Maymaysa ti Pudno a Nakristianuan a Pammati

NANGIBANGON ni Jesu-Kristo iti maymaysa nga iglesia, wenno kongregasion. Dayta a kongregasion ket maysa a naespirituan a bagi, maysa a naespirituan a pamilia. Kayatna a sawen, maysa dayta a panangummong kadagiti tattao a pinili ti nasantuan nga espiritu ti Dios​—nga ibilbilang amin ida ti Dios kas ‘annakna.’​—Roma 8:16, 17; Galacia 3:26.

Insuro ni Jesus a maysa laeng a dalan ti inusar ti Dios a mangiturong kadagiti tattao iti kinapudno ken iti biag. Kas panangyilustrar iti dayta a nagpateg a kinapudno, inyasping ni Jesus iti maysa a dalan ti pananggun-od iti biag nga agnanayon. Kinunana: “Sumrekkayo iti akikid a ruangan; agsipud ta akaba ken nalawa ti dalan nga agturong iti pannakadadael, ket adu dagidiay sumrek iti dayta; idinto ta akikid ti ruangan ken nailet ti dalan nga agturong iti biag, ket bassit dagidiay makasarak iti dayta.”​—Mateo 7:13, 14; Juan 14:6; Aramid 4:11, 12.

Nagkaykaysa a Kongregasion

Saantayo koma a panunoten a dayta a kongregasion idi umuna a siglo ket “maysa a sangalubongan, sapasap, organisado a kagimongan a kas iti kayatna a sawen ita no tukoyentayo ti iglesia katolika,” kuna ti The New Dictionary of Theology. Apay a saan? “Gapu iti simple a rason,” kunana, “nga awan ti kasta nga organisado, sapasap a kagimongan.”

Awan ti nainkalintegan a makasupiat iti kinapudno a ti nagkauna a kongregasion Kristiano ket awan pulos pakaipadaanna kadagiti komplikado a sistema ti iglesia a makitatayo ita. Ngem organisado idi ti nagkauna a kongregasion. Dagiti indibidual a kongregasion saanda nga agtignay a naisina kadagiti dadduma. Bigbigenda amin ti autoridad ti maysa a bagi a manarawidwid idiay Jerusalem. Dayta a bagi​—a buklen dagiti apostol ken dagiti nataengan a lallaki iti kongregasion ti Jerusalem​—timmulong tapno mataginayon ti panagkaykaysa ti kongregasion kas ti “maysa a bagi” ni Kristo.​—Efeso 4:4, 11-16; Aramid 15:22-31; 16:4, 5.

Ania ti napasamak iti dayta maymaysa a pudno a kongregasion? Nagbalin kadi kas ti mannakabalin nga Iglesia Katolika? Nagbalin kadi kas ti denominasion, simmina a sistema ti iglesia Protestante a makitatayo ita? Wenno adda sabali a napasamak?

“Dagiti Trigo” ken “Dakes a Ruot”

Tapno masungbatan, siaannad nga usigentayo ti kinuna ni Jesu-Kristo a mapasamak. Nalabit a masorpresakayo a mangammo a ninamnama ni Jesus a saanto a mailasin ti kongregasionna iti historia ken ipalubosna nga agtultuloy ti kasta a naladingit a kasasaad iti adu a siglo.

Iti pananginaigna iti kongregasion iti “pagarian ti langlangit,” kinuna ni Jesus: “Ti pagarian ti langlangit nagbalin a kas iti maysa a tao a nagimula iti nasayaat a bin-i iti talonna. Bayat a matmaturog dagiti tattao, immay ti kabusorna ket nagimula met kadagiti dakes a ruot iti nagbabaetan dagiti trigo, ket pimmanaw. Idi nagtubo ti bulong ken nangpataud iti bunga, iti kasta nagparang met dagiti dakes a ruot. Gapuna immasideg dagiti adipen ti bumalay ket kinunada kenkuana, ‘Apo, saan aya a nagimulaka iti nasayaat a bin-i iti talonmo? Kasano, ngarud, a naaddaan dayta kadagiti dakes a ruot?’ Kinunana kadakuada, ‘Maysa a kabusor, maysa a tao, ti nangaramid iti daytoy.’ Kinunada kenkuana, ‘Kayatmo kadi, ngarud, a mapankami ket ummongenmi ida?’ Kinunana, ‘Saan; di la ket ta, bayat nga um-ummongenyo dagiti dakes a ruot, maparutyo dagiti trigo a maikuyog kadakuada. Bay-anyo nga agpadpadada a dumakkel agingga iti panagani; ket iti panawen ti panagani ibagakto kadagiti managani, Umuna nga ummongenyo dagiti dakes a ruot ket reppetenyo ida iti pinungpungngo tapno puoranyo ida, kalpasanna inkay urnongen dagiti trigo iti kamaligko.’”​—Mateo 13:24-30.

Inlawlawag ni Jesus nga isu ti “nagimula.” Ti “nasayaat a bin-i” iladawanda dagiti pudno nga adalanna. Ti “kabusor” isu ni Satanas a Diablo. “Dagiti dakes a ruot” isu dagiti agpampammarang a Kristiano a simrek iti nagkauna a kongregasion Kristiano. Kinunana a palubosanna nga agtubo agpadpada “dagiti trigo” ken “dagiti dakes a ruot” agingga iti “panagani,” nga isunto ti “panungpalan ti sistema ti bambanag.” (Mateo 13:37-43) Ania ti kaipapanan amin dagitoy?

Namulitan ti Kongregasion Kristiano

Di nagbayag kalpasan ti ipapatay dagiti apostol, dagiti apostata a mannursuro iti kongregasion nangrugida a mangdominar iti dayta. Nagsaoda iti “tiritir a bambanag tapno iyadayoda a pasuroten kadakuada dagiti adalan.” (Aramid 20:29, 30) Kas resultana, adu a Kristiano ti ‘immikay manipud iti pammati.’ ‘Naisiasida nga agturong iti ulbod a sarsarita.’​—1 Timoteo 4:1-3; 2 Timoteo 4:3, 4.

Kuna ti The New Dictionary of Theology nga idi maikapat a siglo K.P., “ti Kristiano Katolika ti nagbalin nga opisial . . . a relihion ti Imperio ti Roma.” “Nagkaykaysa ti narelihiosuan ken sekular a kagimongan”​—ti panagkadua ti Iglesia ken Estado a naan-anay a maisupadi kadagiti patpatien dagiti nagkauna a Kristiano. (Juan 17:16; Santiago 4:4) Ti isu met laeng a reperensia kunana nga idi agangay, ti pakabuklan nga estruktura ken kasasaad ti iglesia, agraman ti adu kadagiti pamunganayan a patpatienna, ket nakaro a nabalbaliwan iti “sidong ti impluensia ti nausioso ken interamente a di makapasalun-at a kombinasion ti D[aan] a T[ulag] ken dagiti neoplatoniko a padron.” Kas impakpakauna ni Jesu-Kristo, naringbawan dagiti pudno nga adalanna gapu iti panagadu dagiti agpampammarang a Kristiano.

Dagiti agdengdengngeg ken ni Jesus ammoda no kasano karigat nga ilasin dagiti pudno a trigo kadagiti dakes a ruot, kas iti makasabidong a muldotan a ruot, a kasla trigo ti kitana bayat a dumakdakkel. No kasta, ipakpakita ni Jesus nga adda tiempo a narigat a mailasin dagiti pudno a Kristiano manipud kadagiti klase ulbod. Ngem dina kayat a sawen a napukawen ti kongregasion Kristiano, agsipud ta inkari ni Jesus nga itultuloyna nga iwanwan dagiti naespirituan a kakabsatna “iti amin nga al-aldaw agingga iti panungpalan ti sistema ti bambanag.” (Mateo 28:20) Kinuna ni Jesus nga agtultuloy nga agtubo dagiti trigo. Gapuna, kadagiti naglabas a panawen, dagiti pudno a Kristiano​—dagitoy man ket indibidual wenno grupo​—awan duadua nga inaramidda ti kabaelanda a sumurot kadagiti pannursuro ni Kristo. Ngem saanda a nalaka a mailasin wenno mabigbig kas maysa a bagi, wenno organisasion. Kaskasdi, sigurado a saanda a maitulad kadagiti makitkita a narelihiosuan a sistema dagiti apostata nga iti intero a historia awan ti inaramidda no saan a mangibabain iti nagan ni Jesu-Kristo.​—2 Pedro 2:1, 2.

“Maipanayag ti Tao ti Kinakillo”

Ni apostol Pablo impakpakaunana ti bambanag a mangtanda iti daytoy ulbod a narelihiosuan a sistema. Insuratna: “Awan koma ti asinoman a mangallilaw kadakayo iti aniaman a pamay-an, agsipud ta [ti aldaw ni Jehova] saanto nga umay malaksid no dumteng nga umuna ti apostasia ket maipanayag ti tao ti kinakillo.” (2 Tesalonica 2:2-4) Kinapudnona, daytoy a “tao ti kinakillo” isu ti klase klero a nangital-o iti bagina a mangituray iti kongregasion “Kristiano.”a

Nangrugi ti apostasia idi kaaldawan ni apostol Pablo. Napartak a nagsaknap dayta apaman a pimmusay dagiti apostol ken bimmaaw ti imbatida nga impluensia. Kinuna ni Pablo a mailasin dayta babaen ti “panagtignay ni Satanas buyogen ti tunggal mannakabalin nga aramid ken dagiti ulbod a pagilasinan ken dagiti tanda ken buyogen ti tunggal nakillo a panangallilaw.” (2 Tesalonica 2:6-12) Anian ti kinaumiso dayta a panangiladawan kadagiti aktibidad ti adu unay a panguluen ti relihion iti intero a historia!

Kas panangsuporta iti ibagbagada a ti Romano Katolisismo ti maymaysa a pudno nga iglesia, kuna dagiti Katoliko a lider a ‘ti kinaapostol dagiti obispoda nagtaud kadagiti nagkauna nga apostol babaen ti panagsisinnuno manipud idi punganay ti Kristianidad.’ Iti kinapudnona, awan ti historikal wenno Nainkasuratan a nakaibatayan iti kunkunada nga apostoliko a panagsasaruno. Awan ti natalged nga ebidensia a ti nasantuan nga espiritu ti Dios ti mangiturturong iti sistema ti simbaan a timmaud kalpasan ti ipapatay dagiti apostol ni Jesus.​—Roma 8:9; Galacia 5:19-21.

Komusta met dagiti dadduma nga iglesia a timmaud kalpasan ti makunkuna a Repormasion? Simmurotda kadi iti padron ti nagkauna a kongregasion Kristiano? Insublida kadi ti kinasin-aw ti orihinal a kongregasion Kristiano? Pudno a kalpasan ti Repormasion, adu nga ordinario a tattao ti naaddaan iti Biblia iti lenguaheda. Ngem ipakita ti historia a dagitoy a relihion intultuloyda nga isuro dagiti ulbod a doktrina.b​—Mateo 15:7-9.

Ngem tandaanan daytoy. Talaga nga impakpakauna ni Jesu-Kristo a ti maymaysa a pudno a kongregasionna maisubli kabayatan ti dinakamatna a panungpalan ti sistema ti bambanag. (Mateo 13:30, 39) Ti kaitungpalan dagiti padto ti Biblia ipakitada nga agbibiagtayon iti dayta a tiempo. (Mateo 24:3-35) Yantangay pudno dayta, kasapulan nga iyimtuod ti tunggal maysa kadatayo, ‘Sadino ti ayan dayta maymaysa a pudno a relihion?’ Lumawlawag la ketdi a lumawlawag ti pakabigbigan dayta.

Nalabit mariknayo a nasarakanyon dayta nga iglesia, wenno kongregasion. Napateg a siguraduenyo. Apay? Agsipud ta kas idi umuna a siglo, adda maymaysa a pudno a relihion. Siniguradoyo kadi a naimbag no talaga met laeng a sumursurot ti relihionyo iti padron nga impasdek ti kongregasion Kristiano idi umuna a siglo ken sisusungdo a sumursurot dayta kadagiti sursuro ni Jesu-Kristo? Apay a diyo usigen dayta itan? Maragsakan dagiti Saksi ni Jehova a tumulong kadakayo a mangaramid iti dayta.​—Aramid 17:11.

[Footnotes]

[Dagiti Ladawan iti panid 5]

Ania ti isuro kadatayo ti ilustrasion ni Jesus mainaig kadagiti trigo ken dakes a ruot no maipapan iti pudno a kongregasion?

[Dagiti Ladawan iti panid 7]

Ti kadi relihion a nakaitimpuyoganyo iyanninagna ti padron nga impasdek dagiti Kristiano idi umuna a siglo maipapan iti panangasaba ken panagadal?