Ti Diablo​—Saan La a Basta Inaanito a Kapanunotan

“Sadinoman iti Baro a Tulag adda madakamat a dakkel a panagbinnusor dagiti naimbag a puersa ti Dios ken dagiti nadangkes a puersa nga idadauluan ni Satanas. Daytoy ket saan laeng a pannakaawat ti maysa wenno dua a mannurat iti Biblia, no di ket gagangay a pannakaawat. . . .Gapuna, nalawag ti pammaneknek ti Baro a Tulag. Pudno nga adda ni Satanas a nakadakdakes, kanayon a bumusbusor iti Dios ken iti ili ti Dios.”​—“The New Bible Dictionary.”

APAY ngarud a dagiti agkunkuna a Kristiano ken mangibagbaga a mamatida iti Biblia laksidenda ti ideya a talaga nga adda Diablo? Ngamin, iti kinapudnona, saanda nga awaten ti Biblia kas Sao ti Dios. (Jeremias 8:9) Sigun kadakuada, naimpluensiaan dagiti mannurat iti Biblia kadagiti pilosopia dagiti nasion nga adda iti aglawlawda ken saanda a siuumiso nga inyallatiw ti kinapudno a naggapu iti Dios. Kas pagarigan, insurat ti teologo a Katoliko a ni Hans Küng: “Dagiti mitolohikal nga ideya maipapan iti Satanas ken dagiti buyotna a demonio . . . ket simrek iti nagkauna a Judaismo manipud iti mitolohia ti Babilonia, kalpasanna iti Baro a Tulag.”​—On Being a Christian.

Ngem ti Biblia ket saan a basta sao ti tao; pudno a daytoy ti naipaltiing a Sao ti Dios. Gapuna, nainsiriban a sipapasnek nga utobentayo no ania ti kuna ti Biblia maipapan iti Diablo.​—2 Timoteo 3:14-17; 2 Pedro 1:20, 21.

Ania ti Kapanunotan ni Jesus?

Namati ni Jesu-Kristo a pudno nga adda ti Diablo. Awan ti aniaman a kinadakes iti uneg ni Jesus a nangsulisog kenkuana. Isu ket sinulisog ti maysa a pudpudno a persona nga idi agangay inawaganna iti “agturay iti lubong.” (Juan 14:30; Mateo 4:1-11) Namati met nga adda dadduma pay nga espiritu a parparsua a kimmanunong ken ni Satanas kadagiti dakes nga aramidna. Pinaimbag ni Jesus dagiti tattao a “nagunggan ti sairo.” (Mateo 12:22-28) Maipapan iti kinapateg daytoy, kastoy ti kuna uray ti ateistiko a publikasion nga A Rationalist Encyclopædia: “Kanayon a pakaburiboran dagiti teologo no kasano a ti Jesus kadagiti Ebanghelio ket namati iti kaadda dagiti diablo.” Idi nagsao ni Jesus maipapan iti Diablo ken dagiti demoniona, saanna a basta dakdakamaten dagiti inaanito a kapanunotan a naggapu iti mitolohia ti Babilonia. Ammona a talaga nga addada.

Adu ti maadaltayo maipapan iti Diablo no usigentayo dagiti sasao ni Jesus kadagiti relihioso a mannursuro idi kaaldawanna: “Naggapukayo iti amayo a Diablo, ket kayatyo nga aramiden dagiti tarigagay ni amayo. Dayta ket mammapatay idi a nangrugi, ket saan a nagtakder a di maisin iti kinapudno, agsipud ta awan kenkuana ti kinapudno. No sawenna ti ulbod, agsao a maitunos iti bukodna a pagannayasan, agsipud ta isu maysa a managulbod ken ti ama ti kinaulbod.”​—Juan 8:44.

Sigun iti dayta a teksto, ti Diablo, maysa a nagan a kaipapananna “mamarpardaya,” ket “managulbod ken ti ama ti kinaulbod.” Isu ti umuna a parsua a nagulbod maipapan iti Dios, ket inaramidna dayta idi idiay minuyongan ti Eden. Kinuna ni Jehova a ‘matay a di bumurong’ ti immuna a nagannak kadatayo no manganda iti bunga ti kayo ti pannakaammo iti naimbag ken dakes. Babaen ti ngiwat ti serpiente, kinuna ni Satanas a saan a pudno dagita a sasao. (Genesis 2:17; 3:4) Maitutop ngarud a naawagan iti “kadaanan a serpiente, daydiay naawagan iti Diablo ken Satanas.”​—Apocalipsis 12:9.

Nagulbod ti Diablo maipapan iti kayo ti pannakaammo iti naimbag ken dakes. Inrasonna a di nainkalintegan ti panangiparit iti pannangan iti dayta a kayo; dayta ket panagabuso iti pannakabalin. Kinunana nga ‘agbalin [da Adan ken Eva] a kas iti Dios,’ nga isuda ti mangikeddeng no ania ti naimbag ken no ania ti dakes. Impasimudaag ni Satanas a kas tattao nga addaan iti nawaya a nakem, rumbeng nga addaanda iti naan-anay a wayawaya nga agdesision para iti bagbagida. (Genesis 3:1-5) Namataud kadagiti napapateg nga isyu daytoy a panangatakar iti kinalinteg ti wagas a panangituray ti Dios. Gapuna, nangipaay ni Jehova iti tiempo tapno marisut dagitoy nga isyu. Kaipapananna daytoy a napalubosan pay laeng ni Satanas nga agbiag. Nganngani agpatinggan ti ababa a tiempona. (Apocalipsis 12:12) Kaskasdi, agtultuloy nga iyad-adayona ti sangatauan iti Dios babaen kadagiti kinaulbod ken panangallilaw, nga us-usarenna dagiti tattao a kas kadagiti eskriba ken Fariseo idi kaaldawan ni Jesus a mangisaknap kadagiti sursurona.​—Mateo 23:13, 15.

Kinuna pay ni Jesus a ti Diablo ket “mammapatay idi a nangrugi” ken “saan a nagtakder a di maisin iti kinapudno.” Saan a kayat a sawen daytoy a pinarsua ni Jehova ti Diablo kas “mammapatay.” Saan a naparsua a kas olimaw a mangay-aywan iti lugar nga umap-apuy ken pagtutuokan nga agpaay iti siasinoman a bumusor iti Dios. Ti “impierno” a dakdakamaten ti Biblia ket saan nga isu ti pagtaengan ni Satanas. Isu dayta ti gagangay a tanem ti sangatauan.​—Aramid 2:25-27; Apocalipsis 20:13, 14.

Ti Diablo ket sigud nga adda “iti kinapudno.” Kameng idi ti nailangitan a pamilia ni Jehova kas maysa a perpekto nga espiritu nga anak ti Dios. Ngem di “nagtakder a di maisin iti kinapudno.” Pinilina a suroten dagiti bukodna a dalan ken prinsipio a naibatay iti kinaulbod. “Nangrugi,” saan nga idi naparsua kas maysa nga anghel nga anak ti Dios, no di ket idi sipapakinakem nga immalsa maibusor ken ni Jehova ken nagulbod kada Adan ken Eva. Ti Diablo ket kas kadagiti tattao nga immalsa maibusor ken Jehova idi panawen ni Moises. Maipapan kadakuada, mabasatayo: “Nagtignayda iti makadadael iti biangda a mismo; saanna ida nga annak, adda kadakuada a mismo ti pilaw.” (Deuteronomio 32:5) Maikuna met ti kasta maipapan ken Satanas. Nagbalin a “mammapatay” idi immalsa ket isu ti makagapu iti ipapatay da Adan ken Eva ken, iti kinapudnona, ti sangatauan.​—Roma 5:12.

Dagiti Nasukir nga Anghel

Nakiraman dagiti dadduma nga anghel iti iyaalsa ni Satanas. (Lucas 11:14, 15) Dagitoy nga anghel “pinanawanda ti bukodda nga umiso a lugar a pagnaedan” ket nagbalinda a tattao tapno makidenna kadagiti “annak a babbai ti tattao” idi kaaldawan ni Noe. (Judas 6; Genesis 6:1-4; 1 Pedro 3:19, 20) Kasta ti inaramid ti “kakatlo dagiti bituen ti langit” wenno minoria kadagiti espiritu a parsua.​—Apocalipsis 12:4.

Iti simboliko unay a libro ti Apocalipsis, nailadawan ti Diablo kas “maysa a dakkel a dragon a maris-apuy.” (Apocalipsis 12:3) Apay? Saan a gapu ta literal a nakaam-amak, nalaad ti bagina. Kinapudnona, saantayo nga ammo no ania a kita a bagi ti adda kadagiti espiritu a parsua, ngem mabalin a saan a naiduma ni Satanas kadagiti dadduma nga angheliko nga espiritu a parsua. Nupay kasta, ti “maysa a dakkel a dragon a maris-apuy” ket maitutop a panangiladawan a ni Satanas ket narungsot, nakabutbuteng, mannakabalin, ken manangdadael.

Nainget a maparparitan itan ni Satanas ken dagiti demonio. Saandan a makapagbalin a tao kas iti nalawag a naaramidda idi. Saan a nagbayag kalpasan ti pannakaipasdek ti Pagarian ti Dios babaen ken Kristo idi 1914, naitapuakda iti kaparanget ti daga.​—Apocalipsis 12:7-9.

Ti Diablo ket Maysa a Kabusor a Narigat a Parmeken

Kaskasdi, ti Diablo ket maysa pay laeng a kabusor a narigat a parmeken. “Agsursor a kasla leon a ngumerngernger, nga agsapsapul iti alun-onenna.” (1 Pedro 5:8) Isu ket saan a kinadakes a naisigud iti imperpekto a bagitayo. Pudno, inaldaw a makidangdangadangtayo kadagiti bukodtayo a dakes a pagannayasan. (Roma 7:18-20) Ngem ti pudno a pannakidangadang ket “maibusor kadagiti nadangkes nga espiritu a puersa kadagiti nailangitan a disso.”​—Efeso 6:12.

Kasano kasaknap ti impluensia ti Diablo? “Ti intero a lubong adda iti pannakabalin daydiay nadangkes,” kinuna ni apostol Juan. (1 Juan 5:19) Siempre, ditay kayat ti maburiboran unay maipapan iti Diablo wenno ipalubos a pagsiddukerennatayo ti inaanito a panagamak. Ngem nainsiriban nga agtalinaedtayo nga alerto a mangsaranget iti panangikagumaanna a mangisiasi kadatayo iti kinapudno ken mangdadael iti kinatarnawtayo iti Dios.​—Job 2:3-5; 2 Corinto 4:3, 4.

Saan a naranggas a kanayon dagiti pamay-an ti Diablo a mangatakar kadagidiay agtarigagay a mangaramid iti pagayatan ti Dios. No dadduma, pagbalinenna ti bagina a kasla “anghel ti lawag.” Binallaagan ni apostol Pablo dagiti Kristiano maipapan iti daytoy a peggad idi insuratna: “Maamakak a di la ket ta, kas iti panangallilaw ti serpiente ken Eva babaen ti kinasikapna, dagiti panunotyo mapagbalin a rinuker a mayadayo iti kinapasnek ken iti kinadalus a maiparbeng iti Kristo.”​—2 Corinto 11:3, 14.

No kasta, nasken nga ‘agtalinaedtayo a sipupuot, managbantay, ket agtakdertayo a bumusor kenkuana, a natibkertayo iti pammati.’ (1 Pedro 5:8, 9; 2 Corinto 2:11) Nalakanatayo laeng nga allilawen ni Satanas no agusiosotayo iti aniaman a mainaig iti okulto. (Deuteronomio 18:10-12) Naanepkayo koma nga agadal iti Sao ti Dios, a laglagipenyo a maulit-ulit nga inusar ni Jesu-Kristo ti Sao ti Dios idi sinulisog ti Diablo. (Mateo 4:4, 7, 10) Agkararagkayo a dumawat iti espiritu ti Dios. Matulongannakayo dagiti bungana a lumiklik kadagiti aramid ti lasag, a sibaballigi unay nga itantandudo ni Satanas. (Galacia 5:16-24) Kasta met, agkararagkayo a sipapasnek ken Jehova no mariknayo a parparigatennakayo ti Diablo ken dagiti demoniona.​—Filipos 4:6, 7.

Saan a kasapulan nga agkintayegtayo iti Diablo. Inkari ti Dios a salaknibannatayo iti aniaman a mabalin nga aramiden ni Satanas. (Salmo 91:1-4; Proverbio 18:10; Santiago 4:7, 8) “Itultuloyyo a gun-oden ti pannakabalin iti Apo ken iti kinabileg ti pigsana,” kinuna ni apostol Pablo. Iti kasta “mabalinanyo ti agtakder a sititibker maibusor kadagiti pangallilaw a pamuspusan ti Diablo.”​—Efeso 6:10, 11.

[Ladawan iti panid 5]

Ammo ni Jesus a pudpudno a persona ti Diablo

Ladawan iti panid 6]

“Ti intero a lubong adda iti pannakabalin daydiay nadangkes”

[Credit Line]

NASA photo

Dagiti Ladawan iti panid 7]

Agtalinaedkayo a natibker maibusor iti Diablo babaen ti panangadal iti Sao ti Dios ken regular a panagkararag