Sukayenyo ti Kina-nainkalintegan
“Maammuan koma dagiti isuamin a tattao ti kina-nainkalinteganyo. Ti Apo asidegen.”—FILIPOS 4:5.
1. Apay a maysa a karit ti panagbalin a nainkalintegan iti lubong ita?
KINUNA ti agiwarwarnak nga Ingles a ni Sir Alan Patrick Herbert nga iti kinaagpaysona, awan ti pudpudno a “nainkalintegan a tao.” Wen, no dadduma kasla awan dagiti nainkalintegan a tattao iti daytoy nariribuk a lubong. Impadto ti Biblia a kadagitoy napeggad a “maudi nga al-aldaw,” dagiti tattao “narungsot[da],” “natangken ti uloda,” ken “saan[da] a sidadaan iti aniaman a tulagan”—iti sabali a pannao, pulos a saanda a nainkalintegan. (2 Timoteo 3:1-5) Nupay kasta, dakkel ti panangipateg dagiti pudno a Kristiano iti kina-nainkalintegan, nga ammoda a maysa dayta a galad ti nadiosan a sirib. (Santiago 3:17) Saantay nga ipagarup nga imposible ti agbalin a nainkalintegan iti di nainkalintegan a lubong. Ngem ketdi, madadaantayo a mangawat iti karit iti naipaltiing a balakad ni apostol Pablo a masarakan idiay Filipos 4:5: “Maammuan koma dagiti isuamin a tattao ti kina-nainkalinteganyo.”
2. Kasano a matulongannatayo ti sasao ni apostol Pablo idiay Filipos 4:5 a mangikeddeng no nainkalintegantayo met laeng?
2 Imutektekanyo no kasano a matulongannatayo ti sasao ni Pablo a mangsukimat no nainkalintegantayo met laeng. Ti nasken ket saan a no kasano ti panangmatmattayo iti bagitayo; no di ket no kasano ti panangmatmat dagiti dadduma kadatayo, no ania ti pakasarsaritaantayo. Kastoy ti panangipatarus ni Phillips iti daytoy a bersikulo: “Pagaammodakay koma a nainkalintegan.” Nasayaat no isaludsod ti tunggal maysa kadatayo, ‘Ania ti pakasarsaritaak? Pagaammodak aya a nainkalintegan, natulok, ken naalumamay? Wenno pagaammodak aya a nainget, nagubsang, wenno natangken ti ulona?’
3. (a) Ania ti kaipapanan ti Griego a sao a naipatarus a “nainkalintegan,” ken apay a makaay-ayo daytoy a kababalin? (b) Kasano a masursuro ti maysa a Kristiano ti agbalin nga ad-adda a nainkalintegan?
3 Ti pakasarsaritaantayo iti daytoy a banag yanninawna no kasano kapasnek ti panangtuladtayo ken Jesu-Kristo. (1 Corinto 11:1) Idi adda ditoy daga, naan-anay nga inyanninaw ni Jesus ti nagsayaat nga ulidan ti Amana iti kina-nainkalintegan. (Juan 14:9) Kinapudnona, idi nagsurat ni Pablo maipapan iti “kinaalumamay ken kinaasi ni Kristo,” ti Griego a sao nga inaramatna para iti kinaasi (e·pi·ei·kiʹas) kaipapananna met “kina-nainkalintegan” wenno iti literal, “kinatulok.” (2 Corinto 10:1) Iti The Expositor’s Bible Commentary, naawagan daytoy a “maysa kadagiti kasayaatan a sao iti B[aro a] T[ulag] a mangiladawan iti kababalin.” Iladawan dayta ti maysa a kababalin a makaay-ayo unay, isut’ gapuna nga impatarus ti maysa nga eskolar dayta a sao a “makaay-ayo a kina-nainkalintegan.” Gapuna, intay usigen dagiti tallo a pamay-an a panangipakita ni Jesus, kas iti Amana, ni Jehova, iti kina-nainkalintegan. Sapay koma ta masursurotayo no kasano ti agbalin a nainkalintegan.—1 Pedro 2:21.
‘Sisasagana a Mamakawan’
4. Kasano nga impakita ni Jesus nga isu ket ‘sisasagana a mamakawan’?
4 Kas iti Amana, impakita ni Jesus ti kina-nainkalintegan babaen ti panagbalinna a kanayon a ‘sisasagana a mamakawan.’ (Salmo 86:5) Usigenyo ti kanito idi a ni Pedro, a nadekket a kaduana, namitlo nga inlibakna ni Jesus iti rabii a pannakatiliw ken pannakausigna. Sakbayna, kinuna ni Jesus a mismo: “Asinoman a mangtallikud kaniak iti sanguanan dagiti tattao, paglikudakto met iti sanguanan ni Amak.” (Mateo 10:33) Siiinget ken awanan asi aya nga impakat ni Jesus daytoy a pagannurotan ken ni Pedro? Saan; kalpasan ti panagungarna, personal a sinarungkaran ni Jesus ni Pedro, awan duadua tapno liwliwaen ken patibkerenna ti nakem daytoy a managbabawi, nalapunos iti ladingit nga apostol. (Lucas 24:34; 1 Corinto 15:5) Di nagbayag kalpasanna, pinalubosan ni Jesus ni Pedro a maaddaan iti dakkel a responsabilidad. (Aramid 2:1-41) Naiparangarang ditoy iti kasayaatan a pamay-an ti makaay-ayo a kina-nainkalintegan! Saan aya a makaliwliwa a panunoten a dinutokan ni Jehova ni Jesus kas Ukom iti intero a sangatauan?—Isaias 11:1-4; Juan 5:22.
5. (a) Ania ti rumbeng a pakasarsaritaan dagiti panglakayen kadagiti karnero? (b) Ania a material ti mabalin a repasuen dagiti panglakayen sakbay a tamingenda dagiti hudisial a kaso, ken apay?
5 No agakem dagiti panglakayen kas uk-ukom iti kongregasion, ikagumaanda a suroten ti nainkalintegan nga ulidan ni Jesus. Saanda a kayat a kabuteng ida dagiti karnero kas manangdusa. Ngem ketdi, tuladenda ni Jesus tapno marikna dagiti karnero a natalgedda iti sidongda kas naayat a papastor. Kadagiti hudisial a kaso, ikagumaanda ti agbalin a nainkalintegan, a sisasagana a mamakawan. Sakbay a tamingenda ti kasta a banag, nasarakan dagiti dadduma a panglakayen a makatulong ti panangrepaso kadagiti artikulo iti Pagwanawanan a Hulio 1, 1992, a napauluan “Jehova, ti Di-Mangidumduma nga ‘Ukom iti Isuamin a Daga’” ken “Papanglakayen, Mangukomkayo Buyogen ti Kinalinteg.” Silalagipda no kasta iti pakagupgopan ti wagas a panangukom ni Jehova: “Kinatibker no kasapulan, asi no mabalin.” Saan a maysa a biddut ti panagsadag iti asi iti panangukom no adda nainkalintegan a pagbatayan iti panangaramid iti dayta. (Mateo 12:7) Maysa a dakkel a biddut ti panagbalin a nagubsang wenno naulpit. (Ezequiel 34:4) No kasta, maliklikan dagiti panglakayen ti biddut no ikagumaanda ti agtignay a siaayat ken siaasi no la ket saanda a lumbes iti beddeng ti hustisia.—Idiligyo ti Mateo 23:23; Santiago 2:13.
Pannakibagay Kadagiti Agbaliwbaliw a Kasasaad
6. Kasano nga impakita ni Jesus ti kina-nainkalintegan iti pannakilangenna iti maysa a Gentil a babai a ti anakna ket linuganan ti sairo?
6 Kas ken Jehova, pinaneknekan ni Jesus nga isu ket alisto a mangbalbaliw iti tignay wenno makibagay no kasta a rumsua dagiti baro a kasasaad. Naminsan, impakpakaasi kenkuana ti maysa a Gentil a babai a paimbagenna ti anakna a babai a linuganan ti sairo. Iti tallo a nagduduma a pamay-an, iti damo impasimudaag ni Jesus a dina tulongan daytoy—umuna, babaen ti dina panangsungbat kenkuana; maikadua, babaen ti direkta a panangibagana kenkuana nga isu ket naibaon, saan a kadagiti Gentil, no di ket kadagiti Judio; ken maikatlo, babaen ti panangipaayna iti maysa a pangngarig a siaasi a nangipaay iti isu met laeng a punto. Nupay kasta, nagpilit latta ti babai, a nangipakita iti naisangsangayan a pammati. Iti sango ti kastoy a naidumduma a kasasaad, nakita ni Jesus a saan dayta a tiempo ti panangipatungpal iti pangkaaduan a pagannurotan; tiempo dayta ti pannakibagay kas sungbat kadagiti natantan-ok a prinsipio.a Isu nga inaramid ni Jesus ti namitlo nga impasimudaagna a dina aramiden. Pinaimbagna ti anak ti babai!—Mateo 15:21-28.
7. Kadagiti ania a pamay-an a maipakita dagiti nagannak ti kina-nainkalintegan, ken apay?
7 Pagaammodatay met aya a situtulok nga agpabus-oy no kasapulan? Masansan a kasapulan dagiti nagannak nga ipakita ti kasta a kina-nainkalintegan. Tangay naiduma ti tunggal anak, ti maysa a pamay-an nga agkurri iti maysa nga anak ket mabalin a di tumutop iti sabali. Mainayon pay, bayat a dumakdakkel dagiti annak, agbaliw met dagiti kasapulanda. Kasapulan kadi a mabalbaliwan ti oras ti curfew? Mabalin ngata a magunggonaan ti pamilia iti naganaygay a panagadal? No makaunget ti maysa a naganak iti bassit laeng a kamali, madadaan aya nga agpakumbaba ken mangilinteg kadagiti bambanag? No tumulok dagiti nagannak kadagitoy a banag, maliklikan ti pannakarurod ken pannakayadayo dagiti annakda ken Jehova.—Efeso 6:4.
8. Kasano a mabalin a mangidaulo dagiti panglakayen ti kongregasion iti pannakibagay kadagiti kasapulan iti teritoria?
8 Kasapulan met dagiti panglakayen ti makibagay no rumsua dagiti baro a kasasaad, ngem pulos a saanda koma nga ikompromiso dagiti espesipiko a linteg ti Dios. Iti panangidauloyo iti trabaho a panangasaba, naalibtakkay aya iti panagbalbaliw [dagiti kasasaad] iti teritoriayo? Bayat nga agbaliwbaliw ti kabibiag dagiti tao, mabalin a maiparegta ti panangasaba iti rabii, iti lansangan, wenno babaen ti telepono. Makatulong kadatayo ti pannakibagay iti kakasta a pamay-an a mangitungpal iti trabahotayo a panangasaba iti nasamsamay a pamay-an. (Mateo 28:19, 20; 1 Corinto 9:26) Impaganetget met ni Pablo ti pannakibagay kadagiti amin a kita ti tao iti ministeriona. Kasta met kadi ti ar-aramidentayo, kas pagarigan, babaen ti panangammo a naimbag kadagiti relihion ken kultura tapno matulongantayo dagiti tattao?—1 Corinto 9:19-23.
9. Apay a di rumbeng nga ipapilit ti maysa a panglakayen a kanayon a tamingen dagiti parikut a kas iti panangtamingna iti napalabas?
9 Bayat a pumegpeggad dagitoy maudi nga al-aldaw, mabalin a kasapulan met dagiti papastor ti makibagay kadagiti narikut ken di makaay-ayo a parikut a pakaipaspasanguan ita ti arbanda. (2 Timoteo 3:1) Dakayo a panglakayen, saan daytoy a tiempo ti kinainget! Saan la ketdi nga ipapilit ti maysa a panglakayen a tamingen dagiti parikut a kas iti panangtamingna iti napalabas no dagiti pamay-anna ket saanen nga epektibo wenno no inkeddeng “ti matalek ken masirib nga adipen” ti mangipablaak iti baro a material maipapan kadagiti kasta a banag. (Mateo 24:45; idiligyo ti Eclesiastes 7:10; 1 Corinto 7:31.) Sipapasnek nga inkagumaan ti maysa a matalek a panglakayen a tulongan ti maysa a malmalday a sister nga agkasapulan unay iti maysa a tao a nalaing a dumngeg. Nupay kasta, linaglag-anna ti panagladingit ti sister ken nangipaay laeng kadagiti simple a solusion. Iti saan a nabayag, nangipablaak ti Watch Tower Society iti naibatay-Biblia nga impormasion a nangsalaysay iti parikutna. Kinasarita manen ti panglakayen ti sister, ket iti daytoy a gundaway inyaplikarna ti baro a material ken nakipagrikna iti sasaadenna. (Idiligyo ti 1 Tesalonica 5:14, 15.) Anian a nagsayaat nga ulidan ti kina-nainkalintegan!
10. (a) Kasano a maipakita dagiti panglakayen ti natulok a kababalin iti maysa ken maysa ken iti bagi dagiti panglakayen iti pangkaaduan? (b) Kasanot’ rumbeng a panangmatmat ti bagi dagiti panglakayen kadagidiay di nainkalintegan?
10 Rumbeng met nga ipakita dagiti panglakayen ti natulok a kababalin iti maysa ken maysa. No agtataripnong ti bagi dagiti panglakayen, anian a nagpateg nga awan koma ti panglakayen a mangdominar iti taripnong! (Lucas 9:48) Daydiay mangidadaulo nangnangruna a kasapulanna ti panagteppel iti daytoy a banag. Ket no saan nga umanamong ti maysa wenno dua a panglakayen iti pangngeddeng ti bagi dagiti panglakayen, saanda nga ipapilit ti kayatda. Ngem ketdi, no la ket ta awan ti Nainkasuratan a prinsipio a masalungasing, agpabus-oyda, a laglagipenda a makalikaguman kadagiti panglakayen ti kina-nainkalintegan. (1 Timoteo 3:2, 3) Iti sabali a bangir, laglagipen koma ti bagi dagiti panglakayen a binabalaw ni Pablo ti kongregasion sadi Corinto gapu iti ‘panaganusda kadagiti di nainkalintegan a tattao,’ a nangiparang iti bagbagida kas ‘nalabes ti sayaatda nga apostol.’ (2 Corinto 11:5, 19, 20) Isu a sidadaanda koma a mangbalakad iti padada a panglakayen nga agtigtignay iti nainget, di nainkalintegan a pamay-an, ngem naalumamay ken naasida koma iti panangaramidda iti dayta.—Galacia 6:1.
Kina-nainkalintegan iti Panangwatwat iti Autoridad
11. Kasano a naiduma ti panangwatwat dagiti Judio a relihiuso a papangulo idi kaaldawan ni Jesus iti autoridadda iti panangwatwat ni Jesus iti autoridadna?
11 Idi adda ni Jesus ditoy daga, pudpudno a naiparangarang ti kina-nainkalinteganna iti panangwatwatna iti inted-Dios nga autoridadna. Anian a naiduma [ni Jesus] kadagiti relihiuso a papangulo idi kaaldawanna! Usigenyo ti maysa a pagarigan. Imparit ti linteg ti Dios ti agtrabaho, uray ti mangayo, iti Sabbath. (Exodo 20:10; Numeros 15:32-36) Kayat dagiti relihiuso a papangulo a tenglen no kasano ti panangannurot dagiti tattao iti dayta a linteg. Isu a nangaramidda iti bukodda a paglintegan no ania ti mabalin a bagkaten ti maysa a tao iti Sabbath. Imbilinda: saan a nadagdagsen ngem iti dua a nagango a higos. Imparitda pay ti panagaruat kadagiti palluka nga addaan lansa, ta imbilangda a trabaho ti panangbagkat iti kanayonan a dagsen dagiti lansa! Naikuna nga, amin-amin, 39 a pagannurotan ti innayon dagiti rabbi iti linteg ti Dios maipapan iti Sabbath sada nagaramid iti nakaad-adu a kanayonan a pagannurotan. Iti sabali a bangir, saan a tinengngel ken pinabainan ni Jesus dagiti tattao babaen ti panangipasdek iti nakaad-adu a nainget a pagannurotan wenno babaen ti panangipaannurot kadagiti nainget, narigat a tungpalen a pagalagadan.—Mateo 23:2-4; Juan 7:47-49.
12. Apay a maikunatayo a saan a nalukay ni Jesus no maipapan kadagiti nalinteg a pagalagadan ni Jehova?
12 Ngarud, ipagaruptay kadi a saan a sinalimetmetan a sititibker ni Jesus dagiti nalinteg a pagalagadan ti Dios? Awan duadua a sinalimetmetanna dagitoy! Naawatanna nga epektibo unay dagiti linteg no ipapuso ti tattao dagiti prinsipio nga adda iti likudan dagidiay a linteg. Bayat a makumikom dagiti Fariseo a mangipaalagad kadagiti tattao iti nakaad-adu a pagannurotan, inkagumaan ni Jesus a danonen dagiti puso. Kas pagarigan, pagaammona unay a di mabalin ti agpabus-oy no maipapan kadagiti linteg ti Dios kas ti “adaywanyo ti pannakiabig.” (1 Corinto 6:18) Isu a binallaagan ni Jesus dagiti tattao maipapan kadagiti pampanunot a mabalin a mangituggod iti imoralidad. (Mateo 5:28) Ad-adda a nainsiriban ken nabuyogan iti pannakaawat ti kasta a pannursuro ngem ti basta panangipasdek kadagiti nainget, di mabalbaliwan a pagannurotan.
13. (a) Apay a di koma mangaramid dagiti panglakayen kadagiti nainget a linteg ken pagannurotan? (b) Kadagiti ania a sumagmamano a benneg a napateg ti panagraem iti konsiensia ti maysa a tao?
13 Interesado met dagiti responsable a kakabsat a lallaki ita a mangdanon kadagiti puso. Gapuna, liklikanda ti panangipasdek kadagiti di nainkalintegan, nainget a pagannurotan wenno panamagbalin kadagiti personal a panangmatmat ken kapanunotanda a linteg. (Idiligyo ti Daniel 6:7-16.) Sagpaminsan, mabalin a mayanatup ken naintiempuan dagiti naayat a palagip maipapan kadagiti banag a kas iti panagkawkawes ken panaglanglanga, ngem mabalin a dadaelen ti maysa a panglakayen ti pakasarsaritaanna kas maysa a nainkalintegan a tao no sangkadagullitna dagiti kasta a banag wenno padasenna nga ipapilit ti kayatna. Wen, amin iti kongregasion saanda koma a padasen a tenglen dagiti dadduma.—Idiligyo ti 2 Corinto 1:24; Filipos 2:12.
14. Kasano nga impakita ni Jesus nga isu ket nainkalintegan iti namnamaenna kadagiti dadduma?
14 Mabalin a kayat dagiti panglakayen a sukimaten ti bagbagida iti sabali pay a benneg: ‘Nainkalinteganak aya iti namnamaek kadagiti dadduma?’ Awan duadua a kasta ni Jesus. Isut’ di nagbalbaliw iti panangipakitana kadagiti adalanna a ti laeng amin-kararua a panagreggetda ti namnamaenna kadakuada ken apresiarenna unay daytoy. Pinadayawanna ti napanglaw a balo gapu iti pannangtedna iti sensiliona a bassit laeng ti pategna. (Marcos 12:42, 43) Tinubngarna dagiti adalanna idi binabalawda ti nangina a kontribusion ni Maria, a kunana: “Baybay-anyo. . . . Inaramidna ti nabalinanna.” (Marcos 14:6, 8) Isut’ nainkalintegan uray idi pinaay dagiti pasurotna. Kas pagarigan, nupay indagadagna kadagiti tallo a kasisingedan nga apostolna nga agpuot ken makipagpuyatda kenkuana iti rabii a pannakatiliwna, pinaayda ni Jesus babaen ti maulit-ulit a pannaturogda. Kaskasdi, siaasi a kinunana: “Ti espiritu, pudno unay, sigagagar, ngem ti lasag nakapuy.”—Marcos 14:34-38.
15, 16. (a) Apay a rumbeng nga agannad dagiti panglakayen a saanda a piliten wenno butbutngen ti arban? (b) Kasano a binalbaliwan ti maysa a matalek a sister ti ninamnamana kadagiti dadduma?
15 Pudno, pinaregta ni Jesus dagiti adalanna nga ‘umagawa[da] a sipipinget.’ (Lucas 13:24) Ngem pulos a saanna ida a pinilit! Pinabilegna ida, nangipakita iti ulidan, nangidaulo, ken inkagumaanna a danonen ti pusoda. Nagtalek iti pannakabalin ti espiritu ni Jehova a mangaramid kadagiti dadduma. Rumbeng a paregtaen met dagiti panglakayen ita ti arban nga agserbi a naimpusuan ken Jehova ngem saanda koma a butbutngen wenno pabainan ida, nga ipamatmatda a ti agdama a panagserbida ken Jehova ket saan nga umdas wenno di maawat. Ti siiinget a panangibaga iti, “kaaduem pay, kaaduem pay, kaaduem pay!” mabalin nga upayenna dagidiay mangar-aramid iti amin a kabaelanda. Anian a nakalkaldaang no agdinamag ti maysa a panglakayen a “narigat nga ay-aywen”—di nainkalintegan!—1 Pedro 2:18.
16 Agbalintay koma amin a nainkalintegan iti namnamaentayo kadagiti dadduma! Kastoy ti insurat ti maysa a sister kalpasan ti panagsardengda ken lakayna kas misionero tapno mataripatoda ti masaksakit nga inana: “Pudno a narigat dagitoy a tiempo para kadakami nga agibumbunannag kadagiti kongregasion ditoy. Gapu ta napadasanmi ti nagserbi iti sirkito ken distrito, a di naipasango iti kakasta a pakarigatan, naklaat ken nariribukankami a nakabigbig iti daytoy. Kas pagarigan, kunkunak idi iti bagik, ‘Apay a sabali a literatura ti ituktukon dayta a sister iti daytoy a bulan? Saanna aya a basbasaen ti Ministerio iti Pagarian?’ Ita ammokon no apay. Kadagiti dadduma, dayta ti kabaelanda nga aramiden tapno makaruar [iti serbisio].” Anian a nasaysayaat nga amang ti panangkomendar kadagiti kakabsattayo gapu iti maar-aramidanda ngem ti panangukom kadakuada gapu iti saanda a maar-aramidan!
17. Kasano a nangipakita ni Jesus iti ulidan kadatayo iti panagbalin a nainkalintegan?
17 Usigenyo ti maudi a pagarigan no kasano ti panangwatwat ni Jesus iti autoridadna iti nainkalintegan a pamay-an. Kas iti Amana, saan a siiimon a sinalakniban ni Jesus ti autoridadna. Nalaing met a mangtuding, a dinutokanna ti klase matalek nga adipen a mangaywan “kadagiti amin a sanikuana” ditoy daga. (Mateo 24:45-47) Ken saan a maamak a dumngeg iti kapanunotan dagiti dadduma. Masansan a sinaludsodanna dagiti agdengdengngeg kenkuana, ‘Ania ti panangipagarupyo?’ (Mateo 17:25; 18:12; 21:28; 22:42) Kasta met koma dagiti amin a pasurot ni Kristo ita. Uray kasano kadakkel ti autoridadda, madadaanda koma a dumngeg. Dakayo a nagannak, dumngegkayo! Dakayo nga assawa a lallaki, dumngegkayo! Dakayo a panglakayen, dumngegkayo!
18. (a) Kasanotay a maammuan no addaantayo iti pakasarsaritaan kas nainkalintegan? (b) Ania ti nasayaat nga ikeddeng ti tunggal maysa kadatayo?
18 Awan duadua a kayat ti tunggal maysa kadatayo a ‘pagaammo [dagiti tattao] a nainkalintegan.’ (Filipos 4:5, Phillips) Ngem kasanotay nga ammo no addaantayo iti kasta a pakasarsaritaan? Bueno, idi kayat a maammuan ni Jesus no ania ti ibagbaga dagiti tattao maipapan kenkuana, sinaludsodanna dagiti mapagtalkan a kakaduana. (Mateo 16:13) Apay a diyo tuladen ti inaramidna? Mabalinyo a damagen iti maysa a tao a mapagtalkanyo ken napudno no addaankay met laeng iti pakasarsaritaan kas nainkalintegan, natulok a tao. Adu la ketdi ti maaramidantayo a mangtulad nga ad-adda iti naan-anay nga ulidan ni Jesus iti kina-nainkalintegan! Nangruna no addaantayo iti autoridad kadagiti dadduma, kanayon a tuladentay koma ti ulidan da Jehova ken Jesus, a kanayon a watwatentayo dayta iti nainkalintegan a pamay-an, a sisasagana a mamakawan, makibagay, wenno tumulok no kasapulan. Wen, sapay koma ta ikagumaan ti tunggal maysa kadatayo ti ‘agbalin a nainkalintegan’!—Tito 3:2.
[Footnote]
a Kuna ti libro a New Testament Words: “Ammo ti epieikēs [nainkalintegan] a tao nga adda dagiti tiempo a legal ken naan-anay a nainkalintegan ti maysa a banag ket kaskasdi a naan-anay a di umiso no moral ti pagsasaritaan. Ammo ti epieikēs a tao no kaano a lukayan ti linteg iti panangpilit ti maysa a puersa a natantan-ok ken nabilbileg ngem ti linteg.”
Kasanoyo a Sungbatan?
◻ Apay a tarigagayan dagiti Kristiano ti agbalin a nainkalintegan?
◻ Kasano a matulad dagiti panglakayen ni Jesus iti panagbalin a sisasagana a mamakawan?
◻ Apay a rumbeng nga ikagumaantayo ti agbalin a mannakibagay kas ken Jesus?
◻ Kasanotay a maipakita ti kina-nainkalintegan iti panangwatwat iti autoridad?
◻ Kasanotay a masukimat ti bagbagitayo no pudno met laeng a nainkalintegantayo?
[Ladawan iti panid 15]
Sisasagana a pinakawan ni Jesus ni managbabawi a Pedro
[Ladawan iti panid 16]
Idi nangipakita ti maysa a babai iti naisangsangayan a pammati, nakita ni Jesus a saan daytoy a tiempo ti panangipapilit iti pangkaaduan a pagannurotan
[Ladawan iti panid 18]
Dakayo a nagannak, dumngegkayo!
[Ladawan iti panid 18]
Dakayo nga assawa a lallaki, dumngegkayo!
[Ladawan iti panid 18]
Dakayo a panglakayen, dumngegkayo!