Panangibangon iti Pamilia a Nabileg iti Naespirituan
“Itultuloyyo a padakkelen ida iti disiplina ken panangiturong-panunot ni Jehova.”—EFESO 6:4.
1. Ania ti panggep ti Dios para iti pamilia, ngem ania ti napasamak?
“AGBUNGAKAYO ken agadukayo ket punnuenyo ti daga.” (Genesis 1:28) Inyussuat ni Jehova ti urnos ti pamilia idi inyebkasna daydi a sasao kada Adan ken Eva. (Efeso 3:14, 15) No pinanunotda koma ti masanguanan, nakita koma ti immuna a pagassawaan ti maysa a daga a napno kadagiti annakda—maysa a pamilia ti agkakabagian a perpekto a tattao nga agbibiag a naragsak iti maysa a paraiso a daga ken agkaykaysa nga agdaydayaw iti Naindaklan a Namarsua kadakuada. Ngem nagbasol da Adan ken Eva, ket saan a napunno ti daga iti tattao a nalinteg ken managbuteng iti Dios. (Roma 5:12) Imbes ketdi, sidadaras a dimmakes ti biag ti pamilia, ket nagraira ti guranggura, kinaranggas, ken kinaawan ti “nainkasigudan a panagayat,” nangnangruna kadagitoy “maudi nga aldaw.”—2 Timoteo 3:1-5; Genesis 4:8, 23; 6:5, 11, 12.
2. Addaan dagiti putot ni Adan kadagiti ania nga abilidad, ngem aniat’ kasapulan tapno makaibangon iti pamilia a nabileg iti naespirituan?
2 Naparsua da Adan ken Eva iti ladawan ti Dios. Nupay managbasolen, impalubos ni Jehova a maaddaan ni Adan iti annak. (Genesis 1:27; 5:1-4) Kas iti amada, addaan dagiti putot ni Adan iti moral a kapasidad ket kabaelanda a sursuruen a pagdumaen ti umiso ken di umiso. Mabalinda a maisuro no kasanoda a dayawen ti Namarsua kadakuada ken ti kinapateg ti panagayat kenkuana buyogen ti intero a puso, kararua, panunot, ken pigsada. (Marcos 12:30; Juan 4:24; Santiago 1:27) Kanayonanna, mabalinda ti masanay a ‘mangwatwat iti kinahustisia ken mangayat iti kinamanangngaasi ken agbalin a naemma iti pannakipagna iti Dios.’ (Mikias 6:8) Ngem kas managbasol, kasapulanda ti mangipaay iti dakdakkel nga atension tapno makaibangonda iti pamilia a nabileg iti naespirituan.
Gatangenyo ti Tiempo
3. Kasano a dagiti nagannak ‘magatangda ti tiempo’ tapno mapadakkelda a Kristiano dagiti annakda?
3 Kadagitoy narikut ken napeggad a tiempo, kasapulan ti kasta unay a panagregget tapno agbalin dagiti annak a “managayat ken Jehova” a pudpudno a ‘manggura iti dakes.’ (Salmo 97:10) Dagiti masirib a nagannak rumbeng a ‘gatangenda ti tiempo’ tapno kabaelanda a sanguen daytoy a narigat nga annongen. (Efeso 5:15-17) No maysakay a nagannak, kasanoyo a maaramidan daytoy? Umuna, ammuenyo dagiti prioridadyo, nga iyun-unayo “ti napatpateg a bambanag,” agraman ti panangisuro ken panangsanay iti annakyo. (Filipos 1:10, 11) Maikadua, pagbalinenyo a simple ti estilo ti panagbiagyo. Mabalin a kasapulan a liklikanyo dagiti aktibidad a saan a talaga a nasken. Wenno nalabit kasapulan nga ikkatanyo dagiti di nasken a sanikuayo nga agkalikagum iti pannakamantener. Kas Kristiano a nagannak, pulos a dikayto pagbabawyan ti panangigaedyo a mangpadakkel iti annak a managbuteng iti Dios.—Proverbio 29:15, 17.
4. Kasano nga agtalinaed nga agkaykaysa ti pamilia?
4 Saan a sayang ti tiempo a busbosenyo iti denna dagiti annakyo nangnangruna no nakasentro dayta iti naespirituan a bambanag. Maysa dayta kadagiti kasayaatan a wagas a mamagtalinaed nga agkaykaysa ti pamilia. Ngem saanyo koma nga aramiden dayta no laeng makalagipkayo. Mangikeddengkay iti masinunuo a tiempo a makapaglalangenkayo. Dina kayat a sawen daytoy a basta addakayo iti maymaysa a balay, nga ar-aramiden ti tunggal maysa ti obrana. Nasaysayaat ti panagrang-ay dagiti ubbing no maipaayan ida iti personal nga atension iti inaldaw. Kasapulan a sibubuslon a maiparangarang ti ayat ken pannakaseknan. Uray pay sakbay nga ikeddengda ti maaddaan iti annak, dagiti agassawa masapul nga usigenda a naimbag daytoy napateg a responsabilidad. (Lucas 14:28) Iti kasta, saandanto nga ibilang ti panangpadakkel iti annak kas nadagsen nga annongen. Imbes ketdi, matmatandanto dayta a kas naparaburan a pribilehio.—Genesis 33:5; Salmo 127:3.
Mangisuro Babaen ti Sao ken Ulidan
5. (a) Ania ti umuna nga aramiden tapno maisuro ti annak nga ayatenda ni Jehova? (b) Ania a balakad ti naited kadagiti nagannak idiay Deuteronomio 6:5-7?
5 Tapno maisuroyo dagiti annakyo nga ayatenda ni Jehova, masapul nga ipakitayo nga umuna nga ay-ayatenyo ti Dios. Ti nasged nga ayatyo iti Dios ti mangtignay kadakayo a mangtungpal a simamatalek iti amin a bilinna. Iraman daytoy ti panangpadakkel iti annak “iti disiplina ken panangiturong-panunot ni Jehova.” (Efeso 6:4) Balakadan ti Dios dagiti nagannak nga agbalinda koma nga ulidan kadagiti annakda, a makikomunikarda kadakuada, ken isuroda ida. Kunaen ti Deuteronomio 6:5-7: “Masapul nga ayatem ni Jehova a Diosmo buyogen ti isuamin a pusom ken isuamin a kararuam ken isuamin a bikasmo. Ket dagitoy a sasao nga ibilbilinko kenka ita nga aldaw addadanto ita pusom; ket masapul nga iyukuokmo ida iti anakmo ken sawem ti maipapan kadagita no agtugawka iti balaymo ken no magnaka iti dalan ken no agiddaka ken no bumangonka.” Babaen ti kanayon a pammagbaga ken panangyunay-unay, maitukityo iti annakyo dagiti bilin ti Dios. Mabigbigto ngarud ti annakyo nga ay-ayatenyo ni Jehova, ket iti kasta, maimpluensiaandanto met a makisinninged kenkuana.—Proverbio 20:7.
6. Kasano a magundawayan dagiti nagannak ti kinapudno a makasursuro ti annak babaen ti ulidan?
6 Magagaran dagiti ubbing a makasursuro. Alertoda a dumngeg ken agpaliiw ket alistoda a mangtulad iti ulidanyo. No makitada a saankay a materialistiko, makatulong daytoy kadakuada no kasanoda a tungpalen ti balakad ni Jesus. Maisuroyo ida a saan a maringgoran kadagiti material a banag no di ket ‘sapulen nga umuna ti Pagarian ti Dios.’ (Mateo 6:25-33) Babaen ti pannakiraman iti makagunggona ken makapabileg a panagsasarita maipapan iti kinapudno a linaon ti Biblia, kongregasion ti Dios, ken kadagiti nadutokan a panglakayen, maisuroyo ti annakyo nga agraem ken Jehova ken mangipateg kadagiti naespirituan a probisionna. Yantangay alisto dagiti ubbing a makadlaw iti di panagtutunos, masapul a pasingkedanyo ti berbal a bilin babaen ti kondukta ken kababalin a mangiparangarang iti nauneg a panangipategyo iti naespirituan a bambanag. Anian a bendision no makita dagiti nagannak a naimpusuan ti panagayat dagiti annakda ken Jehova gapu iti impakitada nga ulidan!—Proverbio 23:24, 25.
7, 8. Ania a pagarigan ti mangpaneknek a napateg ti panangsanay iti annak bayat nga ubbingda, ket siasino ti maidaydayaw no agballigi iti dayta?
7 Ti kinapateg ti nasapa a panangsanay kadagiti ubbing ket makita iti maysa a pagarigan manipud Venezuela. (2 Timoteo 3:15) Maipapan daytoy kada Félix ken Mayerlín, agkabannuag nga agassawa ken payunir. Idi naipasngay ti anakda a lalaki a ni Felito, sigagagar nga inaramidda ti amin a kabaelanda a mangpadakkel kenkuana kas pudno a managdaydayaw ni Jehova. Sipipigsa nga imbasaan ni Mayerlín ni Felito iti Ti Librok Dagiti Estoria ti Biblia, nga impablaak dagiti Saksi ni Jehova. Iti nasapa nga edad, agparang a mabigbigen ni Felito ni Moises ken ti dadduma pay a tattao a nailadawan iti dayta a libro.
8 Uray nakaub-ubing pay, nangrugin ni Felito a mangasaba a bukbukodna. Natungpal ti tarigagayna nga agbalin nga agibumbunannag iti Pagarian, ket nabautisaran idi agangay. Di nagbayag, nag-regular pioneer ni Felito. Inkomento dagiti nagannak kenkuana: “Bayat a makitkitami ti panagrang-ay ti anakmi, ammomi nga utangmi dayta ken Jehova ken iti pannursurona.”
Tulongan Dagiti Annak a Rumang-ay iti Naespirituan
9. Apay a rumbeng nga agyamantayo iti naespirituan nga instruksion nga aw-awatentayo babaen ti klase matalek ken masirib nga adipen?
9 Dinosdosena a magasin, ginasut a libro, ken rinibu a Web site iti Internet ti mangituktukon iti balakad no kasano ti mangpadakkel iti annak. Masansan unay nga “agsusupadi ti impormasion,” kuna ti maysa nga espesial nga edision ti Newsweek maipapan iti ubbing. “Ad-adda pay a makapadanag no ti impormasion nga ipagarupyo a mapiaryo ket interamente a kamali gayam.” Anian a yamantayo ta siwawadwad a nangipaay ni Jehova iti pakasursuruan ken pakaparang-ayan dagiti pamilia iti naespirituan! Ap-aprobetsarenyo kadi a naan-anay dagiti amin a probision a maipapaay babaen ti klase matalek ken masirib nga adipen?—Mateo 24:45-47.
10. Kasano a pagsayaatan dagiti nagannak ken annak ti epektibo a panagadal ti pamilia iti Biblia?
10 Napateg unay ti regular ken agtultuloy a panagadal ti pamilia iti Biblia a maangay iti natalingenngen a kasasaad. Tapno makaisuro, makaparagsak, ken makaparegta dayta, masapul nga agsagana a naimbag. Maammuan dagiti nagannak no ania ti adda kadagiti puso ken panunot ti annakda no palubosan ida a mangyebkas iti rikriknada. Makuna nga epektibo ti panagadal ti pamilia no mapaliiwyo a segseggaan dayta dagiti amin a kameng ti pamilia.
11. (a) Matulongan dagiti nagannak ti annakda a mangipasdek kadagiti ania a kalat? (b) Ania ti resultana idi rinagpat ti maysa a balasitang a Hapones ti kalatna?
11 Makatulong met dagiti Nainkasuratan a kalat tapno bumileg ti pamilia iti naespirituan, isu a tulongan koma dagiti nagannak ti annakda a maaddaan kadagitoy a kalat. Ti inaldaw a panagbasa iti Biblia, panagbalin a regular nga agibumbunannag iti naimbag a damag, ken panagrang-ay nga agturong iti dedikasion ken bautismo ti ramanen dagiti mayanatup a kalat. Ti dadduma pay a kalat ket mabalin a ramanenna ti amin-tiempo a panagserbi kas payunir, iti Bethel, wenno kas maysa a misionero. Idi agbasbasa pay laeng iti elementaria, maysa a balasitang a Hapones nga agnagan Ayumi ti nangaramid a kalatna a makasabaan ti amin a kaklasena. Tapno matukay ti interes ti maestrana ken dagiti kaklasena, dimmawat iti pammalubos a mangikabil iti sumagmamano a publikasion ti Biblia iti libraria. Kas resultana, 13 a panagadal iti Biblia ti naikondukta ni Ayumi kabayatan ti innem a tawenna iti elementaria. Maysa kadagidiay a nayadalan iti Biblia ken tallo pay a kameng ti pamilia dayta nga estudiante ti nagbalin a bautisado a Kristiano.
12. Kasano a dagiti annak mabenepisiaranda a naan-anay kadagiti Nakristianuan a gimong?
12 Nasken met ti regular a pannakigimong tapno nakired ti naespirituan a salun-attayo. Binalakadan ni apostol Pablo dagiti kapammatianna a ‘saanda a baybay-an ti panagtataripnongda a sangsangkamaysa, kas iti kaugalian ti dadduma.’ Ditay koma tuladen ti nakaugalian ti dadduma yantangay ubing man wenno nataenganen, agpapadatayo a mabenepisiaran unay no regular a tumabunotayo kadagiti Nakristianuan a gimong. (Hebreo 10:24, 25; Deuteronomio 31:12) Rumbeng a maisuro dagiti annak nga umimdeng a naimbag. Napateg met ti panagsagana para kadagiti gimong, ta dakdakkel ti magunggonatayo no aktibotay a makiraman babaen ti panagkomento. Nupay mabalin a mangrugi nga agkomento ti maysa nga ubing babaen ti sumagmamano a sasao wenno mangbasa iti sangkabassit a paset ti maysa a parapo, makagunggona unay no masanay dagiti annak a mangbirok kadagiti sungbat sada iyebkas iti bukodda a sasao. Nagannak, mangipakpakitakay kadi iti ulidan babaen ti regular ken nabagas a panagkomentoyo? Nasayaat met no ti tunggal kameng ti pamilia ket addaan iti Biblia, pagkantaan, ken kopia ti publikasion a maus-usar iti Nainkasuratan a diskusion.
13, 14. (a) Apay a rumbeng a kaduaen dagiti nagannak ti annakda iti ministerio? (b) Aniat’ tumulong tapno makagunggona ken makaparag-o kadagiti annak ti panagserbi iti tay-ak?
13 Dagiti masirib a nagannak isuroda dagiti annakda a mangusar iti pigsada nga agserbi ken Jehova, ket tulonganda ida a mangibilang iti panangasaba kas napateg a paset ti biagda. (Hebreo 13:15) Masigurado dagiti nagannak a magun-odan ti annakda ti kasapulan a pannakasanay nga agbalin a ministro ‘nga awan ti aniaman nga ibainna, a mangar-aramat a siuumiso iti sao ti kinapudno,’ no kaduaenda dagiti annakda a mangasaba. (2 Timoteo 2:15) Komustakay met ngarud? No maysakay a nagannak, tultulonganyo kadi ti annakyo nga agsagana para iti serbisio iti tay-ak? Makatulong daytoy a mamagbalin a makaparag-o, makagunggona, ken nabunga ti ministerioda.
14 Apay a pagsayaatan dagiti nagannak ken ti annakda no agkakaduada a mangasaba? Iti daytoy a pamay-an, maimutektekan ken matulad dagiti annak ti nasayaat nga ulidan dagiti nagannakda. Kabayatanna, mapaliiw met dagiti nagannak ti kababalin, tigtignay, ken abilidad ti annakda. Siguraduenyo nga ikuyog dagiti annakyo iti nadumaduma a paset ti ministerio. No mabalin, addaan koma ti tunggal maysa iti bukodna a bag a pangasaba, ket isuroyo kadakuada a kanayon koma a nadalus ken presentable dayta. Babaen ti agtultuloy a panangsanay ken pammaregta, mapatanoryo ti pudno a panangipateg iti ministerio, ket mabigbigto ti annakyo a ti panangasaba ti maysa a pamay-an tapno maipakita ti panagayat iti Dios ken iti pada a tao. —Mateo 22:37-39; 28:19, 20.
Taginayonenyo ti Espiritualidadyo
15. Yantangay napateg ti panangtaginayon iti espiritualidad ti pamilia, ania ti sumagmamano a pamay-an tapno maaramid daytoy?
15 Napateg ti panangtaginayon iti espiritualidad ti pamilia. (Salmo 119:93) Maysa a pamay-an tapno maaramid daytoy isu ti sangapamiliaan a panagsasarita maipapan iti naespirituan a bambanag iti tunggal gundaway. Pagsasaritaanyo kadi a sangsangkamaysa ti teksto iti Biblia iti kada aldaw? ‘No magmagnakayo iti dalan,’ ugaliyo kadi nga estoriaen dagiti kapadasanyo iti panagserbi iti tay-ak wenno dagiti punto manipud kabaruan a Pagwanawanan ken Agriingkayo! a magasin? ‘No agiddakayo ken no bumangonkayo,’ malagipyo kadi ti agkararag ken Jehova tapno agyamankayo iti biagyo iti tunggal aldaw ken kadagiti aglaplapusanan a probisionna? (Deuteronomio 6:6-9) No makita ti annakyo a ti tunggal aramidenyo ket mangyanninaw iti ayatyo iti Dios, tumulongto dayta kadakuada a mangipapuso iti kinapudno.
16. Apay a napateg a paregtaen dagiti annak nga agsukimatda iti bukodda?
16 No dadduma, kasapulan met ti annakyo ti giya tapno naballigida a mangtaming kadagiti tumaud a parikut wenno kasasaad. Imbes a kankanayon nga ibagayo kadakuada ti aramidenda, apay a dikay paregtaen ida nga agsukimat iti bukodda tapno makitada no kasano ti panangmatmat ti Dios iti bambanag? No masursuruan dagiti annak a mangusar a naimbag kadagiti amin nga alikamen ken publikasion a maipapaay babaen ti ‘matalek nga adipen,’ mapatanorda ti nasinged a relasion ken Jehova. (1 Samuel 2:21b) Ket no iranudda kadagiti dadduma pay a kameng ti pamilia dagiti gunggona ti panangsukimatda iti Biblia, ad-adda a mapasayaat ti espiritualidad ti pamilia.
Naan-anay nga Agpannuraykayo ken Jehova
17. Apay a di rumbeng a maupay dagiti agsolsolo a nagannak no kayatda a padakkelen a Kristiano ti annakda?
17 Dagiti met ngay pamilia nga addaan iti agsolsolo a nagannak? Ad-adu pay ti karit a naipasango kadagitoy no maipapan iti panangpadakkel iti annak. Ngem dakayo nga agsolsolo a nagannak, dikay koma maupay! Mabalinyo ti agballigi, kas ipakita ti adu nga agsolsolo a nagannak a nagtalek ken Jehova, a sitatallugod a nangyaplikar iti balakadna, ket napadakkelda dagiti annak a nasayaat ken nabileg iti naespirituan. (Proverbio 22:6) Siempre, dagiti Kristiano nga agsolsolo a nagannak masapul a naan-anay nga agpannurayda ken Jehova. Nasken nga agtalekda a tulonganna ida.—Salmo 121:1-3.
18. Aniada a mental ken pisikal a kasapulan dagiti annak ti rumbeng nga ipaayan dagiti nagannak iti atension, ngem ania ti masapul a maipangpangruna?
18 Ammo dagiti masirib a nagannak nga adda ‘tiempo ti panagkatawa ken tiempo ti panaglagtolagto.’ (Eclesiastes 3:1, 4) Ti panagaliwaksay ken ti balanse, makagunggona a panaglinglingay ket makapasalun-at iti panunot ken bagi ti maysa nga ubing. Ti makapabileg a musika ken nangnangruna ti panagkanta iti kankanta a mangidayaw iti Dios ti tumulongto iti ubing a mangpatanor iti nasayaat a kababalin a mangpatibker iti pannakirelasionna ken Jehova. (Colosas 3:16) Ti kinaagtutubo ket tiempo met ti panagsagana nga agbalin nga adulto a managbuteng iti Dios, tapno agtultuloy nga agnanayon ti panangtagiragsak iti biag iti paraiso a daga. —Galacia 6:8.
19. Apay a makapagtalek dagiti nagannak a bendisionan ni Jehova ti anusda a mangpadakkel iti annak?
19 Kayat ni Jehova nga agtalinaed a nabileg iti naespirituan ken agkaykaysa ti amin a Kristiano a pamilia. No pudno nga ay-ayatentay ti Dios ken aramidentay ti amin a kabaelantayo nga agtulnog iti Saona, bendisionannanto dagiti panagreggettayo ken ipaayna kadatayo ti bileg a kasapulan tapno matungpaltayo ti impaltiingna a pammilin. (Isaias 48:17; Filipos 4:13) Laglagipenyo a nakedngan ken dinto mauliten ti gundaway nga adda ita kadakayo a mangisuro ken mangsanay iti annakyo. Aramidenyo ti amin a kabaelanyo a mangyaplikar iti balakad ti Sao ti Dios, ket bendisionanto ni Jehova dagiti panagreggetyo a mangibangon iti maysa a pamilia a nabileg iti naespirituan.
Ania ti Nasursurotayo?
• Apay a ti pananggatang iti tiempo napateg unay iti panangsanay iti annak?
• Apay a nasken ti nasayaat nga ulidan dagiti nagannak?
• Ania ti sumagmamano a napateg a wagas a tumulong iti annak a rumang-ay iti naespirituan?
• Kasano a mataginayon ti espiritualidad ti pamilia?
[Dagiti Ladawan iti panid 24, 25]
Dagiti pamilia a nabileg iti naespirituan regular nga adalenda ti Sao ti Dios, tabunuanda dagiti Nakristianuan a gimong, ken agkakaduada a makiraman iti ministerio