Ipangpangag Kadi Dagiti Dadduma ti Balakadyo?

KANAYON a nasayaat ti resulta ti naimbag a balakad nga umiso ti pannakaipaayna. Husto? Saan! Masansan a di maikaskaso wenno di maipangag ti uray nagsayaat a balakad dagiti makabael a mammagbaga.​—Proverbio 29:19.

Kasta ti napasamak idi binalakadan ni Jehova ni Cain, a gimmura ken Abel a kabsatna. (Genesis 4:3-5) Tangay ammona ti peggad nga itden daytoy ken Cain, kinuna ti Dios kenkuana: “Apay-apay nga agpungpungtotka? Ket apay-apay narupanget ta rupam? No naimbag ti aramidem apay a dinto makaparagsak? Ket no dika agaramid iti naimbag, ti basol kumleb iti ruangan; ket ti kalikagumanna sika; ngem sika gundawayam koma.”​—Genesis 4:6, 7.

No kasta, inyarig ni Jehova ti basol iti narungsot nga ayup nga agur-uray a dumarup ken Cain no im-impenenna ti gurana ken kabsatna. (Idiligyo ti Santiago 1:14, 15.) Adda pay gundaway idi ni Cain a mangbalbaliw iti kababalinna, ‘agaramid iti naimbag’ imbes nga agaramid iti dakes. Nakalkaldaang ta saan a nangipangag ni Cain. Pinaidna ti balakad ni Jehova, ket nakas-ang ti nagbanaganna.

Dagiti dadduma kagura ken dida italtalek ti aniaman a balakad. (Proverbio 1:22-30) Basol kadi ti mammagbaga no di maipangag ti balakad? (Job 38:2) Dakayo a mamalbalakad, marigatan kadi dagiti dadduma a mangawat iti pammagbagayo gapu iti wagas ti panangbalakadyo? Pudno a napeggad dayta gapu iti kinaimperpekto ti tao. Ngem mabalin a saan a mapasamak dayta no surotenyo a naimbag dagiti prinsipio ti Biblia. Usigentayo ti sumagmamano kadagitoy.

‘Aturen iti Espiritu ti Kinaalumamay’

“Kakabsat, uray pay no ti maysa a tao makaaramid iti sumagmamano a di umiso nga addang sakbay a maammuanna dayta, dakayo nga addaan kadagiti naespirituan a kualipikasion padasenyo nga atoren ti kasta a tao iti espiritu ti kinaalumamay, bayat a tunggal maysa kadakayo siputanna ti bagina, gapu iti panagamak a di la ket ta masulisogka met.” (Galacia 6:1) No kasta, impakita ni apostol Pablo a dagidiay addaan “kadagiti naespirituan a kualipikasion” ikagumaanda koma nga aturen ti maysa a Kristiano a ‘makaaramid iti di umiso nga addang sakbay a maammuanna dayta.’ No dadduma, agparang a dagidiay saan a kualipikado a mangaramid iti dayta ti kadawyan nga agduyos a mangbalakad. Gapuna, dikay agdarasudos a mangbalakad kadagiti sabsabali. (Proverbio 10:19; Santiago 1:19; 3:1) Dagiti panglakayen ti kongregasion ti kangrunaan a kualipikado iti naespirituan a mangaramid iti daytoy. Siempre, nasken a ballaagan ti asinoman a nataengan a Kristiano ti maysa a kabsat no makitana nga agpegpeggad.

No mamagbaga wenno mamalakadkayo, siguraduenyo nga ibatay ti sawenyo iti nadiosan a sirib, saan a kadagiti teoria ken pilosopia ti tao. (Colosas 2:8) Kaskay la koma iti naannad a kosinero a siguraduenna a makapasalun-at ken awan laokna nga aniaman a makasabidong dagiti rekado nga usarenna. Siguraduenyo a sititibker a naibatay ti balakadyo iti Sao ti Dios, saan ketdi nga iti personal a kapanunotan. (2 Timoteo 3:16, 17) No aramidenyo daytoy, masiguradoyo nga awan ti madaksan iti balakadyo.

Ti panggep ti balakad ket tapno ‘aturen’ daydiay nakabasol, saan a tapno piliten nga agbalbaliw no dina kayat. Ti Griego a sao a naipatarus nga ‘aturen’ ket nainaig iti maysa a termino a tumukoy iti panangisubli iti naglagisi a tulang tapno saan a kumaro. Sigun iti leksikograpo a ni W. E. Vine, ipasimudaag met dayta ti “pannakasapul iti anus ken pinget.” Tapno saan a napalalo ti sakit ti bullo, nasken a nainayad ken nasigo ti pannakaablonna. Umasping iti dayta, nasken a naannad unay ti mammagbaga tapno dina masaktan ti balbalakadanna. Narigat daytoy uray no umasideg ti maysa a dumawat iti balakad. No saan nga umasideg nga agpabalakad, ad-adda a kasapulan ti kinasigo ken kinataktika.

Sigurado a saanyo a ‘maatur’ ti asinoman no sairenyo ti riknana. Tapno maliklikan daytoy, laglagipenyo a nasken nga ipakitayo ti “nadungngo a panagayat ti pannakipagrikna, kinamanangaasi, kinapakumbaba iti panagpampanunot, kinaalumamay, ken mabayag a panagitured.” (Colosas 3:12) No saan a naanus ken nagubsang ti doktor, mabalin a di italtalek ti pasiente ti balakadna ket pulos a dinton agsubli nga agpaagas.

Di kayat a sawen daytoy a saan a nainget ti panangbalakadyo. Nainget ni Jesu-Kristo idi binalakadanna dagiti pito a kongregasion iti distrito ti Asia. (Apocalipsis 1:4; 3:1-22) Impaayanna ida iti direkta a balakad a nasken nga ipangag ken tungpalenda. Ngem kanayon a nabuyogan ti kinatibker ni Jesus kadagiti galad a kas iti pannakipagrikna ken kinaanus, nga inyanninawna ti kinamanagayat ti nailangitan nga Amana.​—Salmo 23:1-6; Juan 10:7-15.

Makaay-ayo Koma ti Panangbalakadyo

“Ti panagsaoyo kankanayon koma a mabuyogan iti kinaparabur, natemplaan iti asin, tapno ammoyo no kasano ti rebbengyo nga isusungbat iti tunggal maysa.” (Colosas 4:6) Ti asin paimasenna ti taraon, pagbalinenna a makaawis. Tapno makaay-ayo ti balakadyo, masapul a “mabuyogan iti kinaparabur, natemplaan iti asin.” Ngem, uray no nagsayaat dagiti rekado, mabalin a saan a naimas ti pannakaluto ti taraon wenno saan a makaay-ayo ti pannakaikabilna iti plato. Saan a makapaganas dayta. Kinapudnona, mabalin a narigat a tilmonen ti uray sangasubo laeng.

No mangbalakadtayo, nasken nga agusartayo kadagiti maitutop a sasao. Kinuna ti masirib a tao a ni Solomon: “Ti sao a maitutop ti pannakaisaona kas la mansanas a balitok a nabungon iti iniket a pirak.” (Proverbio 25:11) Nalabit adda iti panunotna ti pirak a pagkargaan a nagpintas ti pannakakitikitna a nakaikabilan dagiti nagpintas ti pannakaukitna a mansanas a balitok. Anian a nakaay-ayat a kitaen, ken anian a panangipategyo iti dayta no isagutda kadakayo! Umasping iti dayta, mabalin a magutugot ti tao a tultulonganyo no maitutop ken makaay-ayo ti sasaoyo.​—Eclesiastes 12:9, 10.

Maigidiat iti dayta, “ti makapaladingit a sao pataudenna ti unget.” (Proverbio 15:1) Nalaka laeng nga agresulta iti sakit ti nakem ken unget imbes a panagyaman dagiti di maitutop a sasao. Kinapudnona, saan laeng a dagiti di mayanatup a sasao no di ket ti di umiso a tono ti timek ti nalabit pakaigapuan a di italtalek ti maysa a tao ti nasayaat a balakad. Makadangran ti di naannad ken nagubsang a panangbalakad a kas iti panangsugat ti maysa nga igam. “Adda agsao a sidadarasudos a kas kadagiti panagduyok ti kampilan,” kuna ti Proverbio 12:18. Apay nga agsaotayo a sidadarasudos tapno laeng di ipangag ti maysa a tao ti balakad?​—Proverbio 12:15.

Kas kinuna ni Solomon, ti balakad ‘maisao koma iti maitutop a panawen.’ Tapno nasamay ti balakad, nagpateg ti tiempo a panangipaay iti dayta! Nalawag a nalabit saan nga apresiaren ti maysa a tao ti taraon no awan ganasna a mangan. Nalabit nabsog pay, wenno masakit. Saan a nainsiriban wenno makaay-ayo ti panangpilit iti tao a dina kayat ti mangan.

Sipapakumbaba a Mangbalakadkayo

“An-anayenyo ti rag-ok iti [agsipud ta] . . . awan ti aniaman nga aramidenyo gapu iti kinamannakirupir wenno gapu iti panangipasindayaw iti bagi, no di ket buyogen ti kinapakumbaba iti isip nga ibilangyo a dagiti dadduma nangatngatoda ngem dakayo, nga itultuloyyo a kitaen, saan a ti personal a panaginteres kadagiti laeng bukodyo a bambanag, no di ket kasta met ti personal a panaginteres kadagiti bambanag ti sabsabali.” (Filipos 2:2-4) No nalaingkayo a mammagbaga, ti “personal a panaginteres” iti pagimbagan dagiti sabsabali ti mangtignay kadakayo. Ipakitayo met “ti kinapakumbaba iti isip” iti pannakilangenyo kadagiti naespirituan a kakabsatyo, nga ibilangyo a natantan-ok dagiti dadduma ngem dakayo. Ania ti kayat a sawen dayta?

Ti kinapakumbaba iti isip lapdannakayo nga agtignay wenno agsao a mangipamatmat a kasla natantan-okkayo. Awan ti pangibatayantayo a mangipagarup a nangatngatotayo ngem kadagiti kapammatiantayo. Adda dagiti kanito nga agbidduttay amin. Tangay saanyo a mabasa ti puso, diyo ukomen ti motibo ti balbalakadanyo. Mabalin nga awan a pulos ti dakes a motibona ken dina maamiris a di umiso ti kababalin wenno ar-aramidenna. Uray no ammona a malablabsingna dagiti bilin ti Dios, awan duadua a nalaklakana nga awaten ti balakad no maipaay dayta a sipapakumbaba a buyogen ti napaypayso a pannakaseknan iti naespirituan a pagimbaganna.

Panunotenyo ti mariknayo no naawiskayo a makipangan ngem nalamiis ti pannakilangen ken laisennakayo ti nangsangaili kadakayo! Sigurado nga awan ganasyo a mangan. Kinapudnona, “nasaysayaat ti pangaldaw a natnateng, nga addaan ayat, ngem ti napalukmeg a baka ken gura ti kakuyogna.” (Proverbio 15:17) Umasping iti dayta, mabalin a narigat nga awaten ti uray nagsayaat a balakad no ipakpakita ti mammagbaga a karurodna ti balbalakadanna wenno tagibassiten ken pabainanna. Nupay kasta, ti ayat, panagraem iti tunggal maysa, ken panagtalek pagbalinenna ti balakad a nalaklaka nga ipaay ken awaten.​—Colosas 3:14.

Balakad a Naipangag

Impakita ni propeta Natan ti kinapakumbaba idi binalakadanna ni Ari David. Nabatad ti ayat ken panagraem ken David iti imbaga ken inaramid ni Natan. Nangrugi ni Natan babaen ti maysa a pangngarig a nangikonsiderar iti posibilidad a nalabit marigatan ni David a mangipangag iti balakad. (2 Samuel 12:1-4) Tinukay ti propeta ti panagayat ni David iti kinahustisia ken kinalinteg, uray no saan a naanninaw dayta kadagiti inaramidna mainaig ken Bat-seba. (2 Samuel 11:2-27) Idi naipaganetget ti punto ti ilustrasion, kastoy ti naimpusuan a reaksion ni David: “Nagbasolak a maikaniwas ken Jehova.” (2 Samuel 12:7-13) Saan a kas ken Cain a dina intaltalek ni Jehova, sipapakumbaba nga inawat ni David ti pannubngar.

Awan duadua nga inwanwan ni Jehova ni Natan, nga inkosiderarna ti kinaimperpekto ni David ken ti posibilidad a mapasugkian daytoy. Nakaan-annad ni Natan ken nabatad nga imbilangna ni David a natantan-ok gapu iti saad ni David kas ari a dinutokan ni Jehova. No addaankayo iti autoridad, mabalinyo ti mangipaay iti maitutop a balakad, ngem mabalin a narigat nga awaten dayta no saankay a napakumbaba.

Naalumamay ti panangilinteg ni Natan ken ni David. Makaay-ayo ken naisagana a naimbag dagiti sasao ti propeta tapno makapagtignay ni David iti wagas nga agpaay iti pagimbaganna. Saan a ti bukodna a paglaingan ti nangtignay ken Natan. Dina met pinanunot a naim-imbag ti moral wenno naespirituan a kasasaadna ngem ni David. Anian a nagsayaat nga ulidan iti panangisawang iti umiso a sasao iti maitutop a wagas! No ipakitayo ti umasping nga espiritu, dakkel ti posibilidadna nga ipangag dagiti dadduma ti balakadyo.

[Ladawan iti panid 22]

Kas iti nasustansia a taraon, makaay-ayo koma ti balakadyo

[Ladawan iti panid 23]

Makaay-ayo kadi ti balakadyo a kas kadagiti mansanas a balitok iti nakitikitan a pirak a pagkargaan?

[Ladawan iti panid 24]

Tinukay ni propeta Natan ti panagayat ni David iti kinahustisia ken kinalinteg