Linteg ti Ayat a Naisurat Kadagiti Puso

“Ikabilkonto ti lintegko iti unegda, ket iti pusoda isuratkonto dayta.”​—JEREMIAS 31:33.

1, 2. (a) Ania ti usigentayo ita? (b) Kasano nga imparangarang ni Jehova ti dayagna iti Bantay Sinai?

KADAGITI dua nga immuna nga artikulo, naadaltayo nga idi simmalog ni Moises manipud Bantay Sinai, rimmaniag ti rupana a nangyanninaw iti dayag ni Jehova. Napagsasaritaantayo met ti abbungot nga inusar ni Moises. Ita, usigentayo ti maysa a nainaig a banag nga addaan iti kaipapanan kadagiti Kristiano iti kaaldawantayo.

² Bayat ti kaaddana idiay bantay, nakaawat ni Moises kadagiti bilin manipud ken ni Jehova. Dagiti Israelita a naummong iti sanguanan ti Bantay Sinai naimatanganda ti nakaskasdaaw a parangarang ti Dios. “Naggurgurruod ken nagkimkimat, ken adda napuskol nga ulep iti rabaw ti bantay ken natbag unay nga uni ti tangguyob, iti kasta nangrugi nga agpigerger dagiti amin nga umili nga adda idi iti pakarso. . . . Ket ti Bantay Sinai nagasuk iti intero a rabawna, gapu iti kinapudno a ni Jehova bimmaba iti rabawna iti apuy; ket ti asukna nagpangpangato kas iti asuk ti maysa a pugon, ket ti intero a bantay nagkintayeg iti kasta unay.”​—Exodo 19:16-18.

3. Kasano nga impaay ni Jehova ti Sangapulo a Bilin iti Israel, ken ania met laeng ti naawatan dayta a nasion?

³ Nakisarita ni Jehova kadagiti tattao babaen ti maysa nga anghel, nga intedna kadakuada dagiti linteg a pagaammo kas ti Sangapulo a Bilin. (Exodo 20:1-17) Gapuna, awan duadua a naggapu dagitoy a linteg iti Mannakabalin-amin. Insurat ni Jehova dagitoy a linteg kadagiti tapi ti bato​—dagiti tapi a binurak ni Moises idi nakitana dagiti Israelita nga agdaydayaw iti balitok a sinan-urbon a baka. Naminsan pay, insurat manen ni Jehova dagiti linteg iti bato. Rimmaniag ti rupa ni Moises idi simmalog nga awitna dagiti tapi. Iti dayta a kanito, naawatan met laeng dagiti amin nga Israelita a nakapatpateg dagidi a linteg.​—Exodo 32:15-19; 34:1, 4, 29, 30.

4. Apay a nakapatpateg ti Sangapulo a Bilin?

⁴ Ti dua a tapi a nakaisuratan ti Sangapulo a Bilin ket naitalimeng iti lakasa ti tulag nga adda iti Kasasantuan a siled ti tabernakulo ken idi agangay, iti Kasasantuan a siled ti templo. Dagiti linaonda a linteg sagudayenda dagiti kangrunaan a prinsipio ti Mosaiko a Linteg ti tulag ken nagserbi a pakaibatayan ti teokratiko a panangiwanwan ti gobierno dayta a nasion. Paneknekanda nga adda espesipiko, maysa a napili a nasion a pakilanglangenan ni Jehova.

5. Kadagiti ania a pamay-an a dagiti linteg ti Dios iti Israel iyanninawda ti panagayatna?

⁵ Adu ti ipalgak dagidi a linteg no maipapan ken ni Jehova, nangnangruna iti panagayatna iti ilina. Nagsayaatda la ketdi a sagut kadagidiay nagtulnog kadagita! Insurat ti maysa nga eskolar: “Awan ti aniaman a moral a pagalagadan nga inaramid ti tao sakbay ken kalpasanna . . . nga umasping, pumada, wenno mangringbaw kadagita a sangapulo a bilin ti Dios.” No maipapan iti Mosaiko a Linteg, kinuna ni Jehova: “No siiinget nga agtulnogkayto iti timekko ket pudno a salimetmetanyonto ti tulagko, iti kasta sigurado nga agbalinkayto a naisangsangayan a sanikuak manipud iti amin a sabsabali nga ili, agsipud ta kukuak ti intero a daga. Ket dakayo agbalinkayto kaniak a maysa a pagarian ti papadi ken maysa a nasantuan a nasion.”​—Exodo 19:5, 6.

Linteg a Naisurat iti Puso

6. Ania a linteg ti napatpateg ngem kadagiti linteg a naisurat iti bato?

⁶ Wen, napateg unay dagidi a linteg ti Dios. Ngem ammoyo kadi a dagiti napulotan a Kristiano adda ik-ikutanda a napatpateg nga amang ngem kadagiti linteg a naisurat iti bato? Impakpakauna ni Jehova nga adda maipasdek a baro a tulag a naiduma iti Linteg ti tulag nga inaramid ni Jehova iti nasion ti Israel. “Ikabilkonto ti lintegko iti unegda, ket iti pusoda isuratkonto dayta.” (Jeremias 31:31-34) Ni Jesus, ti Mangibabaet iti baro a tulag, saan a nangted iti naisurat a linlinteg kadagiti pasurotna. Imbes ketdi, inyukuokna ti linteg ni Jehova kadagiti isip ken puso dagiti adalanna babaen kadagiti bambanag a sinao ken inaramidna.

7. Siasino ti damo a nakaitedan “ti linteg ti Kristo,” ken siasino dagiti nangawat iti dayta idi agangay?

⁷ Daytoy a linteg ket naawagan “ti linteg ti Kristo.” Damo a naited dayta, saan nga iti nasion ti natural nga Israel a kaputotan ni Jacob, no di ket iti maysa a naespirituan a nasion, “ti Israel ti Dios.” (Galacia 6:2, 16; Roma 2:28, 29) Ti Israel ti Dios ket buklen dagiti Kristiano a napulotan iti espiritu. Idi agangay, nakikadua kadakuada ti “maysa a dakkel a bunggoy” manipud iti amin a nasion nga agtarigagay met nga agdayaw ken ni Jehova. (Apocalipsis 7:9, 10; Zacarias 8:23) Kas “maysa nga arban” iti sidong ti “maysa a pastor,” dagitoy dua a grupo nagpasakupda iti “linteg ti Kristo,” ket dayta ti nangiwanwan iti amin nga aramidda.​—Juan 10:16.

8. Ania ti maysa a nagdumaan ti Mosaiko a Linteg ken ti linteg ti Kristo?

⁸ Nupay dagidi a natural nga Israelita inannurotda ti Mosaiko a Linteg gapu ta nayanakda iti nasion ti Israel, bukod a desision dagiti Kristiano ti panagtalinaedda iti sidong ti linteg ti Kristo, saan ket a gapu iti puli wenno lugar a nakayanakanda. Naadalda ti maipapan ken ni Jehova ken kadagiti daldalanna ket tarigagayanda nga aramiden ti pagayatanna. Gapu ta adda ti linteg ti Dios “iti unegda,” nga arigna a naisurat “iti pusoda,” dagiti napulotan a Kristiano agtulnogda iti Dios saan laeng a gapu ta dusaenna dagidiay nasukir; wenno agtulnogda kenkuana saan laeng a gapu ta obligasionda dayta. Ti kinatulnogda ket nairamut iti maysa a banag a napatpateg ken adayo a nabilbileg. Kasta met laeng katulnog ti sabsabali a karnero gapu ta naisurat iti pusoda ti linteg ti Dios.

Dagiti Linteg a Naibatay iti Ayat

9. Kasano nga impasimudaag ni Jesus a ti kababagas dagiti linteg ni Jehova ket ayat?

⁹ Ti kababagas ti amin a linteg ken pagannurotan ni Jehova ket magupgop iti maysa a sao: ayat. Agtalinaed dayta kas napateg a paset ti nasin-aw a panagdayaw. Idi nayimtuod ken ni Jesus no ania ti kadakkelan a bilin iti Linteg, insungbatna: “Ayatem ni Jehova a Diosmo buyogen ti intero a pusom ken buyogen ti intero a kararuam ken buyogen ti intero a panunotmo.” Ti maikadua ket, “Ayatem ti padam a tao a kas iti bagim.” Kalpasanna, kinunana: “Kadagitoy dua a bilin nga agpannuray ti intero a Linteg, ken dagiti Mammadto.” (Mateo 22:35-40) Iti kasta, impasimudaag ni Jesus a naibatay iti ayat ti intero a Hebreo a Kasuratan, saan laeng a ti Linteg a naglaon iti Sangapulo a Bilin.

10. Kasanotay nga ammo a naibatay iti ayat ti linteg ti Kristo?

¹⁰ Ti kadi linteg a naisurat kadagiti puso dagiti Kristiano ket naibatay met iti panagayat iti Dios ken iti kaarruba? Awan duadua a kasta! Kalikaguman ti linteg ti Kristo ti naimpusuan a panagayat iti Dios ken naglaon dayta iti kanayonan a bilin​—nasken a maaddaan dagiti Kristiano iti managsakripisio nga ayat iti maysa ken maysa. Masapul a tuladenda ti ayat nga imparangarang ni Jesus, a sidadaan a nangisakripisio iti biagna agpaay kadagiti gagayyemna. Insurona kadagiti adalanna nga ayatenda ti Dios ken ti tunggal maysa, no kasano nga inayatna ida. Ti naisangsangayan nga ayatda iti maysa ken maysa ti kangrunaan a galad a pakabigbigan dagiti pudno a Kristiano. (Juan 13:34, 35; 15:12, 13) Imbilinna pay ketdi nga ayatenda uray dagiti kabusorda.​—Mateo 5:44.

11. Kasano nga impakita ni Jesus ti panagayatna iti Dios ken iti sangatauan?

¹¹ Impasdek ni Jesus ti perpekto nga ulidan ti panangipakita iti ayat. Kas maysa a mannakabalin nga espiritu idiay langit, naimpusuan nga inawatna ti gundaway a maitandudona ti pagayatan ni Amana ditoy daga. Malaksid nga insakripisiona ti natauan a biagna tapno makapagbiag nga agnanayon dagiti sabsabali, impakitana pay kadagiti tattao no ania ti umiso a wagas ti panagbiag. Isu ket napakumbaba, naasi, ken nakonsiderar, a tulonganna dagidiay napadagsenan ken nairurumen. Nangiranud met “iti sasao ti agnanayon a biag,” nga awan sarday a tinulonganna dagiti dadduma tapno maammuanda ti maipapan ken ni Jehova.​—Juan 6:68.

12. Apay a makuna nga agkanaig unay ti panagayat iti Dios ken iti kaarruba?

¹² Kinapudnona, agkanaig unay ti panagayat iti Dios ken iti kaarruba. Kinuna ni apostol Juan: “Ti ayat naggapu iti Dios . . . No ti asinoman kunaenna: ‘Ay-ayatek ti Dios,’ ket kaskasdi a gurguraenna ni kabsatna, isu ket naulbod. Ta ti saan nga agayat iti kabsatna, a nakitana, saanna a mabalin nga ayaten ti Dios, a saanna a nakita.” (1 Juan 4:7, 20) Ni Jehova ti gubuayan ken mismo a personipikasion ti ayat. Amin nga aramidenna ket tinignay ti ayat. Ammotayo ti agayat gapu ta naparsuatayo a kaladladawanna. (Genesis 1:27) No ayatentayo dagiti kaarrubatayo, ipakpakitatayo nga ay-ayatentayo ti Dios.

Ti Panagayat Kaipapananna ti Panagtulnog

13. Tapno ayatentayo ti Dios, ania ti nasken nga aramidentayo nga umuna?

¹³ Kasanotay nga ayaten ti Dios, a ditay met makita? Ti napateg nga umuna nga addang ket am-ammuentayo ti Dios. Ditay pudpudno a maayat wenno makapagtalek iti maysa a ganggannaet. Gapuna, iparparegta kadatayo ti Sao ti Dios nga am-ammuentayo ti Dios babaen ti panagbasa iti Biblia, panagkararag, ken pannakitimpuyog kadagidiay makaam-ammo ken mangay-ayat kenkuana. (Salmo 1:1, 2; Filipos 4:6; Hebreo 10:25) Nangnangruna a makaisuro ti uppat nga Ebanghelio, yantangay ipalgakda ti personalidad ni Jehova kas imparangarang ti biag ken ministerio ni Jesu-Kristo. Ad-adda a rumayray ti tarigagaytayo nga agtulnog iti Dios ken mangtulad iti personalidadna bayat nga ad-adalentayo ti maipapan kenkuana ken apresiarentayo ti ayat nga impakitana kadatayo. Wen, ti panagayat iti Dios iramanna ti panagtulnog.

14. Apay a makuna a saan a makapadagsen dagiti linteg ti Dios?

¹⁴ No ay-ayetantayo ti maysa a tao, ammuentayo no ania ti makaay-ayo ken di makaay-ayo kenkuana tapno ammotayo no kasanotayo a pakilangenan dayta a tao. Ditay kayat a mapagura dagidiay ay-ayatentayo. “Daytoy ti kaipapanan ti ayat iti Dios,” insurat ni apostol Juan, “a tungpalentayo dagiti bilinna; ket kaskasdi a dagiti bilinna saanda a makapadagsen.” (1 Juan 5:3) Saanda a makapadagsen ken saanda met nga adu unay. Ti ayat ti mangigiya iti dalantayo. Saantayo a kasapulan nga ikabesa ti nagadu a pagannurotan a mangiwanwan iti amin nga aramidentayo; ti panagayattayo iti Dios ti mangiwanwan kadatayo. Saan a makapadagsen dagiti linteg ti Dios yantangay makaparagsak a pagserbian dagidiay pudno nga ay-ayatentayo. No ay-ayatentayo ti Dios, pakaragsakantayo nga aramiden ti pagayatanna. Iti kasta, magun-odtayo ti anamong ti Dios, ken magunggonaantayo gapu ta kanayon a pagimbagantayo ti panangiwanwanna.​—Isaias 48:17.

15. Ania ti mangtignay kadatayo a mangtulad ken ni Jehova? Ilawlawagyo.

¹⁵ Ti panagayat iti Dios tignayennatayo a mangtulad kadagiti galadna. No ay-ayatentayo ti maysa a tao, maay-ayotayo kadagiti galadna ken ikagumaantayo a tuladen dayta a tao. Usigenyo ti relasion ni Jehova ken ni Jesus. Nagkaduada idiay langit iti nalabit binilion a tawtawen. Nasged ken nasin-aw ti panagayatda iti maysa ken maysa. Naan-anay a naiparangarang ni Jesus ti personalidad ti nailangitan nga Amana isu a naikunana kadagiti adalanna: “Ti nakakita kaniak nakitana met ti Ama.” (Juan 14:9) No parayrayentayo ti pannakaammo ken apresasiontayo ken ni Jehova ken iti Anakna, matignaytayo a tumulad kadakuada. Ti panagayattayo ken ni Jehova, ken ti nasantuan nga espirituna, tulongannatayo a ‘manguksob iti daan a personalidad agraman dagiti aramidna, ket kawesantayo ti bagbagitayo iti baro a personalidad.’​—Colosas 3:9, 10; Galacia 5:22, 23.

Panagtignay ti Ayat

16. Kasano a ti trabahotayo a panangasaba ken panangisuro paneknekanda ti panagayattayo iti Dios ken iti kaarruba?

¹⁶ Kas Kristiano, tignayennatayo ti panagayat iti Dios ken iti kaarruba tapno ikasabatayo ti Pagarian ken agaramidtayo iti ad-adalan. No kasta ti aramidentayo, maay-ayotayo ni Jehova a Dios, “a ti pagayatanna ket maisalakan koma dagiti amin a kita ti tattao ken dumtengda iti umiso a pannakaammo iti kinapudno.” (1 Timoteo 2:3, 4) Maragsakantayo ngarud a tumulong kadagiti sabsabali tapno maisurat kadagiti pusoda ti linteg ti Kristo. Ken maay-ayotayo bayat a makitatayo ti panagbalbaliw ti personalidadda tapno mayanninawda dagiti nadibinuan a galad ni Jehova. (2 Corinto 3:18) Wen, ti kapatgan a maisaguttayo kadagiti tattao ket ti panangtulongtayo kadakuada a mangam-ammo iti Dios. Agnanayon a naragsakto dagidiay makigayyem ken ni Jehova.

17. Apay a nainsiriban ti panangpatanor iti panagayat iti Dios ken iti kaarruba ngem kadagiti material a bambanag?

¹⁷ Agbibiagtayo iti lubong a ti material a bambanag ket maipatpateg unay, maay-ayat pay ketdi. Kaskasdi, saan nga agnanayon ti material a bambanag. Mabalin a matakaw wenno madadael. (Mateo 6:19) Pakdaarannatayo ti Biblia: “Ti lubong aglabas ken kasta met ti tarigagayna, ngem ti agaramid iti pagayatan ti Dios agtalinaed iti agnanayon.” (1 Juan 2:16, 17) Wen, agtalinaed nga agnanayon ni Jehova, ken kasta met dagidiay agayat ken agserbi kenkuana. Gapuna, saan kadi nga ad-adda a nainsiriban a patanoren ti panagayat iti Dios ken kadagiti tattao ngem iti pananggun-od kadagiti bambanag iti lubong, a temporario laeng ti ipaayna a pagimbagan, no adda man?

18. Kasano nga impakita ti maysa a misionera ti managsakripisio nga ayat?

¹⁸ Dagidiay mangiparangarang iti ayat maidaydayawda ni Jehova. Usigenyo ni Sonia, maysa a misionera idiay Senegal. Inyadalanna iti Biblia ti maysa a babai nga agnagan iti Heide, a naakaran iti HIV manipud iti asawana a di manamati. Kalpasan a natay ni lakayna, nabautisaran ni Heide, ngem di nagbayag kimmapuy ti salun-atna, ket naospital gapu iti AIDS. Insalaysay ni Sonia: “Inaramid dagiti empleado ti ospital ti amin a kabaelanda, ngem manmanoda laeng. Nakiddaw ti tulong ti dadduma a kakabsat tapno mangasikaso kadagiti kasapulanna iti ospital. Iti maikadua a rabii, nagiddaak iti maysa nga ikamen iti abay ti kamana tapno maasikasok isuna agingga iti ipapatayna. Kinuna ti doktor a nangasikaso kenkuana: ‘Ti kangrunaan a parikutmi ket uray dagiti kakabagian masansan a baybay-anda dagiti kapamiliada no maammuanda nga adda AIDS dagitoy. Ngem apay a sidadaankayo a mangirisgo iti biagyo para iti maysa a diyo kabagian, kailian, wenno kapulian?’ Inlawlawagko a para kaniak, imbilangkon a kabsatko ni Heide, a kasla maymaysa ti nagannakmi. Gapuna, maragsakanak a mangaywan kenkuana.” Awan ti sakit a naala ni Sonia manipud iti naayat a panangaywanna ken ni Heidi.

19. Gapu ta naisurat kadagiti pusotayo ti linteg ti Dios, ania ti nasken nga aprobetsarentayo?

¹⁹ Adu nga adipen ni Jehova ti nangipakita iti managsakripisio nga ayat. Ti pakabigbigan kadagiti adipen ti Dios ket saanen a babaen iti naisurat a kodigo ti linteg. Imbes ketdi, makitatayo ti kaitungpalan ti naisurat iti Hebreo 8:10: “‘Daytoy ti tulag a pakitulagakto iti balay ti Israel kalpasan dagidiay nga aldaw,’ kuna ni Jehova. ‘Ikabilkonto dagiti lintegko iti panunotda, ket kadagiti pusoda isuratkonto ida. Ket agbalinakto a Diosda, ket isuda agbalindanto nga ilik.’” Sapay koma ta ipategtayo ti linteg ti ayat nga insurat ni Jehova kadagiti pusotayo, nga aprobetsarentayo ti tunggal gundaway a maiparangarangtayo ti ayat.

20. Apay a maysa a di magatadan a banag ti linteg ti Kristo?

²⁰ Anian a rag-otayo nga agserbi iti Dios a kadua ti sangalubongan a kakabsat a mangiparparangarang iti kasta nga ayat! Dagidiay a naisurat kadagiti pusoda ti linteg ti Kristo ik-kutanda ti maysa a di magatadan a banag iti tengnga ti lubong nga awanan iti ayat. Saanda laeng a tagtagiragsaken ti panagayat ni Jehova no di ket pakaragsakanda ti nalagda a singgalut ti ayat kadagiti kakabsatda. “Adtoy! Anian a nagimbag ken anian a makaay-ayo a dagiti agkakabsat agnaedda a sangsangkamaysa buyogen ti panagtutunos!” Nupay nagduduma ti pagilian, lenguahe, kultura, ken pagsasao dagiti Saksi ni Jehova, tagtagiragsakenda ti narelihiosuan a panagkaykaysa nga awan kaaspingna. Makaay-ayo ken ni Jehova dayta a panagkaykaysa. Insurat ti salmista: “Sadiay [iti tengnga ti tattao a pinagkaykaysa ti ayat] imbilin ni Jehova a maadda ti bendision, ti mismo a biag agingga iti tiempo a di nakedngan.”​—Salmo 133:1-3.

Ania ti Sungbatyo?

• Kasano kapateg ti Sangapulo a bilin?

• Ania ti linteg a naisurat kadagiti puso?

• Ania ti paset ti ayat ‘iti linteg ti Kristo’?

• Kadagiti ania a pamay-an a maipakitatayo ti panagayattayo iti Dios ken iti kaarruba?

[Ladawan iti panid 25]

Addaan dagiti Israelita kadagiti linteg a naisurat kadagiti tapi ti bato

[Dagiti Ladawan iti panid 26]

Naisurat iti puso dagiti Kristiano ti linteg ti Dios

[Ladawan iti panid 28]

Kadua ni Sonia ti maysa nga ubing a taga-Senegal bayat ti 2004 a distrito kombension