“Ni Patay Maalimon iti Agnanayon”

IPAPANYO a dagita a sasao ti mabasayo iti maysa a pagiwarnak imbes a ti maipapan iti balasitang a nagpakamatay. Siempre, awan pay ti pagiwarnak a nangilanad iti kasta a sasao. Ngem dayta a sasao ket agparang iti rinibribun ti tawenna a libro​—ti Biblia.

Iti Kasuratan, sibabatad a nailawlawag ti maipapan iti ipapatay. Kanayonanna, ti Biblia saanna laeng nga ipalgak no apay a mataytayo no di ket ilawlawagna met ti kasasaad ti natay ken mangitukon iti namnama para kadagiti ing-ingungotentayo a natay. Kamaudiananna, saritaenna ti maysa a nakapatpateg a tiempo a posiblento nga ipadamag: “Ni patay maalimon iti agnanayon.”​—1 Corinto 15:54.

Ti Biblia ilawlawagna ti ipapatay babaen kadagiti nalaka a matarusan a sasao imbes a kadagiti narigat a maawatan a termino. Kas pagarigan, maulit-ulit nga iyarigna ti ipapatay iti ‘pannaturog,’ ken deskribirenna ti natay a tao kas “matmaturog ken patay.” (Salmo 13:3; 1 Tesalonica 4:13; Juan 11:11-14) Natukoy met ti ipapatay kas maysa a “kabusor.” (1 Corinto 15:26) Napatpateg pay, ti Biblia tulongannatayo a mangtarus no apay a ti ipapatay ket mayarig iti pannaturog, no apay a matmatay dagiti tattao, ken no kasano a maparmekto daytoy a kabusor.

Apay a Mataytayo?

Ti umuna a libro ti Biblia isalaysayna no kasano a ti Dios pinarsua ken pinagtaengna iti maysa a paraiso ti umuna a tao a ni Adan. (Genesis 2:7, 15) Kalpasan a naparsua, naipaayan ni Adan kadagiti annongen, agraman ti maysa a nainget a panangiparit. Mainaig iti maysa a kayo iti minuyongan ti Eden, kinuna ti Dios kenkuana: “Dika mangan manipud iti dayta, ta iti aldaw a manganka manipud iti dayta mataykanto a di bumurong.”a (Genesis 2:17) Gapuna, naawatan ni Adan a mabalin a maliklikan ti ipapatay. Mapasamak laeng dayta no adda linteg ti Dios a masalungasing.

Nakalkaldaang, nagsukir ni Adan ken ni Eva nga asawana. Pinilida nga iyaleng-aleng ti pagayatan ti Namarsua kadakuada, ket inapitda dagiti resultana. “Tapokka ket iti tapok agsublikanto,” kinuna ti Dios kadakuada idi imbalabalana dagiti resulta ti basolda. (Genesis 3:19) Naaddaanda iti nakaro a depekto​—nagbalinda nga imperpekto. Ti kinaimperpekto, wenno kinamanagbasolda, ket agresulta iti ipapatayda.

Daytoy a depekto a basol ket naipasa met iti kaputotan da Adan ken Eva, ti intero a sangatauan. Mayarig dayta iti natawid a sakit. Saan laeng a napukaw ni Adan ti gundaway nga agbiag nga awanan iti pannaplit ni patay no di ket inyakarna pay ti kinaimperpekto iti kaputotanna. Iti kasta, nagbalin ti sangatauan a kautibo ti basol. Kuna ti Biblia: “Dayta ti makagapu a, no kasano a babaen iti maysa a tao simrek ti basol iti lubong ken ti ipapatay babaen iti basol, ket iti kasta ti ipapatay nagsaknap iti amin a tattao agsipud ta nagbasolda amin.”​—Roma 5:12.

“Simrek ti Basol iti Lubong”

Saan a makita daytoy a natawid a depekto wenno basol. Ti “basol” tukoyenna ti moral ken naespirituan a depekto nga inyakar dagiti immuna a nagannak kadatayo, ken adda dagiti epektona iti bagitayo. Ngem ipakita ti Biblia a nangaramid ti Dios iti pamuspusan. Ilawlawag ni apostol Pablo: “Dagiti isupapak ti basol isu ti ipapatay, ngem ti sagut nga ipaay ti Dios isu ti agnanayon a biag babaen ken Kristo Jesus nga Apotayo.” (Roma 6:23) Iti umuna a suratna kadagiti taga-Corinto, innayon ni Pablo ti maysa a pammatalged a napnuan kaipapanan kenkuana: “No kasano a ken Adan matmatay ti amin, kasta met nga iti Kristo mapagbiagto ti amin.”​—1 Corinto 15:22.

Nalawag, nagpateg ti akem ni Jesu-Kristo iti panangikkat iti basol ken ipapatay. Kinunana nga isu ket immay ditoy daga “tapno itedna ti kararuana kas subbot a kasukat dagiti adu.” (Mateo 20:28) Ti kasasaad ket mayarig iti panagkidnap, a sa la mawayawayaan ti biktima no maited ti nakalikaguman a subbot. Iti daytoy a kaso, ti subbot a mangwayawaya kadatayo iti basol ken ipapatay isu ti perpekto a biag ni Jesus kas tao.b​—Aramid 10:39-43.

Tapno maipaay ti subbot, ti Dios imbaonna ni Jesus ditoy daga tapno isakripisiona ti biagna. “Ti Dios inayatna ti lubong iti kasta unay isu nga intedna ti bugbugtong nga Anakna, tapno tunggal maysa a mangwatwat iti pammati kenkuana . . . maaddaan iti agnanayon a biag.” (Juan 3:16) Sakbay nga impaayna ti biagna kas maysa a sakripisio, ‘sinaksianna ti kinapudno.’ (Juan 18:37) Ken bayat ti ministeriona iti publiko, ginundawayanna ti sumagmamano nga oportunidad tapno ipalgakna ti kinapudno maipapan iti ipapatay.

“Ti Balasitang . . . ket Matmaturog”

Idi adda ni Jesus ditoy daga, ammona ti maipanggep iti ipapatay. Nariknana ti ladingit ti matayan, ken pagaammona nga isu ket matayto met iti di agbayag. (Mateo 17:22, 23) Sumagmamano a bulan sakbay a napapatay ni Jesus, natay ti nasinged a gayyemna a ni Lazaro. Isuronatayo dayta a pagteng no ania ti panangmatmat ni Jesus iti ipapatay.

Di nagbayag kalpasan a naipadamag kenkuana ti ipapatay ni Lazaro, kinuna ni Jesus: “Ni Lazaro a gayyemtayo napan naginana, ngem agbaniagaak sadiay tapno riingek manipud pannaturogna.” Impapan dagiti adalan a no agin-inana laeng ni Lazaro, umimbagto daytoy. Gapuna, imbatad ni Jesus: “Ni Lazaro natayen.” (Juan 11:11-14) Nalawag, matmatan ni Jesus ti ipapatay a kas pannaturog laeng. Nupay mabalin a narigattayo a tarusan ti ipapatay, matarusantayo ti pannaturog. Bayat ti maysa a nasimbeng a pannaturog, ditayo mapupuotan ti panaglabas ti oras ken no ania ti mapaspasamak iti aglikmuttayo gapu ta temporario nga awanantayo iti puot. Apag-isu a kasta ti panangilawlawag ti Biblia iti kasasaad ti natay. Kuna ti Eclesiastes 9:5: “No maipapan kadagiti natay, saanda a pulos sipapanunot iti aniaman.”

Ni Jesus inyaspingna met ti ipapatay iti pannaturog agsipud ta mabalin a mariing ti tao a natay babaen ti pannakabalin ti Dios. Naminsan, bimmisita ni Jesus iti pagtaengan ti maysa a malmaldaangan a pamilia gapu iti ipapatay ti balasitangda. “Ti balasitang saan a natay, no di ket matmaturog,” kinuna ni Jesus. Kalpasanna, inasitganna ti natay a balasitang ken iniggamanna ti imana, ket “bimmangon.” Iti sabali a pannao, napagungar ti balasitang.​—Mateo 9:24, 25.

Ni Jesus pinagungarna met ti gayyemna a ni Lazaro. Ngem sakbay nga inaramidna dayta a milagro, liniwliwana ni Marta, ti kabsat ni Lazaro, a kunkunana: “Bumangonto ni kabsatmo.” Sikokompiansa nga insungbat ni Marta: “Ammok a bumangonto inton panagungar iti kamaudianan nga aldaw.” (Juan 11:23, 24) Nalawag a ninamnama ni Marta nga addanto tiempo a panagungar dagiti amin nga adipen ti Dios.

Ania a talaga ti kaipapanan ti panagungar? Ti Griego a sao para iti “panagungar” (a·naʹsta·sis) literal a kayatna a sawen “panagtakder.” Ipasimudaagna ti ibabangon manipud iti ipapatay. Mabalin a nakaskasdaaw dayta kadagiti dadduma, ngem kalpasan nga imbaga ni Jesus a mangngegto dagiti natay ti timekna, kinunana: “Dikay agsiddaaw iti daytoy.” (Juan 5:28) Babaen kadagiti panangpagungar nga inaramid ni Jesus ditoy daga, makapagtalektayo iti kari ti Biblia nga agriingto manipud iti napaut a ‘pannaturog’ dagiti natay nga adda iti lagip ti Dios. Impadto ti Apocalipsis 20:13: “Ti baybay inyawatna dagidiay natay nga adda kenkuana, ket ni patay ken ti Hades [tanem] inyawatna dagidiay natay nga adda kadakuada.”

Dagitoy kadi a natay mapagungardanto tapno laeng lumakay ken mataydanto manen, kas iti napasamak ken ni Lazaro? Saan a kasta ti panggep ti Dios. Ipampanamnama kadatayo ti Biblia a dumtengto ti tiempo nga “awanton ni patay,” isu nga awanto ti lumakay ken matay.​—Apocalipsis 21:4.

Ti ipapatay ket maysa a kabusor. Adu pay ti kabusor ti sangatauan, kas iti sakit ken panaglakay, a mangipapaay met iti adu a panagsagaba. Ikarkari ti Dios a parmekenna amin dagita, a pagpatinggaennanto kamaudiananna ti kadakkelan a kabusor ti sangatauan. “Kas maudi a kabusor, ni patay mapukawto.”​—1 Corinto 15:26.

Inton matungpal dayta a kari, tagiragsaken ti sangatauan ti perpekto a biag, a dinton didigraen ti basol ken ipapatay. Kabayatanna, makaliwliwa kadatayo a maammuan nga agin-inana laeng dagiti ing-ingungotentayo iti biag, ket no addada iti lagip ti Dios, mapagungardanto iti naituding a tiempona.

Ti Pannakaawat iti Ipapatay Aramidenna a Naragragsak ti Biag

Ti nalawag a pannakaawat iti ipapatay ken iti namnama dagiti natay mabaliwanna ti panangmatmattayo iti biag. Ni Ian, a nadakamat iti immuna nga artikulo, ket agtawen iti nasurok a 20 idi naammuanna ti panangilawlawag ti Biblia maipapan iti ipapatay. “Saan a nalawag kaniak idi no ayan a talaga ni tatangko” kinunana. “Isu nga idi naadalko a matmaturog laeng ken patay, naupayak.” Ngem idi mabasa ni Ian ti kari ti Dios a pagungarenna dagiti natay, naragsakan iti kasta unay ta makitananto manen ni tatangna. “Ita laeng a mariknak ti talna,” kinunana. Ti umiso a pannakaawat iti ipapatay nangyeg kenkuana iti talna ti panunot.

Da Clive ken Brenda natay ti anakda a ni Steven nga agtawen iti 21, gapu iti dakkel nga aksidente a nadakamat iti immuna nga artikulo. Nupay ammoda ti ibagbaga ti Biblia maipapan kadagiti natay, nalapunosda latta iti ladingit gapu iti kellaat a pannakapukaw ti anakda. Talaga a maysa a kabusor ti ipapatay, ken naut-ot ti panniludna. In-inut a naglunit ti saemda babaen ti Nainkasuratan a pannakaammoda maipapan iti kasasaad dagiti natay. Kuna ni Brenda: “Ti pannakatarusmi iti ipapatay tinulongannakami a mangabaruanan buyogen ti talna ti panunot. Kanayon a mapanunotmi ti tiempo a mariingto ni Steven manipud iti nargaan a pannaturog.”

“Patay, Sadino ti Ayan ti Panniludmo?”

Nalawag, ti panangtarus iti kasasaad dagiti natay matulongannatayo a maaddaan iti natimbeng a panangmatmat iti biag. Ti ipapatay ket saan a maysa a misterio. Matagiragsaktayo ti biag a ditay kasapulan a pagbutngan daytoy a kabusor a mangipangpangta kadatayo. Kasta met, no ammotayo a saan a ti ipapatay ti kanibusanan ti amin, saantayo a maguyugoy nga agbiag maipaay iti ragragsak, gapu iti panamati a “nagababa ti biag.” Ti pannakaammo a dagiti natay nga ing-ingungotentayo nga adda iti lagip ti Dios ket nakaturog ken patay ken agur-uray iti panagungar liwliwaennatayo ken pabilgenna ti tarigagaytayo nga agtultuloy nga agbiag.

Wen, mabalintay ti sikokompiansa a kumita iti masanguanan inton ni Jehova a Dios, ti Gubuayan ti biag, ikkatennanto nga agnanayon ti ipapatay. Anian a bendision inton siuumiso a mayimtuodtayo: “Patay, sadino ti ayan ti panniludmo?”​—1 Corinto 15:55.

[Footnotes]

[Ladawan iti panid 5]

Ti panagsukir da Adan ken Eva ket nagresulta iti ipapatay

[Ladawan iti panid 6]

Iniggaman ni Jesus ti ima ti balasitang, ket bimmangon

[Ladawan iti panid 7]

Adu ti mangpadpadaan iti tiempo inton agriing dagiti pimmusay nga ing-ingungotenda, kas iti napasamak ken ni Lazaro