Addaankay Kadi iti Nadiosan a Panangmatmat Kadagiti Inumen a de Alkohol?

AGARUP 20 a tawenen ti napalabas, adda nakabakab dagiti arkeologo a daan a patakder a ladrilio iti asideg ti ili ti Urmia, Iran. Nasarakanda iti unegna ti maysa a dinamili a burnay a, sigun kadagiti sientipiko, rinibu a tawenen ti kabayagna, a napetsaan idi tiempo a pannakaipasdek ti dadduma a nagkauna unay a taeng ti tao. Naaramat itay nabiit ti kaudian a teknolohia iti panangusig iti burnay. Nasdaaw dagiti sientipiko idi adda nakitada iti unegna a kadaanan a kemikal nga ebidensia iti panagaramid iti arak.

Nabatad met a pasingkedan ti Biblia a sipud pay idi nagkauna a tiempo maar-aramaten ti arak, serbesa, ken dadduma pay nga inumen a de alkohol. (Genesis 27:25; Eclesiastes 9:7; Nahum 1:10) Umasping iti sabsabali a makan, kas indibidual ik-ikkannatay ni Jehova iti pagpilian​—nga uminum wenno di uminum kadagiti inumen a de alkohol. Masansan nga imminum ni Jesus iti arak kadagiti pannangan. Saan nga imminum iti arak ni Juan a Mammautisar.​—Mateo 11:18, 19.

Iparit ti Biblia ti aglablabes a panaginum. Basol iti Dios ti kinamanagbarbartek. (1 Corinto 6:9-11) Maitunos iti daytoy, saan nga ipalubos dagiti Saksi ni Jehova nga agtalinaed iti kongregasion Kristiano dagiti asinoman a di agbabbabawi a mammartek. Dagidiay adda iti kongregasion a kayatda ti uminum kadagiti inumen a de alkohol masapul nga aramidenda dayta iti kinatimbeng.​—Tito 2:2, 3.

Di Nadiosan a Panangmatmat

Saan a nadiosan ti panangmatmat ti adu a tattao ita kadagiti inumen a de alkohol. Nalaka a makita nga itantandudo ni Satanas ti di umiso a panangusar iti daytoy nagkauna a produkto. Kas pagarigan, nakayugalian dagiti lallaki iti dadduma nga isla ti South Pacific ti agtataripnong nga uminum iti adu a napaalsem nga inumen nga inaramidda a mismo. Agpaut dagitoy a panagtataripnong iti adu nga oras ken masansan ti pannakaangayda​—inaldaw nga ar-aramiden daytoy ti adu a lallaki. Ibilang daytoy ti dadduma kas paseten ti kultura. Pasaray serbesa ken arak ti maaramat imbes a​—wenno mainayon​—iti lokal nga inumen nga inaramidda a mismo. Masansan a kinamammartek ti ibungana.

Iti sabali pay nga isla iti Pacifico, gistay di mangngegan ti natimbeng a panaginum dagiti lallaki iti arak. Kas sapasap a pagalagadan, no uminumda uminumda tapno agbartek. Kadawyanna, iti aldaw ti sueldo agtitipon ti grupo dagiti lallaki ket gumatangda iti kinarkarton a serbesa, a 24 a botelia iti kada karton. Sada la isardeng ti uminum no maibusen ti serbesa. Kas resultana, gagangayen ti kinamammartek iti publiko.

Dagiti napaalsem nga inumen, kas iti lambanog ken dadduma pay a lokal nga arak, ket gagangay a maar-aramat kadagiti pagilian idiay Africa. Ti tradision iti dadduma a komunidad kalikagumanna a masapul a maitukon ti arak no mangpasangbay kadagiti sangaili. Ti managpadagus a mamasangbay masansan a mangipasango iti ad-adu ngem iti mainum ti sangailina. Iti maysa a lugar kadawyan a maidasar ti 12 a botelia ti serbesa iti kada sangaili.

Adu dagiti kompania idiay Japan a mangorganisar kadagiti ekskursion para kadagiti trabahadorda. Adu ti maitugot nga inumen a de alkohol, ket mapampanuynoyan ti panagbartek. Dadduma kadagitoy nga ekskursion ti kompania agpaut iti dua wenno tallo nga aldaw. Sigun iti magasin nga Asiaweek, idiay Japan, “manipud kadagiti mannalon agingga kadagiti nabaknang a politiko, kadawyanen a ti pagrukodan ti kinamalalaki ket ti kaadu ti mainumna nga arak.” Kasta met laeng ti mapalpaliiw iti dadduma pay a pagilian iti Asia. Kuna ti Asiaweek nga “ad-adu nga arak ti inumen ita ti kada taga-South Korea ngem kadagiti mangnginum iti sadinoman a paset ti lubong.”

Nasaknapen ti nalabes a panaginum [binge drinking] kadagiti kampus ti kolehio idiay Estados Unidos. Sigun iti The Journal of the American Medical Association, “kaaduan a nalabes a mangnginum saanda nga ibilang ti bagida kas alkoholiko.”a Saan koma a makapakellaat daytoy gapu ta iti adu a pagilian itantandudo ti media ti panaginum kas makapagagar, uso, ken sosial nga aramid. Masansan a dagiti agtutubo ti punteria daytoy a propaganda.

Idiay Britania, nagdoble ti panaginum iti serbesa kabayatan ti 20 a tawen, ken nagtriple ti panaginum iti nasanger nga arak. Dagiti mangnginum mangrugidan iti nagangganus nga edad, ken umad-adu ti umin-inum a babbai. Kasta met laeng ti mapalpaliiw kadagiti pagilian iti Makindaya a Europa ken Latin-America. Makita daytoy kadagiti mainaig nga iyaadu ti alkoholismo ken aksidente iti lansangan a maigapu iti alkohol. Nabatad, nakadidillaw ti iyaadu ti panagabuso iti alkohol iti sangalubongan.

Kasanot’ Kaadu ti Nalabes?

Natimbeng ti panangmatmat ti Biblia kadagiti inumen a de alkohol. Iti maysa a dasig, kuna ti Kasuratan a ti arak ket sagut manipud ken Jehova a Dios “a mamaragsak iti puso ti tao.” (Salmo 104:1, 15) Iti kasumbabangirna, iti panangkondenarna iti kinamanaglablabes ar-aramaten ti Biblia ti sasao a “nakaro a panagin-inum,” “panaglablabes iti arak, dagiti naariwawa a panagragragsak, dagiti salisal iti panaginum,” “managinum iti adu nga arak,” ken “paadipen iti adu nga arak.” (Lucas 21:34; 1 Pedro 4:3; 1 Timoteo 3:8; Tito 2:3) Ngem kasanot’ kaadu ti “adu nga arak”? Kasano a maikeddeng ti maysa a Kristiano no aniat’ ramanen ti nadiosan a panangmatmat kadagiti inumen a de alkohol?

Nalaka nga ilasin ti kinamanagbarbartek. Dagiti ibungana ket nadeskribir iti Biblia iti kastoy a sasao: “Siasino ti addaan ay-ayen? Siasino ti addaan ladingit? Siasino ti addaan ringringgor? Siasino ti addaan asug? Siasino ti addaan sugat nga awan gapgapuna? Siasino ti addaan labbasit dagiti matana? Dagiti agtalinaed a napaut iti arak, dagiti mangbirbirok iti naggampor nga arak. . . . Dagiti matam maimatangandanto dagiti datdatlag a kita, ket ta pusom agyebkasto kadagiti naulpit a bambanag.”​—Proverbio 23:29-33.

Ti adu unay nga alkohol mamataud iti riribuk, panagam-amangaw, kinaawan puot, ken dadduma pay a sakit ti isip ken bagi. Iti sidong ti impluensia ti alkohol, mabalin a di makontrol ti maysa a tao ti kababalinna, a pakadangranna a mismo wenno iti sabsabali. Nalatak dagiti mammartek gapu iti nakakatkatawa, makadangran, wenno imoral a kababalinda.

Ti panaginum agingga iti pannakabartek, buyogen dagiti nadakamat nga ibungana, ket talaga a nalabes a panaginum. Nupay kasta, agbalin a di natimbeng ti maysa a tao uray saanna a maipakita amin dagiti gagangay a pakailasinan ti kinamammartek. Gapuna, masansan a mapagsusupiatan ti isyu maipapan iti no nakainumen ti maysa a tao iti adu wenno saan pay. Aniat’ nagdumaan ti kinatimbeng ken kinamanaglablabes?

Saluadanyo ti Abilidadyo nga Agpanunot

Saan a mangikabil ti Biblia kadagiti pagbeddengan babaen ti panangipaayna no mano a porsiento ti alkohol ti adda iti dara wenno dadduma pay a pagrukodan. Nagduduma ti kinaandur ti tunggal tao iti alkohol. Kaskasdi, agaplikar dagiti prinsipio ti Biblia iti amin a Kristiano ken matulongannatay a mangpataud iti nadiosan a panangmatmat kadagiti inumen a de alkohol.

Ti umuna a bilin, a kinuna ni Jesus, ket “ayatem ni Jehova a Diosmo iti amin a pusom ken iti amin a kararuam ken iti amin a panunotmo.” (Mateo 22:37, 38) Adda direkta nga epekto ti alkohol iti panunot, ket ti kinamanaglablabes isut’ mangtubeng iti panagtulnogyo iti daytoy kadakkelan a bilin. Mabalin a nakaro ti panangtubengna iti nasimbeng a panagpampanunot, ti abilidad a mangrisut kadagiti parikut, ti panagparbeng, ken dadduma pay a napapateg a pakausaran ti isip. Bagbagaannatayo ti Kasuratan: “Saluadam ti praktikal a kinasirib ken abilidad nga agpanunot, iti kasta isudanto ti biag ita kararuam ken saniata ita karabukobmo.”​—Proverbio 3:21, 22, NW.

Iyararaw ni apostol Pablo kadagiti Kristiano: “Iparangyo ti bagbagiyo a maysa a sakripisio a sibibiag, nasantuan, makaay-ayo iti Dios, maysa a sagrado a panagserbi buyogen ti pannakabalinyo nga agrason.” (Roma 12:1) Agbalin kadi ti maysa a Kristiano a “makaay-ayo iti Dios” no aginum iti arak agingga a mapukawna ti ‘pannakabalinna nga agrason’? Masansan, ti di natimbeng a mangnginum in-inut nga agbalin a naandur iti alkohol. Mabalin a mariknana a ti nakaro a panaginumna ket​—para kenkuana​—saan a panagbartek. Ngem, mabalin a mangrugrugin a maaddaan iti di nasayaat a panagpannuray iti arak. Maidatag kadi ti kasta a tao ti bagina kas “maysa a sakripisio a sibibiag, nasantuan”?

Kasano man kaadu ti alkohol, basta makadadael iti “praktikal a kinasirib ken abilidad[yo] nga agpanunot” kas Kristiano ket nalabes nga alkohol para kadakayo.

Aniat’ Mangsukog iti Panangmatmatyo iti Alkohol?

Rebbeng a tingitingen ti maysa a Kristiano no ti panangmatmatna iti panaginum ket inimpluensiaan dagiti agdama nga estilo wenno tradision. No maipanggep kadagiti inumen a de alkohol, sigurado a diyo kayat a naibatay ti piliyo kadagiti estilo ti kultura wenno propaganda ti media. Iti panangtingitingyo iti bukodyo a kababalin, iyimtuodyo iti bagiyo, ‘Inimpluensiaan kadi daytoy ti maawat iti komunidad? Wenno ti kadi panaginumko ket iwanwanwan dagiti prinsipio ti Biblia?’

Nupay saan a sumupiat dagiti Saksi ni Jehova kadagiti kultura, mautobda a guraen ni Jehova ti adu nga aramid a nasaknap a maawat ita. Dadduma a komunidad panuynoyanda ti aborsion, panangyalison iti dara, homoseksualidad, wenno poligamia. Nupay kasta, agtignay dagiti Kristiano maitunos iti panangmatmat ti Dios kadagitoy a banag. Wen, ti nadiosan a panangmatmat tignayenna ti maysa a Kristiano a manggura iti kakasta nga aramid, maawat man dagitoy kas kultura wenno saan.​—Salmo 97:10.

Dakdakamaten ti Biblia ti maipapan “iti pagayatan dagiti nasion,” a pakairamanan “dagiti panaglablabes iti arak” ken “dagiti salisal iti panaginum.” Ti termino a “dagiti salisal iti panaginum” ipasimudaagna ti kapanunotan maipapan kadagiti taripnong a nayurnos buyogen ti espesipiko a panggep a panaginum iti adu nga alkohol. Agparang nga idi tiempo ti Biblia dadduma a paglastogda ti makuna a kinalaingda nga uminum iti adu nga arak ikagumaanda a lab-awan dagiti sabsabali iti panaginum, wenno padasenda a kitaen no siasino ti kaaduan iti mainum. Dakdakamaten ni apostol Pedro daytoy a kita ti kababalin kas “lugnak ti kinagaramugam” a saanen a pakipasetan dagiti managbabawi a Kristiano.​—1 Pedro 4:3, 4.

Nainkalintegan kadi nga abrasaen ti maysa a Kristiano ti panangmatmat a no saan la ketdi a nabartek, awan aniamanna no sadino, kaano, wenno kasanot’ kaadu ti ininumna? Maisaludsodtayo, Dayta kadi ti nadiosan a panangmatmat? Kuna ti Biblia: “Uray no mangmangan wenno umin-inum wenno agar-aramidkayo iti aniaman pay a banag, aramidenyo ti isuamin a bambanag a maipaay iti dayag ti Dios.” (1 Corinto 10:31) Mabalin a saan a mabartek amin ti maysa a grupo dagiti lallaki nga uminum iti adu nga alkohol iti publiko, ngem pakaidayawan kadi ni Jehova ti kababalinda? Mamagbaga ti Biblia: “Sumardengkayo a maisuksukog maitunos iti daytoy a sistema ti bambanag, no di ket mapagbalbaliwkayo babaen ti panangpabaroyo iti panunotyo, tapno mapaneknekanyo iti bagbagiyo ti naimbag ken makaay-ayo ken perpekto a pagayatan ti Dios.”​—Roma 12:2.

Liklikan ti Panangitibkol Kadagiti Sabsabali

Makapainteres, masansan a dagiti mismo a kultura a mangpampanuynoy iti kinamanaglablabes dida anamongan dayta no ti mangnginum ket bigbigbigenna ti bagina kas tao ti Dios. Iti maysa a bassit a komunidad iti South Pacific, kinuna ti maysa a managpaliiw: “Dayawenkayo a tattao. Ikaskasabayo ti kinapudno. Ngem ti makitami a parikut ket nalaing unay nga uminum dagiti taoyo.” Sigun iti damag, saan a nagbartek dagiti indibidual, ngem saan unay a nabatad dayta a kinapudno kadagiti adu iti komunidad. Nalaka a kunaen dagiti managpaliiw a nagbartek met dagiti Saksi a kas iti kaaduan a sabsabali a lallaki nga agiinum. Ti kadi maysa a ministro a Kristiano a makiin-inninuman mataginayonna ti nasayaat a pakasarsaritaan ken maaramidna ti ministeriona iti publiko buyogen ti wayawaya ti panagsao?​—Aramid 28:31.

Ipakita ti damag manipud iti maysa a pagilian idiay Europa a pasaray sumangpet iti Kingdom Hall ti dadduma a kakabsat nga agat-arak unay ti sang-awda. Daytoy ti nangburibor iti konsiensia ti sabsabali. Mamagbaga ti Biblia: “Naimbag ti di mangan iti lasag wenno uminum iti arak wenno aramiden ti aniaman a banag a pakaitibkolan ni kabsatmo.” (Roma 14:21) Ti nadiosan a panangmatmat kadagiti inumen a de alkohol tignayenna ti nataengan a Kristiano nga agbalin a sipapanunot iti konsiensia ti sabsabali, uray kaipapananna ti di panaginum iti alkohol iti sumagmamano a kasasaad.

Nabatad a Naiduma Dagiti Kristiano

Nakalkaldaang, adu unayen ti naaramidan daytoy a lubong a mangsair ken Jehova babaen ti di umiso a panangusar kadagiti nasayaat a banag nga intedna iti sangatauan, a pakairamanan dagiti inumen a de alkohol. Tunggal dedikado a Kristiano rumbeng nga ikagumaanna a liklikan dagiti nasaknap a di nadiosan a panangmatmat. Iti kasta dagiti tattao ‘mabigbigdanto ti nagdumaan ti nalinteg ken ti managdakdakes, daydiay agserserbi iti Dios ken daydiay saan a nagserbi kenkuana.’​—Malakias 3:18, NW.

No maipapan kadagiti inumen a de alkohol, rumbeng a nabatad ti “nagdumaan” dagiti Saksi ni Jehova ken ti lubong. Saan a napateg iti biag dagiti pudno a Kristiano ti panaginum kadagiti inumen a de alkohol. Saanda a pageksperimentuan ti paginggaan ti kinaandurda iti alkohol, a sipepeggad nga agtungpal iti kinamammartek; saanda met nga itulok dagiti inumen a de alkohol a mangdadael wenno iti aniaman a pamay-an mangtubeng iti panagserbida iti Dios iti isuamin a kararuada ken buyogen ti nasimbeng a panunot.

Kas maysa a grupo, addaan dagiti Saksi ni Jehova iti nadiosan a panangmatmat kadagiti inumen a de alkohol. Dakayo ngay? Mabalintay amin ti mangnamnama kadagiti bendision ni Jehova bayat a surotentayo ti pannursuro ti Biblia “a tallikudan ti di-kinanadiosan ken nailubongan a tartarigagay ket agbiag a buyogen ti kinasimbeng ti panunot ken kinalinteg ken nadiosan a debosion iti tengnga daytoy agdama a sistema ti bambanag.”​—Tito 2:12.

[Footnote]

[Kahon/Ladawan iti panid 28]

Imdenganyo Dagiti Ipatpategyo

Masansan a ti maysa a di natimbeng a mangnginum ti maudi a makabigbig nga adda parikutna. Di koma agsarimadeng dagiti kabagian, gagayyem, ken Kristiano a panglakayen a mangidiaya iti tulong kadagiti di natimbeng nga ipatpategda. Iti kasumbabangirna, no iyebkas dagiti inay-ayatyo ti pannakasikorda iti kababalinyo nga uminum iti de-alkohol, nalabit addaanda iti nasayaat a rason iti dayta. Utobenyo ti ibagbagada.​—Proverbio 19:20; 27:6.