Sungbatan ti Biblia Dagiti Napateg a Saludsod iti Tiempotayo
NAPATEG kadi ti Biblia iti panawentayo? Tapno wen ti sungbat, daytoy nagkauna a libro rumbeng a maiwanwanna dagiti agbasa iti dayta kadagiti napateg a topiko a paginteresan ken pakaseknan dagiti tao ita. Mangipaay kadi ti Biblia iti makagunggona a balakad maipapan kadagiti banag a talaga a napateg iti lubong kadagitoy a tiempo?
Intay usigen ti dua nga agdama nga isyu. Iti kasta, makitatayo no ania ti kuna ti Biblia maipapan kadagitoy a banag.
Apay nga Ipalubos ti Dios ti Panagsagaba?
Gapu kadagiti agdama a kasasaad ditoy lubong, ti maysa kadagiti masansan a maisaludsod isu daytoy: Apay nga ipalubos ti Dios nga agsagaba dagiti inosente a tattao? Nainkalintegan daytoy a saludsod agsipud ta umadu la nga umadu dagiti tattao a maap-apektaran iti kinaranggas, panagkunniber, panangikisap iti puli, personal a trahedia, ken dadduma pay.
Kas pagarigan, idi Hunio 1998, naidungpar ti maysa a napaspas a tren iti maysa a rangtay iti makin-amianan a deppaar ti Germany a nakatayan ti nasurok a sangagasut a pasahero. Uray dagiti aduan kapadasanna a mediko ken bombero a nangasikaso kadagiti nadangran ken natay naladingitanda iti kasta a kaadu dagiti natay. Insaludsod ti maysa nga obispo ti Evangelical Church: “Patgek a Dios, Apay a kasapulan a mapasamak daytoy?” Ti obispo a mismo awan naisungbatna.
Ipakita ti kapadasan a no adda dakes a mapagteng dagiti inosente a tattao ngem saanda a maawatan no apay a napasamak dayta, maluksawda no dadduma. Ditoy a makatulong ti Biblia, ta ilawlawagna no apay a mapasamak ti dakes kadagiti inosente a tattao ken no apay nga agsagabada.
Idi pinarsua ni Jehova a Dios ti daga ken amin nga adda iti dayta, dina inranta nga agrigat ti sangatauan gapu iti kinadakes ken panagsagaba. Kasanotay a masigurado? Agsipud ta idi nalpas a nangparsua, “ti Dios nakitana amin nga inaramidna, ket adtoy, nasayaatda unay.” (Genesis 1:31) Saludsodanyo ti bagiyo, ‘No adda makitak a dakes, maikunak aya a “nasayaat unay” dayta?’ Siempre saan! Umasping iti dayta, idi kinuna ti Dios a “nasayaat unay” amin a banag, awan a pulos ti aniaman a kinadakes ditoy daga. Kaano ken kasano ngarud a nangrugi ti kinadakes?
Di nagbayag kalpasan a naparsua dagiti immuna a nagannak kadatayo, da Adan ken Eva, adda maysa a mannakabalin nga espiritu a parsua nga immasideg iti babai ket kinaritna ti kinapudno ni Jehova ken ti kalinteganna a mangituray kas soberano. (Genesis 3:1-5) Idi agangay, imbaga daytoy a parsua, ni Satanas a Diablo, a dagiti tattao saanda nga agtalinaed a nasungdo iti Dios iti sidong ti rigat. (Job 2:1-5) Kasano a tinaming ni Jehova daytoy a kasasaad? Impalubosna nga aglabas ti panawen tapno mapaneknekan a dagiti tattao saanda a kabaelan nga iturong a sibaballigi dagiti addangda no suminada kenkuana. (Jeremias 10:23) No labsingen dagiti parsua ti linlinteg ken prinsipio ti Dios, basol ti ibungana, a mangparnuay kadagiti dakes a kasasaad. (Eclesiastes 8:9; 1 Juan 3:4) Ngem iti baet dagitoy a narigat a kasasaad, ammo ni Jehova nga adda dagiti tao nga agtalinaed a natarnaw kenkuana.
Agarup 6,000 a tawenen ti napalabas nanipud idi napasamak daydi nakas-ang nga iyaalsa idiay Eden. Napaut unay kadi dayta? Mabalin met koma a dinadael ni Jehova ni Satanas ken dagiti kakaduana adun a siglo ti napalabas. Ngem saan kadi a nasaysayaat ti aguray agingga a maikkat amin a panagduadua maipapan iti kalintegan ni Jehova a mangituray kas soberano ken ti kinatarnaw dagiti tao kenkuana? Saan kadi a kadagiti hudisial a sistema iti kaaldawantayo, mabalin nga adu a tawen ti kasapulan tapno mapaneknekan iti korte no siasino ti husto ken no siasino ti nagbasol?
Gapu iti kinapateg dagiti isyu a naipasango ken ni Jehova ken iti sangatauan—ti sapasap a kinasoberanona ken ti kinatarnaw dagiti tao—anian a nainsiriban ti panangipalubos ti Dios nga aglabas ti panawen! Nalawag a makitkitatayo ita no ania ti mapasamak no di italtalek dagiti tattao ti linlinteg ti Dios ken aramidenda ti kaykayatda. Agresulta daytoy iti nasaknap a kinadakes. Ket dayta ti gapuna a nagadu nga inosente a tattao ti agsagsagaba ita.
Ngem makaparagsak ta ipakita ti Sao ti Dios a ti kinadakes saan nga agpaut iti agnanayon. Kinapudnona, iti saan a mabayag pukawento ni Jehova ti kinadakes ken dagidiay mangpatpataud iti dayta. Kastoy ti kuna ti Proverbio 2:22: “Dagiti nadangkes magudasdanto ditoy daga, ket dagiti nagulib maparutdanto kenkuana.” Iti sabali a bangir, dagidiay matalek iti Dios mabalinda a seggaan ti panawen, a nakaas-asidegen, inton “awanen ni patay, awanto metten ti panagleddaang wenno panagsangit wenno ut-ot.”—Apocalipsis 21:4.
No kasta, nabatad ti panangilawlawag ti Biblia no apay nga agsagaba dagiti inosente a tattao. Ipanamnamana met kadatayo nga asidegen nga agpatingga ti kinadakes ken panagsagaba. Ngem bayat a mapaspasarantayo dagiti agdama a pakarigatan iti biag, nasken nga ammuentayo ti sungbat ti maysa pay a napateg a saludsod.
Ania ti Panggep ti Biag?
Agparang a no idilig iti aniaman a napalabas a panawen iti pakasaritaan ti tao, ad-adda nga ikagkagumaan dagiti tao ita a maammuan no ania ti panggep ti biag. Adu ti agsalsaludsod, ‘Apay nga agbibiagak? Kasano a maaddaanak iti panggapuan nga agbiag?’ Maisaludsodda dagitoy gapu iti nadumaduma a kasasaad.
Mabalin a madadael ti biag ti maysa a tao gapu iti nakas-ang a pasamak a mapasaranna. Kas pagarigan, idi rugrugi ti 1998, adda maysa a balasitang nga agtawen iti 12 nga agnanaed idiay Bavaria, Germany, a nakidnap ken napapatay. Maysa a tawen kalpasanna, inamin ti inana nga inaldaw nga agbirbirok iti panggapuanna nga agbiag—ngem napaay. Pampanunoten ti dadduma nga agtutubo no ania ti kaipapanan ti biag. Sapsapulenda ti kinatalged, pannakapnek, ken kayatda a marikna nga adda pakaibilanganda, ngem maupayda gapu iti kinasaknap ti panaginsisingpet ken kinadakes. Ti biag dagiti dadduma ket naisentro iti maysa a karera, ngem maamirisda a ti pannakabalin, kinalatak, ken sanikua dida mapennek ti tarigagayda a mangtakuat iti rason nga agbibiagda.
Aniaman ti mangtignay iti maysa a tao nga agsaludsod no ania ti panggep ti biag, rumbeng a maipaayan daytoy a saludsod iti serioso ken makapnek a sungbat. Makatulong unay ti Biblia uray iti daytoy a banag. Kunaen ti Biblia a ni Jehova ket Dios nga addaan panggep, nga adda naimbag a rason ti amin nga aramidenna. Maisaludsodtayo, Mangbangonkayo kadi iti balay nga awan gapgapuna? Nalabit saan, tangay iti panangbangon iti balay, adu a kuarta ti kasapulan ken agpaut iti adu a bulan wenno tawen. Mangbangonkayo iti balay tapno pagnaedanyo wenno para iti sabali a tao. Pudno met dayta ken ni Jehova. Saanna a pinarsua ti daga ken amin a nabiag nga adda iti dayta nga awan gapgapuna, wenno panggep. (Idiligyo ti Hebreo 3:4.) Ania ti panggepna iti daga?
Ti padto ni Isaias ipabigbigna ni Jehova kas ti “Dios a nangbukel ken nangaramid iti daga.” Kinapudnona, isu ti “nangpasingked [iti daga] ken isu pinarsuana a saan nga ungaong, a binukelna tapno isu ti pagyanan.” (Isaias 45:18) Wen, nanipud idi naparsua ti daga, panggep ni Jehova a mapagnaedan dayta. Kuna ti Salmo 115:16: “Dagiti langlangit isuda dagiti langlangit ni Jehova; ngem ti daga intedna kadagiti annak dagiti tattao.” No kasta, ipakita ti Biblia a pinarsua ni Jehova ti daga tapno pagnaedan dagiti natulnog a tattao ken aywananda dayta.—Genesis 1:27, 28.
Idi immalsa da Adan ken Eva, binaliwan kadi ni Jehova ti panggepna? Saan. Kasanotay a masigurado? Bueno, utobenyo daytoy a punto: Naisurat ti Biblia rinibu a tawen kalpasan ti iyaalsa a napasamak idiay Eden. No binaybay-anen ti Dios ti orihinal a panggepna, apay a saan a nadakamat dayta iti Biblia? Nalawag a saan a nagbalbaliw ti panggepna iti daga ken iti sangatauan.
Maysa pay, pulos a di agkibaltang ti panggep ni Jehova. Babaen ken Isaias, impaay ti Dios daytoy a pammatalged: “Kas ti tudo ken ti niebe bumabada nga aggapu iti langit, ket saanda nga agsubli idiay no di ket sibuganda ti daga, ken pagtubuenna ken pagbuselenna, ken pangtedenna iti bukel kadagiti agmulmula ken tinapay iti mangan; kastanto met ti saok a rummuar iti ngiwatko: isu dinto agsubli kaniak nga awan ti pagmamaayanna, no di ket tungpalennanto ti pagayatak, ken rumang-ayto iti banag a pangipanak kenkuana.”—Isaias 55:10,11.
No Ania ti Namnamaen ti Dios Kadatayo
Nalawag ngarud a makapagtalektayo iti pannakatungpal ti panggep ti Dios a ti daga ket pagnaedan nga agnanayon dagiti natulnog a tattao. Tapno maibilangtayo kadagidiay maparaburan nga agnaed nga agnanayon ditoy daga, masapul nga aramidentayo ti kinuna ni masirib nga Ari Solomon: “Agbutengka iti Dios, ket salimetmetam dagiti bilbilinna; ta daytoy isu ti dagup ti rebbeng ti tao.”—Eclesiastes 12:13; Juan 17:3.
Ti panagbiag a mayannurot iti panggep ni Jehova iti sangatauan kaipapananna ti panangammo iti pudno a Dios ken panangtungpal kadagiti bilinna a nailanad iti Nasantuan a Kasuratan. No aramidentayo daytoy itan, mainanamatayo ti agbiag nga agnanayon iti paraiso a daga, a sadiay kankanayon nga addanto latta dagiti baro a banag a masursurotayo maipapan iti Dios ken kadagiti nakaskasdaaw a parsuana. (Lucas 23:43) Anian a makapagagar a namnama!
Ti Biblia ti pagturongan dagiti adu nga agbirbirok iti panggep ti biag ket kas bungana, naragsakda unay itan. Kas pagarigan, awan masarakan ti maysa nga agtutubo nga agnagan Alfred a panggapuanna nga agbiag. Karimonna ti pannakinamin ti relihion iti gubat, ken naupay iti panaginsisingpet ken ti panagkunniber a maar-aramid iti politika. Sinarungkaran ni Alfred dagiti Indian iti Amianan nga America bareng no malawlawagan maipapan iti panggep ti biag, ngem nagsubli idiay Europa a napaay latta. Gapu iti pannakapaayna, nasumokna ti droga ken nalaaw a musika. Nupay kasta, babaen ti regular ken naannad a panangsukimatna iti Biblia, naammuan ni Alfred idi agangay ti pudno a panggep ti biag ken pannakapnek.
Mapangnamnamaan a Silaw iti Dalantayo
Ania ngarud ti maikunatayo maipapan iti Biblia? Maitutop kadi iti tiempotayo? Wen, pudno a kasta, agsipud ta iwanwannatayo maipapan kadagiti agdama a parikut. Ilawlawag ti Biblia a saan a nakem ti Dios ti kinadakes ken tulongannatayo a maaddaan iti makapnek a panggep iti biag. Kanayonanna, adu ti makuna ti Biblia maipapan iti dadduma pay a banag a paginteresantay unay ita. Nailawlawag iti Sao ti Dios dagiti topiko a kas iti panagasawa, panangpadakkel iti anak, pannakilangen kadagiti tattao, ken ti namnama para kadagiti natay.
No diyo pay inaramid, pangngaasiyo ta sukimatenyo a naimbag ti linaon ti Biblia. No matakuatanyo ti pudno a pateg dagiti pagalagadanna nga agpaay iti biag, mabalin a mariknayonto ti kas iti narikna ti salmista a nagpaiwanwan ken ni Jehova a Dios ken nangikanta iti kastoy: “Ti saom pagsilawan kadagiti saksakak, ket silaw iti danak.”—Salmo 119:105.
[Ladawan iti panid 6]
Ammoyo kadi no apay nga ipalubos ti Dios nga agsagaba dagiti inosente a tattao?
[Ladawan iti panid 7]
Matagiragsakyo ti makapnek a biag