon iti kinatarnaw a kas ken Job?
[Ladawan iti panid 17]
Kas ken Job, nagduduaanyo aya ti agdama a gunggona ti panangsalimetmet ti kinatarnaw?