No Aniat’ Kaipapanan ti Titiempo ken Pampanawen ni Jehova iti Kaaldawantayo
“Tunggal kayo a saan a mangted ti bunga a nasayaat mapukan ken maisungrod iti apuy.”—MATEO 7:19.
1. Aniat’ maadaltayo manipud iti pamay-an a panangtaming ni Jehova kadagiti dadduma nga agtuturay iti napalabas?
TI REKORD ti historia paneknekanna a ni Jehova mabalinna a “pagbalbaliwen dagiti titiempo ken pampanawen, mangikkat ken mangisaad kadagiti ar-ari.” (Daniel 2:21) Kadagiti napalpalabas a siglo, idi maiyanatop iti panggepna, inikkatna da Paraon, Nabucodonosor, Balsasar, Herodes Agrippa I, ken dagiti dadduma pay. ‘Nupay kasta,’ mabalin a kunaen ti dadduma, ‘napalabas a historia dagidiayen. Aniat’ kaipapananda ngay kadatayo?’ Dakkel kaipapananda kadatayo ta adda nabibileg a leksion kadakuada. Ti maadaltayo kadagidiay a pasamak a ta no madanonen ti tiempo ni Jehova a maipaay iti dayta pagpatinggaenna ti panagturay dagiti papangulo ti lubong. Ken no pagayatanna, ipatugawna ti agturay a pinilina.
2. Agpaay iti ania a dimtengen ti panawen ni Jehova iti kaaldawantayo?
2 Iti kaaldawantayo, ti naituding a panawen ni Jehova dimtengen a “mangikkat ken mangisaad kadagiti ar-ari.” Ngem sakbay ti ‘panangisaadna’ ti Ari a pinilina, ikkaten pay ti Dios amin dagiti agtuturay iti daytoy a lubong, agraman ti intero a sistema dagiti bambanag nga inturayanda. Apay? Ngamin ta, kas ken Balsasar iti kadaanan a Babilonia, ‘nakatidan iti timbengan ket nasarakanda a nagkurang.’ Ti kasasaad itatta ket kas iti kasasaad idi kinuna ni Daniel nga adipen ti Dios ken Balsasar: “Ti Dios binilangna ti al-aldaw ti pagariam ket inyegna iti pagtungpalan.” (Daniel 5:26, 27) Gapuna, iti kaaldawantayo ni Jehova “danarennanto dagiti ar-ari iti aldaw ti pungtotna. Mangukomto kadagiti nasnasion.”—Salmo 110:5, 6.
“Nasarakan a Nagkurang”
3, 4. No maipapan iti talna kasano a “nasarakan a nagkurang” dagiti agtuturay ti lubong iti daytoy a siglo?
3 Kasano a dagiti naindagaan nga agtuturay “nasarakanda a nagkurang” no maipapan iti kasasaad ti lubong? Dakkel sungsungbatanda iti napaspasamak iti natauan a pamilia iti panawentayo, tiempo a napunno kadagiti kalamidad nga awan kapadana iti dadduma a panawen. Kas pangarigan, nanipud laeng 1914 agarup sangagasut a milion a tattao ti natnatay iti nadumaduma a gubat! Itatta, pagpegpeggaden dagiti nuklear nga ig-igam ti ilalasat ti biag ditoy daga. Iti daytoy a kanito, rinibo a nuklear a misil, a sisasagana dagiti trepolanteda, ti naipaturong kadagiti dadakkel a sentro ti populasion.
4 No maipapan iti nuklear a gubat, impadamag ti magasin a Science daytoy nakabutbuteng a panangusig: ‘Iti aniaman a dakkel a panagbinnales a nuklear, sigurado ti pannakaikisap ti kadakkelan a paset ti mula ken an-animal ditoy daga. Ti pannakaikisap ti tao nairamanen.’ Maysa nga opisisl ti gobierno idiay Europa ti nagkuna: “Saan a makuenta dagiti pukaw babaen kadagiti siudad no di ket babaen iti intero a kontinente.” Kuna ti presidente ti maysa a pagilian iti Latin America no maipapan iti ngina ti depensa: “Ti sangatauan aglaylayag iti maysa a narasi a barko a mabalinto a maiyaw-awan . . . No daytat’ lumned, mabalin nga ikuyogna amin nga adda iti dayta.” Ket maysa a pagiwarnakan a Hapones ti nagkuna: “Ti lubong kasla nakaad-adayo pay a magun-odna iti [talna] ngem iti aniaman a tiempo iti historia.”
5, 6. Ania ti ekonomiko a kasasaad ti adu a dagdaga ken tattao?
5 Kaskasdi, agtultuloy dagiti nasnasion nga agbusbusbos iti kuarta maipaay kadagiti armas. Ti nginana dimmanonen iti agarup maysa a trilion a doliar (E.U.) kada tawen! Kuna ti maysa a gubuayan a ti lubong mangbusbusbos ti agarup 50 a daras nga ad-adu a kuarta iti tunggal soldado ngem iti agpaay iti tunggal ubing nga ages-eskuela. Usigenyo, met, ti report ti United Nations a nagkuna a di kumurang a 450 milion a tattao iti intero a lubong ti mabisbisin, ket umad-adu pay ti bilangda. Maysa pay a damag ti nagkuna a “kada tawen 30 agingga iti 40 milion a tattao ti matmatay iti bisin” kadagiti napanglaw a dagdaga. Ket kunana pay, nga agarup kagudua dayta ti ub-ubbing nga awan pay ti lima a tawenda.
6 Maysa nga opisial ti gobierno iti maysa a dakkel a pagilian idiay Sud America, kunaenna a “40 porsiento kadagiti trabahador ti agbibiag iti napalalo a kinapanglaw.” Iti sabali pay a daga sadiay, ti kinakurang ti panggedan iti kabisera a siudadna ti nangapektar iti 51 porsiento kadagiti mangmangged. Nagpatingga ti report: “Ti kontinente a 260 milion a tattao ti nailumlumen iti kakaruan a rigat iti kagudua ti siglo.” Sa amadenyo dagitoy tallo a paulo ti damdamag manipud nagduduma a dagdaga: “Ti Kapartak ti Panagadu ti Kinapanglaw ‘Nakabutbuteng.’” “Ti Bilang dagiti Napanglaw Ngimmato.” “Ti Kinapanglaw Maysa a Nagsaem a Kapadasan.” Naggapu aya dagitoy a report kadagiti napanglaw a dagdaga? Saan, naggapuda kadagiti opisiales ti gobierno idiay Canada, ti Estados Unidos, ken ti Pederal a Republika ti Alemania. Wen, nailumlumen iti rigat dagiti makunkuna a nabaknang a pagilian.
7. Ania dagiti kapalpaliiwan a naaramid maipapan ti krimen ken ti kinaranggas nga aglaplapusanan iti panawentayo?
7 Iti adu a dagdaga dagitoy a problema ti ipamatmat ti aglaplapusanan a krimen, kinaranggas, ken terorismo. Kas pangarigan, idiay Estados Unidos inyebkas ti Federal Centers for Disease Control a tinawen nasursurok ngem 50,000 nga Americano ti mapappapatay wenno agpegpeggad! Gapuna, kinuna ti editorial ti The New York Times: “Saanen a matengngel dagiti bambanag.” Kuna pay ti sabali nga editorial: “Daytoyen ti tiempo ti internasional nga anarkia.” Gapuna, agpapan pay adu a siglon a kinapinget, kapadasan, ken idudur-as ti teknolohia, di mait-ited dagiti papangulo ti lubong kadagiti tattaoda dagiti kangrunaan a kasapulanda.
8. Aniat’ paneknekan ti rekord ti historia?
8 Pudno unay, ti rekord ti historia, agpadpada iti kadaanan ken iti moderno, paneknekanna a ti tao, iti kabukbukodanna, awanan kadagiti sungbat. Dagiti papangulona iti politika, ekonomia, ken relihion daytoy a lubong pulos a saanda a maiyeg ti talna, talged, ragsak, salun-at, ken biag a kayat ken kasapulantayo. Gapuna, masapul a mapanen daytoy a lubong! Ket daytat’ mapukawen gapu ta daytat’ pinanggep ni Jehova. Mapasamak dayta kas kinuna ti Biblia: “Ket itatta met laeng ti wasay naisaaden iti ramut dagiti kaykayo; amin a kayo ngarud, a saan nga agbunga ti nasayaat mapukan ket maisungrod iti apuy.”—Lucas 3:9.
Ti Sabali Pay a Rason a Pakaukoman
9. Kasano ti kaaduan a panangmatmat dagiti agtuturay ti lubong kadagiti pangpanggep ni Jehova?
9 Ti dakes a bunga a pinataud toy lubong ken dagiti papangulona ti maysa pay a rason no apay tinimbeng ni Jehova iti pagkatian ti lubong, ket nasarakanna a nagkurang, ket pagpatinggaenna dayta. Ngem adda pay maysa a rason: Binaybay-an dagiti papangulo ti lubong ni Jehova—ti Namarsua ken Soberano ti Uniberso—impuerada dayta iti planoda. Awan interesda iti pangpanggepna wenno titiempo ken pampanawenna. Isut’ gapuna nga apagpag-isu a kinuna ti Umuna a Corinto 2:8 maipapan kadakuada: “Daytoy [nadiosan] a sirib saan a naammuan ti uray siasino kadagiti agturay daytoy a sistema dagiti bambanag.” Gapuna, ibalakad ti Salmo 146:3 kadatayo: “Dika agkammatalek kadagiti prinsipe, wenno iti anak ti tao, a kenkuana awan ti tulong.”
10, 11. (a) Aniat’ rebbeng nga aramiden dagidiay mangayat a mangammo ken ni Jehova? (b) Kasano a maammuan dagiti ad-adipen ti Dios ti di maammuan dagiti dadduma?
10 Imbes ketdi, igunamgunam ti Proverbio 3:5, 6: “Agtalekka ken ni Jehova iti amin a pusom ket dika agtalged iti pannakaawatmo met laeng. Kadagiti amin a dalanmo isu ti bigbigem, ket isu iturongnanto dagiti desdesmo.” Dagiti tattao a mangaramid iti daytoy didanto agtalinaed iti nasipngetan a kinaawan namnama daytoy a lubong. Bendisionan ni Jehova ida iti espirituna tapno maammuanda ti pangpanggepna ken ti titiempo ken pampanawenna a maipaay kadakuada. Kas kunaen ti Aramid 5:32, itden ni Jehova ti nasantuan nga espirituna “kadagidiay agtulnog kenkuana kas agturay.”
11 Gapuna ammo dagiti ad-adipen ti Dios ti di ammo dagiti agtuturay ti lubong. Ammoda ti pangpanggep ni Jehova ken ti pampanawenna. Kuna ti Umuna a Pedro 1:11 a, kadagiti naglabas, “sinuksukimat [dagiti ad-adipen ti Dios] no ania a partikular a panawen wenno kita ti tiempo ti imbaga ti espiritu nga adda idi kadakuada.” Babaen iti panangipamatmat ti espiritu ti Dios iti daytoy, nabalinan a kinuna ni apostol Pablo kadagiti pudno a managdaydayaw: ‘Dakayo ammoyo ti panawen.’ (Roma 13:11) Yantangay dagiti moderno nga ad-adipen ni Jehova agtultulnogda met kenkuana kas agturay, ipanayag met ti nasantuan nga espiritu ti Dios kadakuada no ania ti tiempo ken panawen manipud iti panangmatmatna. Kuna ti Amos 3:7: “Kinapudnona awanto ti aramiden ti Soberano nga Apo Jehova a dinto maipalgak ti palimedna kadagiti adipenna, dagiti mammadto.”
Ti Sabali Pay a Rason
12, 13. Ania pay ti maysa a napigsa a rason no apay a nasarakan ni Jehova a nagkurang daytoy a lubong ken dagiti papangulona?
12 Daytoy ti mangyeg manen kadatayo iti sabali pay a rason no apay a nasarakan ni Jehova ti lubong ken ti papangulona a nagkurang ket dadaelenna ida. Laglagipenyo ti inaramid da Paraon, Balsasar, Herodes, ken ti dadduma pay nga agtuturay idi napalabas kadagiti ad-adipen ni Jehova. Binusorda, indadanesda, ken pinappapatayda pay ida. Singiren ti Dios ida gapu kadagita.
13 Umasping met dayta iti kaaldawantayo. Nadumaduma nga agtuturay ti lubong ti nangbusor, nangidadanes, ken nangpapatay pay kadagiti natalna nga ad-adipen ni Jehova. Dagita nga agtuturay “mangibalikasda pay kadagiti sasao a maikaniwas iti Kangatuan, ket . . . pakapuyennanto dagiti sasanto ti Kangatuan.” (Daniel 7:25; 11:36) Ngem ti naipaltiing a salaysay idiay Isaias 54:17 kunana: “Awan ti igam a naaramid a maibusor kenka a rumang-ayto . . . Isu daytoy ti tawid dagiti adipen ni Jehova.” Gapuna, amin a bumusbusor maipababadanto, kas met laeng kadagiti dadduma idi ugma. Iti kasumbabangirna inkari ni Jehova ti pannakailasat ken kinarang-ay ti ilina.
Umasidegen ti Tiempo ti Panagserra
14, 15. (a) Iti ania a periodo ti panawen ti pagbibiagantayon, ket ania dagiti pakdaar a rebbeng nga ipangagtayo? (b) Agpapan pay panagregget dagiti papangulo ti lubong, aniat’ sipapartak nga um-umayen?
14 Gapuna, iti panangmatmat ti Dios ania ti tiempo itan? Tiempon ti panagserra daytoy a lubong. Lumlumneken ti initna. Sipapardas nga umadanin ti rabii a maipaay iti dayta. Ti panawen ti kalam-ekna asidegen. Amin dagiti pammaneknek a kaitungpalan ti padto ti Biblia ken ti pagorasan ni Jehova ipakitana nga agbibiagtayon “kadagiti maud-udi nga al-aldaw,” “iti panungpalan ti sistema dagiti bambanag.” (2 Timoteo 3:1-5; Mateo 24:3-14) Gapuna kasapulan ti intayo panangipasnek iti pammakdaar ni Jesus: “Agdawdawatkayo ngarud a ti panagtalawyo saan koma nga iti kalam-ekna.” (Mateo 24:20) Inton ti karabiian, wenno kalam-ek daytoy a lubong dumtengen, naladawto unayen ti panangsapul iti anamong ni Jehova.
15 Ti tiempo a panamagpatingga ti Dios iti daytoy makaibabain iti Dios a lubong ti sipapardas nga um-umayen. Inton umayen, ikkatento ni Jehova a pilit manipud saadda dagiti amin nga agtuturay iti lubong. Uray pay kasanot’ kinapasnek dagidiay nga agtuturay ti awan bungana ken awan namnamana a planoda agpatingganton. Wen, mabalin a paragsakenda dagiti tattao babaen kadagiti tulagan ti armas ken nagduduma a plano a maipaay iti talna ken talged, agraman pay dagiti ‘nasantuan a tawtawen’; ngem ti panagmartsa nga agturong iti maudi a panagrurupak idiay gubat ti Dios nga Armagedon agtultuloy a di malapdan.—Apocalipsis 16:13-16.
16. Iti siasino ti nangtedan ni Jehova iti panagturay ti lubong?
16 Ken, lagipenyo met a ni Jehova saan laeng a “mangikkat kadagiti ar-ari” no di ket isu “mangisaad kadagiti ar-ari.” (Daniel 2:21) Dagiti nailangitan a buybuyot nga usaren ni Jehova a mangdusa inton Armagedon idauluanto ti agturay nga ‘isaadna’ nga agpaay iti intero a daga. Ket dayta ti matalek nga Anakna, ni Kristo Jesus, nga adda itan iti nailangitan a pannakabalin ken kinadayag. Ti Apocalipsis 19:16 ti mangaw-awag kenkuana nga “Ari dagiti ar-ari ken Apo dagiti ap-appo.” Kuna ti Daniel 7:14: “Ket isu naikkan ti panagturay ken dayag ken maysa a pagarian, nga amin dagiti il-ili, nasnasion ken pagsasao agserbida koma kenkuana. Ti panagturayna agnanayon a panagturay a dinto mapalabas, ket ti pagarianna dinto maduprak.”—Kitaenyo met ti Daniel 2:44.
17, 18. (a) Aniat’ kunaen ti Sao ti Dios a mapasamak kadagidiay di mangbigbig kenkuana ken ti dinutokanna nga Agturay iti daytoy a daga? (b) Asino pay ti makaammo nga awanen ti adu pay a panawen a natda?
17 Iti nalawag a pannao ibaga ti naimpadtuan a Sao ti Dios no anianto ti mapasamak kadagidiay madi a mangbigbig ken Jehova ken ti nadutokan nga Agturay iti intero a daga. Kunana: “Ket nakitak ti maysa nga anghel nga agtatakder iti init, isu a pimmukkaw babaen iti dakkel a timek a kunkunana kadagiti isuamin a tumatayab nga agtaytayab iti nagtangatangan: ‘Umaykayo, aguurnongkayo iti dakkel a pangrabiian ti Dios, tapno kanenyo ti lasag dagiti ar-ari ken ti lasag dagiti kakapitan ken ti lasag dagiti mannakabalin a lallaki ken ti lasag dagiti nakakabayo ken dagiti nagsakay kadakuada ken ti lasag dagiti isuamin a tattao, agwayawayada man wenno paad-adipen, babassit ken dadakkel.’”—Apocalipsis 19:17, 18.
18 Ti Jeremias 25:33 ti mangiladawan met iti dayta iti kastoy: “Ket dagiti napapatay gapu ken ni Jehova iti dayta nga aldaw addanto manipud iti maysa a pungto ti daga agingga met laeng iti sabali a pungto ti daga. Saandanto a masangitan, ket dida met maurnong, uray maitanem. Isudanto ti rugit iti rabaw ti daga.” Wen, orasen ti panagserra ti intero a narugit a sistema dagiti bambanag ni Satanas. Ken uray ita isu ammona dayta! Kuna ti Apocalipsis 12:12 nga ammona a “bassiten ti tiempona” a natda.
Birukenyo ni Jehova Itan
19. Ania a makaparagsak nga aldaw ken panawen ti mangruginto kalpasan a nagpatinggan daytoy a sistema?
19 Inton ti karabiian, wenno kalam-ek, ti sistema ni Satanas naglabasen, ania ngaruden? Ngarud tiemponton para ken Jehova nga iserrek ti naranniag a baro nga aldaw, iti nakaragragsak a paro a panawen ti primavera. Tiemponton a panangrugi ti nalinteg a baro a sistema ni Jehova iti sidong ti panagturay ti nailangitan nga Ari, ni Kristo Jesus. Ket iti dayta a baro a sistema, ti kinaranggas, kinaulpit, panagsagaba, sakit, ken ipapatay awanton. Maiyegton ti sangatauan iti kinaperpekto, a simamatmat iti biag nga agnanayon. Anian a makapabang-arton a panawen!—Salmo 37:10, 11, 29; Apocalipsis 21:4.
20, 21. Kasano a dakkel a bilang dagiti tattao manipud amin a nasnasion ti mangbirbiruk ken ni Jehova itan?
20 Nupay kasta, sakbay nga agpatingga daytoy a sistema ken mangrugi ti baro a sistema, panawen dayta a ni Jehova mangaramid iti banag a nasken para kadagiti naemma ditoy daga. Panawen a panangurnongna kadagidiay mayat a mangammo kenkuana, a kayatda ti agpasakop iti pagayatanna, ken agruknoy iti pinilina nga Ari. Babaen ti panangaramid iti daytoy, maiyegda iti pannalaknib ni Jehova: “Ti nagan ni Jehova nabileg a sarikedked. Ti nalinteg agkamang kenkuana ket maisalakan.”—Proverbio 18:10.
21 Ita, adu a bilang dagiti tattao ti mangar-aramid iti daytoyen—kinapudnona minilmilionda. Ket aggapuda iti amin a nasion iti daga. Nailadawan dagitoy iti Zacarias 8, bersikulo 20 ken 21: “Kastoy ti kuna ni Jehova dagiti buybuyot, ‘Umayto manen dagiti tattao ken dagiti agnaed kadagiti adu nga il-ili; ken ti agnaed ti maysa nga ili mapanto iti sabali, a kunana: “Intayo a sipapardas a dumawat iti parabur ni Jehova ken agsapul ken Jehova dagiti buybuyot.”’” Inayon ti bersikulo 23: “Kadagidiay nga aldaw [wen, iti agdama a panawentayo] mapasamakto a sangapulo a lallaki a naggapu kadagiti amin a pagsasao dagiti nasnasion kumpetdanto, wen, kumpetdanto iti pingir ti kawes daydiay Judio [napulotan a manangidayaw ken ni Jehova], a kunada: ‘Dakami kumuyogkaminto kenka, ta nangngegmi a ti Dios adda kenka.’”
22. Aniat’ masapul nga apresiarentayo ken aramidentayo no kayattayo ti mailasat iti aldaw ti pungtot ni Jehova?
22 Gapuna, agdayaw ken Jehova a kadua ti ilina ket umay iti lugar ti kinatalgedna. Makipaset iti kapapatgan a trabaho a maar-aramiden ditoy daga itatta—ti panagurnong ken panangsanay kadagidiay makalasat iti Armagedon ken addaanto ti nakaskasdaaw a namnama a mangtaripato iti paraiso a daga ken agbiag nga agnanayon iti dayta. Patgenyo koma no ania ti tiempo ken panawen itattan ket aramidenyo ti ipagpaganetget ti Isaias 55:6: “Sapulenyo ni Jehova ita ta masarakan pay. Umawagkayo kenkuana ita ta asideg pay.” Wen, “birukenyo ni Jehova, dakayo amin a naemma iti daga, a nagtungpal kadagiti bilbilinna. Birukenyo ti kinalinteg, birukenyo ti kinaemma. Nalabit a dakayo maitalimengkayto iti aldaw ti pungtot ni Jehova.”—Sofonias 2:3.
Salsaludsod a Pagrepaso
◻ Kadagiti ania a pamay-an a dagiti agtuturay ti lubong “nasarakanda” a nagkurang iti imatang ti Dios?
◻ Apay a dagiti ad-adipen ni Jehova ammoda ti titiempo ken pampanawenna idinto a di ammo dagiti agtuturay ti lubong?
◻ Apay a maikari dagiti agtuturay iti lubong iti nainget a panangdusa ti Dios?
◻ Ania a titiempo ken pampanawen ti dimtengen manipud panangmatmat ni Jehova?
◻ Apay ken kasano a birukentay ni Jehova itan?
[Ladawan iti panid 18]
Adu itan a mangitungtungpal ti pammatida ti makalasatto iti panawen a panagserra daytoy a lubong