Dikay Sayangen ti Panggep ti Inted-Dios a Wayawaya
“No sadino ti ayan ti espiritu ni Jehova, adda sadiay ti wayawaya.”—2 CORINTO 3:17.
1. Apay nga agaplikar ti Isaias 65:13, 14 kadagiti Saksi ni Jehova?
NI Jehova isu ti Dios ti wayawaya. Ket anian a bendision ti inted-Dios a wayawaya! Gapu ta addaan dagiti dedikado nga adipenna ti kasta a wayawaya, dagitoy a sasao ti Soberano nga Apo Jehova agaplikar kadakuada: “Adtoy! dagiti adipenko mangandanto, ngem dakayo mabisinankayto. Adtoy! Dagiti adipenko uminumdanto, ngem dakayo mawawankayto. Adtoy! Dagiti adipenko agrag-odanto, ngem dakayo mabainankayto. Adtoy! dagiti adipenko agkantadanto gapu iti rag-o ti puso, ngem dakayo agpukkawkayto gapu iti ladingit ti puso ken agdung-awkayto gapu iti tuok ti espiritu.”—Isaias 65:13, 14.
2. Apay a ti ili ni Jehova ket narang-ay iti naespirituan?
2 Tagiragsaken ti ili ti Dios daytoy a narang-ay iti naespirituan a kasasaad gapu ta idaldalan ida ti espirituna, wenno ti aktibo a puersana. Kuna ni apostol Pablo: “Ni Jehova isu ti Espiritu; ket no sadino ti ayan ti espiritu ni Jehova, adda sadiay ti wayawaya.” (2 Corinto 3:17) Aniat’ panggep ti inted-Dios a wayawaya? Ket aniat’ makalikaguman kadatayo tapno mausartay a naan-anay dayta?
Ti Wayawaya nga Adda iti Dios
3. Ania a kita ti wayawaya ti adda iti Dios, ken apay?
3 Ni Jehova laeng ti addaan naan-anay a wayawaya. Awan kadagiti pinarsuana ti mangkeddeng iti wayawayana gapu ta isu ti Dios a Mannakabalin-amin ken ti Soberano ti Uniberso. Kas kuna ni matalek a tao a Job, “asino ti makalapped kenkuana? Asino ti agkunanto kenkuana, ‘Ania ti aramidem?’” (Job 9:12) Umasping unay, napilit a nangaklon ni ari ti Babilonia a Nabucodonosor: “Awan makalapped iti ima [ti Dios] wenno agkuna kenkuana, ‘Aniat’ inar-aramidmon?’”—Daniel 4:35.
4. Kasano a ni Jehova salsalimetmetanna ti wayawayana iti uneg dagiti pagbeddengan?
4 Nupay kasta, dagiti bukod a nalinteg a prinsipio ni Jehova taginayonenda dayta a naan-anay a wayawaya iti uneg dagiti pagbeddengan. Naiyilustrar daytoy idi nga inyebkas ni Abraham ti pannakaseknanna maipapan kadagiti agnanaed iti Sodoma ken inyimtuodna: “Saanto kadi nga aramiden ti Ukom ti amin a daga no ania ti nalinteg?” Ti sungbat ti Dios ipamatmatna a bigbigbigenna ti responsabilidad nga agaramid iti nalinteg. Saanna koma a dinadael ti Sodoma no adda asinoman a nalinteg nga agnanaed ti nagtalinaed iti dayta. (Genesis 18:22-33) Salsalimetmetan met ti Dios ti wayawayana iti sidong dagiti pagbeddengan gapu ta ti ayat ken siribna ti mangaramid kenkuana a namayamay nga agpungtot ken watwatwatenna ti panagteppel.—Isaias 42:14.
Dagiti Pagbeddengan ti Natauan a Wayawaya
5. Ania dagiti sumagmamano a makagapu a mangkeddeng iti natauan a wayawaya?
5 Nupay addaan ni Jehova iti naan-anay a wayawaya, amin a sabsabali agtignayda iti sidong dagiti pagbeddengan nga intuyang ti kasasaadda, abilidad, ken lawlaw ti pagnanaedanda, kasta met kadagiti bambanag kas iti agdama a nakedngan a kapaut ti biag dagiti managbasol a tattao. Ti Dios pinarsuana ti tao buyogen naan-anay a wayawaya tapno agtignay iti uneg ti aglawlaw nga intuyang ni Jehova para kenkuana. Addada pay sumagmamano a sabsabali a rason no apay a ti natauan a wayawaya ket nakedngan, saan a naan-anay.
6. Ti panagsungbattayo iti Dios addaan ania a kinapateg iti wayawayatayo?
6 Umuna, ti natauan a wayawaya ket nakedngan gapu ta ti Dios pinarsuana ti tao tapno agserbi iti panggepna. Ni Jehova ‘ket maikari nga umawat iti dayag ken ti dayaw ken ti pannakabalin gapu ta pinarsuana amin a bambanag ken gapu iti pagayatanna napaaddada ken naparsuada.’ (Apocalipsis 4:11) Gapuna a ti tao ket agsungsungbat iti Namarsuana, isu a sililinteg a nangaramid kadagiti paglintegan a pakatarawidwidan dagiti tao. Idiay kadaanan nga Israel iti sidong ti Mosaiko a Linteg, kinalikaguman ti Dios a mapapatay dagiti indibidual no abusuenda ti naganna wenno labsingenda ti linteg ti Panaginana. (Exodo 20:7; 31:14, 15; Levitico 24:13-16; Numeros 15:32-36) Nupay datayo kas Kristiano ket awanen iti babaen ti Linteg, ti wayawayatayo ket nakedngan gapu ta agsungsungbattayo ken Jehova, nga Ukomtayo, Manangted-linteg, ken Ari.—Isaias 33:22; Roma 14:12.
7, 8. (a) Kasano a dagiti pisikal a linteg kednganda ti natauan a wayawaya? (b) Aniada pay a sabsabali a linteg ti Dios ti mangkeddeng iti wayawayatayo kas tattao?
7 Maikadua, ti natauan a wayawaya ket nakedngan gapu kadagiti pisikal a linteg ti Dios. Kas pangarigan, gapu iti linteg ti gravity, saan a makatappuak ti tao manipud natayok a patakder a di madangran wenno matay. Nalawag unay, dagiti pisikal a linteg kednganna ti wayawaya ti tao nga agaramid kadagiti sumagmamano a bambanag.
8 Maikatlo, ti natauan a wayawaya ket nakedngan gapu kadagiti moral a paglintegan ti Dios. Nalablabit, napaliiwyon ti pannakaipatungpal ti insurat ni Pablo idiay Galacia 6:7, 8: “Dikay maallilaw: ti Dios saan a marabrabak. Ta no aniaman ti imula ti maysa a tao, apitennanto met dayta; gapu ta ti agmula maipaay iti lasagna, iti lasag apitennanto ti panagrupsa, ngem daydiay agmula maipaay iti espiritu apitennanto ti biag nga agnanayon gapu iti espiritu.” Di masuppiat, dagiti moral a paglintegan ni Jehova a Dios kednganda met ti wayawayatayo, ngem ti panagtulnog kadakuada ket makalikaguman tapno maragpattayo ti biag.
9. Kasano a ti panagbalintayo a paset ti natauan a kagimongan kednganna ti wayawayatayo?
9 Maikapat, ti wayawaya ti tao ket nakedngan gapu ta isu ket paset ti natauan a kagimongan. Ngarud, isut’ rebbeng nga addaan wayawaya agingga laeng a daytat’ di nainkalintegan a maibusor iti wayawaya dagiti sabsabali. Dagiti Kristiano masapul nga agpasakopda kadagiti “nangatngato nga agtuturay” ti gobierno, a pagtulnogan ida no la ketdi dida kiddawen a labsingentayo dagiti linteg ti Dios. (Roma 13:1; Aramid 5:29) Kas pangarigan, rebbeng nga agtulnogtayo kadagiti linteg maipanggep iti panagbayad kadagiti buis, ti kapartak ti panagpataraytayo iti lugan, ken dadduma pay. Ti kinapudno a masapul nga agtulnogtayo kadagiti kakasta a linteg ni “Cesar” ad-adda nga ipakitana a ti inted-Dios a wayawayatayo ket saan a naan-anay.—Marcos 12:17; Roma 13:7.
Apay a Relatibo a Wayawaya?
10, 11. Apay a ni Jehova inikkanna dagiti tattao iti relatibo a wayawaya?
10 Apay a ti Dios inikkanna dagiti tattao iti relatibo a wayawaya? Maysa a rason ket gapu ta mabalin a maaddaan ti Namarsua kadagiti nasaririt a pinarsuana ditoy daga a mangiyeg kenkuana iti pammadayaw ken pannakaidayaw babaen iti nasayaat a sasao ken kababalinda. Maaramidan ti tattao daytoy, idinto a saan dagiti animal. Dagiti animal, gapu ta iturturayan ida ti nakaisigudanda, awan ammoda maipapan moral a kababalin. Mabalinyo a sanayen ti maysa nga aso tapno dina alaen ti maysa a banag, ngem dikay maisuro kenkuana ti di kinaumiso ti panagtakaw. Ti maysa nga animal buyogen dagiti naiyurnos a tignayna, no iyar-arig, di makaaramid kadagiti pangngeddeng a mangipaay pakaidayawan ken pammadayaw iti Dios, idinto ta ti tao ket siwayawaya a makapagpili nga agserbi iti Manangaramidna gapu iti ayat ken panangapresiar.
11 Ited met ti Dios daytoy a wayawaya maipaay iti pakagunggonaan ken kinaragsakda. Mawatwatda ti relatibo a wayawayada babaen panagbalinda a manangpataud ken managpartuat, mannakitulong ken mannakitunos. Dagiti tattao adaanda met iti wayawaya ti panagpili kadagiti bambanag kas iti pagsapulan ken lugar ti pagtaengan. Ita, dagiti ekonomiko ken napolitikaan a makagapu masansan a kednganda ti wayawaya ti panagpili, ngem mabalin a gapu daytoy iti natauan a kinaagum, saan a gapu iti pamay-an ti panangparsua ti Dios iti sangatauan idi damo.
12. Apay a ti kaaduan iti sangatauan ket adda iti pannakaadipen?
12 Nupay inikkan ni Jehova dagiti tattao iti dakkel a wayawaya, kaaduan a tao ita ket adda iti makaupay a pannakaadipen. Aniat’ napasamak? Ti immuna a natauan a pareha, da Adan ken Eva, sinayangda ti panggep ti inted-Dios a wayawaya. Limmabesda kadagiti beddeng ti wayawayada ket kinaritda ti nalinteg a panagturay ti Dios kadakuada kas ti Soberano nga Apo, ni Jehova. (Genesis 3:1-7; Jeremias 10:10; 50:31) Gapu ta saanda a mapnek iti panangusarda iti wayawayada tapno idayawda ti Dios, siaagimbubukodan nga inusarda dayta, tapno agwaywayas nga ikeddengda no ania ti umiso ken dakes, ngarud dinanggayanda ni Satanas iti iyaalsana maibusor ken Jehova. Imbes a makaalada iti ad-adu a wayawaya, nupay kasta, da managbasol nga Adan ken Eva naipakumitda kadagiti makasuot a panangiparit ken pannakaadipen, maysa a pannakakissay ti wayawayada, ken ipapatay kamaudiananna. Dagiti annakda natawidda daytoy a pannakapukaw ti wayawaya. “Ta isuamin nagbasol ken nagkurang iti dayag ti Dios.” “Ti supapak ti basol isu ni patay.”—Roma 3:23; 5:12; 6:23.
13. Apay a nabaelan ni Satanas nga adipenen dagiti tattao?
13 Gapu iti iyaalsa idiay Eden, ni Adan ken dagiti putotna dimtengda met iti pannakaadipen ken Satanas a Diablo. Ay ket, “ti amin a lubong adda iti babaen ti managdakdakes”! (1 Juan 5:19) Gapu iti napigpigsa a pannakabalin ken abilidadna a kabaelan ni Satanas nga allilawen ken adipenen amin a sangatauan a naiyadayo manipud iti Dios. Kasta pay met, dagiti agimbubukodan a tattao inturayanda dagiti padada a tao agpaay iti pannakadangran. (Eclesiastes 8:9) Ngarud, ti sangatauan pangkaaduanna ket adda ita iti pannakaadipen iti basol ken ipapatay, ken Satanas ken dagiti demoniona, ken kadagiti napolitikaan, ekonomiko, ken relihiuso a sistema ti lubong.
Napagbalin a Posible ti Pudno a Wayawaya
14. Ti namnama ti sangatauan maipaay iti pudno a wayawaya ket nasinggalot iti ania?
14 Ti pannakaragpat iti wayawaya manipud basol, ipapatay, ken iti Diablo ken ti lubongna ket naisinggalut unay iti determinasion ti Dios a mangsungbat iti salisal maipanggep iti kinanainkalintegan ti bukodna nga unibersal a kinasoberano. Gapu ta pinataud ni Satanas daytoy a salisal, isut’ pinalubosan ni Jehova nga agtultuloy iti kaaddana, kas met iti panangipalubosna ken Faraon nga agtalinaed iti napaut a panawen. Daytoy ket tapno maipakita koma a naan-anay ni Jehova ti pannakabalinna ken maipakaammo ti naganna iti amin a daga. (Exodo 9:15, 16) Din agbayag ket alangonenton ti Dios ti bagina kas ti Soberano ti Uniberso ket santipikarenna ti naganna babaen panangikkatna kadagiti panangumsi a naiturong iti dayta baeten iti iyaalsa da Satanas, Adan, ken ni Eva. Ngarud, dagidiay agbuteng ken Jehova maluk-atandanto manipud pannakaadipen iti basol ken ipapatay ket maipagtengdanto iti maysa a baro a lubong ti inted-Dios a wayawaya.—Roma 8:19-23.
15. Aniat’ inakem ni Jesus iti pannakaisubli ti wayawaya iti sangatauan?
15 Tapno maisubli ti wayawaya iti sangatauan, imbaon ti Dios ti Anakna ditoy daga kas maysa a tao. Babaen sitatallugod a panangipaayna iti perpekto a natauan a biagna, ti Anak ti Dios, ni Jesu-Kristo, impaayna ti daton a subbot, ti pakaibatayan ti panangwayawaya iti sangatauan. (Mateo 20:28) Impakaammona met ti maysa a mensahe ti wayawaya. Iti rugi ti ministeriona, impakatna iti bagina dagitoy a sasao: “Ti espiritu ni Soberano nga Apo Jehova adda kaniak, ta ni Jehova pinulotannak a mangibaga ti naimbag a damag kadagiti naemma. Imbaonnak a mamatapat iti puso a nadunor, a mangiwaragawag iti wayawaya kadagiti nakayawan ken ti pannakaluk-at kadagiti nabalud.”—Isaias 61:1; Lucas 4:16-21.
16. Aniada nga addang ti rebbeng nga alaen dagidi umuna-siglo a Judio tapno maragpatda ti pudno a wayawaya?
16 Kasano a maragpat dagiti tattao dayta a wayawaya? Kuna ni Jesus: “No agtalinaedkayo iti saok, dakayo dagiti pudno nga adalak, ket maammuanyonto ti kinapudno, ket ti kinapudno luk-atannakayto.” Ngarud, dagiti pasurot ni Jesus tinagiragsakdan ti naespirituan a wayawaya. (Juan 8:31, 32, 36) Ad-adda pay kuna ni Jesus ken Romano a gobernador a Poncio Pilato: “Gapu itoy naiyanakak, ket gapu itoy immayak ditoy lubong, tapno paneknekak ti kinapudno. Siasinoman nga adda iti dasig ti kinapudno denggennna ti timekko.” (Juan 18:37) Dagiti Judio a nangawat iti kinapudno kas inkasaba ken inyulidan ni Jesus nagbabawianda dagiti basolda, inlintegda ti nakillo a kursoda, indatagda dagiti bagbagida ken Jehova, ken nabautisaranda a kas met ken Jesus. (Mateo 3:13-17; Aramid 3:19) Iti daytoy a pamay-an tinagiragsakda ti relatibo nga inted-Dios a wayawaya.
17. Apay nga ikkan ni Jehova dagiti adipenna iti wayawaya?
17 Ikkan ni Jehova dagiti adipenna iti wayawaya dagiti adipenna nangnangruna maipaay iti pannakaalangon ti bukodna a kinasoberano ngem kasta met maipaay iti pagnam-ayanda wenno pakagunggonaanda. Winayawayaanna dagiti Israelitas manipud pannakaadipen idiay Egipto tapno kas maysa a pagarian dagiti papadi, dagiti saksina, isut’ ipadayagda koma. (Exodo 19:5, 6; Isaias 43:10-12) Umasping unay, impanaw ni Jehova ti ilina manipud pannakakayaw idiay Babilonia kangrunaanna tapno ibangonda manen ti templona ken isublida ti pudno a panagdayaw. (Esdras 1:2-4) Idi a dagiti nakautibo naseknanda kadagiti bukodda a material a pagnam-ayan, imbaon ni Jehova dagiti mammadtona a ni Haggeo ken Zacarias tapno palagipanna ida kadagiti obligasionda iti sango ti Dios. Ti pannakaikabil ti inted-Dios a wayawayada iti umiso a panangmatmat ti nagresulta iti pannakaileppas ti templo, maipaay iti dayag ti Dios, ken kasta met iti pagnam-ayan ken pagimbagan ti ilina.
Saan a Panangsayang iti Inted-Dios a Wayawaya
18. Apay a maikuna a dagiti moderno-aldaw nga adipen ni Jehova dida sinayang ti panggep ti inted-Dios a wayawayada?
18 Ania met ngay kadagiti moderno-aldaw nga adipen ti Dios? Kas maysa nga organisasion, saanda a sinayang ti panggep ti inted-Dios a wayawayada. Kadagiti 1870’s rinugianda ti lumapsut manipud Binababilonia a biddut ken tapno tagiragsakenda ti naparang-ay a Nakristianuan a wayawayada. Daytoy ket kas panangsurot iti Proverbio 4:18, a kunkunana: “Ti dana dagiti nalinteg ket kas iti anaraar ti agsapa a rumaniag a rumaniag agingga iti napaypayso nga aldaw.” Kaskasdi, kas iti kadaanan nga ili ti Dios naipagtengda iti Nababiloniaan a pannakakayaw iti maysa a panawen, idi 1918 dagiti adipen ni Jehova dimtengda met iti maysa a rukod ti pannakabalud iti Babilonia a Dakkel. (Apocalipsis 17:1, 2, 5) Dagiti kameng dayta a sangalubongan nga imperio ti ulbod a relihion nagdir-ida idi a dagiti mangiladawan a “dua a saksi” naidasayda iti naespirituan. Ngem babaen iti di-kaikarian a kinamanangaasi ti Dios, napagungar idi 1919 dagiti napulotan a natda, a nawayawayaanda iti naespirituan. (Apocalipsis 11:3, 7-11) Iti panangaramatda iti inted-Dios a wayawayada, nagbalinda a naregta a saksi ti Kangatuan. No kasta, anian a maikanatad nga isuda, idi 1931, sirarag-o nga inabrasada ti nagan a dagiti Saksi ni Jehova! (Isaias 43:10-12) Nangnangruna nanipud 1935 a dagiti napulotan a Saksi dinanggayan ida ti “maysa a dakkel a bunggoy,” a mangnamnama a makaragpat iti biag nga agnanayon ditoy daga. Uray isuda dida met saysayangen ti panggep ti inted-Dios a wayawayada.—Apocalipsis 7:9-17.
19, 20. (a) Aniat’ maysa a nakadidillaw a pamay-an a pangar-aramatan a naimbag ti ili ni Jehova iti inted-Dios a wayawayada? (b) Iti ania pay a sabali a nakadidillaw a pamay-an ti pangar-aramatan a naimbag dagiti Saksi ni Jehova iti wayawaya nga inted ti Dios kadakuada?
19 Naimbag ti panangusar ti ili ni Jehova iti inted-Dios a wayawayada iti dua a nangnangruna a nakadidillaw a pamay-an. Iti maysa a banag, aramatenda daytoy tapno surotenda ti nalinteg a kurso. (1 Pedro 2:16) Ket anian a nagsayaat a dayaw ti ik-ikutanda! Kas pangarigan, naminsan simrek ti maysa a lalaki iti Kingdom Hall idiay Zurich, Switzerland, ket kunana a kayatna ti agbalin a maysa kadagiti Saksi ni Jehova. Napagsaludsodan no apay, kunana a ti kabsatna a babai ket maysa a Saksi ken nailaksid gapu iti imoralidad. Kunana: ‘Dayta nga organisasion ti kayatko a sumrekan—daydiay dina palugodan ti dakes a kababalin.’ Buyogen naimbag a rason ti New Catholic Encyclopedia nadlawna a dagiti Saksi ni Jehova naragpatda ti dayaw a “maysa kadagiti kasasayaatan kababalinna a grupo ditoy lubong.”
20 Aramaten met dagiti Saksi ni Jehova ti inted-Dios a wayawayada babaen panangitungpalda iti komisionda a mangikasaba iti naimbag a damag ti Pagarian, kas inaramid ni Jesus. (Mateo 4:17) Babaen sasao ken naiyimprenta a panid, agpadpada iti pormal ken impormal, ibumbunannagda ti Pagarian ni Jehova. Iti panagaramidda ti kasta gunggonaanda unay dagiti bagbagida babaen panangpabilegda iti pammatida ken panangparaniagda iti namnamada. Kasta pay met, daytoy nga aramid agserbi a mangisalakan agpadpada kadakuada ken kadagidiay dumngeg kadakuada. (1 Timoteo 4:16) Maipanggep itoy nga aramid, ti libro a Dynamic Religious Movements kunaenna: “Narigat ti agsapul kadagiti kameng ti aniaman a sabali a grupo nga agtrabaho kas kinagagetda iti relihionda kas kadagiti Saksi.”
21. Aniat’ adda a pammaneknek a bembendisionan ni Jehova ti ministerio ti ilina?
21 Anian ti panangbendision ni Jehova kadatayo iti panangitungpaltayo iti panggep ti inted-Dios a wayawayatayo! Makita daytoy manipud report iti serbisio iti tay-ak idi napalabas a tawen—kangatuan a bilang a nasurok nga uppat a milion nga agibumbunannag ti Pagarian, nga addaan nasurok a sangapulo a milion a timmabuno iti Pananglaglagip iti ipapatay ni Jesus. Iti maysa a surbey, ti Ireland naaddaan 29 a nagsasaruno a binulan a kangatuan a bilang dagiti agibumbunannag; naaddaan ti Mexico ti 78 a kangatuan a bilang iti 80 a bulan; ket naaddaan ti Japan iti 153 a nagsasaruno a kangatuan a bilang!
Aramaten a Naimbag ti Inted-Dios a Wayawayayo
22. Aniat’ anag ti sumagmamano a makagutugot-panunot a salsaludsod a mabalintayo nga iyimtuod kadagiti bagbagitayo?
22 No maysakayo a dedikado a Saksi ni Jehova, ar-aramatenyo kadi a naimbag ti wayawaya nga inted ti Dios kadakayo? Tunggal maysa kadatayo nalabit nasayaat no isaludsodna iti bagina: ‘Naannadak kadi a mangaramat iti inted-Dios a wayawayak tapno maliklikak ti panangitibkol iti siasinoman gapu iti dakes a kababalin? Gapu iti konsiensia agtultulnogak kadi kadagiti linteg ni Cesar, nupay iyun-unak dagiti linteg ti Dios? Makituntunosak kadi kadagiti panglakayen ti kongregasion? Ar-aramatek kadi a naan-anay ti inted-Dios a wayawayak iti panangikasaba ti naimbag a damag? Kanayon kadi nga “aduanak kadagiti ar-aramid ti Apo”? Sirereggetak kadi a mangsursurot iti sekular a karera idinto nga us-usarek koma a naimbag ti inted-Dios a wayawayak babaen panangpalawak iti ministeriok, a gawgaw-atek ti dakdakkel a responsabilidad idiay kongregasion wenno iti amin-tiempo a serbisio?’—1 Corinto 15:58.
23. Aniat’ rebbeng nga aramidentayo tapno ditay masayang ti panggep ti inted-Dios a wayawayatayo?
23 Sapay koma ta amintayo “maramananna ken makitana a ni Jehova ket naimbag.” (Salmo 34:8) Agtalektayo kenkuana, tumulok kadagiti lintegna, ken ipadayag ti nasantuan a naganna babaen sireregta a panangipakaammo iti pagarianna. Laglagipenyo a dagidiay ‘agmula iti nawadwad agapitto met iti nawadwad.’ (2 Corinto 9:6) Ngarud, ipaaytayo ken Jehova ti naimpusuan a serbisio ket ipakitatayo a ditay sinayang ti panggep ti inted-Dios a wayawayatayo.
Kasanot’ Isusungbatmo?
◻ Ania a kita ti wayawaya ti adda iti Dios?
◻ Ti natauan a wayawaya addaan kadagiti ania a pagbeddengan?
◻ Kasano a napagbalin a posible ti pudno a wayawaya?
◻ Aniat’ masapul nga aramidentayo tapno maliklikantayo ti panangsayang iti panggep ti inted-Dios a wayawaya?
[Ladawan iti panid 9]
Ti natauan a wayawaya ket kinedngan dagiti bambanag kas iti linteg gravity