Ti Di Magatadan a Gameng a Rumbeng nga Iburay

KAS INSALAYSAY NI GLORIA MALASPINA

Idi saanmin a makita ti igid ti baybay ti Sicilia, rinugianmin ken lakayko nga ipamaysa ti atensionmi iti papananmi, ti puro ti Malta iti Mediteraneo. Anian a makapagagar ti isasarungkarmi sadiay! Bayat a dinaliasat ti barko ti taaw, nalagipmi ti kapadasan ni apostol Pablo idiay Malta idi immuna a siglo.​—ARAMID 28:1-10.

TAWEN 1953 idi, ket saan pay idi a binigbig ti Malta ti trabaho a panangaskasaba dagiti Saksi ni Jehova. Makatawen sakbayna, nagturposkami iti Watchtower Bible School of Gilead ket naidestinokami idiay Italia. Kalpasan ti ababa laeng a panawen a panangadalmi iti Italiano, magagarankamin a makakita no aniat’ agur-uray kadakami idiay Malta.

Kayatyo kadi a maammuan no kasanoak, kas maysa nga agkabanuag a babai, a nagbalin a ganggannaet a misionera? Palubosandak a mangilawlawag.

Ti Makagutugot nga Ulidan ni Nanang

Idi 1926, idi agnanaed ti pamiliami idiay Fort Frances, Ontario, Canada, immawat ni nanangko iti bokleta a Millions Now Living Will Never Die manipud iti maysa nga Estudiante ti Biblia (kas pannakaawag idi kadagiti Saksi ni Jehova). Binasana dayta a buyogen ti nasged a panaginteres, ket iti dayta met laeng a lawas, isut’ timmabuno iti grupo a panagadal ti Biblia, a maaramat ti magasin a Watch Tower. Maysa ni Nanang a napasnek a managbasa iti Biblia, ket inawatna ti mensahe maipapan iti Pagarian ti Dios kas ti gameng a binirbirokna. (Mateo 6:33; 13:44) Iti laksid ti nakaro nga ibubusor ni Tatang, ken nupay addaan iti tallo a babassit a balasitang nga aywanan, isut’ dimmasig iti kinapudno a maad-adalna.

Ti di maisin a pammati ni Nanang kabayatan ti simmaganad a 20 a tawen ti namagtultuloy kaniak ken iti dua a manangko, da Thelma ken Viola, a sipapanunot iti nakaskasdaaw a namnama iti biag nga agnanayon iti maysa a baro a lubong ti kinalinteg. (2 Pedro 3:13) Napasaranna ti adu a narikut a pakasuotan, ngem dikam pulos nagduaduaan ti kinaumiso ti pinilina a kurso.

Idi 1931, idi sangapulo pay laeng ti tawenko, immakarkami iti maysa a talon iti makin-amianan a Minnesota, E.U.A. Sadiay a naisinakamin manipud iti regular a pannakitimpuyog kadagiti Saksi ni Jehova ngem saan a manipud iti Naimbibliaan a panangisuro ni Nanang. Ti naipamaysa a panagserbina kas maysa a colporteur, wenno amin-tiempo a ministro, isut’ nanggutugot kaniak a makikadua kenkuana iti dayta a trabaho. Idi 1938, insimbolomi nga agkakabsat ti dedikasionmi ken Jehova babaen ti panagpabautisar iti maysa nga asamblea idiay Duluth, Minnesota.

Kalpasan ti panagturposko iti haiskul idi 1938, pinaregtanak ni Nanang a mangala iti maysa a business course tapno masuportarak ti bagik kas maysa a payunir (ti baro a nagan para iti colporteur). Napaneknekan a maysa daytoy a nasayaat a balakad, kangrunaanna yantangay inkeddeng ni Tatang a panawannakamin ket makaammokamin iti bagbagimi.

Amin-Tiempo a Panangiburay iti Gamengmi

Kamaudiananna, immakarak idiay California, ket idi 1947, rinugiak ti trabaho a kinapayunir idiay San Francisco. Bayat a nakiramanak iti trabaho a panagisagana para iti “All Nations Expansion” nga Asamblea idiay Los Angeles, naam-ammok ni Francis Malaspina. Ti agpada a panagtarigagaymi nga agbalin a misionero ti nangituggod iti pangrugian ti panaginnayan-ayatmi. Nagkallaysakami idi 1949.

Idi Setiembre 1951, naawiskami ken ni Francis iti maika-18 a klase ti Gilead. Iti kaaldawan ti panagturpos, Pebrero 10, 1952, kalpasan ti lima a bulan a nainget a panagsanay, inyawag ti presidente ti eskuelaan, ni Nathan H. Knorr, dagiti pagilian a pakaibaonanmi iti alpabetikal a panagsasaganadda. Idi kinunana, “Italia, da Brother ken Sister Malaspina,” maar-arapaapmin ti panagbiahe!

Sumagmamano a lawas kalpasanna, limmugankami iti barko idiay Nueva York para iti sangapulo-aldaw a panagdaliasat nga agturong idiay Genoa, Italia. Intuloddakam idiay pantalan da Giovanni DeCecca ken Max Larson, agpada a kameng ti staff ti hedkuarter ti Brooklyn. Idiay Genoa sinabatdakami dagiti misionero a nasanay kadagiti narikut a pamay-an ti iseserrek iti pagilian.

Limmugankami iti tren nga agturong iti Bologna bayat a maragragsakan gapu kadagiti bambanag iti aglawlawmi. Dimtengkami iti maysa a siudad a naalas pay laeng ti buyana gapu kadagiti panagbomba idi Gubat Sangalubongan II. Ngem adu met ti makaay-ayo a bambanag, kas iti makaawis a sayamusom ti kinirog a kape nga agayamuom iti agsapa ken ti nabanglo nga angot dagiti nakaim-imas ken nagasang a sawsawan a naisagana para iti nakaad-adu a kita ti pasta.

Panangipatungpal iti Maysa a Kalat

Nangrugikam iti ministerio babaen iti inkabesa a presentasion, ket ulit-ulitenmi dayta agingga nga awaten[da] ti mensahe wenno irikep[da] ti ruangan. Ti tarigagay a mangyebkas iti bagbagimi ti nangtignay kadakami a mangadal a sipapasnek iti pagsasaoda. Kalpasan ti uppat a bulan, naidestinokami iti maysa a baro a pagtaengan dagiti misionero idiay Naples.

Nalatak daytoy dakkel a siudad gapu kadagiti nakaskasdaaw a buyana. Tinagiragsakmi ti serbisiomi sadiay, ngem kalpasan ti simmaganad nga uppat a bulan, natudingan ni lakayko iti sirkito, wenno trabaho a panagdaliasat, a mangbisita kadagiti kongregasion manipud Roma agingga idiay Sicilia. Idi agangay, binisitami met ti Malta ken uray ti Libya idiay Makin-amianan nga Africa.

Ti panagbiahe iti tren manipud Naples agingga idiay Sicilia kadagidiay a tawen ket maysa a pannubok iti pisikal a kinaandur. Aglugankami iti maysa a napusek a tren a sitatakder iti napusek a pagnaan [iti tengnga ti tren], nga agpaut no dadduma iti innem agingga iti walo nga oras. Nupay kasta, impaayannakam daytoy iti nasayaat a gundaway a mangpaliiw kadagiti tattao nga adda iti aglawlawmi. Masansan a pagtugawan ti akinkukua ti maysa a dakkel a botilion a naglaon iti inaramidna nga arak, nga in-inumenna no dadduma ti nagianna tapno saan a mawaw kabayatan ti nawatiwat a panagbiahe. Masansan nga idiaya dagiti mannakigayyem a pasahero ti tinapay ken salamida kadakami, maysa a naparabur, makaay-ayo a tignay nga inapresiarmi.

Idiay Sicilia, sabtendakami dagiti kakabsat a mangisang-at kadagiti gargaretmi iti kongregasion iti tuktok ti bantay iti las-ud ti tallo ket kagudua nga oras nga awan sardayna a panagsang-at. Ti nabara a panangabrasa dagiti Kristiano a kakabsattayo isut’ mangpukaw iti bannogmi. No dadduma, agsakaykami kadagiti mulo a saan a pulos a maitibkol, ngem pulos a dikam kumita iti derraas iti baba, a ti maysa laeng a panagbiddut ti paddak ti mulo ket mabalin a mangitappuak kadakami. Ti di maisin a takder dagiti kakabsattayo iti kinapudno ti Biblia iti laksid dagiti pakarigatanda isut’ nangpabileg kadakami, ket pagyamyamananmi unay ti pannakikadua kadakuada gapu iti ayat a naipakita kadakami.

Idiay Malta ken Libya

Naglayagkami a nagturong idiay Malta nga aglaplapusanan iti pakalaglagipan kadagiti kakabsattayo idiay Sicilia. Nakasarak ni apostol Pablo kadagiti naasi a tattao sadiay, ket kastakami met. Ti bagyo idiay St. Paul’s Bay impabigbigna kadakami ti peggad a sinaranget dagiti babassit a barko idi immuna a siglo. (Aramid 27:39–28:10) Ti Libya isut’ sumaganad a bisitaenmi. Kasanokami a makapagballigi iti daytoy a daga ti Africa a nakaiparitan ti trabahotayo?

Napadasanmi manen ti naan-anay a naidumduma a kultura. Dagiti buya ken uni iti siudad ti Tripoli kinayawanna ti atensionko bayat ti pannagnami kadagiti naadigian a kalsada iti sentro ti siudad. Nakaaruat dagiti lallaki kadagiti kawes a naaramid iti inabel a dutdot ti kamelio a pangsalaknibda iti bagbagida manipud nasaniit a pudot ti Sahara Desert no iti aldaw ken iti kinalam-ek ti rabii. Natarusan ken dayawenmi ti pamay-an a pannakibagay dagiti tattao iti kasasaad ti panniempo iti lugarda.

Ti nasalukag a kinapinget dagiti kakabsat sinuruannakam unay maipapan iti naan-anay a panagpannuray ken Jehova ken panangsurot kadagiti patigmaan dagidiay ad-adut’ pannakaammoda maipapan iti panangasaba iti sidong dagiti kasta a kasasaad. Nagduduma ti nasionalidad dagiti Kristiano a kakabsattayo; ngem agtartrabahoda a sangsangkatunos iti panagserbida ken Jehova.

Maysa a Baro a Pakaitudingan

Gapu iti ibubusor iti trabahotayo a panangasaba, kasapulan a panawanmi ti Italia, ngem siraragsak nga inawatmi ti baro a pakaitudinganmi a pangasabaan idiay Brazil idi 1957. Nakibagaykami ken ni Francis iti panagbiag ken kaugalian [dagiti taga-Brazil], ket kalpasan ti walo a bulan, naawis ni Francis nga agserbi iti sirkito. Nagdaliasatkami babaen ti bus, eroplano, ken pannagna. Kaslakam la agad-adal iti geograpia bayat ti panagdaliasatmi iti daytoy nalawa, napintas a pagilian.

Nairaman iti immuna a sirkitomi ti sangapulo a kongregasion iti siudad ti São Paulo, kasta met ti sangapulo a babassit nga ili iti uneg ken iti makin-abagatan nga igid ti baybay a sakup ti São Paulo. Awan pay kongregasion kadagidiay nga ili iti daydi a tiempo. Sumapulkami idi iti lugar a pagtalinaedanmi, ket no nakapagsimpakamin, mamalaybalaykamin a mangipakaammo iti mensahe ti Pagarian. Agibatikami met iti imbitasion a mangawis kadagiti tattao iti pannakaiparang ti maysa kadagiti edukasional a pabuya ti Watch Tower Society.

Narigat ti panaglugan iti bus a sangkatúgotmi dagiti pelikula, projector, transformer, rekord, literatura, imbitasion, ken alikamen a mangimaldit iti lugar a pakaangayan ti pabuya kadagiti imbitasion. No ar-arigen, saan met unay a parikut ti bassit a maletami. Kasapulan a saklotenmi ti projector tapno saan a masinasina ken madadael gapu iti panagdaliasat kadagiti lasonglasong a kalsada.

Kalpasan a mayurnosmi ti lugar a pakaangayan ti pabuya, mapankami kadagiti ruangan ken agibati iti imbitasion para iti pabuya. No dadduma, mapalubosankami a mangipabuya ti pelikula iti maysa a restauran wenno otel. No dadduma met, yunnatmi ti telon iti nagbaetan ti dua nga atiddog a kayo iti ruar. Nakatakder ken umim-imdeng a sipapasnek dagiti manangipateg a managbuya, nga adu kadakuada ti saan pay a pulos a nakakita iti pelikula, bayat a basbasaen ni Francis ti salaysay. Kalpasanna, agibunongkami kadagiti literatura ti Biblia.

Tapno madanonmi dagiti purok, nasken nga agbus-kami. Saan a narangtayan dagiti dadduma a karayan, isu nga ibalsa[da] ti bus nga agturong iti ballasiw. Nabilinkami a dumsaag iti bus ken lumagto iti bangir a paset ti balsa no makitamin a maikaglis ti bus iti karayan, tapno maliklikan ti pannakalned. Pagyamanan unay ta dikam pulos natnagan ti bus iti karayan​—nasayaat unay dayta, numona ta naipakaammo a ti karayan ket addaan kadagiti ikan a piranha a mangmangan iti lasag!

Kalpasan ti itatabunomi iti internasional a kombension idiay Nueva York idi 1958, nagsublikami idiay Brazil, a nangituloyanmi iti saan a nabayag iti trabaho a panagdaliasat. Nasakupan ti distritomi ti pagbeddengan ti Uruguay iti abagatan, Paraguay iti laud, ti estado ti Pernambuco iti amianan, ken ti Taaw Atlantico iti makindaya a paset ti Brazil.

Ti Pagnaedan Dagiti Agkukutel

Idi katengngaan ti 1960’s, inawatmi ti awis a mangipabuya iti maysa kadagiti pelikula ti Sosiedad iti lugar a pagnanaedan dagiti agkukutel. Bigbigek nga adda bassit panagamakko. Bassit laeng ti ammomi maipapan iti kukutel, malaksid iti nabasami maipapan iti dayta iti Biblia. Bayat ti iseserrekmi iti compound, a napinturan iti puraw, inturongdakami iti maysa a dakkel nga auditorium. Adda maysa a paset iti tengnga a napalikawkawan ti tali a pagiananmi ken dagiti alikamenmi.

Ti electrician a timmulong kadakami ket 40-tawenen nga agnanaed sadiay. Napukawnan dagiti pungupunguanna ken ti dadduma pay a paset ti bagina, a nakaro a nangpaalas kenkuana. Nagsiddukerak idi damo, ngem timmalged ti riknak gapu iti naragsak a tignayna ken iti kinalaingna a mangtaming iti trabahona. Di nagbayag, adu a bambanag ti napagsasaritaanmi kabayatan nga iringringpasmi dagiti nasken nga isagana. Kadagiti sangaribu a masakit nga agnanaed iti dayta a pasilidad, nasurok a dua gasut ti timmabuno. Bayat ti panagsagsagkingda a simrek, nakitami ti adu a nagduduma a tukad ti sakit a sagsagabaenda. Anian a makaibuyog-rikna a kapadasan para kadakami!

Nalagipmi ti kinuna ni Jesus iti agkukutel a nagpakpakaasi, “Apo, no koma laeng kayatmo, kabaelannak a dalusan.” Iti panangsagidna iti lalaki, impanamnama ni Jesus kenkuana, “Kayatko. Madalusanka koma.” (Mateo 8:2, 3) Kalpasan ti panagngudo ti programa, adut’ immasideg kadakami tapno agyaman iti yaaymi. Ti nadadael a bagbagida ket nalawag a pammaneknek iti nakaro a panagsagaba ti sangatauan. Kamaudiananna, nayadal ti Biblia kadagidiay agtarigagay a mangammo iti ad-adu pay babaen kadagiti Saksi iti dayta a lugar.

Idi 1967, nagsublikami idiay Estados Unidos tapno tamingen ti sumagmamano a nakaro a parikut iti salun-at. Bayat ti agtultuloy a panangsarangetmi kadagitoy, naipaayankami manen ti pribilehio nga agserbi iti sirkito. Kadagiti simmaganad a 20 a tawen, kimmaduaak ken ni Francis iti trabaho a panagdaliasat idiay Estados Unidos. Kadagidi a tiempo, isut’ nangisuro met iti Kingdom Ministry School.

Anian a gubuayan ti pammaregta para kaniak ti kaadda ti maysa a naayat nga asawa ken matalek a kadua a nangtaming iti aniaman a naipaannong kenkuana! Agpada a naipaayankami iti pribilehio a mangiburay iti gameng ti kinapudno ti Biblia kadagiti paset ti uppat a kontinente.

Napabileg Babaen ti Gameng

Idi 1950, nakiasawa ni Nanang ken ni David Easter, maysa a matalek a kabsat a nabautisaran idi 1924. Agpada a nagserbida iti amin-tiempo a ministerio iti adu a tawen. Nupay kasta, kabayatan ti maudi a paset ti panagbiag ni Nanang, naaddaan iti Alzheimer’s disease. Kinasapulanna unay ti pannakaaywan gapu ta pinakapuy ti sakit ti abilidadna nga agrason. Imbaklay dagiti mannakitinnulong a kakabsatko ken ni David ti nadagsen a responsabilidad a mangaywan kenkuana, yantangay saanda a kayat a panawanmi ti naisangsangayan a pribilehiomi iti amin-tiempo a serbisio. Dakkel ti naitulong kadakami ti matalek nga ulidan ni Nanang agingga iti ipapatayna idi 1987 a mangiplano iti panagbiagmi, ken ti inanama a tinagipategna para iti nailangitan a gunggona isut’ nangliwliwa kadakami.

Idi 1989, madlawko a saanen a kas idi ti pigsa ni Francis. Saanmi nga impagarup nga addan makadangran nga epekto ti snail fever, maysa a sakit a pagaammon iti adu a paset ti lubong. Idi 1990, daytoy naulpit a kabusor ti nangpatay kenkuana, ket napukawko ti ipatpategko a kadua a kinataktakunaynayko iti nasurok nga 40 a tawen iti panagserbi ken ni Jehova.

Dagiti panagbalbaliw ket paseten ti panagbiag. Nalaka ti dadduma, ket narigat ti dadduma. Ngem ni Jehova, ti Manangipaay iti di magatadan a gameng ti kinapudno iti Biblia, tinarabaynak babaen ti organisasionna ken ti ayat ken pammaregta ti pamiliak. Masarsarakak pay laeng ti pannakapnek bayat a padpadaanak ti kaitungpalan ti amin a di matungday a karkari ni Jehova.

[Ladawan iti panid 23]

Idi misionerokami ken ni lakayko idiay Italia