Relihion—Pagimbagan Wenno Pagdaksan?
“NAKAUTANGAK iti naimbag a nakem iti Kristianidad, ken patiek a kasta met ti lubong a pagbibiagantayo iti napalabas a 2000 a tawen.”—Pakauna, Two Thousand Years—The First Millennium: The Birth of Christianity to the Crusades.
Dayta a panangyendorso iti “Kristianidad” ket naggapu iti Ingles a mannurat ken brodkaster a ni Melvyn Bragg. Dagiti sasaona iyanninawda dagiti sentimiento dagiti minilion a tattao iti sangalubongan, a makarikna iti umasping a panagyaman ken kinasungdo iti maysa wenno ad-adu pay a relihion. Mamatida a nagsayaat ti impluensia ti relihion iti biagda. Kas pagarigan, kuna ti maysa a mannurat a ti Islam “pinataudna ti maysa a dakkel a sibilisasion . . . [a] nakagunggonaan ti intero a lubong.”
Ti Akem ti Relihion—Naimbag Wenno Dakes?
Nupay kasta, mamataud iti dakkel a saludsod ti sumaganad a sasao ni Bragg maipapan iti no naimbag a talaga ti pakabuklan nga impluensia ti relihion. Innayonna: “Adda met ti masapul nga ilawlawag kaniak ti Kristianidad.” Apay a kalikagumanna ti panangilawlawag? “Gapu iti kinapanatiko, kinadakes, kinaulpit ken sipapakinakem a kinaignorante nga agminar iti ‘pakasaritaanna,’” kunana.
Adu a tattao ti mangibaga a ti kinapanatiko, kinadakes, kinaulpit ken sipapakinakem a kinaignorante minulitanda ti kaaduan a relihion iti lubong iti intero a historia. Matmatanda nga agpampammarang laeng ti relihion kas mananggunggona iti sangatauan—a kasla naimbag ken santo, ngem iti kinapudnona, napno iti kinamanaginsisingpet ken kinaulbod. (Mateo 23:27, 28) “Ti kaaduan a topiko kadagiti pagbasaantayo ket maipapan iti naisangsangayan a naaramidan ti relihion mainaig iti sibilisasion,” kuna ti A Rationalist Encyclopædia. “Ngem iti kinapudnona, nakalawlawag a napaneknekan a saan a pudno a kasta ti relihion,” intuloyna.
Mangbasakayo iti aniaman a pagiwarnak ita nga aldaw, ket maammuanyo ti nagadu a pagarigan maipapan kadagiti lider ti relihion a mangikaskasaba iti ayat, talna, ken pannakipagrikna ngem mangrubrubrob iti apuy ti gura ken mangusar iti nagan ti Dios a mangikalintegan iti nakaro a panagriririda. Di pagsiddaawan nga adu a tattao ti mangibaga a ti relihion ket kanayon a mangirubo iti biag.
Nasaysayaat Kadi No Awan ti Relihion?
Adda pay dagiti nangibaga, kas ken ni Bertrand Russell nga Ingles a pilosopo, a nasayaat no dumteng ti tiempo a “maawanto ti amin a kita ti narelihiosuan a pammati.” Iti panangmatmatda, ti pannakaikkat ti relihion isu ti kakaisuna a manayon a solusion ti amin a parikut ti sangatauan. Nupay kasta, mabalin a nalipatanda a dagidiay mangilaksid iti relihion makapatanorda met iti gura ken kinaawan pasensia kas kadagidiay mangitantandudo iti relihion. Ti mannurat maipapan iti relihion a ni Karen Armstrong ipalagipna kadatayo: “Uray kaskasano, ti Holocaust ipakitana a ti ideolohia dagiti saan a relihioso ket [mabalin] a makapapatay a kas iti aniaman a krusada ti relihion.”—The Battle for God—Fundamentalism in Judaism, Christianity and Islam.
Gapuna, pagimbagan kadi ti impluensia ti relihion, wenno, iti kinapudnona, isu ti kangrunaan a ramut dagiti parikut ti sangatauan? Solusion kadi kadagita a parikut ti panangilaksid iti amin a relihion? Usigenyo no ania ti kunaen ti Biblia maipapan iti daytoy iti sumaganad nga artikulo. Mabalin a masdaawkayo iti sungbat.