Ania ti Napasamaken iti Umap-apuy nga Impierno?
ANIA ti mapanunotyo no madakamat ti sao nga “impierno”? Matmatanyo kadi ti impierno kas literal a lugar ti apuy ken asupre, ti awan inggana a tuok ken rigat? Wenno ti impierno kadi ket nalabit simbolo ti maysa a kasasaad?
Iti sinigsiglo, ibagbaga dagiti relihioso a papangulo ti Kakristianuan a ti mangtutuok nga umap-apuy nga impierno ti sigurado a papanan dagiti managbasol. Kadawyan pay laeng daytoy a kapanunotan iti adu a relihion. “Ti impierno ket pagaammo unay a sao iti Kristianidad,” kuna ti U.S.News & World Report, “ngem saan laeng a ti Kristianidad ti mangisursuro iti dayta. Ti nasaem a supapak kalpasan ti ipapatay ket isursuro met ti nganngani amin a dadakkel ken dadduma a babassit a relihion.” Mamati dagiti Hindu, Budista, Muslim, Jaino, ken Taoista nga adda impierno.
Ngem adda ti baro a panangmatmat ita maipapan iti impierno. “Nupay adda pay laeng dagiti mamati iti umap-apuy nga impierno,” kuna ti nadakamat a magasin, “mangrugrugi nga agraira dagiti kapanunotan ita a ti agnanayon a pannakakondenar kaipapananna ti naladingit a pannakaisina, a mangipamatmat a saan a literal nga umap-apuy a lugar ti impierno.”
Kinuna ti Jesuita a pagiwarnak a La Civiltà Cattolica: “Makariro . . . a panunoten a ti Dios, babaen dagiti demonio, ket tutuokenna iti apuy dagidiay nakondenar.” Kunana pay: “Adda ti impierno, saan a kas lugar no di ket kas kasasaad, ti panagbiag ti tao nga agtutuok gapu iti pannakaisinana iti Dios.” Idi 1999, kinuna ni Papa Juan Paulo II: “Imbes a lugar, ipasimudaag ti impierno ti kasasaad dagidiay sipapakinakem ken naan-anay a simmina iti Dios, ti gubuayan ti amin a biag ken rag-o.” No maipapan kadagiti ladawan ti impierno kas umap-apuy a lugar, kinunana: “Ipakita dagita ti naan-anay a pannakapaay ken kinaubbaw ti biag a naisina iti Dios.” Kinuna ti historiador ti iglesia a ni Martin Marty a no dineskribir ti papa ti impierno kadagiti sasao nga “apuy ken diablo a nakawesan iti nalabbasit ken addaan iti dakkel a tinidor, saan a patien daytoy dagiti tattao.”
Kasta met laeng ti nagbaliwan ti panangmatmat ti dadduma a relihion. Kinuna ti maysa a report ti komision a mangtamtaming kadagiti doktrina ti Church of England: “Ti impierno ket saan nga agnanayon a pannakatutuok, no di ket ti maudi ken ti di mabaliwan a panagbiag nga interamente ken nakaro a maibusor iti Dios, a ti laeng pannakapukaw ti naan-anay a pagtungpalanna.”
Ti katekismo ti United States Episcopal Church depinarenna ti impierno kas “agnanayon nga ipapatay gapu iti panangilaksidtayo iti Dios.” Kuna ti U.S.News & World Report nga umad-adu dagiti tattao a mangitantandudo iti kapanunotan a “ti pagtungpalan dagiti nadangkes ket pannakadadael, saan nga agnanayon a panagsagaba. . . . Ipetteng[da] a dagiti naan-anay a mangilaksid iti Dios ket mapukawda babaen laeng iti ‘manglamut nga apuy’ ti impierno.”
Nupay kayat dagiti tattao ita nga iwaksi ti kapanunotan maipapan iti apuy ken asupre, adu latta dagiti mamati a ti impierno ket literal a lugar a pagtutuokan. “Nalawag a dakamaten ti Kasuratan a ti impierno ket literal a lugar ti umap-apuy a pagtutuokan,” kuna ni Albert Mohler ti Southern Baptist Theological Seminary idiay Louisville, Kentucky, E.U.A. Ket ti report a The Nature of Hell, nga insagana ti Evangelical Alliance Commission, kunana: “Ti impierno ket pannakarikna iti pannakailaksid ken panagtuok.” Innayonna: “Nagduduma dagiti dagsen ti pannusa ken panagsagaba iti impierno sigun iti kinadagsen dagiti basol a naaramid ditoy daga.”
Maminsan pay, ti kadi impierno ket umap-apuy a lugar ti agnanayon a pannakatutuok wenno pannakapukaw? Wenno dayta kadi ket basta kasasaad a pannakaisina iti Dios? Ania a talaga ti impierno?
[Kahon/Dagiti Ladawan iti panid 4]
Ababa a Pakasaritaan ti Umap-apuy nga Impierno
KAANO nga inawat dagiti agkunkuna a Kristiano ti sursuro maipapan iti umap-apuy nga impierno? Dayta ket nabayag kalpasan ti panawen ni Jesu-Kristo ken dagiti apostolna. “Ti Apocalypse of Peter (maikadua a siglo K.P.) ti kaunaan nga [apokripa a] libro dagiti Kristiano a nangdeskribir iti pannusa ken panagtutuok dagiti managbasol idiay impierno,” kuna ti Pranses nga Encyclopædia Universalis.
Ngem maipapan iti impierno, adda ti di panagtunos dagiti Amma ti Simbaan. Da Justin Martyr, Clement ti Alexandria, Tertullian, ken Cyprian namatida nga umap-apuy a lugar ti impierno. Da Origen ken ti teologo a ni Gregory ti Nyssa minatmatanda ti impierno kas ti pannakaisina iti Dios—ti naespirituan a panagsagaba. Iti sabali a bangir, ni Augustine ti Hippo, ket namati nga agpada a naespirituan ken literal ti panagsagaba iti impierno—maysa a kapanunotan nga inanamongan ti dadduma. “Idi maikalima a siglo, inawat dagiti tattao iti uray sadinoman ti di makaay-ayo a doktrina a dagiti managbasol ket awananda iti maikadua a gundaway kalpasan daytoy a biag ken ti apuy a mangalun-on kadakuada dinto pulos masebseban,” insurat ni Propesor J.N.D. Kelly.
Idi maika-16 a siglo, dagiti repormador a Protestante a kas kada Martin Luther ken John Calvin minatmatanda ti panagtutuok iti umap-apuy nga impierno kas simbolo ti agnanayon pannakaisina iti Dios. Nupay kasta, kadagiti simmaganad a dua a siglo, timmanor manen ti kapanunotan a ti impierno ket lugar a pagtutuokan. Ti Protestante a manangaskasaba a ni Jonathan Edwards binutbutengna dagiti Americano iti Kolonia idi maika-18 a siglo babaen dagiti nakaam-amak a panangiladawanna iti impierno.
Ngem di nagbayag kalpasanna, nangrugi nga agkuridemdem ken maiddep ti apuy ti impierno. “Nganngani napukaw ti sursuro nga impierno iti maika-20 a siglo,” kuna ti U.S.News & World Report.
[Dagiti Ladawan]
Namati ni Justin Martyr nga umap-apuy a lugar ti impierno
Insuro ni Augustine ti Hippo nga agpada a naespirituan ken literal ti panagsagaba iti impierno