Anianto Ngata ti Masakbayanyo?

NO TI Dios a Mannakabalin-amin ammona ti amin, nga ammona ti amin a napalabas, agdama, ken masanguanan, saan ngata nga amin a banag ket naikeddeng a mapasamak nga apag-isu a kas iti antemano a nakita ti Dios? No antemano a nakita ken inkeddeng ti Dios ti dana ken pagtungpalan ti tunggal tao, talaga kadi a maikuna a nawayatayo a mangpili iti dana a surotentayo iti biag, ti masanguanantayo?

Adun a siglo a napagdedebatean dagitoy a saludsod. Pagsusupiatan pay laeng dagitoy dagiti kangrunaan a relihion. Ti kadi abilidad ti Dios a mangammo a nasaksakbay iti masanguanan ket maitunos iti wayawaya ti tao nga agpili? Sadino ti rebbeng a pangsapulantayo kadagiti sungbat?

Minilion a tattao iti intero a lubong ti umanamong a ti Dios nakisarita iti sangatauan babaen ti naisurat a Saona nga inyebkas dagiti pannakangiwatna, dagiti propeta. Kas pagarigan, tuktukoyen ti Koran dagiti palgak kas naggapu iti Dios: ti Taurāh (Torah, ti Linteg, wenno lima a libro ni Moises), ti Zabūr (dagiti Salmo), ken ti Injīl (ti Ebanghelio, Kristiano a Griego a Kasuratan, wenno “Baro a Tulag”), kasta met ti naipalgak kadagiti propeta ti Israel.

Iti Kristiano a Griego a Kasuratan, mabasatayo: “Amin a Kasuratan impaltiing ti Dios ken makagunggona iti panangisuro, iti panangtubngar, iti panangpalinteg iti bambanag.” (2 Timoteo 3:16) Nabatad, aniaman a panangiwanwan wenno pannakailawlawag nga aw-awatentayo ket nagtaud iti Dios a mismo. Saan kadi a nainsiriban no kasta a sukimaten ti sursurat dagiti propeta ti Dios idi ugma? Ania ti ipalgakda maipapan iti masanguanantayo?

Ti Masanguanan a Naisurat a Nasaksakbay

Siasinoman a nakabasan iti Nasantuan a Kasuratan ammona a dagitoy literal a naglaonda iti ginasut a padto. Dagiti pasamak iti historia a kas ti pannakatnag ti nagkauna a Babilonia, ti pannakabangon manen ti Jerusalem (maikanem agingga iti maikalima a siglo K.K.P.), ken ti itatanor ken pannakaparmek dagiti nagkauna nga ari ti Medo-Persia ken Grecia ket naipadto amin a detalyado. (Isaias 13:17-19; 44:24–​45:1; Daniel 8:1-7, 20-22) Ti kaitungpalan dagitoy a padto ket maysa kadagiti katitibkeran a pammaneknek a ti Nasantuan a Kasuratan ket pudno a Sao ti Dios, gapu ta ti Dios laeng ti addaan pannakabalin nga agpadpada a makakita ken makasinunuo iti mapasamak iti masanguanan. Iti daytoy nga anag, pudno a nairekord iti Nasantuan a Kasuratan ti masanguanan a naisurat a nasaksakbay.

Indeklara a mismo ti Dios: “Siak ti Dios, ket awanen ti sabali; Diosak, ket awan ti pumada kaniak; nga ipalawagko ti panungpalan manipud iti pangrugian, ken manipud idi unana a panawen ipalawagko kadagiti bambanag a saan pay a maaramid; a kunaek, Ti patigmaanko mataginayonto, ken aramidekto amin a pagayatak . . . Insaok, aramidekto met ti pannakatungpalna; pinanggepko, isu met ti aramidekto.” (Isaias 46:9-11; 55:10, 11) Ti mismo a nagan nga inyam-ammo ti Dios kadagiti nagkauna a propetana ket Jehova, a literal a kaipapananna “Pagbalinenna.”a (Genesis 12:7, 8; Exodo 3:13-15; Salmo 83:18) Impalgak ti Dios ti bagina kas Daydiay Manangitungpal iti saona, Daydiay kankanayon a mangibanag kadagiti panggepna.

Iti kasta, us-usaren ti Dios ti pannakabalinna a mangammo a nasaksakbay iti pannakaibanag dagiti panggepna. Masansan nga inusarna daytoy tapno pakdaaran dagiti nadangkes maipapan iti um-umay a panangukom ken kasta met tapno ipaayan dagiti adipenna iti namnama maipaay iti pannakaisalakan. Ngem awan kadi ti limitasion ti panangusar ti Dios iti daytoy a pannakabalin? Adda kadi aniaman a pammaneknek iti Nasantuan a Kasuratan maipapan kadagiti banag a pinili ti Dios a dina ammuen a nasaksakbay?

Ammo Kadin ti Dios a Nasaksakbay ti Amin a Banag?

Amin nga argumento a mangsuportar iti predestinasion ket naibatay iti panangipapan a tangay di pagduaduaan nga adda pannakabalin ti Dios a mangammo a nasaksakbay ken mangikeddeng kadagiti mapasamak, ammona la ketdi ti amin a banag, a pakairamanan dagiti tignay ti tunggal indibidual iti masanguanan. Ngem, umiso kadi daytoy a panangipapan? Ti ipalgak ti Dios iti Nasantuan a Kasuratanna ipasimudaagna a saan.

Kas pagarigan, kuna ti Kasuratan a “ti Dios sinuotna ni Abraham” babaen ti panangibilinna kenkuana nga idatagna ti anakna a ni Isaac kas daton a mapuoran. Idi idatonen ni Abraham ni Isaac, pinasardeng ti Dios sana kinuna: “Ita mabigbigko a mabutengka iti Dios, yantangay dika impaidam kaniak ti anakmo, ti bugbugtong nga anakmo.” (Genesis 22:1-12) Maikuna ngata ti Dios dayta no antemano nga ammona a tungpalen ni Abraham daytoy a bilin? Maysa koma aya daydi a nakappapati a suot?

Maysa pay, kuna dagiti propeta idi ugma a maulit-ulit a dinakamat ti Dios ti bagina kas ‘nagbabawi’ gapu iti maysa a banag nga inaramidna wenno pinanunotna nga aramiden. Kas pagarigan, kinuna ti Dios a “nagbabawi [manipud iti Hebreo a na·chamʹ] iti panangaramidna ken Saul nga agari iti Israel.” (1 Samuel 15:11, 35; idiligyo ti Jeremias 18:7-10; Jonas 3:10.) Gapu ta perpekto ti Dios, dagitoy a bersikulo dida kaipapanan a ti Dios nagbiddut iti panangpilina ken Saul nga agbalin nga umuna nga ari ti Israel. Imbes ketdi, ipaspasimudaag dagitoy a ti Dios naladingitan gapu ta ni Saul nagbalin nga awanan pammati ken nasukir. Ti panangaramat ti Dios iti kakasta a sao kas panangtukoy iti bagina awan koma ti mamaayna no antemano nga ammonan ti tignay ni Saul.

Agparang ti umasping a termino iti kadadaanan a Kasuratan nga iti dayta, iti panangtukoyna iti kaaldawan ni Noe, kunana: “Napaladingit ni Jehova iti panangaramidna iti tao iti daga, ket napasennaay ti pusona. Ket kinuna ni Jehova, Pukawekto iti langa ti daga ti tao a pinarsuak . . . ta naladingitanak a nangaramid kadakuada.” (Genesis 6:6, 7) Manen, ipaspasimudaag daytoy a dagiti tignay ti tao saan nga inkeddeng ti Dios. Nagladingit, nagleddaang, ken nasaktan pay ketdi ti Dios, saan a gapu ta nagkamali kadagiti mismo nga inaramidna, no di ket gapu ta nagsaknap ti kinadakes ti tao. Nagladingit ti Namarsua ta kasapulan a dadaelenna ti intero a sangatauan malaksid ken Noe ken ti pamiliana. Ipatalged ti Dios kadatayo: ‘Awan ti ragsakko iti ipapatay ti nadangkes.’​—Ezequiel 33:11; idiligyo ti Deuteronomio 32:4, 5.

No kasta, ammo kadi idin ti Dios ken intudingna pay ketdi ti panagbasol ni Adan, kasta met dagiti makadidigra a bunga nga iyeg daytoy iti natauan a pamilia? Ipakita ti nausigtayon a saan a kasta. Maysa pay, no antemano nga ammo ti Dios amin daytoy, nagbalin koma nga isu ti nagtaudan ti basol idi inaramidna ti tao, ket ti Dios manungsungbat iti amin a kinadakes ken panagsagaba dagiti tao. Nalawag, saan a maitunos daytoy iti impalgak ti Dios maipapan iti bagina iti Kasuratan. Isu ket Dios ti ayat ken hustisia a kagurana ti kinadangkes.​—Salmo 33:5; Proverbio 15:9; 1 Juan 4:8.

Ti Dua a Pagtungpalan ti Tao

Saan nga ipalgak ti Nasantuan a Kasuratan a ti masakbayan ti tunggal maysa kadatayo ket antemano nga inkeddengen, wenno intudingen ti Dios. Imbes ketdi, impakpakauna ti Dios ti dua laeng a posible a pagtungpalan ti tao. Inted ti Dios iti tunggal tao ti wayawaya nga agpili no ania ti pagtungpalanna. Kinuna idi ni propeta Moises kadagiti Israelita: “Inkabilko iti sangom ti biag ken ti patay, . . . isu ti gapuna a piliem ti biag tapno agbiagka, sika ken ti putotmo; ti panagayat ken Jehova a Diosmo, ti panagtungpal iti timekna, ken ti idedekket kenkuana; ta isu ti biagmo, ken ti kaatiddog dagiti al-aldawmo.” (Deuteronomio 30:19, 20) Namakdaar ti propeta ti Dios a ni Jesus: “Sumrekkayo iti akikid a ruangan; agsipud ta akaba ken nalawa ti dalan nga agturong iti pannakadadael, ket adu dagidiay sumrek iti dayta; idinto ta akikid ti ruangan ken nailet ti dalan nga agturong iti biag, ket bassit dagidiay makasarak iti dayta.” (Mateo 7:13, 14) Dua a dalan, dua a pagtungpalan. Agpannuray ti masakbayantayo kadagiti aramidtayo. Ti panagtungpal iti Dios kaipapananna ti biag, ti panagsukir kenkuana kaipapananna ti ipapatay.​—Roma 6:23.

“Ibagbaga [ti Dios] iti sangatauan nga isuda amin iti isuamin a disso masapul nga agbabawida. Agsipud ta intudingna ti maysa nga aldaw a panggepna a panangukom a sililinteg iti mapagnaedan a daga.” (Aramid 17:30, 31) No kasano a ti kaaduan iti sangatauan idi kaaldawan ni Noe pinilida ti agsukir iti Dios ket natalipuposda, kasta met ita a ti kaaduan saanda a tungtungpalen dagiti bilin ti Dios. Ngem, saan pay nga inkeddeng ti Dios no siasinonto dagiti madadael ken siasinonto dagiti maisalakan. Kinapudnona, kuna ti Sao ti Dios a “saanna a tarigagayan a madadael ti asinoman no di ket tarigagayanna a makagteng dagiti isuamin iti panagbabawi.” (2 Pedro 3:9) Uray dagiti nakadakdakes a tattao mabalinanda ti agbabawi, agbalin a natulnog, ken mangaramid kadagiti panagbalbaliw a kasapulan tapno magun-odda ti anamong ti Dios.​—Isaias 1:18-20; 55:6, 7; Ezequiel 33:14-16; Roma 2:4-8.

Kadagidiay natulnog, ikarkari ti Dios ti biag nga agnanayon iti natalna a paraiso, maysa a daga a nadalusan manipud iti amin a kinadakes, kinaranggas, ken gubat, maysa a lubong nga awanton ti panagbisin, panagsagaba, sakit, ken ipapatay. (Salmo 37:9-11; 46:9; Isaias 2:4; 11:6-9; 25:6-8; 35:5, 6; Apocalipsis 21:4) Uray dagiti natay mapagungardanto ken maipaayan iti gundaway nga agserbi iti Dios.​—Daniel 12:2; Juan 5:28, 29.

“Mingmingam ti napnuan-imbag a tao, ket matmatam ti nalinteg,” kuna ti salmista, “ta addanto nanam-ay a tungpal a maipaay iti tao ti kappia. Ngem no maipapan kadagiti managlabsing, madadaeldanto a matalipupos: ta ti tungpal dagiti nadangkes magessatto.” (Salmo 37:37, 38) Anianto ngata ti masanguananyo? Agpannuray amin daytoy kadakayo. Maragsakan dagiti agipabpablaak iti daytoy a magasin a mangipaay kadakayo iti ad-adu pay nga impormasion tapno makasiguradokayo iti naragsak, natalna a masakbayan.

[Footnote]

[Blurb iti panid 6]

Us-usaren ti Dios ti pannakabalinna a mangammo a nasaksakbay iti pannakaibanag dagiti panggepna

[Blurb iti panid 8]

“Saan a tarigagayan [ti Dios] a madadael ti asinoman no di ket tarigagayanna a makagteng dagiti isuamin iti panagbabawi.” 2 Pedro 3:9

[Ladawan iti panid 7]

No sigud nga ammon ti Dios a situtulok ni Abraham a mangidaton iti anakna, maikuna kadi a daytoy ket napudno a pannubok?