Ti Panagungar​—Maysa a Nadayag a Namnama

NASAKNAP ti panamati iti panagungar. Ti libro a Koran, a nasantuan iti Islam, naglaon iti maysa a kapitulo maipapan iti panagungar. Iti pasetna, kuna ti Surah 75: “Isapatak babaen ti Aldaw ti Panagungar . . . Pagarupen kadi ti tao a saanmi a maisubli dagiti tulangna? . . . Inyimtuodna: ‘Kaano ti Aldaw ti Panagungar?’ Awanan kadi Isu, (ti isu met laeng), iti pannakabalin a mangbiag kadagiti natay?”​—Surah 75:1-6, 40.

“Ti Zoroastrianismo,” kuna ti The New Encyclopædia Britannica, “isurona ti panamati iti naan-anay a pannakaparmek ti Dakes, ti panagungar ti isuamin, maysa a Maudi a Panangukom, ken ti pannakaisubli ti nadalus a lubong para kadagiti nalinteg.”

Ti Encyclopaedia Judaica depinarenna ti panagungar kas “ti panamati a maisublinto kadagiti natay ti bagida ket agbiagdanto manen ditoy daga.” Ibaga ti isu met laeng a reperensia a makariro ti sursuro ti Judaismo nga adda imortal a kararua ti tao. Aminenna: “Kangrunaanna, agkontra ti patpatien a panagungar ken ti imortalidad ti kararua.”

Isuro ti Hinduismo a lumasat ti tao iti mamin-adu a pannakaipasngay, wenno reinkarnasion. Tapno makuna a pudno dayta, masapul nga addaan ti tao iti kararua nga agtultuloy nga agbiag kalpasan ti ipapatay. Kuna ti Bhagavad Gita, ti libro a nasantuan kadagiti Hindu: “Saan a madadael dayta a nangsakup iti intero a bagi. Awan makabael a mangdadael iti dayta di maduprak a kararua.”

Naiduma ti Budismo iti Hinduismo yantangay saan a mamati ti Budismo iti kaadda ti imortal a kararua. Ngem adu ita a Budista iti Adayo a Daya ti mamati nga agdaliasat ti kararua.a

Pannakariro iti Sursuro a Panagungar

Kadagiti diskurso ti pamumpon iti Kakristianuan, masansan a maisuro agpadpada ti panagungar ken ti kararua a makalasat iti patay. Kas pagarigan, dagiti Anglicano a klero masansan nga iyebkasda ti sasao a: “Yantangay pagayatan ti Mannakabalin-amin a Dios buyogen ti naindaklan a kinamanangngaasina nga alaenna ti kararua daytoy pimmusay nga ing-ingungotentayo a kabsat, italimengtayo ngarud ti bagina iti tanem; daga iti daga; dapo iti dapo, tapok iti tapok; nga addaan iti sigurado ken natalged a namnama a Panagungar tapno agbiag nga agnanayon, babaen ken Apotayo a Jesu-Kristo.”​—The Book of Common Prayer.

Dayta nga ebkas mabalin a pagpanunotenna ti maysa a tao no ti Biblia isursurona ti panagungar wenno ti doktrina nga imortal ti kararua. Ngem imutektekanyo ti komento ti Protestante a Pranses a ni Propesor Oscar Cullmann. Insuratna iti librona nga Immortality of the Soul or Resurrection of the Dead?: “Ti patpatien dagiti Kristiano nga agungar dagiti natay ket dakkel ti nakaidumaanna iti patpatien dagiti Griego nga imortal ti kararua. . . . Nupay ti Kristianidad pinagnaigna idi agangay dagita a dua a patpatien, ken iti agdama saan a naan-anay a mapagduma dagiti ordinario a Kristiano, awan ti rason tapno ilimedko ti banag nga ibilangko ken ibilang ti kaaduan nga iskolar kas kinapudno. . . . Ti biag ken kababagas ti Baro a Tulag ket interamente a mainaig iti pammati iti panagungar. . . . Ti mismo a tao, a talaga a natayen, ket mapagbiag manen babaen ti aramiden ti Dios a baro a panangparsua.”

Di pagsiddaawan a mariro dagiti tattao maipapan iti ipapatay ken panagungar. Tapno ditay mariro, nasken nga usigentayo ti Biblia, a mangidatag kadagiti kinapudno nga ipalgak ni Jehova a Dios, ti Namarsua iti tao. Nairekord iti Biblia ti adu a panagungar. Sukimatentayo ti uppat kadagitoy a salaysay ken usigentayo no ania ti ipalgakda.

“Dagiti Babbai Inawatda Dagiti Minatayda Babaen ti Panagungar”

Iti suratna kadagiti Judio a nagbalin a Kristiano, kinuna ni apostol Pablo a dagiti manamati a babbai “inawatda dagiti minatayda babaen ti panagungar.” (Hebreo 11:35) Ti maysa kadagidi a babbai ket agnanaed idiay Sarepta, maysa nga ili ti Fenicia nga asideg iti Sidon iti Kosta ti Mediteraneo. Isu ket maysa a balo a nangpadagus ken ni Elias a propeta ti Dios ken nangpakan kenkuana uray nakaro idi ti gawat. Makapaladingit ta nagsakit ken natay ti lalaki nga anak daytoy a balo. Dagus nga innala ni Elias ti bangkay ket impanna iti siled iti pangatepan a pagnanaedanna ket inyararawna ken ni Jehova a maisubli ti biag ti ubing. Simimilagro a “nagbiag” ti ubing. Insubli ni Elias iti inana ket kinunana: “Kitaem, sibibiag ti anakmo.” Ania ti reaksionna? Siraragsak a kinunana: “Ita, kinapudnona, ammokon a maysaka a lalaki ti Dios ket ti sao ni Jehova iti ngiwatmo pudno.”​—1 Ar-ari 17:22-24.

Iti dandani 100 a kilometro iti abagatan ti Sarepta, agnanaed ti maysa a naparabur nga agassawa a nangasikaso ken ni Eliseo a kasuno ni Elias. Ti asawa a babai ket nalatak iti ilina a Sunem. Nagnumuan ti agassawa a mangipaayda iti pagdagusan ni Eliseo iti pangatepan a siled ti pagtaenganda. Ti ladingitda gapu ta awan ti anakda ket nasuktan iti rag-o idi nagpasngay ti babai iti maysa a lalaki a maladaga. Bayat a dumakdakkel ti ubing, masansan a kumuyog kadagiti managani tapno makaduana ni tatangna iti tay-ak. Maysa nga aldaw, kellaat a napasamak ti trahedia. Immasug ti ubing gapu iti sakit ti ulona. Maysa nga agserserbi ti dagus a nangyawid kenkuana, sinaklot ni nanangna, ngem in-inut a natay ti ubing. Ti agledleddaang nga ina inkeddengna ti agpatulong ken ni Eliseo. Nagpakadua iti maysa nga adipen ket nagpalaudda manipud amianan nga agturong iti Bantay Carmelo, a pagnanaedan ni Eliseo.

Kas panagtignay ti propeta, pinaunana ti adipenna a ni Gehazi, ket naammuanna a talaga a natay ti ubing. Simmaruno ni Eliseo ken ti babai, ngem ania ti napasamak idi makagtengdan idiay Sunem? Kastoy ti salaysay ti 2 Ar-ari 4:32-37: “Iti kamaudianan dimteng ni Eliseo iti balay, ket sadiay ti ubing natay, a naipaidda iti sopana. Idin simrek ket inserrana ti ridaw iti likudanda a dua ket nangrugi nga agkararag ken Jehova. Kamaudiananna immuli ket nagpakleb iti rabaw ti ubing ket inkabilna ti bukodna a ngiwat iti rabaw ti ngiwatna ken dagiti bukodna a mata iti rabaw dagiti matana ken dagiti bukodna a dakulap iti rabaw dagiti dakulapna ket nagtalinaed a sipapakleb iti rabawna, ket in-inut a pimmudot ti lasag ti ubing. Idin nagna manen iti balay, naminsan iti daytoy a turong ket naminsan iti dayta a turong, a kalpasan dayta immuli ket nagpakleb iti rabawna. Ket ti ubing nangrugi nga agbaen iti namimpito a daras amin, a kalpasan dayta ti ubing linuktanna dagiti matana. Inayabanna ita ni Gehazi ket kinunana: ‘Ayabam daytoy babai a Sunamita.’ Gapuna inayabanna ket simrek a napan kenkuana. Idin kinunana: ‘Bagkatem ti anakmo.’ Ket simrek ket nagpasag kadagiti sakana ken nagruknoy kenkuana agingga iti daga, a kalpasan dayta binagkatna ti anakna ket rimmuar.”

Kas iti balo iti Sarepta, ammo ti babai manipud Sunem a ti napasamak ket resulta ti pannakabalin ti Dios. Agpada a nagrag-o dagitoy a babbai idi pinagungar ti Dios dagiti ing-ingungotenda.

Dagiti Panagungar Bayat ti Ministerio ni Jesus

Agarup 900 a tawen kalpasanna, napasamak ti maysa a panagungar iti asideg ti amianan ti Sunem iti ruar ti purok ti Nain. Bayat a nagdaliasat ni Jesu-Kristo ken dagiti adalanna manipud Capernaum ken idi asidegdan iti pagserkan ti Nain, nasabetda ti maysa a pamumpon, ket nakita ni Jesus ti maysa a balo a natayan iti bugbugtong nga anak. Kinuna ni Jesus nga isardengna ti agsangit. Ni Lucas, a maysa a mangngagas, dineskribirna no ania ti simmaruno a napasamak: “Iti kasta immasideg [ni Jesus] ket sinagidna ti idda ti natay, ket nagintek dagiti agaw-awit, ket kinunana: ‘Baro, kunak kenka, Bumangonka!’ Ket bimmangon ti natay a tao ket nangrugi nga agsao, ket intedna ken inana.” (Lucas 7:14, 15) Dagidiay nakasaksi iti daytoy a milagro impadayagda ti Dios. Daytoy a panagungar nagdinamag agingga iti Judea ken iti kabangibang a distrito. Makapainteres, dagiti adalan ni Juan a Mammautisar nangngegda ti maipapan iti dayta ket impadamagda ken ni Juan. Kalpasanna, imbaonna ida tapno sapulenda ni Jesus ken imtuodenda no isu daydiay manamnama a Mesias. Kinuna ni Jesus kadakuada: “Mapankayo, ipadamagyo ken Juan ti nakita ken nangngegyo: dagiti bulsek makakitada, dagiti pilay magmagnada, dagiti agkukutel madaldalusanda ket dagiti tuleng makangkangngegda, dagiti natay maibangbangonda, dagiti napanglaw mapakpakaammuanda iti naimbag a damag.”​—Lucas 7:22.

Ti kalatakan kadagiti milagro a panangpagungar ni Jesus isu ti panangisublina iti biag ni Lazaro a nasinged a gayyemna. Iti daytoy a pagteng, nabayagen a natay ni Lazaro sakbay a dimteng ni Jesus iti pagtaengan ti pamilia. Idi nakagteng ni Jesus kamaudiananna idiay Betania, uppat nga aldawen a natay ni Lazaro. Idi imbilin ni Jesus a maikkat ti bato a nangserra iti pagserkan ti siled a tanem, nagkedked ni Marta, a kunkunana: “Apo, itan nabuyoken, ta uppat nga aldawen.” (Juan 11:39) Ngem saan a lapped iti panagungar ni Lazaro ti aniaman a panagrupsa iti bagina. Iti bilin ni Jesus, “ti tao a natayen rimmuar a dagiti saka ken im-imana sipapatapat kadagiti bedbed, ket ti rupana napatapatan iti lupot.” Dagiti simmaruno nga inaramid dagiti kabusor ni Jesus paneknekanda a talaga a napagungar ni Lazaro.​—Juan 11:43, 44; 12:1, 9-11.

Ania ti maadaltayo kadagitoy uppat a salaysay ti panagungar? Tunggal napagungar nga indibidual naisubli ti biagda kas ti isu met laeng a persona. Nabigbig ida dagiti am-ammoda, uray dagiti kaasitgan a kabagianda. Awan kadagiti napagungar ti nangibaga nga adda napasamak bayat ti ababa a tiempo nga ipapatayda. Saanda nga imbaga a nagdaliasatda iti sabali a lubong. Nalawag a napagungarda amin a nasalun-at. Para kadakuada, kasla naturogda laeng iti apagbiit sa nariing, a maitunos iti kinuna ni Jesus. (Juan 11:11) Nupay kasta, natay manen dagitoy idi agangay.

Pannakaikaykaysa Kadagiti Ing-ingungoten​—Nadayag a Namnama

Di nagbayag kalpasan ti naladingit nga ipapatay ni Owen, a nadakamat iti immuna nga artikulo, bimmisita ni tatangna iti pagtaengan ti kaarrubana. Sadiay, iti maysa a lamisaan, nakitana ti maysa a polieto a mangyaw-awis iti maysa a palawag publiko nga inorganisar dagiti Saksi ni Jehova. Nagustuanna ti paulona a, “Sadino ti Ayan Dagiti Natay?” Dayta a saludsod ti mismo a pampanunotenna. Tinabunuanna ti palawag ket pudno a naliwliwa kadagiti kinuna ti Biblia. Naammuanna a saan nga agsagsagaba dagiti natay. Dagiti natay, agraman ni Owen, saanda nga agtutuok idiay impierno wenno innala ti Dios tapno agbalin nga anghel idiay langit. Imbes ketdi, addada iti tanem a mangur-uray iti tiempo a pannakapagungarda.​—Eclesiastes 9:5, 10; Ezequiel 18:4.

Napasamak kadi ti trahedia iti pamiliayo? Kas iti ama ni Owen, im-imtuodenyo kadi no ayan ita dagiti pimmusay nga ing-ingungotenyo ken no posible a makitayo manen ida? No kasta, awisendakayo a mangusig no ania ti kanayonan nga isuro ti Biblia maipapan iti panagungar. Nalabit nga iyimtuodyo: ‘Kaanonto a mapasamak ti panagungar? Siasino a talaga dagiti magunggonaan iti dayta?’ Pangngaasiyo ta basaenyo dagiti sumaganad nga artikulo a mangilawlawag kadagita ken iti dadduma pay a saludsod.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 5]

Inusar ni Jehova ni Eliseo a mangpagungar iti anak ti taga-Sunem

[Ladawan iti panid 5]

Inyararaw ni Elias a pagungaren ni Jehova ti maysa nga ubing

[Ladawan iti panid 6]

Pinagungar ni Jesus ti anak ti balo iti Nain

[Ladawan iti panid 7]

Babaen ti panagungar, dagiti ing-ingungoten a natay maikaykaysadanto manen kadagiti kabagianda