Ikagumaam a Matmatan ti Dadduma a kas iti Panangmatmat ni Jehova Kadakuada

“Saan nga iti wagas nga ikikita ti tao ti wagas nga ikikita ti Dios.”​—1 SAMUEL 16:7.

1, 2. Kasano a ti panangmatmat ni Jehova ken ni Eliab naiduma iti panangmatmat ni Samuel, ken ania ti maadaltayo iti daytoy?

IDI maika-11 a siglo K.K.P., imbaon ni Jehova ni propeta Samuel iti maysa a nalimed a mision. Binilinna ti propeta a mapan iti balay ti lalaki nga agnagan Jesse ket pulotanna ti maysa kadagiti annak a lallaki ni Jesse tapno agbalinto nga ari iti Israel. Idi nakita ni Samuel ti inauna a baro ni Jesse, ni Eliab, impagarupna a nakitanan daydiay pinili ti Dios. Ngem kinuna ni Jehova: “Dika kitaen ti langana ken ti kangato ti taktakderna, ta isu linaksidko. Ta saan nga iti wagas nga ikikita ti tao ti wagas nga ikikita ti Dios, agsipud ta ti maysa laeng a tao kitaenna no ania ti agparang kadagiti mata; ngem no maipapan ken Jehova, kitaenna no ania ti puso.” (1 Samuel 16:6, 7) Saan a minatmatan ni Samuel ni Eliab a kas iti panangmatmat ni Jehova kenkuana.a

² Anian a naglaka nga agkamali ti panangmatmat dagiti tattao iti sabsabali! Adda gundaway a mabalin a maallilawtayo kadagiti tattao a makaay-ayo ti makinruar a langada ngem rinuker ti makin-unegda. Iti sabali a bangir, mabalin a nagubsang ken negatibo ti panangmatmattayo kadagiti napudno nga indibidual a ditay magustuan ti personalidadda.

3, 4. (a) No tumaud ti parikut iti nagbaetan ti dua a Kristiano, ania ti determinado koma nga aramiden ti tunggal maysa? (b) Ania a salsaludsod ti nasken nga imtuodentayo iti bagitayo no adda serioso a riritayo iti maysa a kapammatian?

³ Mabalin a tumaud dagiti parikut no sidadarasudos nga ukomentayo ti dadduma​—uray dagidiay nabayagen nga am-ammotayo. Nalabit adda serioso a ririyo iti maysa a Kristiano a dati a nasinged a gayyemmo. Kayatmo kadi a maisubli ti dati a panaggayyemyo? Ania ti tumulong kenka a mangaramid iti dayta?

⁴ Apay a dimo naan-anay ken sipopositibo a sukimaten ti Kristiano a kabsatmo? Ken aramidem dayta maitunos iti sasao ni Jesus: “Awan ti tao a makaumay kaniak malaksid no ti Ama, a nangibaon kaniak, ti mangyasideg kenkuana.” (Juan 6:44) Kalpasanna, imtuodem iti bagim: ‘Apay nga inyadani ni Jehova daytoy a tao iti Anakna? Ania dagiti makaay-ayo a galadna? Tagtagibassitek kadi wenno diak pagan-ano dagita a galadna? Apay nga aggayyemkami idi? Ania ti nagustuak kenkuana?’ Iti damo, kasla narigat a makitam dagiti naimbag a galadna, nangnangruna no agpaspasanaang pay laeng ti nasaktan a riknam. Ngem napateg daytoy nga addang iti panangrisut iti ririyo a dua. Tapno makitatayo no kasano nga aramiden dayta, sukimatentayo dagiti positibo a kababalin ti dua a lallaki a malaglagip no dadduma gapu kadagiti nagkapuyanda​—da propeta Jonas ken apostol Pedro.

Napudno a Panangusig ken Jonas

5. Ania ti naipaannong ken Jonas, ngem ania ti inaramidna?

⁵ Nagserbi ni Jonas kas propeta iti makin-amianan a pagarian ti Israel idi kaaldawan ni Ari Jeroboam II, nga anak ni Jehoas. (2 Ar-ari 14:23-25) Maysa nga aldaw, binilin ni Jehova ni Jonas a panawanna ti Israel ket mapan idiay Nineve, ti kabesera ti nabileg nga Imperio ti Asiria. Ti misionna? Pakdaaranna dagiti umili iti um-umay a pannakadadael ti dakkel a siudadda. (Jonas 1:1, 2) Imbes nga itungpalna ti bilin ti Dios, nagtalaw ni Jonas! Naglugan iti barko a mapan idiay Tarsis, nga adayo manipud Nineve.​—Jonas 1:3.

6. Apay a pinili ni Jehova ni Jonas a mapan idiay Nineve?

⁶ Ania ti mapanunotmo no malagipmo ni Jonas? Matmatam kadi kas nasukir a propeta? Mabalin a matmatam a kasta no dimo usigen a naimbag ni Jonas. Ngem ti Dios dinutokanna ngata ni Jonas kas propeta no nasukir daytoy? Siempre saan! Sigurado nga adda dagiti makaay-ayo a galad ni Jonas. Usigentayo ti rekordna kas maysa a propeta.

7. Iti sidong dagiti ania a kasasaad a nagserbi ni Jonas ken ni Jehova idiay Israel, ken kasano nga apektaran daytoy a pannakaammo ti panangmatmatmo kenkuana?

⁷ Kinapudnona, simamatalek a nagserbi ni Jonas idiay Israel, maysa a manangyaleng-aleng a teritoria. Ni propeta Amos, a kapatadan ni Jonas, dineskribirna dagiti Israelita kadagidi nga aldaw kas materialistiko ken managayat iti ragragsak.b Nasaknap ti kinadakes iti lugarda, ngem di pulos inkankano dagiti Israelita. (Amos 3:13-15; 4:4; 6:4-6) Kaskasdi, inaldaw a simamatalek nga intungpal ni Jonas ti annongenna a mangasaba kadakuada. No ikaskasabam ti naimbag a damag, ammom no kasano karigat ti makisarita kadagiti tattao a kontenton iti panagbiagda ken manangyaleng-aleng. Gapuna, nupay bigbigentayo dagiti pagkapuyan ni Jonas, ditay koma liplipatan ti kinamatalek ken panagibturna bayat a nangasaba kadagiti awanan pammati nga Israelita.

8. Ania dagiti karit a pakaipasanguan ti maysa nga Israelita a propeta idiay Nineve?

⁸ Adda narigrigat pay a karit a nairaman iti annongen a mapan idiay Nineve. Tapno makagteng iti dayta a siudad, masapul a sakasaka nga agdaliasat ni Jonas iti agarup 800 a kilometro​—maysa a narigat a panagbaniaga nga agpaut iti agarup a makabulan. No adda sadiayen, masapul a mangasaba ti propeta kadagiti Asiriano, nga agdindinamag a naulpit. No makigubatda, masansan a sadistiko a mangparigatda. Ipagpannakkelda pay ketdi ti kinarungsotda. Di pakasdaawan a naawagan ti Nineve kas “ti siudad ti panagibukbok iti dara”!​—Nahum 3:1, 7.

9. Idi nagpeggad ti biag dagiti marinero gapu iti maysa a nadawel a bagyo, aniada a galad ti imparangarang ni Jonas?

⁹ Gapu ta agpangadua a mangtungpal iti bilin ni Jehova, naglugan ni Jonas iti maysa a barko a nangyadayo kenkuana iti nakaibaonanna. Nupay kasta, saan nga inlaksid ni Jehova ti propetana wenno nangibaon iti mangsukat kenkuana. Imbes ketdi, nagtignay ni Jehova tapno mabigbig ni Jonas ti kinapateg ti annongenna. Inyeg ti Dios ti maysa a nadawel a bagyo iti taaw. Nayallo-allon ti barko a nagluganan ni Jonas. Agpegpeggad ti biag dagiti inosente a tattao gapu laeng ken ni Jonas! (Jonas 1:4) Ania ti inaramid ni Jonas? Gapu ta dina kayat a matay dagiti pasahero iti barko gapu kenkuana, kinuna ni Jonas kadakuada: “Bagkatendak ket itapuakdak iti baybay, ket ti baybay agtalnanto maipaay kadakayo.” (Jonas 1:12) Kamaudiananna, idi impalladaw dagiti marinero ni Jonas iti taaw, awan ti ammona a rason tapno isalbar ni Jehova ti biagna. (Jonas 1:15) Ngem sidadaan ni Jonas a mangibuis iti biagna tapno saan a matay dagiti marinero. Saan kadi a naiparangarang ditoy dagiti galad a kas iti kinatured, kinapakumbaba, ken ayat?

10. Ania ti napasamak kalpasan nga imbaon manen ni Jehova ni Jonas?

¹⁰ Kamaudiananna, inalaw ni Jehova ni Jonas. Saan kadin a maikari nga agserbi ni Jonas kas pannakabagi ti Dios gapu kadagita nga inaramidna? Saan, siaasi ken siaayat nga imbaon manen ni Jehova ti propeta a mangasaba kadagiti taga Nineve. Idi simmangpet ni Jonas idiay Nineve, situtured nga impakaammona kadagiti umili a saan a palabsen ti Dios ti nakaro a kinadakesda ken maduprak ti siudadda kalpasan ti 40 nga aldaw. (Jonas 1:2; 3:4) Idi nangngegda ti prangka a mensahe ni Jonas, nagbabawi dagiti taga Nineve, ket naispal ti siudadda.

11. Ania ti mangipakita a nasursuro ni Jonas ti maysa a napateg a leksion?

¹¹ Saan latta nga umiso ti panangmatmat ni Jonas. Ngem babaen ti maysa a makaisuro a pasamak, siaanus a tinulongan ni Jehova ni Jonas tapno maawatanna a saan a makinruar a langa ti kitkitaen ti Dios. Ti puso ti sukimatenna. (Jonas 4:5-11) Adda napateg a leksion a nasursuro ni Jonas. Nabatad dayta iti prangka a salaysay nga insuratna a mismo. Ti situtulok a panangisuratna iti nakababain a detalye dagiti nagkuranganna ket mangted iti kanayonan a pammaneknek iti kinapakumbabana. Agkalikagum iti tured ti panangbigbig iti kamali!

12. (a) Kasanotayo nga ammo nga agpada ti panangmatmat ni Jehova ken ni Jesus kadagiti tattao? (b) Taginayonentayo koma ti ania a panangmatmat kadagiti tattao a kaskasabaantayo iti naimbag a damag? (Kitaenyo ti kahon iti panid 18.)

¹² Sinigsiglo kalpasanna, dinakamat ni Jesu-Kristo ti maysa a positibo a banag maipapan iti maysa a pasamak iti biag ni Jonas. Kinunana: “No kasano a ni Jonas adda idi iti tian ti nakadakdakkel nga ikan iti tallo nga aldaw ken tallo a rabii, kasta met a ti Anak ti tao addanto iti puso ti daga iti tallo nga aldaw ken tallo a rabii.” (Mateo 12:40) Inton mapagungar ni Jonas, maammuannanto nga inyasping ni Jesus ti kaaddana iti tanem iti daytoy nalidem a pasamak iti biag ti propeta. Saantay kadi a maragsakan nga agserbi iti Dios a di mangilaksid kadagiti adipenna no agkamalida? Insurat ti salmista: “Kas iti maysa nga ama mangipakita iti asi iti annakna, ni Jehova nangipakita iti asi kadagidiay agbuteng kenkuana. Ta pagaammona unay ti pannakapormatayo, a laglagipenna a tapoktayo.” (Salmo 103:13, 14) Kinapudnona, daytoy a ‘tapok’​—a pakairamanan dagiti imperpekto a tattao ita​—dakkel ti maaramidanna iti tulong ti nasantuan nga espiritu ti Dios!

Balanse a Panangmatmat ken Pedro

13. Aniada a kababalin ni Pedro ti mabalin a malaglagiptayo, ngem apay a pinili ni Jesus nga agbalin kas maysa nga apostol?

¹³ Ita, usigentayo biit ti maikadua a pagarigan, ni apostol Pedro. No makiddaw nga iladawanyo ni Pedro, dagus kadi a mapanunotyo dagiti kababalin a kas iti kinadarasudos, kinadursok pay ketdi? Addada gundaway a kasta ni Pedro. Ngem pinili kadi ni Jesus ni Pedro kas maysa kadagiti 12 nga apostolna no pudno a nadarasudos wenno nadursok a tao ni Pedro? (Lucas 6:12-14) Siempre saan! Nalawag a kinita ni Jesus dagiti positibo a galad ni Pedro, saan a dagiti pagkapuyanna.

14. (a) Ania ti mabalin a mangilawlawag iti kinaprangka ni Pedro? (b) Apay nga agyamantayo ta masansan idi a nagsaludsod ni Pedro?

¹⁴ Addada gundaway a ni Pedro ti nagsao para iti dadduma nga apostol. Mabalin a matmatan daytoy ti dadduma kas kinapalangguad. Ngem talaga kadi a kasta? Naikuna a laklakay ni Pedro ngem ti dadduma nga apostol​—nalabit laklakay pay ngem ni Jesus. No pudno dayta, makatulong daytoy a mangilawlawag no apay a masansan a ni Pedro ti umuna nga agsao. (Mateo 16:22) Ngem adda sabali pay a banag a nasken nga usigen. Naespirituan a tao ni Pedro. Kanayon idi nga agsaludsod gapu ta kayatna ti makasursuro. Pakagunggonaantayo dagiti saludsodna. Adu ti agkakapateg a sungbat ni Jesus kadagiti saludsod ni Pedro, ket naitalimeng dagita iti Biblia. Kas pagarigan, maigapu iti saludsod ni Pedro a dinakamat ni Jesus ti maipapan iti “matalek a mayordomo.” (Lucas 12:41-44) Ken panunotenyo ti saludsod ni Pedro: “Pinanawanmi ti amin a bambanag ket sinurotdaka; ania nga agpayso ti addanto a maipaay kadakami?” Daytoy ti nangiturong ken ni Jesus a mangipaay iti makapabileg a kari: “Ti tunggal maysa a nangpanaw iti balbalay wenno kakabsat a lallaki wenno kakabsat a babbai wenno ama wenno ina wenno annak wenno dagdaga maigapu iti naganko umawatto iti adu a daras nga ad-adu ken tawidennanto ti agnanayon a biag.”​—Mateo 15:15; 18:21, 22; 19:27-29.

15. Apay a makuna a pudno a nasungdo ni Pedro?

¹⁵ Adda sabali pay a nasayaat a galad ni Pedro​—isu ket nasungdo. Idi adu kadagiti adalan ti nagsardeng a simmurot ken ni Jesus gapu ta dida matarusan ti maysa kadagiti pannursurona, ni Pedro ti di nagkedked a nagsao para iti 12 nga apostol ket kinunana: “Apo, iti siasino ti papananminto? Addaanka iti sasao ti agnanayon a biag.” (Juan 6:66-68) Naragsakan la ketdi ni Jesus gapu kadagita a sasao! Idi agangay, idi immay ti gunglo a mangarestar iti Apoda, nagtalaw ti kaaduan kadagiti apostolna. Ngem iti saan unay nga adayo, sinurot ni Pedro ti gunglo ket simrek iti mismo a paraangan ti nangato a padi. Kinatured, saan a kinatakrot, ti nangtignay kenkuana a napan sadiay. Bayat a mapalpalutpot ni Jesus, immasideg ni Pedro iti maysa a grupo dagiti Judio nga agin-inudo. Maysa kadagiti adipen ti nangato a padi ti nakabigbig kenkuana ket inakusaranna a kadua ni Pedro ni Jesus. Wen, inlibak ni Pedro ti Apona, ngem ditay liplipatan a ti kinasungdo ken pannakaseknan ken ni Jesus ti nangiturong ken ni Pedro iti dayta a napeggad a kasasaad, maysa a kasasaad a liniklikan ti kaaduan kadagiti apostol.​—Juan 18:15-27.

16. Ania ti praktikal a rason no apay nga inusigtayo dagiti positibo a galad da Jonas ken Pedro?

¹⁶ Ad-adu nga amang dagiti positibo a galad ni Pedro ngem kadagiti pagkuranganna. Kasta met ni Jonas. No kasano a mabalintayo a matmatan nga ad-adda a positibo da Jonas ken Pedro, masapul met a sanayentayo ti bagitayo nga agbalin nga ad-adda a positibo iti panangmatmattayo kadagiti agdama a kapammatiantayo. No aramidentayo ti kasta, mangyeg dayta iti nasaysayaat a relasion kadakuada. Apay a masapul nga aramiden dayta?

Panangyaplikar iti Leksion Ita

17, 18. (a) Apay a mabalin a tumaud ti riri iti nagbabaetan dagiti Kristiano? (b) Ania a balakad ti Biblia ti makatulong kadatayo a mangrisut kadagiti di pagkikinnaawatan kadagiti kapammatian?

¹⁷ Sangsangkamaysa nga agserserbi ita ken ni Jehova dagiti lallaki, babbai, ken ubbing manipud iti amin a kasasaad ti biag, edukasion, ken puli. (Apocalipsis 7:9, 10) Anian a nagduduma a personalidad ti makitatayo iti uneg ti kongregasion Kristiano! Gapu ta sisisinged nga agserserbitayo iti Dios, saan a maliklikan no dadduma nga adda dagiti di pagkikinnaawatan.​—Roma 12:10; Filipos 2:3.

¹⁸ Nupay ammotayo nga addada pagkurangan dagiti kakabsattayo, saan a dagita ti kitaentayo. Ikagumaantayo a tuladen ni Jehova, a kinantaan ti salmista iti kastoy: “No dagiti biddut koma ti siputam, O Jah, O Jehova, siasino ti makapagtakder?” (Salmo 130:3) Imbes a kitaentayo dagiti kababalin a mamagsisina kadatayo, “surotentayo koma ti bambanag a mamataud iti talna ken ti bambanag a makapabileg iti maysa ken maysa.” (Roma 14:19) Ikagumaantayo a matmatan dagiti indibidual kas iti panangmatmat ni Jehova kadakuada, a kitaentayo dagiti nasayaat a galadda, saan a dagiti pagkuranganda. No aramidentayo dayta, matulongannatayo nga ‘agtultuloy nga agiinnanus.’​—Colosas 3:13.

19. Ania dagiti praktikal nga addang a mabalin nga aramiden ti maysa a Kristiano tapno marisut dagiti serioso a di pagkikinnaawatan?

¹⁹ Kasanon no adda dagiti di pagkikinnaawatan a ditay basta mapalabas? (Salmo 4:4) Adda kadi kastoy a napasamak kenka ken iti maysa a kapammatian? Apay a diyo padasen a risuten ti parikut? (Genesis 32:13-15) Umuna, agkararag ken ni Jehova, a dumawat iti panangiwanwanna. Kalpasanna, bayat a sipapanunot kadagiti nasayaat a kababalin ti kabsat, umasidegka kenkuana buyogen ti “kinaalumamay a kukua ti sirib.” (Santiago 3:13) Ibagam kenkuana a kayatmo ti makikappia. Laglagipem ti naipaltiing a balakad: “Masapul a nasiglat no iti panagdengngeg, nainayad no iti panagsao, nabannayat no iti panagpungtot.” (Santiago 1:19) Ti balakad a “nabannayat no iti panagpungtot” ipamatmatna a mabalin nga adda aramiden wenno isawang ti kabsat a mamagpungtot kenka. No adda man, agkararagka ken ni Jehova tapno matulongannaka nga agteppel. (Galacia 5:22, 23) Bay-am nga iyebkas ti kabsat ti rikriknana, ket umimdengka a naimbag. Dika bumalballaet, nupay dimo anamongan ti amin nga ibagbagana. Mabalin a di umiso ti panangmatmatna, ngem masapul a tarusam ta dayta ti panangmatmatna. Ikagumaam a kitaen ti parikut sigun iti panangmatmatna. Mabalin a makitam ti bagim manipud iti panangmatmat ti kabsatmo.​—Proverbio 18:17.

20. No risuten dagiti di pagkikinnaawatan, aniada a kanayonan nga addang ti makatulong iti panagkappia?

²⁰ No batangmon ti agsao, natanang ken nadayawka koma. (Colosas 4:6) Ibagam iti kabsatmo no ania ti apresiarem kenkuana. Agpadispensarka iti aniaman a naaramidmo a nangpadegdeg iti diyo nagkinnaawatan. No agkappiakayo gapu iti napakumbaba a panagreggetmo, agyamanka ken ni Jehova. Ngem no saan a kasta ti resultana, itultuloymo latta a kiddawen ti panangiwanwan ni Jehova bayat a birbirokem ti dadduma pay a gundaway a makikappia.​—Roma 12:18.

21. Babaen daytoy a panangusig, kasano a natulongannaka a mangmatmat kadagiti dadduma a kas iti panangmatmat ni Jehova kadakuada?

²¹ Ay-ayaten ni Jehova ti amin nga adipenna. Maragsakan a mangusar kadatayo amin iti laksid dagiti pagkapuyantayo. Bayat nga umun-uneg ti pannakaawattayo maipapan iti panangmatmatna kadagiti sabsabali, rumayray ti panagayattayo kadagiti kakabsat. No bimmaaw ti panagayattayo kadagiti pada a Kristiano, mabalin a pabaraen manen. Anian a bendision ti matagiragsaktayo no determinadotayo a mangikagumaan a mangiparangarang iti positibo a panangmatmat kadagiti dadduma​—wen, matmatan ida kas iti panangmatmat ni Jehova kadakuada!

[Footnotes]

Ania ti Sungbatyo?

• Ania ti panangmatmat ni Jehova kadagiti pagkurangan dagiti matalek nga adipenna?

• Ania dagiti positibo a galad da Jonas ken Pedro a malagipyo?

• Ania a panangmatmat kadagiti Kristiano a kakabsatmo ti determinado a taginayonem?

[Kahon iti panid 18]

Panunotem No Ania ti Panangmatmat ti Dios Kadagiti Sabsabali

Bayat a mennamennaem ti salaysay ti Biblia maipapan ken Jonas, makitam kadi a masapul a baliwam ti panangmatmatmo kadagiti tattao a regular a makaskasabaam iti naimbag a damag? Nalabit matmatam ida kas kontenton iti panagbiagda wenno manangyaleng-aleng, kas kadagiti Israelita, wenno bumusbusor iti mensahe ti Dios. Ngem ania ti panangmatmat kadakuada ni Jehova a Dios? Uray ti dadduma a prominente a tattao iti daytoy sistema ti bambanag mabalin nga agbaw-ingdanto ken ni Jehova, kas iti panagbabawi idi ti ari ti Nineve gapu iti panangasaba ni Jonas.​—Jonas 3:6, 7.

[Ladawan iti panid 15]

Matmatanyo kadi ti dadduma a kas iti panangmatmat ni Jehova kadakuada?

[Ladawan iti panid 16, 17]

Adda positibo a dinakamat ni Jesus maipapan iti kapadasan ni Jonas