Ti Biblia​—Praktikal a Giya Para iti Moderno a Tao

“Amin a Kasuratan ket impaltiing ti Dios ken naserbi . . . iti panangidalan ti panagbiag dagiti tao.”​—2 Timoteo 3:16, “The Jerusalem Bible.”

ILAWLAWAG daytoy a kasuratan ti kangrunaan a rason no apay a praktikal ti Biblia iti kaaldawantayo. Daytat’ impaltiing ti Dios. Yantangay ti Dios ti namarsua kadatayo, awan asinoman nga ad-adda a makaammo ti maipapan iti bagi, panunot, rikrikna, ken kasapulantayo ngem kenkuana. Kinuna naminsan ni David nga ari ti Israel maipapan ken Jehova a Dios: “Dagiti matam nakitada uray daydi bagik a di pay nabukel, ket ita librom naisurat amin a kamkamengna.” (Salmo 139:16) No ammo unay ti Namarsuatayo ti maipapan kadatayo, maikanatad ngarud nga usigentayo ti patigmaan ken pammagbagana maipapan iti no kasanotay a maaddaan iti naragsak ken naballigi a panagbiag.

Ipakita ti kapadasan nga agpadpada a praktikal ken realistiko dagiti prinsipio ti Biblia iti kaaldawantayo. Espesipiko pay dagitoy. Ipakita dagiti sumaganad nga uppat a pangarigan ti kinapraktikal ti Biblia iti inaldaw a panagbiag.

Pannakilangen iti Pada a Tao ken Personal a Kababalin: Itandudo ti Biblia ti nasayaat a pagannurotan iti personal a kababalin a mangiturong iti nasalun-at, naballigi a pannakilangen kadagiti sabsabali. Kas pangarigan, naibilin iti nasion ti Israel: “Dika agibales wenno agipempen iti gura . . . ket ayatem ti padam a tao a kas iti bagim.” (Levitico 19:18) Nupay di maipaannurot kadatayo ti linteg ti Israel, ti panangsurot kadagiti Biblikal a prinsipio daytoy tulongannatay a makikappia kadagiti padatayo a tao. Panunotenyo laengen, kas pangarigan, no mano a parikut ti marisut no ikagumaan ti tunggal maysa a sukayan dagiti naespirituan a galad a masarakan idiay Galacia 5:22, 23: “Ti bunga ti espiritu isu ti ayat, rag-o, talna, mabayag a panagitured, kinamanangaasi, kinaimbag, pammati, kinaemma, panagteppel. Awan linteg a maibusor kadagitoy a banag.”​—Idiligyo ti Roma 8:5, 6.

Nakalkaldaang ta, no dumegdeg dagiti pakarigatan iti biag, masansan a rumsua ti riri ken di pagkinnaawatan. Kadagita a situasion, ti panangipakat iti panamagannad a sasao a masarakan idiay Proverbio 29:11 mailikliknatayo iti dakkel a gulo. “Ti maag iyesngawna amin a pungtotna, ngem ti masirib igawidna ket pagtalnaenna.”​—Idiligyo ti Proverbio 15:1; Mateo 7:12; Colosas 3:12-14.

Nasayaat a pammagbaga​—ngem agkurri aya iti pudno a biag? Usigenyo ti kaso ti maysa a lalaki idiay Francia nga adda grabe a parikutna, nga isu ti kinamanagpudpudot ti ulona. Masansan nga agtungpal iti gulo, ken iti pagbaludan pay ketdi gapu iti kinaranggasna. Numona ta nalaing a boksingero. Naminsan nagririda iti amana. Dinanogna ti amana nga uray la napadata. Addan giwang ti relasionda.

Kabayatanna, naam-ammo dagiti Saksi ni Jehova daytoy a tao ket nangrugi a makasursuro kadagiti prinsipio ti Biblia. Daytoy ti nangtignay kenkuana a mangamiris iti kababalinna kadagiti dadduma. Babaen ti adu a panagregget nagbalbaliw ti personal a kababalinna, ken mannakikappian. Kalpasanna, maysa nga aldaw, nagsubli ti lalaki iti amana tapno makikappia. Nasdaaw iti kasta unay ti amana iti namalbaliwan ti anakna ta nagsubli ti sigud a relasionda.

Maysa daytoy kadagiti adu a pangarigan a mangpaneknek iti kinapudno ti sasao ni apostol Pablo: “Ta ti sao ti Dios nabiag ken napigsa ket natadtadem ngem uray ania a kampilan a dua ti tademna . . . ket mailasinna dagiti panunot ken panagem ti puso.”​—Hebreo 4:12.

Biag ti Pamilia: Naragsak kadi ti pamiliayo? Adu a pamilia ti saan. “Awan duadua nga agpegpeggad ti biag ti pamilia kas maysa nga institusion,” kinuna ti The Natal Witness, maysa a diario iti Sud Africa, ket kinunana pay a “maipaspasngay ita dagiti ubbing iti sosial a rebolusion.”

Nupay kasta, napno ti Biblia iti praktikal a pammagbaga a makatulong kadagiti pamilia nga agballigi uray no rumsua dagiti parikut. Maipapan iti akem dagiti assawa a lallaki, kas pangarigan, kuna ti Biblia: “Rebbeng dagiti lallaki nga ayaten dagiti assawada a kas kadagiti bagida.” No tungpalen ti asawa a lalaki daytoy a pagalagadan, maragsakan ni baketna a subadan babaen ti “nauneg a panangraem[na] iti asawana.” (Efeso 5:25-29, 33) Nadakamat idiay Efeso 6:4 ti relasion dagiti nagannak ken annak: “Ket dakayo nga amma, dikay ruroden dagiti annakyo, no di ket idalanyo ida iti disiplina ken pammagbaga ni Jehova.” Kas banagna, mangparnuay daytoy iti kasasaad ti pamilia a mamagbalin a nalaklaka para kadagiti annak nga agtungpal iti bilin ti Biblia ken agtulnog kadagiti dadakkelda.​—Efeso 6:1.

Maysa laeng daytoy a pangarigan no aniat’ kuna ti Biblia maipapan iti biag ti pamilia. Babaen ti panangipangag iti panangidalan ti Dios, adu ti nagballigi ken agsagsagrap iti kinaragsak iti pagtaengan. Ilawlawag ni Edward, nga addaan dua nga annak, dagiti gunggona a tagtagiragsakenna babaen ti panangipakat kadagiti prinsipio ti Biblia. “Marakrakrak idin ti relasionmi nga agassawa,” malagipna. “Awan gundawayko a maaddaan iti makapnek a relasion kadagiti annakko. Ti laeng namagsinged kadakami isu ti panangipakatmi iti ibagbaga ti Biblia maipapan iti biag ti pamilia.”​—Proverbio 13:24; 24:3; Colosas 3:18-21; 1 Pedro 3:1-7.

Mental, Pisikal, ken Emosional a Salun-at: Ipakita ti panagsukisok nga adda pakainaigan ti pisikal a salun-at ti maysa a tao iti kasasaad ti mental ken emosional a salun-atna. “Dagiti kadawyan a pagilasinan ti panagdandanag,” kuna ti The World Book Encyclopedia, “ramanenda ti pimmartak a panagbitik ti puso, nangato a presion ti dara, panagirteng dagiti piskel, pannakariribuk ti isip, ken di pannakaipamaysa ti panunot.” Nupay kasta, patien dagiti dadduma a ti naranggas a panagtignay ket maysa a pamay-an tapno maiyesngaw ti danag. “Dakkel ti maitulong ti boksing iti panangpabassit iti danag,” kuna ti maysa a diario a The Star iti Sud Africa. Inadawna ti kinuna ti maysa a mammagbaga iti salun-at a ni Jannie Claasens: “No saan a nasayaat ti aldaw ti maysa a babai, mabalinna nga ipapas ti rurodna babaen ti panangdanogdanogna iti punching bag.”

Ngem, saan aya a nasaysayaat no sursuruen a sarangten ti pakaigapuan ti pannakaupay? Iti pagiwarnak nga Stress​—The Modern Scourge, kinuna ni Dr. Michael Slutzkin a “ti panangbigbig iti danag . . . ket napateg, gapu ta adu kadagiti pakaigapuan daytoy ti mairemedio.” Kinunana pay a ti “panangsaranget iti panagdandanag . . . mabalin a makapalaing pay ketdi iti nagduduma a kasasaad.”

Ilawlawag ti Biblia ti nasamay unay a pamay-an iti panangparmek iti panagdandanag: “Dikay madanagan iti uray ania, no di ket kadagiti isuamin . . . maipakaammo koma dagiti dawdawatyo iti Dios; ket ti talna ti Dios, a daeganna ti amin a pannakaawat, aywanannanto dagiti puspusoyo ken dagiti panunotyo ken Kristo Jesus.” (Filipos 4:6, 7) Adu ti pagimbagan nga itden ti panangsaranget iti panagdandanag iti kastoy a wagas​—uray iti pisikal. Kastoy ti panangilawlawag ti maysa a proverbio ti Biblia: “Ti natalna a puso isu ti biag ti lasag.” (Proverbio 14:30) Kuna ti sabali pay a proverbio: “Ti naragsak a puso naimbag nga agas, ngem ti sidudukot nga espiritu magmaganna ti tultulang.”​—Proverbio 17:22.

Iti panangpadasda nga iyaw-awan ti danag ken pakarigatan, adu ti agpannuray iti tabako, alkohol, droga. Napaneknekanen nga adut’ pagdaksan ti kasta a pannakaadikto. Kaskasdi, kankanayon nga ibalakad ti Biblia ti panagtalinaed a nadalus iti “amin a kinarugit ti lasag.” (2 Corinto 7:1; idiligyo ti Proverbio 23:29-35.) Pudno unay, ti panangidian iti kakasta a makadangran nga aramid ket maysa a praktikal a proteksion iti lubong ita.

Trabaho, Kuarta, ken Kinamapagtalkan: Awan maganab ti maysa a tao iti kinasadutna. “Ti nasadut saanto nga agarado gapu iti lam-ek; makilimosto ngarud no panagani, ket awanto ti mapaaddana,” kuna ti Proverbio 20:4. Iti sabali a bangir, makagunggona ti kinagaget. “Ti mannanakaw saan koma nga agtakawen,” kuna ti Efeso 4:28. Kuna pay daytoy a kasuratan a nasaysayaat nga amang no ti maysa ket “agtrabaho, nga aramidenna ti naimbag babaen ti imana, tapno adda pagitedna iti adda pakasapulanna.”​—Idiligyo ti Proverbio 13:4.

Ammoyo kadi a mabalin nga ipakat dagiti prinsipio ti Biblia uray idiay pagtrabahuan? Dagiti trabahador, kas kadagiti “adipen” idi tiempo ti Biblia, rebbeng nga “agtulnog[da] iti isuamin kadagiti appo[da] a tattao.” Iti sabali a bangir, dagiti amo, wenno “appo,” rebbeng nga “aramiden[da] ti nalinteg ken ti maiparbeng” kadagiti empleadoda.​—Colosas 3:22-24; 4:1; idiligyo ti 1 Pedro 2:18-20.

Adu ti naikuna iti Biblia maipapan iti kinamapagtalkan iti panggedan. Nupay nakalkaldaang ta kurang dayta itatta, masansan a bigbigen ken apresiarenda ti kinamapagtalkan kas matarigagayan a galad. Isu daytoy ti ipaganetget ti Biblia. Naminsan kinuna ni Jesus: “Ti mapagtalkan iti bassit unay mapagtalkan met iti adu, ket ti nakillo iti bassit unay nakillo met iti adu.”​—Lucas 16:10; idiligyo ti Proverbio 20:10; 22:22, 23; Lucas 6:31.

Iti maysa a pagilian ti Africa, iti industria ti briliante adu ti napasamak a panagtakaw ken panagkunniber. Naikeddeng a maisaad ti sabali a tao a mangaywan. Nakiddaw dagiti ministro ti gobierno a mangisubmitir kadagiti nagan dagidiay pagarupenda a maibagay iti dayta a posision. Idi nagtataripnong ti gabinete tapno desisionanda daytoy, saggaysa a nailaksid dagiti nagan a naisubmitir, kangrunaanna gapu iti panagkunniber. Kamaudiananna, nadanonda ti maudi a nagan iti listaan​—ti pili ti presidente.

“Ngem saan a miembro ti partido!” simmupiat ti maysa a ministro.

Kinuna ti presidente a saan daytoy a maysa a politikal a saad.

“Isut’ maysa kadagiti Saksi ni Jehova,” kinuna ti sabali.

“Daytat’ gapuna nga isu ti alaentayo,” kinuna ti presidente. Kalpasanna innayonna: “Ammotayo a mapagtalkanda, ket isu daytoy ti kita ti tao a kasapulantayo. Ammotayo nga isu ket mapiartayo.”

Wen, dagiti mangipakat kadagiti prinsipio ti Biblia masansan a mabigbigda a pagimbaganda daytoy uray iti lubong ita.

Ipategyo ti Praktikal a Sirib

Inusigtayo ti sumagmamano laeng a pangarigan no aniat’ kayat a sawen ti ‘panangbiruk ti pannakaammo iti Dios.’ (Proverbio 2:1-9) Naruay a mayanatup, praktikal a pammagbaga ti masarakan iti Biblia. Dagiti prinsipio mainaig iti kinadalus, kinagaget, komunikasion, sekso, diborsio, panagbayad ti buis, panangtaming kadagiti panagduduma ti personalidad, ken panangsaranget iti kinapanglaw ti sumagmamano laeng a benneg iti biag a masagid ti Biblia. Riniwriw ti makapaneknek a ti nagdumaan ti balligi ken pannakapaay iti biagda ket depende iti no kasanot’ panangipakatda kadagiti prinsipio ti Biblia.

Nupay di mapagduaduaan ti kinapraktikal ti Biblia ita, mangipaay met dayta iti adu a manayon a pagimbagan. Kas pangarigan, ikari ti Biblia a din agbayag maikkatton ti ramut ti rigat ken panagsagaba babaen ti ibaballaet ti Dios.​—Daniel 2:44; 2 Pedro 3:11-13; Apocalipsis 21:1-5.

Gapuna, paregtaendakayo nga agadal iti inggat’ kabaelanyo maipapan iti Biblia. No awan pay kopiayo, siguraduenyo ti mangala iti maysa. Maragsakan dagiti nangipablaak itoy a magasin a tumulong kadakayo. No kasano a nagunggonaan dagiti dadduma iti panangipakat kadagiti praktikal a singasing ti Biblia, matulongankay met a mangapresiar iti pateg ti Sao ti Dios, agpadpada ita ken iti masanguanan.

[Ladawan iti panid 7]

Maysa a praktikal a giya ti Biblia iti panamagbalin iti biag ti pamilia a naragsak