Nagannak, Ania ti Isursuro ti Ehemployo?

“Agbalinkayo a tumutulad iti Dios, kas annak a dungdunguen, ket itultuloyyo ti magna iti ayat.”​—EFESO 5:1, 2.

1. Aniada a bilin ti impaay ni Jehova kadagiti umuna a pagassawaan?

NI Jehova ti Makin-urnos iti pamilia. Isu ti nangpaadda iti tunggal pamilia agsipud ta binangonna ti umuna a pamilia ken inikkanna ti umuna a pagassawaan iti pannakabalin nga agpaadu. (Efeso 3:14,15) Impaayanna da Adan ken Eva kadagiti nasken a bilin mainaig kadagiti rebbengenda ken inikkanna met ida iti umdas a gundaway a mangitungpal kadagitoy a kabukbukodanda. (Genesis 1:28-30; 2:6,15-22) Kalpasan a nagbasol da Adan ken Eva, rimmikut dagiti kasasaad a nakaipasanguan dagiti pamilia. Ngem siaayat a nangipaay ni Jehova kadagiti pagalagadan a tumulong kadagiti adipenna a mangsango kadagiti kasta a kasasaad.

2. (a) Babaen ti ania a pinakuyogan ni Jehova ti naisurat a balakad iti oral a pannursuro? (b) Ania ti nasken nga isaludsod dagiti nagannak iti bagbagida?

² Kas Naindaklan a Mannursurotayo, saan a basta nangipaay ni Jehova kadagiti naisurat a bilin no ania ti rumbeng nga aramidentayo ken no ania ti rumbeng nga idiantayo. Idi un-unana, pinakuyoganna ti naisurat a bilin iti oral a bilin babaen kadagiti papadi ken mammadto ken babaen kadagiti ulo ti pamilia. Siasino ti us-usarenna a mangipaay iti kasta nga oral a pannursuro iti tiempotayo? Dagiti Kristiano a papanglakayen ken nagannak. No maysaka nga ama wenno ina, ar-aramidem kadi ti rebbengem a mangisuro iti pamiliam kadagiti dalan ni Jehova?​—Proverbio 6:20-23.

3. Ania ti maadal dagiti ulo ti pamilia ken Jehova no maipapan iti epektibo a panangisuro?

³ Kasano ti pannakaipaay ti kasta a pannursuro iti uneg ti pamilia? Nangipasdek ni Jehova iti padron. Imbatadna no ania ti naimbag ken no ania ti dakes, ket inulit-ulitna dayta. (Exodo 20:4, 5; Deuteronomio 4:23, 24; 5:8,9; 6:14, 15; Josue 24:19, 20) Nagaramat kadagiti mamagpanunot a saludsod. (Job 38:4,8, 31) Babaen kadagiti ilustrasion ken ehemplo a naibatay kadagiti pudno a pasamak iti biag, tuktukayenna ti riknatayo ken suksukogenna ti pusotayo. (Genesis 15:5; Daniel 3:1-29) Dakayo a nagannak, no isursuroyo dagiti annakyo, ikagkagumaanyo kadi a suroten dayta a padron?

4. Ania ti maadaltayo ken Jehova no maipapan iti panangdisiplina, ket apay a napateg ti disiplina?

⁴ Nainget ni Jehova no maipapan iti umiso, ngem maawatanna dagiti epekto ti kinaimperpekto. Isu a sakbay a mangdusa, isuro ken maulit-ulit a pakdaaran ken palagipanna dagiti imperpekto a tattao. (Genesis 19:15, 16; Jeremias 7:23-26) No mangdisiplina, aramidenna dayta a kas maiparbeng, saan nga aglablabes. (Salmo 103:10, 11; Isaias 28:26-29) No kasta ti panangtratotayo kadagiti annaktayo, ipampaneknektayo nga am-ammotayo ni Jehova, ket ngarud nalaklaka a maam-ammoda met ni Jehova.​—Jeremias 22:16; 1 Juan 4:8.

5. Ania ti maadal dagiti nagannak ken Jehova maipapan iti panagimdeng?

⁵ Nakaskasdaaw ta umimdeng ni Jehova kas naayat a nailangitan nga Ama. Saan a basta bilin a bilin. Iyaw-awisna nga ibukboktayo kenkuana ti linaon ti pusotayo. (Salmo 62:8) Ket no saan nga umiso dagiti karirikna nga iyebkastayo, dinatay bugkawan manipud langit. Siaanus nga isuronatayo. Anian a maikanatad ngarud ti balakad ni apostol Pablo: “Agbalinkayo a tumutulad iti Dios, kas annak a dungdunguen”! (Efeso 4:31–5:1) Anian a nagsayaat nga ulidan ti impaay ni Jehova kadagiti nagannak bayat nga ikagumaanda nga isuro dagiti annakda! Maysa dayta nga ulidan a dumanon iti pusotayo ken mangtignay kadatayo a magna iti dalanna a maipaay iti biag.

No Ania ti Maaramidan ti Ehemplo

6. Kasano a dagiti annak ket maimpluensiaan iti kababalin ken ehemplo dagiti dadakkelda?

⁶ Malaksid iti oral a pannursuro, ti ehemplo dakkel ti maaramidanna kadagiti ubbing. Kayat man wenno saan dagiti nagannak, tuladen ida dagiti annakda. Mabalin a maragsakan dagiti nagannak​—no dadduma, mabalin a makigtotda​—no mangngegda dagiti annakda a mangisawang kadagiti banag nga insawangda a mismo. No iyanninaw ti kondukta ken kababalin dagiti nagannak ti nauneg a panangipateg kadagiti naespirituan a banag, nasayaat ti epekto daytoy kadagiti annak.​—Proverbio 20:7.

7. Ania nga ehemplo ti impaay ni Jefte iti balasangna, ket ania ti imbungana?

⁷ Nagsayaat ti pannakailadawan iti Biblia ti epekto ti ehemplo dagiti nagannak. Ni Jefte, nga inusar ni Jehova a mangidaulo iti Israel a mangparmek kadagiti Ammonita, ket maysa met nga ama. Ti salaysay maipapan iti sungbatna iti ari ti Ammon ipamatmatna a masansan idi a basaen ni Jefte ti pakasaritaan ti pannakilangen ni Jehova iti Israel. Linaklakana ti nagadaw iti dayta a pakasaritaan, ken nangipakita iti natibker a pammati ken Jehova. Di pagduaduaan a ti ehemplona nakatulong iti anakna a babai a maaddaan iti pammati ken espiritu ti panagsakripisio nga imparangarangna iti tungpal-biag a panagserbina ken Jehova kas maysa a balasang.​—Oc-ocom 11:14-27, 34-40; idiligyo ti Josue 1:8.

8. (a) Ania a nasayaat a kababalin ti imparangarang dagiti dadakkel ni Samuel? (b) Kasano a nagpaay dayta a pagimbagan ni Samuel?

⁸ Maysa idi ni Samuel a mapagwadan nga ubing ken matalek iti Dios kas mammadto iti unos ti panagbiagna. Kayatyo kadi nga agbalinto a kas kenkuana dagiti annakyo? Usigenyo ti ulidan nga impasdek da Elcana ken Anna a dadakkel ni Samuel. Nupay saan a kanayon a nasayaat ti kasasaad iti sangakabbalayanda, regular idi a mapanda idiay Shilo tapno agdaydayawda, iti disso a yan ti sagrado a tabernakulo. (1 Samuel 1:3-8,21) Imutektekanyo ti kinapasnek ti kararag ni Anna. (1 Samuel 1:9-13) Paliiwenyo no kasano ti panagriknada a dua maipapan iti kinapateg ti panangtungpal iti aniaman nga inkarida iti Dios. (1 Samuel 1:22-28) Awan duadua a ti nasayaat nga ehemploda ket nakatulong ken Samuel a nangpatanor kadagiti galad a nangibagnos kenkuana iti nalinteg a panagbiag​—uray no dagiti tattao iti aglikmutna nga agkunkuna nga agserserbi ken Jehova awan panagraemda iti daldalan ti Dios. Idi agangay, ni Samuel ti nangitalkan ni Jehova iti responsabilidad nga agserbi kas mammadtona.​—1 Samuel 2:11,12; 3:1-21.

9. (a) Aniada nga impluensia iti pagtaengan ti naaddaan iti nasayaat nga epekto ken Timoteo? (b) Ania a kita ti tao ti nagbalinan ni Timoteo?

⁹ Kayatyo kadi nga agbalinto a kas ken Timoteo ti anakyo? Agtutubo pay laeng ni Timoteo idi nagbalin a kadua ni apostol Pablo. Saan a manamati ti amana, ngem nagipasdek ti ina ken ti apongna a baket iti nasayaat nga ehemplo iti panangipateg kadagiti naespirituan a banag. Awan duadua a nakatulong daytoy a nangisaad iti nasayaat a pundasion para iti panagbiag ni Timoteo kas maysa a Kristiano. Naibaga kadatayo nga addaan da Eunice nga inana ken ni Loida nga apongna iti “pammati nga awan aniaman a panaginsisingpetna.” Saan a pammarang ti panagbiagda kas Kristiano; talaga a nagbiagda a mayannurot iti pammatida, ket kasta met ti insuroda ken ni agtutubo a Timoteo. Impaneknek ni Timoteo nga isu ket mapangnamnamaan ken pudpudno a maseknan iti pagimbagan dagiti sabsabali.​—2 Timoteo 1:5; Filipos 2:20-22.

10. (a) Aniada nga ehemplo iti ruar ti pagtaengan ti mabalin a mangapektar kadagiti annaktayo? (b) Ania koma ti reaksiontayo no maaringan dagitoy nga impluensia ti panagsasao wenno kababalin dagiti annaktayo?

¹⁰ Saan la a dagiti ehemplo iti pagtaengan ti mangapektar kadagiti annaktayo. Adda dagiti kaeskuelaanda, mannursuro a mangsukog kadagiti naganus a panunot, tattao nga addaan natibker a pammati a nasken a suroten ti amin dagiti ugali a nabangonan ti tribu wenno komunidadda, dagiti idolo iti tay-ak ti ay-ayam nga agdindinamag dagiti gapuananda, ken dagiti opisial ti gobierno a maipadpadamag dagiti aramidda. Minilion dagiti ubbing a makaim-imatang met iti kinaulpit ti gubat. Rebbeng kadi a masdaawtayo no maaringan dagitoy nga impluensia ti panagsasao wenno kababalin dagiti annaktayo? Ania ti reaksiontayo no mapasamak ti kasta? Masolbar aya ti problema babaen ti panagunget wenno nainget a panangsermon? Imbes nga ungtantay a dagus dagiti annaktayo, saan kadi a nasaysayaat nga isaludsodtayo iti bagbagitayo, ‘Adda kadi maadaltayo iti pannakilangen ni Jehova kadatayo a makatulong iti panangammo no kasano a tamingen ti kastoy a situasion?’​—Idiligyo ti Roma 2:4.

11. No agbiddut dagiti nagannak, kasano nga apektaran daytoy ti kababalin dagiti annakda?

¹¹ Siempre, saan a kanayon a kasayaatan ti panangtaming dagiti imperpekto a nagannak kadagiti kasasaad. Agbiddutda. No mabigbig dayta dagiti annak, maawan ngata ti respetoda kadagiti dadakkelda? Nalabit, nangruna no laglag-anen ti nagannak dagiti biddutda babaen ti nainget a panangusar iti autoridadda. Ngem mabalin nga adayo a mapasamak dayta no napakumbaba ken sidadaan dagiti nagannak a mangaklon kadagiti biddutda. Iti daytoy a banag, makaipaayda iti napateg nga ehemplo kadagiti annakda, a masapul a masursuruan a mangaramid met iti kasta.​—Santiago 4:6.

No Ania ti Maisuro ti Ehemplotayo

12, 13. (a) Ania ti nasken a masursuro dagiti annak maipapan iti ayat, ken kasano ti kasayaatan a panangisuro iti daytoy? (b) Apay a nasken a masursuro dagiti annak ti maipapan iti ayat?

¹² Adu nga agkakapateg a leksion ti sieepektibo a maisuro no mabuyogan ti oral a pannursuro iti nasayaat nga ehemplo. Usigenyo ti sumagmamano kadagitoy.

¹³ Panangyebkas iti di agimbubukodan nga ayat: Ti maysa kadagiti kapatgan a leksion a mapatalgedan babaen ti ehemplo isu ti kaipapanan ti ayat. “Agayattayo, agsipud ta immuna nga inayatnatayo [ti Dios].” (1 Juan 4:19) Isu ti Gubuayan ken kasayaatan a pagulidanan iti ayat. Nasurok a 100 a daras a nadakamat iti Biblia daytoy nga ayat a naibatay iti prinsipio, wenno a·gaʹpe. Maysa dayta a galad a pakailasinan dagiti pudno a Kristiano. (Juan 13:35) Nasken nga ipakitatayo ti kasta nga ayat iti Dios ken ni Jesu-Kristo ken kadagiti padatayo a tattao​—uray kadagiti tattao a nalabit saantay a magustuan. (Mateo 5:44, 45; 1 Juan 5:3) Masapul nga adda daytoy nga ayat iti pusotayo ken maiparangarang iti biagtayo sakbay a sieepektibo a maisurotay dayta kadagiti annaktayo. Nabilbileg ti aramid ngem ti sao. Iti uneg ti pamilia, nasken a makita ken marikna dagiti annak ti ayat ken dagiti nainaig a galad, kas iti kinadungngo. No awan dagitoy, malapdan ti itatanor ti ubing iti pisikal, mental, ken emosional a pamay-an. Nasken met a makita dagiti annak no kasano ti umno a panangipakita iti ayat ken dungngo kadagiti pada a Kristiano iti ruar ti pamilia.​—Roma 12:10; 1 Pedro 3:8.

14. (a) Kasano a masursuruan dagiti annak nga agaramid iti de kalidad a trabaho a mangyeg iti pannakapnek? (b) Kasano a maaramid daytoy iti pamiliayo?

¹⁴ Panagsursuro no kasano ti agtrabaho: Ti trabaho ket napateg a paset ti biag. Tapno marikna ti maysa a tao nga adda serbina, nasken a masursurona no kasano ti agaramid iti de kalidad a trabaho. (Eclesiastes 2:24; 2 Tesalonica 3:10) No adda naipatrabaho iti maysa nga ubing ngem saan unay a naikkan iti instruksion sa mapagungtan no saan a nasayaat ti panangaramidna, mabalin a dina masursuro ti agaramid iti de kalidad a trabaho. Ngem no aktual a kadua dagiti ubbing ti dadakkelda nga agtrabaho ken maipaayanda iti maitutop a komendasion, mabalin a masursuroda ti agtrabaho a mangted kadakuada iti pannakapnek. No mangipakita dagiti nagannak iti ehemplo ken ilawlawagda dagiti bambanag, mabalin a masursuro dagiti annak saan laeng a no kasano nga aramiden ti maysa banag no di pay ket no kasano a risuten dagiti problema, no kasano nga ituloy ti trabaho agingga a malpas, ken no kasano ti agrason ken agdesision. Iti kastoy a kasasaad, mabalin a matulonganda a mangamiris nga agtartrabaho met ni Jehova, a nasayaat ti panagtrabahona, ken tultuladen ni Jesus ti Amana. (Genesis 1:31; Proverbio 8:27-31; Juan 5:17) No agtaltalon wenno adda negosio ti maysa a pamilia, mabalin dagiti miembro ti pamilia ti agkakadua nga agtrabaho. Wenno mabalin a sursuruan ti ina ti anakna nga agluto ken agisinup kalpasan ti pannangan. No adayo ti panggedan ti maysa nga ama, mabalinna ti mangiplano kadagiti proyekto a pagtitinnulonganda kadagiti annakna a trabahuen no addada iti pagtaenganda. Anian a makagunggona no saan laeng a ti pannakairingpas dagiti naganat a trabaho ti panunoten dagiti nagannak no di ket ti panangisuro kadagiti annak no kasano ti agbiag!

15. Kasano a masursuruan dagiti annak maipapan iti pammati? Iyilustraryo.

¹⁵ Panangsalimetmet iti pammati uray adda rigat: Napateg met a paset iti biagtayo ti pammati. No mapagsasaritaan ti pammati iti panagadal ti pamilia, masursuro dagiti annak nga ilawlawag ti kaipapanan ti pammati. Mabalin a mabigbigda met dagiti pammaneknek a mangpatanor iti pammati iti pusoda. Ngem no makitada nga iparparangarang dagiti dadakkelda ti di maisin a pammati iti sango dagiti nakaro a pakasuotan, mabalin nga agtalinaed ti epekto daytoy iti unos ti panagbiagda. Idiay Panama, adda maysa a mayad-adalan iti Biblia a pinangtaan ni lakayna a pagtalawen iti pagtaenganda no di sumardeng nga agserbi ken Jehova. Ngem, regular latta a kaduana ti uppat a babassit nga annakna a magna iti 16 a kilometro sada ag-bus iti 30 pay a kilometro tapno makagtengda iti kaasitgan a Kingdom Hall. Gapu ta naparegtada iti kasta nga ehemplo, 20 kadagiti miembro ti pamiliana ti magmagnan iti dalan ti kinapudno.

Panangipakita iti Ehemplo iti Inaldaw a Panagbasa iti Biblia

16. Apay a maisingasing ti inaldaw a sangapamiliaan a panagbasa iti Biblia?

¹⁶ Ti regular a panagbasa iti Biblia ti maysa kadagiti kaskenan a mapayugali ti aniaman a pamilia​—maysa nga ugali a pakagunggonaan dagiti nagannak ken pagtuladan dagiti annak. Aginggat’ mabalin, inaldaw a basaenyo ti Biblia. Saan a ti kaadu ti mabasayo ti kaskenan. Napatpateg nga amang ti kinaregular ken ti pamay-an ti panagbasa. Para kadagiti ubbing, ti panagbasa iti Biblia ket mabalin a mapakuyogan iti panagdengngeg kadagiti audiocassette ti Librok Dagiti Estoria ti Biblia no magun-odan dagitoy iti pagsasaoyo. No inaldaw a basaentayo ti Sao ti Dios, kanayon a mapalagipantayo iti pampanunot ti Dios. Ket no saan laeng a kas indibidual no di ket kas pamilia nga aramiden ti kasta a panagbasa iti Biblia, makatulong daytoy kadagiti amin a miembro ti pamilia a magna iti daldalan ni Jehova. Naiparegta daytoy kadagiti napalabas a “Dalan ti Dios iti Biag” a Kombension iti drama a Dakayo a Pampamilia​—Iyugaliyo ti Inaldaw a Panagbasa iti Biblia!​—Salmo 1:1-3.

17. Kasano a ti sangapamiliaan a panagbasa iti Biblia ken panangikabesa kadagiti napateg a teksto ket makatulong iti panangyaplikar iti balakad ti Efeso 6:4?

¹⁷ Ti sangapamiliaan a panagbasa iti Biblia ket maitunos iti insurat ni apostol Pablo iti naipaltiing a suratna kadagiti Kristiano idiay Efeso, a kunkunana: “Dakayo, nga amma, dikay rurruroden dagiti annakyo, no di ket itultuloyyo a padakkelen ida iti disiplina ken panangiturong-panunot ni Jehova.” (Efeso 6:4) Ania ti kayat a sawen dayta? Ti literal a kaipapanan ti “panangiturong-panunot” ket “panangikabil ti panunot iti”; isu a maidagadag kadagiti Kristiano nga amma nga itukitda kadagiti annakda ti panunot ni Jehova a Dios​—a tulonganda dagiti annakda a mangammo iti pampanunot ti Dios. Tapno maaramid daytoy, makatulong ti panangiparegta kadagiti annak a mangikabesa kadagiti napateg a teksto. Ti panggep ket tapno ti pampanunot ni Jehova iwanwanna ti panagpampanunot dagiti annak, iti kasta in-inut a maiparangarang dagiti nadiosan a pagalagadan kadagiti tarigagay ken iti konduktada, adda man dagiti nagannak iti denna dagiti annakda wenno awan. Ti Biblia ti pundasion ti kasta a panagpampanunot. ​—Deuteronomio 6:6, 7.

18. No basbasaenyo ti Biblia, ania ti mabalin a kasapulan tapno (a) maawatanyo a naimbag? (b) magunggonaankayo iti balakad a linaonna? (c) mayaplikaryo ti ipalpalgakna maipapan iti panggep ni Jehova? (d) mabenepisiarankayo iti ibagbagana maipapan kadagiti kababalin ken tigtignay dagiti tattao?

¹⁸ Siempre, tapno maapektaran ti Biblia ti biagtayo, nasken a maawatantayo ti ibagbagana. Para kadagiti adu, mabalin a nasken nga ulit-ulitenda a basaen ti sumagmamano a paset. Tapno maawatantayo a naan-anay ti dadduma nga ebkas, mabalin a nasken a kitaentayo ti kaipapanan dagiti sao iti diksionario wenno iti Insight on the Scriptures. No naglaon ti kasuratan iti balakad wenno bilin, pagsasaritaanyo dagiti kasasaad iti tiempotayo a mamagbalin iti dayta a maitutop. Kalpasanna, mabalinyo nga isaludsod, ‘Kasano nga agpaay iti pagimbagantayo ti panangyaplikar iti daytoy a balakad?’ (Isaias 48:17, 18) No adda ipasimudaag ti kasuratan maipapan iti panggep ni Jehova, isaludsodyo, ‘Kasano nga apektaran daytoy ti biagtayo?’ Nalabit basbasaenyo ti maysa a salaysay maipapan kadagiti kababalin ken aramid dagiti tattao. Aniada a pakarigatan iti biag ti napaspasaranda? Kasanoda a sinango dagitoy? Kasanotay a magunggonaan iti ehemploda? Kanayon nga iwayaanyo a pagsasaritaan no ania ti kaipapanan ti salaysay iti biagtayo ita.​—Roma 15:4; 1 Corinto 10:11.

19. No tuladentayo ti Dios, ania ti ipapaaytayo kadagiti annaktayo?

¹⁹ Anian a nagsayaat a wagas ti panangitukit iti pampanunot ti Dios iti panunot ken pusotayo! Iti kasta, pudpudno a matulongantayo nga agbalin a “tumutulad iti Dios, kas annak a dungdunguen.” (Efeso 5:1) Ket makaipaaytayo iti ehemplo a maikari unay a tuladen dagiti annaktayo.

Malagipyo Kadi?

◻ Kasano a magunggonaan dagiti nagannak iti ehemplo ni Jehova?

◻ Apay a ti oral a panangisuro kadagiti annak ket masapul a mapakuyogan iti nasayaat nga ehemplo dagiti nagannak?

◻ Ania ti sumagmamano a leksion a kasayaatan a maisuro babaen ti ehemplo dagiti nagannak?

◻ Kasanotay a magunggonaan a naan-anay iti sangapamiliaan a panagbasa iti Biblia?

[Dagiti Ladawan iti panid 10]

Adu ti maay-ayatan nga agbasa iti Biblia iti inaldaw kas pamilia