Tuladenyo ni Jehova No Isursuroyo Dagiti Annakyo

“Saan aya nga amin a nagannak tubngarenda dagiti annakda?”​—HEBREO 12:7, Contemporary English Version.

1, 2. Apay a marigatan dagiti nagannak a mangpadakkel kadagiti annakda ita?

SUMAGMAMANO a tawenen ti napalabas, impalgak ti maysa a surbey idiay Japan nga agkagudua kadagiti nataengan a nainterbiu ti nagkuna a manmano nga agsasarita dagiti nagannak ken annak ken napanuynoy unay dagiti nagannak kadagiti annakda. Iti sabali pay a surbey iti dayta a pagilian, agarup kakapat kadagiti napagsaludsodan ti nangaklon a saanda nga ammo no kasano ti makilangen kadagiti ubbing. Kastoy ti kasasaad saan laeng nga iti Oriente. “Iti Canada, inaklon ti adu a nagannak a saanda nga ammo no kasano ti agbalin a naimbag a nagannak,” impadamag ti The Toronto Star. Iti uray sadinoman, marigatan dagiti nagannak a mangpadakkel kadagiti annakda.

² Apay a marigatan dagiti nagannak a mangpadakkel kadagiti annakda? Ti kangrunaan a makagapu ket agbibiagtayon kadagiti “maudi nga aldaw” ken “napeggad a tiempo a narigat a pakilangenan.” (2 Timoteo 3:1) Maysa pay, “ti puso ti tao dakes manipud pay kinaagtutubona,” kuna ti Biblia. (Genesis 8:21) Dagiti agtutubo ti nangnangruna a nalaka nga atakaren ni Satanas, a kasla “leon a ngumerngernger” a mangbiktima kadagiti awan padasna. (1 Pedro 5:8) Pudno nga adu a tubeng ti pakaipasanguan dagiti Kristiano a nagannak a mangikagumaan a mangpadakkel kadagiti annakda “iti disiplina ken panangiturong-panunot ni Jehova.” (Efeso 6:4) Kasano a matulongan dagiti nagannak ti annakda nga agbalin a nataengan a managdaydayaw ni Jehova, a makailasin “agpadpada iti umiso ken di umiso”?​—Hebreo 5:14.

3. Iti naballigi a panangpadakkel kadagiti annak, apay a kasapulan ti panangisuro ken panangiwanwan dagiti nagannak?

³ “Ti kinamaag naisinggalut iti puso ti maysa nga ubing,” kinuna ni masirib nga Ari Solomon. (Proverbio 13:1; 22:15) Tapno maikkat kadagiti pusoda ti kasta a kinamaag, kasapulan dagiti agtutubo ti naayat a pannubngar dagiti dadakkelda. Ngem no dadduma, saan nga awaten dagiti agtutubo ti kasta a pannubngar. Kinapudnona, masansan a sintirenda ti balakad uray no siasino ti naggapuanna. Masapul ngarud a sursuruen dagiti nagannak a ‘sanayen ti ubing iti dalan nga agpaay kenkuana.’ (Proverbio 22:6) No awaten dagiti annak ti kasta a disiplina, mabalin a biag ti kaipapananna kadakuada. (Proverbio 4:13) Anian a nagpateg nga ammuen dagiti nagannak no ania ti nairaman iti panangisuro kadagiti annakda!

No Ania ti Kayat a Sawen ti Disiplina

4. Ania ti kangrunaan a kaipapanan ti “disiplina” sigun iti pannakausarna iti Biblia?

⁴ Iti amakda a maidarum iti panangmaltrato​—pisikal, berbal, wenno emosional​—bumdeng dagiti dadduma a nagannak a mangtubngar kadagiti annakda. Di rumbeng a maamaktayo. Kas pannakausarna iti Biblia, ti sao a “disiplina” dina ipamatmat ti aniaman a panangmaltrato wenno kinaulpit. Ti Griego a sao para iti “disiplina” ket nainaig kangrunaanna iti panangiwardas, panangisuro, panangilinteg ken no dadduma, nainget ngem naayat a panangdusa.

5. Apay a makagunggona ti panangusig iti wagas ti pannakilangen ni Jehova iti ilina?

⁵ Iti panangipaay iti kasta a disiplina, nangipasdek ni Jehova a Dios iti awan pagkuranganna a pagwadan. Iti panangidiligna ken ni Jehova iti maysa nga ama, insurat ni apostol Pablo: “Saan aya nga amin a nagannak tubngarenda dagiti annakda? . . . Dagiti tattao nga ammatayo tubngarendatayo iti apagbiit, ket aramidenda dayta no ipagarupda a pagsayaatantayo. Ngem ti Dios tubngarennatayo nga agpaay iti pagimbagantayo, agsipud ta kayatna nga agbalintayo a nasantuan.” (Hebreo 12:7-10, Contemporary English Version) Wen, disiplinaen ni Jehova dagiti tattaona tapno agbalinda a nasantuan, wenno nadalus. Sigurado nga adu ti maadaltayo maipapan iti panangdisiplina kadagiti annak no usigentayo ti wagas a panangisuro ni Jehova iti ilina.​—Deuteronomio 32:4; Mateo 7:11; Efeso 5:1.

Ayat​—Ti Manggutugot a Puersa

6. Apay a mabalin a narigat para kadagiti nagannak ti panangtulad iti ayat ni Jehova?

⁶ “Ti Dios ket ayat,” kuna ni apostol Juan. No kasta, kanayon a ginutugot ti ayat ti panangisuro ni Jehova. (1 Juan 4:8; Proverbio 3:11, 12) Kayatna kadi a sawen a nalaka para kadagiti nagannak nga addaan nakaisigudan a panagayat kadagiti annakda ti panangtulad ken ni Jehova iti daytoy a banag? Saan met ketdi a kasta. Ti ayat ti Dios ket ayat a naibatay iti prinsipio. Inlawlawag ti maysa nga eskolar iti Griego a ti kasta nga ayat ket “saan a kanayon a maitunos iti naikasigudan a pagannayasan.” Saan a sentimiento ti mangtigtignay iti Dios. Kanayon a pampanunotenna no ania ti kasayaatan para iti ilina.​—Isaias 30:20; 48:17.

7, 8. (a) Ania nga ulidan maipapan iti ayat a naibatay iti prinsipio ti impasdek ni Jehova iti pannakilangenna iti ilina? (b) Kasano a dagiti nagannak matuladda ni Jehova iti panangtulong kadagiti annakda a mangyaplikar kadagiti prinsipio ti Biblia?

⁷ Usigenyo ti ayat nga impakita ni Jehova iti pannakilangenna kadagiti Israelita. Nagusar ni Moises iti nagimnas a pangyaspingan a mangiladawan iti ayat ni Jehova iti kappasngay a nasion ti Israel. Mabasatayo: “Kas iti agila a gunggonenna ti umokna, agalimpayag iti ngatuen dagiti urbonna, ukradenna dagiti payakna, alaenna ida, awitenna ida kadagiti pawisna, ni Jehova laeng ti nangiturturong [ken ni Jacob].” (Deuteronomio 32:9, 11, 12) Tapno masursuro dagiti urbonna ti agtayab, ‘gunggonen [ti agila] ti umokna,’ agpayakpak tapno matignayda a tumayab. No tumpuaken ti urbon manipud iti umok, a gagangay a masarakan iti nangato a rangkis, ‘agalimpayag [ti agila] iti ngatuen’ ti urbon. No kasla matnag ti urbonna iti daga, mapanna sippawen nga awiten ‘kadagiti pawisna.’ Kasta ti kayarigan ti naayat a panangaywan ni Jehova iti kappasngay idi a nasion ti Israel. Intedna kadakuada ti Linteg Mosaiko. (Salmo 78:5-7) Sinaluadan a naimbag ti Dios ti ilina, a nakasagana a tumulong kadakuada no marigatanda.

⁸ Kasano a matulad dagiti Kristiano a nagannak ti ayat ni Jehova? Umuna, masapul nga isuroda kadagiti annakda dagiti prinsipio ken pagalagadan a masarakan iti Sao ti Dios. (Deuteronomio 6:4-9) Kalatda a tulongan dagiti annakda a mangaramid kadagiti desision a maitunos kadagiti prinsipio ti Biblia. Iti panangaramidda iti daytoy, arigna agalimpayag dagiti nagannak iti ngatuen dagiti annakda, a paliiwenda no kasanoda nga iyaplikar dagiti prinsipio a nasursuroda. Bayat a dumakdakkel dagiti annak ken in-inut a maikkanda iti dakdakkel a wayawaya, nakasagana dagiti maseknan a nagannak a “mangsippaw” ken ‘mangawit kadagiti urbonda kadagiti pawisda’ no adda peggad. Ania a kita ti peggad?

9. Ania a peggad ti nangnangruna a siputan dagiti naayat a nagannak? Iyilustraryo.

⁹ Binallaagan ni Jehova a Dios dagiti Israelita maipapan iti ibunga ti pannakitimpuyog kadagiti dakes a kakadua. (Numeros 25:1-18; Esdras 10:10-14) Napeggad met ita ti pannakitimpuyog kadagiti dakes a kakadua. (1 Corinto 15:33) Iti daytoy a banag, tuladen koma dagiti Kristiano a nagannak ni Jehova. Ni Lisa nga agtawen iti 15 ket naginteres iti maysa nga agtutubo a lalaki a saanna a kapammatian. “Nadlaw a dagus dagiti dadakkelko ti panagbalbaliw ti kababalinko ket nagdanagda,” kinuna ni Lisa. “Adda dagiti tiempo a binagbagaandak, ket no dadduma sidudungngo a paregtaendak.” Intugawanda a kinasarita ni Lisa ken siaanus a dimngegda, iti kasta tinulonganda a mangbigbig iti pudno a parikut​—ti tarigagay a mangpagusto kadagiti kapatadanna.a

Pagtalinaeden a Nawaya ti Komunikasion

10. Kadagiti ania a pamay-an a nangipaay ni Jehova iti nasayaat nga ulidan iti pannakikomunikarna kadagiti Israelita?

¹⁰ Tapno naballigi a maisuroda dagiti annakda, masapul nga ikagumaan dagiti nagannak a pagtalinaeden a nawaya ti komunikasionda kadagiti annakda. Nupay naan-anay nga ammo ni Jehova ti linaon ti pusotayo, parparegtaennatayo a makikomunikar kenkuana. (1 Cronicas 28:9) Kalpasan ti panangtedna iti Linteg kadagiti Israelita, tinudingan ni Jehova dagiti Levita a mangisuro kadakuada, ken nangibaon kadagiti propeta a makirinnason kadakuada ken mangtubngar kadakuada. Madadaan met a dumngeg kadagiti kararagda.​—2 Cronicas 17:7-9; Salmo 65:2; Isaias 1:1-3, 18-20; Jeremias 25:4; Galacia 3:22-24.

11. (a) Kasano a mapasayaat dagiti nagannak ti pannakisaritada kadagiti annakda? (b) Apay a nasken a dumngeg a naimbag dagiti nagannak no makisarsaritada kadagiti annakda?

¹¹ Iti pannakisarita dagiti nagannak kadagiti annakda, kasanoda a matulad ni Jehova? Umuna iti amin, masapul nga adda panawenda kadagiti annakda. Liklikan met koma dagiti nagannak ti di naannad ken makapainsulto a sasao, kas iti, “Dayta laeng? Kunak man no napateg ti ibagam”; “Minamaag dayta”; “Ania koma pay ngay ti namnamaem? Ubingka pay la ngamin.” (Proverbio 12:18) Tapno saan a bumdeng a makisarita dagiti annak, dagiti masirib a nagannak ikagumaanda ti umimdeng a naimbag. Dagiti nagannak a di mangikankano kadagiti ubbing pay laeng nga annakda, mabalin a saanto met nga ikaskaso dagiti annakda inton dadakkeldan. Kanayon a madadaan ni Jehova nga umimdeng iti ilina. Ipangagna dagidiay sipapakumbaba nga agkararag kenkuana.​—Salmo 91:15; Jeremias 29:12; Lucas 11:9-13.

12. Tapno nawaya dagiti annak a makisarita kadagiti dadakkelda, aniada a galad ti ipakita koma dagiti nagannak?

¹² Usigenyo met no kasano a pinalaka ti personalidad ti Dios ti nawaya nga iyaadani kenkuana dagiti tattaona. Kas pagarigan, nagbasol iti nadagsen ni David nga ari ti nagkauna nga Israel babaen ti pannakikamalalana ken ni Bat-seba. Yantangay imperpekto, nakaaramid ni David iti dadduma pay a nadagsen a basol. Ngem saan pulos a bimdeng nga umasideg ken ni Jehova ken dumawat iti pammakawan ken pannubngarna. Di pagduaduaan a nalaklaka para ken ni David ti agsubli ken Jehova gapu iti kinamanagayat ken kinamanangngaasi ti Dios. (Salmo 103:8) No ipakita dagiti nagannak dagiti nadiosan a galad a kas iti pannakipagrikna ken asi, nawaya dagiti annak a makisarita uray no nagbasolda.​—Salmo 103:13; Malakias 3:17.

Nainkalintegankayo Koma

13. Ania ti ramanen ti panagbalin a nainkalintegan?

¹³ No umim-imdengda kadagiti annakda, masapul a nainkalintegan ken iyanninaw dagiti nagannak “ti sirib manipud ngato.” (Santiago 3:17) “Ti kinanainkalinteganyo maammuan koma dagiti amin a tattao,” insurat ni apostol Pablo. (Filipos 4:5) Ania ti kayat a sawen ti panagbalin a nainkalintegan? “Saan a panangipapilit iti ipaannurot ti linteg” ti maysa a kaipapanan ti Griego a sao a naipatarus a “nainkalintegan.” Bayat a salimetmetan dagiti nagannak dagiti moral ken naespirituan a pagalagadan, kasanoda nga agbalin a nainkalintegan?

14. Kasano nga impakita ni Jehova ti kinanainkalintegan iti pannakilangenna ken ni Lot?

¹⁴ Nangipaay ni Jehova iti naisangsangayan a pagwadan iti kinanainkalintegan. (Salmo 10:17) Idi dinagdagna ni Lot ken ti pamiliana a pumanaw iti siudad ti Sodoma a naikeddeng a madadael, “nagtultuloy a nagtaktak” ni Lot. Idi agangay, idi imbaga ti anghel ni Jehova nga agkamangda iti bantay, kinuna ni Lot: “Saanko a kabaelan ti agtalaw nga agturong iti nakabambantay a rehion . . . Pangngaasim, ita, daytoy a siudad [Zoar] asideg a pagkamangan ket bassit a banag dayta. Mabalin kadi, pangngaasim, nga agtalawak nga agturong sadiay​—saan kadi a bassit a banag dayta?” Ania ti sungbat ni Jehova? Kinunana: “Adtoy ipakitaanka iti konsiderasion agingga pay iti daytoy, babaen ti saanko a panangduprak iti siudad a nasaom.” (Genesis 19:16-21, 30) Madadaan a pinatgan ni Jehova ti kiddaw ni Lot. Wen, dagiti nagannak masapul a surotenda dagiti pagalagadan nga impasdek ni Jehova a Dios iti Saona, ti Biblia. Nupay kasta, mabalinda a patgan dagiti kalikagum ti annakda no la ket ta awan ti masalungasing a prinsipio ti Biblia.

15, 16. Ania ti maadal dagiti nagannak iti ilustrasion a masarakan iti Isaias 28:24, 25?

¹⁵ Ti panagbalin a nainkalintegan ramanenna ti panangisagana iti puso dagiti annak tapno nakasaganada nga umawat iti balakad. Iti piguratibo a pamay-an, inyarig ni Isaias ni Jehova iti maysa a mannalon ket kinunana: “Iti intero nga agmalem aya nga agarado ti managarado tapno agimula iti bin-i, a parukaenna ken suyodenna ti dagana? Saan aya a, no napalanasnan ti rabawna, agipuruaken iti nangisit a kumino ket iwarisna ti kumino, ket saanto aya a mangikabil iti trigo, mijo, ken sebada iti naituding a disso, ken espelta kas beddengna?”​—Isaias 28:24, 25.

¹⁶ Ni Jehova ket ‘agarado tapno agimula iti bin-i’ ken ‘parukaen ken suyodenna ti dagana.’ No kasta, isaganana ti puso dagiti tattaona sakbay a disiplinaanna ida. Iti panangtubngarda kadagiti annakda, kasano a ‘maarado’ dagiti nagannak ti puso ti annakda? Maysa nga ama ti nangtulad ken Jehova idi tinubngarna ti anakna a lalaki nga uppat ti tawenna. Idi kinabil ti anakna ti maysa nga ubing a kaarrubada, siaanus a dimngeg nga umuna ti ama kadagiti pambar ti anakna. Kalpasanna, tapno ‘maarado’ ti puso ti anakna, inestoria ti ama ti maipapan iti maysa a bassit nga ubing a pinarigat iti kasta unay ti maysa a naranggas a tao. Idi nangngegna ti estoria, kinuna ti anakna a masapul a madusa daydiay naranggas a tao. Ti kasta a ‘panagarado’ insaganana ti puso ti ubing tapno nalaklaka a maawatanna a ti panangkabilna iti ubing a kaarrubada ket kinaranggas ken di umiso.​—2 Samuel 12:1-14.

17. Ania a leksion maipapan iti panangtubngar dagiti nagannak ti naipaay iti Isaias 28:26-29?

¹⁷ Inyarig pay ni Isaias ti panangtubngar ni Jehova iti sabali pay a trabaho ti mannalon​—panagirik. Nadumaduma a kagawaan iti panagirik ti usaren ti mannalon, depende iti katangken ti ukis dagiti binukel. Pagbaut ti mausar iti nalukneng a nangisit a kumino ken sarukod iti kumino, ngem pasagad wenno pilid ti kareson ti mausar kadagiti binukel a natangtangken ti ukisna. Nupay kasta, saanna nga iriken dagiti natangtangken a binukel nga uray la a marumek dagitoy. Umasping iti dayta, no kayat ni Jehova nga ikkaten ti aniaman a di makaay-ayo kadagiti tattaona, nadumaduma ti panangtratona sigun iti agdama a kasapulan ken kasasaad. Pulos a saan a nainget unay wenno naulpit. (Isaias 28:26-29) Kadagiti dadduma nga annak, umdasen ti uray panangtaldiap laeng kadakuada dagiti dadakkelda. Adda met dagidiay makasapul iti maulit-ulit a pammalagip, idinto ta kadagiti dadduma mabalin a nasken ti napaspasnek a pannakirinnason. Dagiti nainkalintegan a nagannak tubngarenda ti anakda sigun iti kasapulanna.

Pagbalinenyo a Makaay-ayo ti Panagsasarita ti Pamilia

18. Kasano a maiwayaan dagiti nagannak ti regular a sangapamiliaan a panagadal iti Biblia?

¹⁸ Ti maysa kadagiti kasayaatan a pamay-an iti panangisuro kadagiti annakyo isu ti regular a sangapamiliaan a panagadal iti Biblia ken ti inaldaw a panagsasarita mainaig iti Biblia. Epektibo unay ti panagadal ti pamilia no regular daytoy. No sada la agadal no maiwayaanda wenno makalagipda, mabalin a sagpaminsan laeng a makapagadalda. Gapuna, dagiti nagannak masapul a ‘gatangenda ti tiempo’ maipaay iti panagadal. (Efeso 5:15-17) Mabalin a maysa a karit ti panangpili iti masnup nga oras a kombeniente iti amin. Natakuatan ti maysa nga ulo ti pamilia a bayat a dumakdakkel dagiti annakna, ad-adda a narigat a makapagtitiponda a sangapamiliaan gapu ta nagduduma ti eskediulda. Nupay kasta, kanayon nga addada amin kadagiti rabii nga adda gimong iti kongregasion. Gapuna, inyurnos ti ama ti panagadal ti pamiliada iti maysa kadagita a rabii. Epektibo daytoy nga urnos. Bautisado itan nga ad-adipen ni Jehova amin dagiti tallo nga annakna.

19. Kasano a dagiti nagannak matuladda ni Jehova no maipapan iti panangikondukta iti panagadal ti pamilia?

¹⁹ Nupay kasta, saan nga umdas ti basta panangusig iti Nainkasuratan a topiko bayat ti panagadal. Insuro ni Jehova dagiti nangabaruanan nga Israelita babaen kadagiti papadi, a ‘nangibinsabinsa ken nangipaay iti kaipapanan’ ti Linteg, a ‘nangipaayda iti pannakaawat iti panangbasa.’ (Nehemias 8:8) Adda maysa nga ama a sibaballigi a natulonganna amin dagiti pito nga annakna a mangayat ken Jehova. Sakbay ti panagadal ti pamiliada, nakayugalianna ti mapan nga umuna iti kuartona tapno isagana ken ibagayna ti material nga adalenda kadagiti kasapulan ti tunggal maysa kadagiti annakna. Pinagbalinna a makaay-ayo ti panagadal para kadagiti annakna. “Kanayon a makaparagsak ti panagadalmi,” malagip ti maysa kadagiti nataenganen nga annakna a lalaki. “No kasta nga addakami iti paraangan nga agaayam iti bola ket ayabandakamin tapno agadal, ipaknimi a dagus ti bola sa agtataraykami a mapan agadal. Dayta ti maysa kadagiti kararagsakan a rabii iti lawas.”

20. Ania a problema maipapan iti panangpadakkel iti annak ti mausig pay?

²⁰ Kinuna ti salmista: “Adtoy! Ti annak ket tawid manipud ken Jehova; ti bunga ti tian ket gunggona.” (Salmo 127:3) Ti panangisuro kadagiti annak kalikagumanna ti panawen ken panagregget, ngem ti umiso a panangaramid iti kasta mabalin a biag nga agnanayon ti kaipapananna kadagiti annaktayo. Anian a nagsayaat a gunggona! Ngarud, sapay koma ta sigagagar a tuladentayo ni Jehova no isursurotayo dagiti annaktayo. Ngem nupay naitalek kadagiti nagannak ti responsabilidad a ‘mangpadakkel [kadagiti annak] iti disiplina ken panangiturong-panunot ni Jehova,’ saan daytoy a garantia nga agballigida. (Efeso 6:4) Uray no nagsayaat ti pannakaaywanna, mabalin a sumukir ti maysa nga anak ket sumardeng nga agserbi ken Jehova. Kasano ngaruden? Dayta ti mausig iti sumaganad nga artikulo.

[Footnote]

Ania ti Sungbatyo?

• Kasano a matulad dagiti nagannak ti ayat ni Jehova a nailadawan iti Deuteronomio 32:11, 12?

• Ania ti naadalyo iti pamay-an ti pannakikomunikar ni Jehova kadagiti Israelita?

• Ania ti masursurotayo iti panangipangag ni Jehova iti kiddaw ni Lot?

• Ania a leksion maipapan iti panangtubngar kadagiti annak ti nasursuroyo iti Isaias 28:24-29?

[Ladawan iti panid 8, 9]

Inyarig ni Moises ti panangisuro ni Jehova iti ilina iti panangisuro ti maysa nga agila iti urbonna

[Dagiti Ladawan iti panid 10]

Masapul nga adda panawen dagiti nagannak kadagiti annakda

[Ladawan iti panid 12]

“Dayta ti maysa kadagiti kararagsakan a rabii iti lawas”