Rebbeng Aya a Mabautisaran dagiti Maladaga?
Di met langa ti maladaga ti maysa a managbasol. Kaskasdi daytoy a panangugas ti basol isu ti kaipapanan amin daytoy nakabaybayagen a seremonia. Namitlon a tinalikudan ti padrino ni Satanas ken dagiti ar-aramidna. Kalpasanna ti padi ti nangala iti maysa a bassit a pagkargaan ket inin-inayadna a binuyatan ti danum ti muging ti ubing iti namitlo a daras, a kunkunana, “Bautisaranka iti nagan ti Ama, ken ti Anak, ken iti Espiritu Santo.”
ITI ngangnganin dua a milenio dagiti maladaga ti mababautisaran iti maysa a seremonia a kas iti daytoy. Deskribiren dagiti nagannak dayta a kas maysa a makatignay unay a kapadasan. Nupay kasta, masarakan kadi ti namunganayan dayta nga aramid iti Sao ti Dios? Admitiren dagiti teologo a Katoliko a saan.—Kitaenyo ti New Catholic Encyclopedia, Tomo 2, panid 69.
Basaenyo a mismo ti libro ti Biblia dagiti Aramid, ket insigida a makitayo a kadagiti immuna a Kristiano, ti bautismo ket agpaay kadagidiay kabaelandan ti ‘dumngeg ken umawat ti sasao’ a buyogen iti pannakaawat ken ‘panagbabawi.’ (Aramid 2:14, 22, 38, 41, Douay Version) Dagita dagiti bambanag a narigat nga aramiden ti maysa a maladaga! Pudno, sarsaritaen ti Biblia dagiti intero a sangakabbalayan, kas iti sangakabbalayan ni Cornelio, a nabautisaranda.a Ngem uray pay idi, ti bautismo ket agpaay kadagidiay “nagdengngeg ti sao”—saan a kadagiti maladaga.—Aramid 10:44-47.
Maysa a Tradision iti Dios Wenno iti Tao?
Agsipud ta saanda a makaitudo iti maysa a pangipadisan idiay Biblia, kuna ti Vaticana, “Ti ugali a panangbautisar kadagiti maladaga ti naibilbilang kas maysa a pagalagadan iti nakabaybayagen a tradision.” Ngem impaalagad kadi ni Jesu-Kristo daytoy a tradision? Saan, ta ti panagbautisar dagiti maladaga saan a nagbalin a popular agingga idi kalpasan ti ipapatay dagiti apostol. Idi nagpatingga ti maikadua a siglo, ti ama ti simbaan a ni Tertullian ti nangikalintegan, “Bay-an [dagiti ubbing] nga agbalin a Kristiano no kabaelandan a maammuan ni Kristo.”
Nupay kasta, namakdaar ni apostol Pablo, nga iti agangay umayto ti panawen “a dagiti tattao didanto maanusan ti nasayaat a doktrina.” (2 Timoteo 4:3, The New American Bible) Kalpasan ti ipapatay dagiti apostol ket saandan a ‘makapagtignay kas lapped,’ nangrugin a sumagepsep dagiti di nainkasuratan nga ar-aramid iti Nakristianuan a panagdayaw. (2 Tesalonica 2:6) Maysa kadakuada isu ti bautismo dagiti maladaga. Ngem ti bautismo dagiti maladaga ti di nagbalin a pagalagadan agingga iti maikalima a siglo. Iti dayta a tiempo napasamak ti narungsot a panagsusuppiat nga isu ti nangbalbaliw nga agnanayonen iti Kakristianuan.
Daytat’ nangrugi idi maysa a monghe a Britaniko nga agnagan Pelagius ti nagdaliasat a napan Roma. Gapu iti pannakakellaatna iti kinadakes a nakitana sadiay kadagiti makunkuna a Kristiano, rinugian daytoy a klerigo a tignayen dagiti tattao iti “ad-adda pay a panagregget iti moral.” Saan a maipabasol iti tao dagiti pagkapuyanna iti ‘nakaisigudan a basol’ kuna ni Pelagius. “Isuamin a naimbag ken isuamin a dakes . . . ti ar-aramidentayo, saan a naisigud kadatayo.” Ti sursuro wenno doktrina ni Pelagius ti dagus a nagbalin a pagsasaritaan iti Kakristianuan.
Ngem saan a nagbayag. Minatmatan dagiti papangulo ti simbaan daytoy a panangtallikud iti ‘nakaisigudan a basol’ kas kinaerehes. Ket di napupuotan ni Pelagius a natnag iti im-ima dagidiay mangpabpabor iti popular idin nga ugali—ti bautismo dagiti maladaga. Maysa nga obispo nga agnagan Augustine nakitana daytoy kas maysa a nakadkadlaw a di panagpapada dagiti kapanunotan. ‘No rebbeng a mabautisaran dagiti maladaga,’ inkalintegan ni Augustine, ‘kasanon ngay dagidiay di nabautisaran?’ Ti kasla nainkalintegan a konklusion a ta dagita ti agsagaba kadagiti apuy idiay impierno agsipud ta saanda a nabautisaran. Idi kaawatan a naipasdeken daytoy a punto, impaayan ni Augustine ti makapapatay a panangkabil: Gapu ngarud ta dagiti di nabautisaran a maladaga ket agsagabada iti pannakailunod, ania pay ngarud ti makailawlawag iti daytoy no di ti ‘nakaisigudan a basol’?
Narpuog ti doktrina ni Pelagius. Ti konsilio ti iglesia idiay Cartago idi agangay indeklarada a kinaerehes dagiti pannursuro ni Pelagius. Ti ‘nakaisigudan a basol’ ti nagbalin nga ad-adda a paset ti Katolicismo kas iti panagkumpesar. Ket itan naiturong ti iglesia iti kurso a panangitandudo iti reprep a panangkumberte—a masansan babaen iti puersa—tapno isalakan dagiti tattao manipud ‘kadagiti apuy ti impierno.’ Ti bautismo dagiti maladaga ti nangrugi manipud maysa a popular a kustombre a nagbalinen a maysa nga opisial nga instrumento ti pannakaisalakan, maysa nga instrumento nga isunto met ti tawiden ti Protestantismo.
‘Idiay Beddeng ti Impierno’
Ti doktrina ni Augustine ti namataud iti sumagmamano a nakababain a narigat a salsaludsod: Kasano a ti Dios ti ayat pagsagabaenna dagiti awan basbasolna a maladaga idiay impierno? Awatento kadi dagiti di nabautisaran a maladaga ti isu met laeng a dusa kas kadagiti napeklanen a managbasol? Ti panangipaay kadagiti sungbat saan a nalaka para kadagiti teologo. Kuna ti Katoliko a padi a ni Vincent Wilkin: “Dadduma ti nangikabil kadagiti di nabautisaran a maladaga iti naan-anay a kinarungsot dagiti gil-ayab ti impierno, dagiti dadduma patienda a saanda a maibus a naan-anay babaen kadagiti gil-ayabna no di ket mapapudot laeng iti temperatura a mangted iti pudpudno a pakarigatan; dadduma pagbalinenda ti rigat nga isu ti kababassitan unay a mabalin idiay impierno . . . Dadduma ti mangikabil kadakuada iti maysa a naindagaan a paraiso.”b
Ti ad-adda a popular a teoria ti isuamin, nupay kasta, ti napaneknekan a ti karkararua dagiti di nabautisaran a maladaga agnanaedda idiay limbo. Daytoy a sao iti literal kaipapananna “beddeng” (kas ti beddeng, wenno gayadan, ti maysa a kawes) ket iladladawanna ti maysa a lugar a maipagpagarup a panagsaad kadagiti pagbeddengan ti impierno. Para kadagiti teologo, ti limbo ket maysa a kumbiniente unay a kapanunotan. Dayta ti mangpalag-an bassit iti nakabutbuteng a ladawan dagiti agsagsagaba a maladaga.
Ngem kas met laeng kadagiti aniaman nga aramid-tao a teoria ti limbo addaan parparikut. Apay a dayta di nadakamat idiay Kasuratan? Makaruar kadi dagiti maladaga idiay limbo? Ken apay pay laeng a rumbeng a mapan dagiti awan basbasolna a maladaga sadiay? Nalawag, pagregreggetan ti iglesia ti panangikuna a ti limbo “ket saan a maysa nga opisial a pannursuro a Katoliko.”c—New Catholic Encyclopedia.
Ti Suppiat Bumara Manen
Iti adu a siglo dagiti Katoliko ti nangsalimetmet a nangnangruna iti panangmatmat ni Augustine ket pinagbalinda dagiti annakda a ‘limbo proofed’ babaen iti bautismo. Nupay kasta, manipud idi 1950’s naadda manen ti kasta unay a pannakairiing iti suppiat maipapan iti panangbautisar kadagiti maladaga. Nangrugi dagiti Katoliko nga eskolar a mangiyebkas iti serioso a panagduadua no naibatay Biblia dayta nga aramid. Inannugot dagiti dadduma a saanda a mabalin nga awaten dagiti kapanunotan ni Augustine maipapan iti impierno nga apuy wenno ti limbo.
Nupay kasta, idi damo, dagiti konserbatibo a papangulo ti simbaan dida kayat ti pagaraw iti takderda. Idi 1951 nagpalawag ni Papa Pio XII iti maysa a bunggoy dagiti kumadrona. Iti panangpatalgedna iti pammati a “ti bendision wenno gracia iti kanito ti ipapatay ti kasapulan a naan-anay a maipaay iti pannakaisalakan,” pinaregtana dagiti kumadrona iti panangaramidda a mismo iti seremonia ti bautismo no agparang a ti kappasngay nga ubing ket mabalin a matay. “Ngarud, dikay koma mapapaay a mangaramid iti daytoy a serbisio ti ayat,” ingunamgunamna. Maiyasping pay, idi 1958 nangipaulog ti Vaticana ti nainget a pammakdaar a “masapul a mabautisaran a dagdagus dagiti maladaga.”
Nupay kasta, bimtak manen ti suppiat kalpasan iti agdindinamag a konsilio ti Vatican II. Iti nakaskasdaaw a panagtignay, pinadpadas manen ti iglesia a ringbawan dagiti konserbatibo ken liberal a posision. ‘Ti bautismo ti naan-anay a kasapulan maipaay iti pannakaisalakan,’ kuna ti konsilio. Ngem, nakaskasdaaw met, ti pannakaisalakan ti posible met nga agpaay kadagiti “awan basbasolda a mismo ket saanda a naammuan ti ebanghelio ni Kristo.”d
Kas panangpasaruno, renibisar ti iglesia kalpasanna ti seremonia ti panangbautisar kadagiti maladaga. Mainayon kadagiti dadduma a bambanag, mabalinen a pilien dagiti papadi a di bautisaran ti maladaga no dagiti nagannak kenkuana ket saanda a maikari a mapadakkel ti anakda a Katoliko. Simiasi met laengen aya iti kamaudiananna ti iglesia manipud doktrina ni Augustine? Kasta ti panangipato dagiti dadduma ket rinugianda a pagduaduaan ti pannakasapul ti panangbautisar iti maladaga.
Kalpasanna inparuar ti Vatican ti “Pannursuro iti Bautismo ti Maladaga,” a nagkuna: “Ti Iglesia . . . awan sabali nga ammona malaksid iti bautismo iti pannakaipasiguro iti pannakastrek dagiti ubbing nga agturong iti agnanayon a kinaragsak.” Naibilin manen kadagiti obispo nga “isublida ti tradisional nga ugali dagidiay . . . simiasi iti dayta.” Ngem kasanon dagidiay maladaga a natay a saan a nabautisaran? “Awan maaramidan ti Iglesia no di italek ida iti kinamanangngaasi iti Dios.”
Ti Bautismo ti Maladaga ken ti Anakyo
Awan duadua, adu kadagiti napasnek a Katoliko ti pudpudno a mariribukan kadagitoy amin. Kaskasdi, mabalin a maikuna dagiti dadduma, nga agpapan pay iti doktrina a Katoliko, ti bautismo ti makaipaay iti maysa nga ubing ti nasayaat a narelihiusuan a pangrugian. Ngem pudno kadi dayta? Kuna ti maysa nga ina a Katoliko: “Addaanak ti dua a nakaub-ubing pay nga annak, agpadpada a nabautisaranda a kas maladaga, ket diak makakita ti sangkabassit laeng a grasia kadakuada, kinapudnona ti kasunganina ketdi.”
Ti panangbautisar iti bassit nga ubing di makatulong kenkuana a makapatanor iti pammati. Kinapudnona, daytat’ mangsalungasing ti bilin ni Jesus: “Inkayo ngarud ket pagbalinenyo nga ad-adalan [wenno, “sursuruan”] . . . a bautisaranyo ida.” (Mateo 28:19) Ti bautismo awan kaipapananna malaksid no ti maysa ket umdasen ti kinanataenganna nga agbalin a maysa nga adalan. Pudno, addan ti “nakabaybayagen a tradision” a maipaay iti panangbautisar iti maladaga. Ngem saan kadi a kinondenar ni Jesus dagidiay a ‘pinagbalinda ti sao ti Dios nga awan kapapaayanna gapu kadagiti kadawyanda’?—Mateo 15:6.
Gapuna, parparegtaen ti Biblia dagiti nagannak a sanayen dagiti annakda kadagiti naespirituan a bambanag “manipud iti kinamaladaga.” (2 Timoteo 3:14-17) Gapuna al-alaen a serioso dagiti Saksi ni Jehova ti pammagbaga ti Biblia a padakkelen dagiti annakda “iti disiplina ken panangiturong-panunot ni Jehova.” (Efeso 6:4) Maar-aramid daytoy a masansan babaen iti panangitungpal iti regular a programa iti panagadal ti pamilia iti Biblia. Dagita a nagannak sursuruanda dagiti annakda a tumabuno ken makiraman kadagiti Nakristianuan a panaggigimong. (Hebreo 10:24, 25) Parparegtaenda dagiti annakda a mangaramid ti “panangiwaragawag iti publiko” iti pammatida. (Roma 10:10) Iti agangay, matignayto dagiti annakda a mangaramid iti kabukbukodanda a dedikasion ken Jehova a Dios ken isimbolo dayta babaen iti bautismo iti danum. Daytoy ti Nainkasuratan ken adayo a dakdakkel kaipapananna ken makapnek ngem iti panangbuybuya iti maysa a pormalistiko a seremonia a maar-aramid iti maysa a maladaga a pulos awan puotna.
No kas pangarigan ta matay ti maysa nga anak ti Kristiano sakbay ti bautismona, di kasapulan a pagbutngan dagiti nagannak nga isut’ mapupuoran iti maysa nga impierno wenno agpalpallailang iti maysa a limbo. Isursuro ti Biblia a dagiti natay ket awan puotda. (Eclesiastes 9:5, 10) Ngarud maliwliwa dagiti nagannak iti kari ni Jesus nga “umay ti oras inton amin dagidiay adda idiay tanem a pakalaglagipan mangngegdanto ti timekna ket rummuardanto” nga addaan namnama ti biag iti maysa a naisublin a Paraiso. (Juan 5:28, 29; Lucas 23:43) Daytoy naibatay-Biblia a namnama ket ad-adda a makaliwliwa ngem kadagiti agbaliw-baliw—ken makariribuk—a natauan a tradision.
[Dagiti Footnote]
a No dadduma ti termino a “sangakabbalayan” idiay Biblia kaawatan a dina iraman dagiti maladaga. Kas pangarigan, sawen ti Tito 1:11 dagiti apostata a “mangriribuk kadagiti amin a sangakabbalayan.”—Kitaenyo met ti 1 Samuel 1:21, 22.
b Insingasing a mismo ni Augustine a dagiti di nabautisaran a maladaga “mairamandanto iti kalalag-anan a pannakailunod dagiti isuamin.”
c Idi ti maysa a sinodo iti iglesia iti maika-18 a siglo pinadpadasda nga indeklara ti limbo a “maysa a pannursuro ni Pelagius,” nangipaulog ni Papa Pio VI ti maysa a bilin ti papa a nangkondenar iti sinodo kas maysa a kinaerehes. Nupay saanna nga insingasing a naan-anay ti limbo, pinagtalinaed ti bilin ti papa a sibibiag dayta a teoria.
d Inawagan ni Tad Guzie a teologo a Katoliko ti baro a sasaaden ti iglesia a “kasla nakakatkatawa a kinamauyong a sakramento a ti bautismo iti danum ket maysa a nasken nga umuna a tukad iti pannakaisalakan nga agpaay kadagiti maladaga, ngem ti maudi a tukad iti dakdakkel a pamay-an a maipaay iti dadduma pay.”
[Tsart iti panid 7]
Dagiti Kangrunaan a Paset ti Historia iti Panangbautisar ti Maladaga
Petsa (K.P.) Pasamak
c. 193 ․ Ikalintegan ni Tertullian ti bautismo
maipaay iti nataengan
253 ․ Iwarwaragawag ti Konsilio ti Cartago a
‘rebbeng a mabautisaran nga insigida
dagiti maladaga’
412-41 ․ Ti debate iti nagbaetan da Pelagius ken
Augustine maipapan iti ‘naikasigudan a basol’
417 ․ Kinondenar ti Konsilio ti Cartago ti
kinaerehes ni Pelagius. Ti panangbautisar
kadagiti maladaga nagbalinen a kapaset ti Katolicismo
1201, 1208 ․ Nagsurat ni Papa Innocent III a pabor iti
bautismo iti maladaga
1545-1563 ․ Inyebkas ti konsilio ti Trent a “mailunod”
ti asinoman a mangilibak iti bautismo iti maladaga
1794 ․ Ti bilin ti Papa nga Auctorem Fidei
kinondenarna ti Jansenist Synod, a nangawag
iti limbo a maysa a kinaerehes
1951 ․ Impaganetget ni Papa Pio XII ti pannakasapul
ti bautismo ti maladaga babaen iti
panangparegtana kadagiti kumadrona a
mangaramid iti dayta a seremonia inkaso
adda nainget a pakasapulan
1958 ․ Inkeddeng ti Vatican a ‘dagiti maladaga
mabautisaranda a nakasapsapa inggat’ mabalin’
1963-1965 ․ Inkeddeng ti Maikadua a Konsilio Vaticana a
posible ti pannakaisalakan uray awan
bautismo. Imbilinna a marebisar ti
seremonia ti bautismo dagiti maladaga
1980 ․ Pinabileg ti Vatican ti ugali a
panangbautisar kadagiti maladaga a
kunkunana nga ‘awan sabalin nga ammona a
pamay-an a pakastrekan dagiti ubbing iti
agnanayon a kinaragsak’