Panagpautang Kadagiti Pada a Kristiano

NASINGED nga aggayyem da Pedro ken Carlos.a Agpadada a Kristiano, ken dagiti pamiliada masansan a tagtagiragsakenda ti nabara a panaglalangen iti maysa ken maysa. Gapuna nga idi kinasapulan ni Carlos ti kuarta nga agpaay iti negosiona, di nagpangpangadua ni Pedro iti panangipautangna dayta kenkuana. “Gapu ta aggayyemkami la unay,” inlawlawag ni Pedro, “Diak rigaten dayta.”

Dua a bulan laeng ti napalabas, nupay kasta, nalugi ti negosio ni Carlos, ket naisardeng ti panagbayad. Naklaat ni Pedro iti pannakadamagna nga inusar ni Carlos ti dakkel a paset dayta a gatad a binulodna tapno bayadanna dagiti awan nakainaiganna iti negosio nga utangna ken tapno busbusenna iti nabuslon unay nga estilo ti panagbiag. Saan a kapkapnekan ni Pedro ti pannakataming dayta a banag uray pay kalpasan ti makatawen a panangsarsarungkar ken sursurat. Gaput’ pannakapaayna, napan ni Pedro kadagiti agtuturay ket impabaludna ni Carlos​—ti gayyemna ken Kristiano a kabsatna.b Umiso kadi nga alaen daytoy a kurso? Makitatayo.

Dagiti di pagtutunosan ken di pagkikinnaawatan kadagiti panagbulod ti kuarta ket masansan a pagtaudan ti pannakadadael dagiti panaggagayyem kadagiti tattao iti intero a lubong. No dadduma mabalin a dayta pay ti gapu ti panagsusubang dagiti agpapada a Kristiano. Kadagiti adu a dagdaga nagrigat ti umutang kadagiti bangko, isu a gagangay a dagiti agkasapulan ti magasto umasidegda kadagiti gagayyem ken kakabagianda. Ti nakas-ang a kapadasan da Pedro ken Carlos, nupay kasta, iyilustrarna a no saan a siaannad a masurot dagiti prinsipio ti Biblia agpada ti umutang ken ti agpautang, mabalin a rumsua dagiti nakaro a parikut. Ania, ngarud, ti umiso a pamay-an ti panangpagusto iti iyuutang ti pada a Kristiano?

Panangkuenta kadagiti Pateg ti Panagbulod

Upayen ti Biblia ti di napateg a panagbulod. “Awan koma ti mautangyo iti uray siasino, no di laeng ti panagayan-ayat ti maysa ken maysa,” imparegta ni apostol Pablo. (Roma 13:8) Gapuna a sakbay nga umutang, usigenyo ti pateg ti panangaramid iti dayta. (Idiligyo ti Lucas 14:28.) Kasapulan kadi a talaga ti panagbulod ti kuarta? Maipapan kadi dayta iti panangtaginayonyo ti kabibiagyo tapno matamingyo ti pamiliayo? (1 Timoteo 5:8) Wenno nainaig ti maysa a rukod ti kinaagum​—nalabit ti tarigagay nga agbiag a nanamnam-ay?​—1 Timoteo 6:9, 10.

Sabali pay a napateg a banag ket no ti iyuutang ket pilitennakayo nga agtrabaho iti napapaut ken nalabit maliwayanyo dagiti gimong ken serbisio iti tay-ak. Kasta met, talaga kadi a kabaelanyo nga igasanggasat ti kuarta ti sabali a tao? Ania ngay no mapaay ti negosio wenno gakat? Laglagipenyo, “ti nadangkes umutang ket saan nga agbayaden.”​—Salmo 37:21.

‘Panagsao ti Pudno’ kadagiti Agpautang

Kalpasan panangusig kadagiti kakasta a bambanag, mabalin a mariknayo pay laeng a kasapulan a talaga ti iyuutang para iti negosio. No saan a magun-odan dayta babaen kadagiti sekular a pamay-an, saan met a dakes ti umasideg iti pada a Kristiano, ta gagangay laeng ti iyaasideg kadagiti gagayyem iti panawen ti panagkasapulan, kas impaawat ni Jesus idiay Lucas 11:5. Ngem rebbeng a ti maysa iturturedna nga “ibaga ti pudno.” (Efeso 4:25) Sipupudno nga ilawlawagyo dagiti nainaig a kinapudno​—agraman dagiti risgo, uray dagiti bambanag a kasla narigat a mapasamak. Ket dikay gumurgura no ti manamnama nga agpautang agdamag kadagiti nakaad-adu a maiturong a salsaludsod tapno isut’ makasigurado a nalawag ti pannakakitana kadagiti kasasaad.c

Panagsao kadi ti kinapudno ti iyuutang gapu iti maysa a rason kalpasanna ket usaren ti kuarta iti sabali? Saan. Ilawlawag ti maysa a bumabangko a taga Latin-America: “Punasen ti bangko ti utangmo, ket no dika dagdagus a bayadan ti utangmo, mangalada ti mandar ti korte tapno agawenda dagiti sanikuam.” No ti kuarta ket naipautang iti panangipagarup a parang-ayenna ti panagganansia ti maysa a negosio, ti panangusar ti dayta iti sabali a panggep no kasta ikkatenna iti nagpautang ti pannakaipasiguro a mabayadan ti utang. Pudno, mabalin a dikay madanagan kadagiti panangidarum no umutang kadagiti pada a Kristiano. Nupay kasta, “ti immutang ket adipen ti tao a nagpautang,” ket addaankayo ti obligasion nga agbalin a napudno kenkuana.​—Proverbio 22:7.

Panangiyaplikar iti Pagwadan a Sursuro iti Negosio

Kuna ni Jesus: “Gapuna, ngarud, amin dagiti bambanag a kayatyonto a dagiti tattao aramidenda koma kadakayo, kasta met ti aramidenyo kadakuada.” (Mateo 7:12) Anian a nagpateg nga agraira koma daytoy a linteg no makitultulagtayo iti pada a manamati! Kas pangarigan, kasanot’ panagtignayyo no pinaay ti maysa a kabsat ti kiddawyo nga umutang kenkuana? Ipagarupyo kadi a binaybay-annan ti panaggayyemyo? Wenno raemenyo kadi ti kalinteganna a mangpaay iti kiddawyo, a panunotenyo a nalabit ad-adda a kasapulanna ti kuartana wenno mabalin a napegpeggad ti panagkitana kadagiti bambanag ngem iti panagkitayo? Mabalin a sipupudno a pagduduaanna ti kabaelanyo a mangtaming a siiepektibo iti kuarta. Iti kasta a kaso, ti panagkedkedna ti mabalin pay ketdi a praktikal ken naayat.​—Proverbio 27:6.

No umanamong ti maysa a gayyem a pautangannakayo ti kuarta, rebbeng a maibinsabinsa dagiti detalye iti kasuratan, mairaman ti no mano ti gatad a nautang, iti ania ti pakausaran ti kuarta, aniada a panginanamaan ti mangsalaknib iti utang, ken kasano ken kaano a mabayadanto dayta. Kadagiti adu a kaso nainsiriban pay nga aramiden ti maysa nga abogado ti kasuratan wenno isu ti mangtaming iti dayta ken maiyawat dayta kadagiti agtuturay. Uray kasta, iti kanito a napirmaanen ti kasuratan, “ti saoyo koma a Wen ket Wen, ti Saan, Saan.” (Mateo 5:37) Dikay agpasig unay iti kinaimbag ti gayyemyo babaen ti diyo panangawat ti obligasionyo kenkuana a kas kaserioso iti obligasionyo koma iti bangko.

Naannad a Managpautang

Ania ngay no adda umutang kadakayo? Dakkel ti agpannuray kadagiti nainaig a kasasaad. Kas pangarigan, mabalin a ti maysa a Kristiano a kabsat, nupay dina met basol, agtungpal iti pinansial a panagrigat. No addaankayo ti pamay-an tapno aramidenyo ti kasta, ti Nakristianuan nga ayat ti mangtignay kadakayo nga ‘ited kenkuana dagiti kasapulanna.’​—Santiago 2:15, 16.

Anian a di kinamanagayat ti pananggundaway iti pakarigatan ti maysa a kabsat babaen ti panangsingir iti interes iti kasta a kaso! Imparegta ni Jesus: “Itultuloyyo nga ayaten dagiti kabusoryo ket agaramidkay ti naimbag ken agpabulodkayo a di agpapaanak, a dikay mangnamnama iti sukatna.”​—Lucas 6:35; idiligyo ti Levitico 25:35-38.

Ania ngay, nupay kasta, no nakiddawkayo laeng a mangsupusop iti maysa a negosio wenno mangipagna iti iyuutang? Kaaduanna, dagiti kakasta a bambanag ket mamatmatan unay kas pinansial a pagpuonan. Nalawag unay ti panangiparegta ti Biblia iti panagannad, nga idawdawatna: “Saanka koma a maysa kadagiti mangiyunnat kadagiti im-imada, wenno mangpatalged kadagiti ut-utang.”​—Proverbio 22:26.

No kasta ti kaso, rebbeng nga ikeddengyo nga umuna no kabaelanyo a sungbatan ti pagpuonan. Dadaelennanto kadi ti pinansial a kasasaadyo no mapaay dayta a negosio wenno no ti immutang ket dinanto mabayadan iti umiso a panawen ti utangna? No kabaelanyo nga ited ti mautang ken addanto ganansia, adda karbenganyo a makibingay kadakuada babaen ti panangdawat iti nainkalintegan nga interes iti impautangyo. (Idiligyo ti Lucas 19:22, 23.) Mamakdaar ti Proverbio 14:15: “Ti nanengneng patienna amin a sao, ngem ti manakem a tao matmatanna a nalaing ti papananna.” Dadduma a nasikap a negosiante dida agan-annad iti pannakilangenda kadagiti padada a Kristiano maipapan iti kuarta. Ti awis ti nangato a panagpaanak ti nangituggod kadagiti dadduma kadagiti di naannad a panagpuonan a nakapukawanda agpada ti kuartada ken dagiti pannakipagayamda kadagiti padada a Kristiano.

Makapainteres unay, dagiti managibangko masansan nga usigenda dagiti tallo a bambanag iti panangikeddengda no kasano kapeggad ti maysa a panagpautang: (1) ti kababalin ti tao nga umut-utang, (2) ti kabaelanna nga agbayad, ken (3) dagiti agdama a kasasaad iti tay-ak ti negosiona. Dina kadi ipakita ti “praktikal a sirib” ti umasping a panangusig kadagiti bambanag no pampanunotenyo ti panangipautang iti maysa a tao ti nagrigrigatanyo nga inurnong a kuarta?​—Proverbio 3:21.

Kas pangarigan, ania ti damag ti umut-utang a kabsat? Isu kadit’ pagaammo kas mapagtalkan ken mapagpiaran wenno di naannad ken agbaliw-baliw? (Idiligyo ti 1 Timoteo 3:7.) No kayatna a padakkelen ti negosiona, sibaballigi kadi a naipatarayna dayta agingga ita? (Lucas 16:10) No saan, ti praktikal a badang iti panangimaneho iti kuartana ket mabalin nga ad-adda a makatulong inton agangay ngem ti panangpautang kenkuana ti kuarta a nalabit saanto nga umiso ti pannakausarna.

Sabali pay a banag ket isu ti kabaelan ti kabsat nga agbayad. Ania ti pamastrekanna? Ania dagiti utangna? Nainkalintegan laeng a masapul nga isut’ prangka kadakayo. Nupay kasta, rebbeng nga agraira pay laeng ti Nakristianuan nga ayat. Nalabit, kas pangarigan, kayatyo a patalgedan ti panagpautangyo babaen kadagiti malako a pagsanikuaan dayta a kabsat. Imparit ti Mosaiko a Linteg ti panangagaw ti pagsanikuaan ti sabali a tao wenno dagiti kangrunaan a sanikuana tapno laeng adda talgedmo nga agpautang kenkuana. (Deuteronomio 24:6, 10-12) Ngarud, maysa a kabsat a negosiante a taga Sud America kunaenna a ti laeng ipautangna ket ti kagudua ti gatad dagiti mailako a sanikua ti maysa a kabsat. “Diak ibilang dagiti alikamen ti negosiona wenno ti balayna kas mailako a sanikua,” ilawlawagna. “Diak la ketdi kayat nga ipurruak ni kabsatko idiay lansangan ket agawek ti balayna tapno makasingirak laeng.”

Kamaudiananna, rebbeng a sipupudno nga usigenyo dagiti sibubukel a kasasaad ti negosio iti lugaryo. Agbibiagtayon “kadagiti maud-udi nga al-aldaw,” ti panawen a dagiti tattao “managayatda iti pirak, . . . mangliliput.” (2 Timoteo 3:1-4) Nupay ti gayyemyo wenno ti kabsatyo ket mabalin a nasingpet met, dagiti kasugponna, dagiti empleadona, ken dagiti klientena mabalin a saanda a kasta. Kas maysa a Kristiano, dina mabalin ti mangipamuspusan ti panagpasuksok wenno panagulbod​—dagiti sikap a mabalin nga usaren dagiti kakumpitensiana tapno mangatiwda. Kasta met a mausig dagiti panangsaplit ti “panawen ken di napakpakadaan a pasamak.” (Eclesiastes 9:11) Mabalin a bigla nga agpababa ti gatad ti malako. Ti napartak nga implasion madadaelna ti maysa a negosio wenno mapunasna ti gatad ti impautangyo. Dagiti panagtakaw, dagiti aksidente, ti panagpirdi, ken dagiti pannakadangran ket di met makaay-ayo a paspasamak iti negosio. Rebbeng nga usigenyo amin dagitoy nga aspeto iti panangaramidyo ti pangngeddengyo.

Pannakapaay

No dadduma, iti laksid amin dagiti panagannad, talaga a saan a kabaelan a bayadan ti maysa a Kristiano ti utangna. Ti Pagwadan a Sursuro ti rebbeng a mangtignay kenkuana a makikomunikar a regular iti nakautanganna. Nalabit bassit lat’ mabalinna nga ibayad no dadduma. Nupay kasta, rebbeng a di koma ipagarup ti maysa a Kristiano a ti saggabassit a panagbayadna ti manglibre kenkuana manipud pudno a panagsakripisio tapno maitungpalna dagiti obligasionna. (Salmo 15:4) Ti managpautang a Kristiano ket obligado met a mangipakita ti ayat. No mariknana nga isut’ naallilaw, nalabit iyaplikarna ti balakad idiay Mateo 18:15-17.

Ti panangiraman kadagiti sekular nga agtuturay, kas inaramid ni Pedro iti kaso a nadakamat idiay pangrugian, ket mammano a maisingasing. Kunaen ni apostol Pablo: “Maitured aya ti maysa kadakayo idinto nga adda pangidarumanna iti sabali nga ipanna iti pangukoman dagiti nakillo, ket saan nga iti saklang dagiti sasanto? . . . Apay awan aya kadakayo ti uray maysa a tao a masirib nga isu ti makabalin koma a mangukom kadagiti kakabsatna, a di ket ti kabsat idarumna ti kabsatna, ket ipanna iti saklang dagiti saan a mamati? Pudno, ngarud, amin dagitoy kaipapananna ti pannakaabakyo ta agdidinnarumkayo iti maysa ken maysa. Apay-apay diyo itured ti pannakaranggas? Apay-apay a dikay koma anusan ti mapukawan ti kalintegan?”​—1 Corinto 6:1-7.

Nalabit nga adda dagiti sumagmamano a kasasaad​—kas kadagiti mangiraman kadagiti di mamati nga assawa, dagiti nailubongan nga agtagtagilako, wenno dagiti bambanag maipapan ti seguro​—a kasla sapulenda ti pannakaurnos iti maysa a sekular a pangukoman wenno babaen ti maysa nga ahensia ti gobierno. Ngem kadagiti ngangngani amin a kaso, kaykayat pay ti maysa a Kristiano ti agsagaba iti pinansial a pannakalugi ngem ti pannakaibabain ti kongregasion nga iyeg ti panangidarumna iti maysa a kabsat gapu iti di mabayadan nga utang.

Kaaduan a kaso dagiti kakasta a napeggad a kasasaad ket maliklikan. Kasano? Sakbay nga agpautang wenno umutang iti maysa a kabsat, ammuenyo dagiti rigat a mabalin nga ipagtengna. Watwatenyo ti panagannad ken sirib. Kangrunaan ti amin, “amin koma nga aramidyo,” mairaman dagiti ar-aramid iti negosio, “maaramidda buyogen ti ayat.”​—1 Corinto 16:14.

[Dagiti Footnote]