‘Itultuloyyo a Sibubulos a Pakawanen ti Tunggal Maysa’

“Itultuloyyo nga anusan ti maysa ken maysa ken sibubulos a pakawanen ti maysa ken maysa.”​—COLOSAS 3:13.

1. (a) Idi insingasing ni Pedro a pakawanentayo dagiti sabsabali “agingga iti mamimpito,” apay a nalabit impagarupna nga isu ket naparabur? (b) Ania ti kayat a sawen ni Jesus idi kinunana a rebbeng a mamakawantayo “agingga iti mamimpitopulo ket pito”?

“APO, mamin-ano nga agbasol kaniak ni kabsatko ket isu pakawanek? Agingga iti mamimpito?” (Mateo 18:21) Nalabit impagarup ni Pedro nga isu ket naparabur unay iti singasingna. Iti daydi a tiempo, sagudayen ti rabbiniko a tradision a mamitlo laeng a mamakawan ti maysa para iti isu met laeng a basol.a No kasta, sirmataenyo ti pannakakellaat ni Pedro idi kinuna ni Jesus: “Kunak kenka, a saan nga, Agingga iti mamimpito, no di ket, Agingga iti mamimpitopulo ket pito”! (Mateo 18:22) “Saan a nakedngan” ti kayat a sawen ti pannakaulit ti pito. Iti panangmatmat ni Jesus, saan a nakedngan ti panangpakawan ti maysa a Kristiano kadagiti sabsabali.

2, 3. (a) Ania ti dadduma a kasasaad a nalabit kasla narigat a pakawanen dagiti sabsabali? (b) Apay a makapagtalektayo a pagimbagantayo ti panangpakawan kadagiti sabsabali?

² Nupay kasta, saan a kanayon a nalaka nga iyaplikar dayta a balakad. Siasino kadatayo ti di masaktan iti di nainkalintegan a pannakatrato? Nalabit dinadael ti maysa a tao ti panagtalekyo kenkuana. (Proverbio 11:13) Ti di naannad a panagsasao ti nasinged a gayyem mabalin a ‘dinuyoknakayo a kas iti kampilan.’ (Proverbio 12:18) Mabalin a nasakit unay ti nakemyo no sinairnakayo ti tao nga ay-ayaten wenno pagtaltalkanyo. No mapasamak ti kakasta a banag, gagangay laeng a makapungtottayo. Nalabit ditay kayaten ti makisao iti nakabasol, a liklikantayon a mamimpinsan aginggat’ mabalin. No pakawanentayo, kasla palpalubosantayo a di madusa iti panangpasakitna kadatayo. Ngem, no agipempentayo iti gura, saksaktantay ti bagitayo.

³ Gapuna, insuronatayo ni Jesus a mamakawan​—“agingga iti mamimpitopulo ket pito.” Sigurado a saan a makapadakes kadatayo ti sursurona. Amin nga insurona ket naggapu ken Jehova, ‘a mangisuro kadatayo a maipaay iti gunggonatayo.’ (Isaias 48:17; Juan 7:16, 17) Ngarud, pagimbagantayo no pakawanentayo dagiti sabsabali. Sakbay nga intay usigen no apay a rumbeng a mamakawantayo ken no kasano a maaramidtay dayta, nalabit makatulong ti panangilawlawag nga umuna no ania ti kaipapanan ti pammakawan ken no ania ti dina kaipapanan. Ti pannakaawattayo iti panangpakawan mabalin nga adda pakainaiganna iti abilidadtayo a mamakawan no makabasol dagiti sabsabali kadatayo.

4. Ania ti di kaipapanan ti panangpakawan kadagiti sabsabali, ngem kasano a nadepinar ti pammakawan?

⁴ Ti panangpakawan iti basol dagiti sabsabali dina kaipapanan a pampanuynoyan wenno laglag-anentayo ti inaramidda; dina met kayat a sawen nga ipalubostayo a gundawayandatayo dagiti sabsabali. Total, no pakawanennatayo ni Jehova, saanna a tagibassiten dagiti basoltayo, ket pulos a dina palubosan dagiti managbasol a tattao a mangumsi iti asina. (Hebreo 10:29) Sigun iti Insight on the Scriptures, nadepinar ti pammakawan kas “panangpasensia iti nakabasol; panangiwaksi iti gura kenkuana gapu iti basolna ken di panagibales.” (Tomo 1, panid 861)b Ikkannatay ti Biblia kadagiti nasayaat a rason a mamakawan kadagiti sabsabali.

Apay a Pakawanen Dagiti Sabsabali?

5. Ania a napateg a rason iti panangpakawan kadagiti sabsabali ti naipakita iti Efeso 5:1?

⁵ Ti maysa a napateg a rason a pakawanentayo dagiti sabsabali ket naipakita iti Efeso 5:1: “Gapuna, agbalinkayo a tumutulad iti Dios, kas annak a dungdunguen.” Iti ania a pamay-an nga ‘agbalintayo a tumutulad iti Dios’? Ti sao a “gapuna” ikonektarna dagita a sasao iti immun-una a bersikulo, a kunana: “Agbalinkayo a manangaasi iti maysa ken maysa, nadungngo a mannakipagrikna, a sibubulos a pakawanenyo ti maysa ken maysa a kas met iti Dios sibubulos a pinakawannakayo babaen ken Kristo.” (Efeso 4:32) Wen, no maipapan iti panangpakawan, tuladentay koma ti Dios. No kasano nga ikagumaan ti bassit nga ubing a tuladen ti amana, kas annak a dungdungnguen unay ni Jehova, kayattay a tuladen ti manangpakawan a nailangitan nga Amatayo. Maay-ayo la ketdi ni Jehova a makakita manipud langit kadagiti annakna ditoy daga a mangikagumaan a mangtulad kenkuana babaen ti panangpakawanda iti tunggal maysa!​—Lucas 6:35, 36; idiligyo ti Mateo 5:44-48.

6. Iti ania a pamay-an nga adda dakkel a paggidiatan ti panangpakawan ni Jehova ken ti panangpakawantayo?

⁶ Pudno, ditay kabaelan ti mamakawan iti naan-anay nga anag a kas iti panangpakawan ni Jehova. Ngem dayta ti ad-adda pay a panggapuantayo a mangpakawan iti tunggal maysa. Utobenyo: Dakkel ti naggidiatan ti panangpakawan ni Jehova ken ti panangpakawantayo. (Isaias 55:7-9) No pakawanentayo dagidiay nakabasol kadatayo, kaaduanna ammotayo nga inton agangay mabalin a datayto met ti kasapulan a pakawanenda. Kadagiti tattao, datayo met laeng a managbasol ti agpipinnakawan. Ngem ken ni Jehova, kanayon nga isu ti mamakawan. Pakawanennatayo, ngem ditay pulos kasapulan a pakawanen ni Jehova. No ni Jehova, a di agbasol, siaayat ken naan-anay a mapakawannatayo, saan kadi a rebbeng nga agpipinnakawantayo kas managbasol a tattao?​—Mateo 6:12.

7. No ditay pakawanen dagiti sabsabali idinto ta adda pakaibatayan ti asi, kasano a madadael dayta ti relasiontayo ken Jehova?

⁷ Napatpateg pay, no ditay pakawanen dagiti sabsabali no adda pakaibatayan ti asi, mabalin a madadael ti relasiontayo iti Dios. Saan a basta kiddawen ni Jehova a pakawanentayo ti tunggal maysa; namnamaenna a kasta ti aramidentayo. Sigun iti Kasuratan, ti pakagutugotantayo a mamakawan ket tapno pakawanennatayo ni Jehova wenno gapu ta pinakawannatayon. (Mateo 6:14; Marcos 11:25; Efeso 4:32; 1 Juan 4:11) Ngarud, no ditay kayat a pakawanen dagiti sabsabali idinto ta addaantay iti nainkalintegan a rason a mamakawan, manamnamatayo kadi a pakawanennatayo ni Jehova?​—Mateo 18:12-35.

8. Apay nga agpaay iti pagimbagantayo ti panangpakawan?

⁸ Isursuro ni Jehova iti ilina “ti naimbag a dalan a rebbengda a pagnaan.” (1 Ar-ari 8:36) No bilinennatayo a pakawanentay ti tunggal maysa, makapagtalektayo a sipapanunot iti pagimbagantayo. Adda naimbag a rason a kunaen ti Biblia nga “ipaayan[tayo] ti lugar ti pungtot.” (Roma 12:19) Ti sakit ti nakem ket nabantot a dagensen iti biag. No impenentayo, dayta la a kanayon ti pampanunotentayo, maawan ti talna ken rag-otayo. Kas iti panagimon, ti napaut a panagpungtot dadaelenna ti salun-attayo. (Proverbio 14:30) Ket iti baet amin daytoy, mabalin nga awan a pulos ti ammo ti nakabasol maipapan iti sagsagabaentayo! Ammo ti naayat a Namarsua kadatayo a nasken a sipapanayag a pakawanentayo dagiti sabsabali saan laeng nga agpaay iti pagimbaganda no di pay ket iti bukodtayo a pagimbagan. Ti balakad ti Biblia a mamakawantayo ket pudno nga isu ‘ti naimbag a dalan a pagnaan.’

“Itultuloyyo nga Anusan ti Maysa ken Maysa”

9, 10. (a) Ania dagiti kasasaad a di kasapulan ti pormal a panagpakawan? (b) Ania ti ipasimudaag ti sasao nga “itultuloyyo nga anusan ti maysa ken maysa”?

⁹ Iti pisikal a pannakadangran, mabalin a makaalatayo iti garadgad wenno nauneg a sugsugat, ken saan nga agpapada ti atension a kasapulan dagitoy. Kasta met iti nasaktan a rikna​—nasasaem ti dadduma. Talaga kadi a kasapulan a padakkelentayo ti tunggal bassit a dunor nga an-andurantayo iti pannakilangentayo kadagiti sabsabali? Paset ti biag ti babassit a pakarurodan, insulto, ken pakariribukan ket saan a kalikaguman dagitoy ti pormal a panagpakawan. No ugalitayo a liklikan dagiti sabsabali gapu iti bassit a pannakapaay ket sa la agbalintayo a naimbag manen kadakuada no agpadispensarda, mabalin a mapilitanda nga agannad kadatayo​—wenno saanda unay a makilangen kadatayo!

¹⁰ Imbes ketdi, nasaysayaat nga amang ti “maaddaan iti pakasarsaritaan kas nainkalintegan.” (Filipos 4:5, Phillips) Kas imperpekto a parparsua a sangsangkamaysa nga agserserbi, nainkalintegan a manamnamatayo a no dadduma masairdatayo dagiti kakabsattayo, ket mabalin a maaramidtayo met ti kasta kadakuada. Balakadannatayo ti Colosas 3:13: “Itultuloyyo nga anusan ti maysa ken maysa.” Ipasimudaag dagita a sasao ti panangpasensia kadagiti sabsabali, nga anusantayo dagiti banag a ditay kayat kadakuada wenno dagiti ugali a pakarurodantayo. Ti kasta a kinaanus ken panagteppel matulongannatayo a mangpalabas kadagiti babassit a biddut iti pannakilangentayo kadagiti sabsabali​—a di masinga ti talna ti kongregasion.​—1 Corinto 16:14.

No Naun-uneg Dagiti Sugat

11. No makabasol dagiti sabsabali kadatayo, ania ti makatulong kadatayo a mangpakawan kadakuada?

¹¹ Nupay kasta, kasanon no makabasol dagiti sabsabali kadatayo, ket nabatad a nasugat ti riknatayo? No saan a serioso unay ti basol, mabalin a ditay unay marigatan a mangyaplikar iti balakad ti Biblia a ‘sibubulos nga agpipinnakawantayo.’ (Efeso 4:32) Ti kasta a kinamasindadaan a mamakawan ket maitunos iti naipaltiing a sasao ni Pedro: “Kangrunaan iti amin, maaddaankayo iti nasged nga ayat iti maysa ken maysa, agsipud ta ti ayat abbonganna ti nakaad-adu a basbasol.” (1 Pedro 4:8) Ti pananglaglagip a managbasoltayo met tulongannatayo a mangpalabas iti salungasing dagiti sabsabali. Isu a no mamakawantayo, iwaksitayo ti sakit ti nakem imbes a padakkelen dayta. Iti kasta, saan a permanente a madadael ti pannakilangentayo iti nakabasol, ken makatulongtayo pay a mangtaginayon iti napateg a talna ti kongregasion. (Roma 14:19) Inton agangay, mabalin nga agkupas iti lagiptayo ti inaramidna.

12. (a) Ania ti nalabit kasapulan nga aramidentayo tapno mapakawan ti tao a nangsair kadatayo iti kasta unay? (b) Kasano nga ipakita ti sasao iti Efeso 4:26 a rebbeng a risutentay a dagus dagiti bambanag?

¹² Ngem kasanon no nadagdagsen ti basol ti maysa a tao kadatayo, a nasaktantayo iti kasta unay? Kas pagarigan, mabalin nga inlatak ti pagtaltalkanyo a gayyem ti personal unay a banag nga impudnoyo kenkuana. Nasakit unay ti nakemyo, naibabain, ken mariknayo a liniputannakayo. Inkagumaanyo a lipaten dayta, ngem saan a maiwaksi iti panunotyo. Iti kasta a kasasaad, mabalin a kasapulan nga agtignaykayo tapno marisut ti problema, nalabit babaen ti pannakisaritayo iti nakabasol. Nainsiriban nga aramiden daytoy sakbay a kumaro ti parikut. Indagadag ni Pablo kadatayo: “Agpungtotkayo, ngem nupay kasta dikay agbasol [kayatna a sawen, babaen ti panagipempen wenno panangibulos iti pungtottayo]; ti init saannakay koma a malnekan a sipupungtot.” (Efeso 4:26) Nabagbagas ti sasao ni Pablo no laglagipentayo a kadagiti Judio, ti ilelennek ti init ti pagnguduan ti maysa nga aldaw ken pangrugian ti baro nga aldaw. Gapuna, ti balakad ket: Risuten a dagus ti parikut!​—Mateo 5:23, 24.

13. No asitgantayo ti tao a nakabasol kadatayo, ania koma ti panggeptayo, ket aniada a singasing ti makatulong kadatayo a mangaramid iti dayta?

¹³ Kasanoyo nga asitgan ti nakabasol? ‘Sapulenyo ti talna ket surotenyo dayta,’ kuna ti 1 Pedro 3:11. No kasta, ti panggepyo ket saan a tapno agidas-al iti pungtot no di ket tapno makikappia iti kabsatyo. Gapuna, nasayaat a liklikan ti nagubsang a panagsao ken panagtignay, ta dinto ket kasta met ti aramiden ti kabsatyo. (Proverbio 15:18; 29:11) Kanayonanna, liklikanyo ti nalabes a sasao kas iti, “Kanayonka a . . . !” wenno, “Pulos a dika . . . !” Ti kasta a nalabes a panagsasao mabalin a gutugotenna laeng ti maysa a tao nga agkalintegan. Imbes ketdi, ipariknayo babaen ti tono ti timekyo wenno langayo a kayatyo a risuten ti banag a nakasairanyo unay. Espesipiko nga ilawlawagyo no kasano ti panagriknayo iti napasamak. Ikkanyo iti gundaway a mangilawlawag iti inaramidna. Imdenganyo ti ibagana. (Santiago 1:19) Ania ti pagsayaatan dayta? Ilawlawag ti Proverbio 19:11: “Ti kinamanagpanunot ti tao pagbalinenna a nabannayat nga agpungtot; ket ti dayawna ti panangpalabesna iti kaniwas.” Ti pannakatarus iti rikna ti maysa a tao ken kadagiti makagapu iti panagtignayna mabalin nga iwaksina ti di umiso a pampanunot ken rikrikna maipapan kenkuana. No sanguentayo ti kasasaad buyogen ti panggep a makikappia ken mantenerentayo ti kasta a kababalin, mabalin a marisut ti di pagkikinnaawatan, makapagdidinnispensar, ken makapagpipinnakawantayo.

14. No pakawanentayo dagiti sabsabali, iti ania nga anag a manglipattayo?

¹⁴ Ti kadi panangpakawan kadagiti sabsabali kaipapananna a masapul nga aktual a lipatentayo ti napasamak? Laglagipenyo ti ehemplo ni Jehova iti daytoy a banag, kas nasalaysay iti napalabas nga artikulo. No kuna ti Biblia a lipaten ni Jehova dagiti basoltayo, di kayat a sawen daytoy a dina ida malagipen. (Isaias 43:25) Imbes ketdi, manglipat iti anag a no pinakawannan, dinanto isingir kadatayo dagidiay a basol iti masanguanan. (Ezequiel 33:14-16) Kasta met, ti panangpakawan kadagiti padatayo a tattao dina kaipapanan a ditay malagipen ti inaramidda. Nupay kasta, makalipattayo iti anag a ditay isingir dayta iti nakabasol wenno kanayon nga ipalpalagip iti masanguanan. No narisuten ti parikut, di rumbeng nga isaosao dayta; saan met a naayat ti panangliklik a mamimpinsan iti nakabasol, a kas man la nailaksid ti pangibilangantayo kenkuana. (Proverbio 17:9) Pudno, mabalin a kasapulan ti panawen tapno aglunit ti pannakilangentayo kenkuana; nalabit saanen a kas iti sigud ti kinadekkettayo. Ngem ipatpategtay pay laeng kas Kristiano a kabsattayo ket ikagumaantayo a manteneren ti natalna a relasion.​—Idiligyo ti Lucas 17:3.

No Kasla Imposible ti Mamakawan

15, 16. (a) Kasapulan kadi a pakawanen dagiti Kristiano ti nakabasol a di agbabawi? (b) Kasanotay a mayaplikar ti balakad ti Biblia a masarakan iti Salmo 37:8?

¹⁵ Ngem kasanon no nasaktantay unay iti basol a naaramid dagiti sabsabali kadatayo, ket kaskasdi a ti nakabasol dina bigbigen ti basolna, di agbabawi, ken agpadispensar? (Proverbio 28:13) Silalawag nga ipakita ti Kasuratan a di pakawanen ni Jehova dagiti nakabasol a di agbabawi ken nasubeg. (Hebreo 6:4-6; 10:26, 27) Datayo ngay? Kuna ti Insight on the Scriptures: “Di rumbeng a pakawanen dagiti Kristiano dagidiay agar-aramid iti dakes, sipapakinakem nga agbasol a di agbabawi. Agbalin a kabkabusor ti Dios ti kakasta a tattao.” (Tomo 1, panid 862) Ti Kristiano a biktima ti naulpit unay, makarimon, wenno naranggas a pannakatrato di rumbeng a mapilitan a mamakawan iti nakabasol a di agbabawi.​—Salmo 139:21, 22.

¹⁶ Nakaaawat, dagidiay biktima ti naulpit a pannakatrato mabalin a masaktan ken makapungtotda. Nupay kasta, laglagipenyo a pagdaksantayo ti panagipempen iti pungtot ken sakit ti nakem. No awan mauraytayo a panangamin wenno panagpadispensar, amangan no ad-adda a marurodtayo. Ti kanayon a panangpampanunot iti kinaawan hustisia mabalin a pagburekenna ti pungtottayo, a mangdadael iti naespirituan, emosional, ken pisikal a salun-attayo. No an-anagen, palpalubosantayo daydiay nangpasakit kadatayo nga agtultuloy a saktannatayo. Nainsiriban nga ibalakad ti Biblia: “Sardayam ti pungtot, ket lipatem ti gura.” (Salmo 37:8) Gapuna, adda dagiti Kristiano nga idi agangay inkeddengda ti mamakawan iti anag nga inwaksidan ti gura nga im-impenenda​—a saanda a linaglag-an ti napasamak kadakuada, no di ket saanda nga impalubos a malapunosda iti pungtot. Iti naan-anay a panangipannurayda kadagiti bambanag iti ima ti Dios ti kinahustisia, nakapagtultuloyda nga agbiag a nalag-an ti riknada.​—Salmo 37:28.

17. Ania a makaliwliwa a pammatalged ti ipaay ti kari ni Jehova a nailanad iti Apocalipsis 21:4?

¹⁷ No nauneg unay ti sugat, mabalin a ditay maiwaksi a naan-anay dayta iti panunottayo, uray kaskasano iti daytoy a sistema ti bambanag. Ngem inkari ni Jehova ti baro a lubong a sadiay “punasennanto ti amin a lua kadagiti matada, ket awanton ni patay, awanto metten ti panagleddaang wenno panagsangit wenno ut-ot. Dagiti immuna a bambanag naglabasdan.” (Apocalipsis 21:4) Ti aniaman a malagiptayo iti dayta a tiempo dinto mangyeg kadatayo iti saem, wenno ladingit, a makapadagsen ita iti pusotayo.​—Isaias 65:17, 18.

18. (a) Apay a nasken nga agbalintayo a manangpakawan iti pannakilangentayo kadagiti kakabsattayo? (b) No makabasol dagiti sabsabali kadatayo, iti ania nga anag a mamakawan ken manglipattayo? (c) Kasano nga agpaay iti pagimbagantayo daytoy?

¹⁸ Kabayatanna, masapul nga agbiag ken agtrabahotayo a sangsangkamaysa kas agkakabsat nga imperpekto, managbasol a tattao. Agbidduttayo amin. No dadduma, makapagiinnupay ken makapagpipinnasakittayo pay ketdi. Ammo unay ni Jesus a kasapulan a pakawanentayo dagiti sabsabali, “saan nga, Agingga iti mamimpito, no di ket, Agingga iti mamimpitopulo ket pito”! (Mateo 18:22) Pudno, ditay kabaelan ti mamakawan a naan-anay a kas iti ar-aramiden ni Jehova. Ngem kaaduanna, no makabasol dagiti kakabsattayo, mabalintay ti mamakawan iti anag nga iwaksitayo ti gura ken mabalintay ti manglipat iti anag a ditay isingir kadakuada ti basolda nga agnanayon iti masanguanan. No mamakawan ken manglipattayo, mataginayontayo saan laeng a ti talna ti kongregasion no di pay ket ti talna ti panunot ken pusotayo. Kangrunaan iti amin, matagiragsaktayo ti talna a ti laeng naayat a Diostayo, a ni Jehova, ti makaipaay.​—Filipos 4:7.

[Dagiti Footnote]

Dagiti Saludsod a Pangrepaso

◻ Apay a rebbeng a madadaantayo a mamakawan kadagiti sabsabali?

◻ Kadagiti ania a kasasaad a nasken nga ‘itultuloytayo nga anusan ti maysa ken maysa’?

◻ No nasaktantayo unay gapu kadagiti basol dagiti sabsabali, ania ti mabalintay nga aramiden tapno sitatalna a marisut ti parikut?

◻ No pakawanentayo dagiti sabsabali, iti ania nga anag a rebbeng a manglipattayo?

[Ladawan iti panid 16]

No agim-impentayo iti sakit ti nakem, mabalin a di ammo ti nakabasol ti sagsagabaentayo

[Ladawan iti panid 17]

No asitganyo dagiti sabsabali tapno makikappia, mabalin a marisut dagiti di pagkikinnaawatan