Siasino ti Pagtulnogam​—Ti Dios Wenno Tattao?

“Masapul nga agtulnogkami iti Dios kas agturay imbes a kadagiti tattao.”​—ARAMID 5:29.

1. (a) Ania ti pannakatema a teksto daytoy a panagadal? (b) Apay a natiliw dagiti apostol?

NAKAPUNGTOT la ketdi dagiti ukom iti kangatuan a pangukoman dagiti Judio. Dida masarakan dagiti naibalud nga apostol ni Jesu-Kristo, ti tao a sinentensiaan ti nangato a korte iti ipapatay sumagmamano laeng a lawas ti napalabas. Nakasaganan koma ti pangukoman a mangbista kadagiti kangrunaan a pasurot ni Jesus. Ngem idi mapan dagiti guardia a mangala kadakuada, nakitada a bakante dagiti pagbaludan idinto ta napunitan dagiti ruangan. Di nagbayag, naammuan dagiti guardia nga adda dagiti apostol iti templo idiay Jerusalem, a situtured nga isursuroda kadagiti tattao ti maipapan ken ni Jesu-Kristo―ti mismo a trabaho a nakaigapuan ti pannakaarestarda! Dagus a nagturong dagiti guardia iti templo, kinemmegda manen dagiti apostol, sada impan iti pangukoman.―Aramid 5:17-27.

2. Ania ti imbilin ti anghel nga aramiden dagiti apostol?

² Maysa nga anghel ti nangwayawaya kadagiti apostol manipud iti pagbaludan. Dayta kadi ket tapno maliklikanda ti kanayonan a pannakaidadanes? Saan. Dayta ket tapno mangngeg dagiti umili ti Jerusalem ti naimbag a damag maipapan ken ni Jesu-Kristo. Imbilin ti anghel kadagiti apostol nga ‘itultuloyda a sawen kadagiti tattao ti amin a sasao maipapan itoy a biag.’ (Aramid 5:19, 20) Dayta ti makagapu nga idi napan dagiti guardia idiay templo, nasarakanda dagiti apostol a situtulnog a mangitungtungpal iti dayta a bilin.

3, 4. (a) Idi naibilin nga isardengda ti mangasaba, ania ti sungbat da Pedro ken Juan? (b) Ania ti sungbat dagiti dadduma nga apostol?

³ Ti dua kadagita a napinget a manangaskasaba, da apostol Pedro ken Juan, napadasandan idi ti maisaklang iti pangukoman, kas impalagip ti kangrunaan a mahistrado a ni Jose Caifas. Kinunana: “Sipopositibo a binilindakayo a dikay itultuloyen ti mangisuro maibatay iti [nagan ni Jesus], ket kaskasdi, adtoy! pinunnoyo ti Jerusalem iti sursuroyo.” (Aramid 5:28) Saanen koma a naklaat ni Caifas idi makitana manen a naisaklang da Pedro ken Juan. Idi damo a naibilin nga isardengda ti mangasaba, simmungbat dagitoy dua nga apostol: “No nalinteg iti imatang ti Dios nga imdengandakayo imbes a ti Dios, ipatoyo iti bagbagiyo. Ngem no kadakami, saan a mabalin nga agsardengkami nga agsao maipapan iti bambanag a nakita ken nangngegmi.” Kas ken ni propeta Jeremias, saan a mabalin nga isardeng da Pedro ken Juan ti annongenda a mangasaba.​—Aramid 4:18-20; Jeremias 20:9.

⁴ Iti dayta a gundaway, saan laeng a da Pedro ken Juan no di ket dagiti amin nga apostol―agraman ti kabarbaro a napili a ni Matias―ti naaddaan iti gundaway a mangpaneknek iti pangukoman no ania ti takderda. (Aramid 1:21-26) Idi naibilin nga isardengda ti mangasaba, situtured met nga insungbatda: “Masapul nga agtulnogkami iti Dios kas agturay imbes a kadagiti tattao.”​—Aramid 5:29.

Ti Turay ti Dios No Maidilig iti Turay ti Tao

5, 6. Apay a saan a nagtulnog dagiti apostol iti bilin ti pangukoman?

⁵ Dagiti apostol managpasakupda iti linteg isu a saanda nga ugali ti manglabsing iti bilin ti pangukoman. Kaskasdi, awan ti tao, kasano man kabileg, ti addaan iti kalintegan a mangmandar iti maysa tapno salungasingenna ti bilin ti Dios. Ni Jehova “ti Kangatuan iti intero a daga.” (Salmo 83:18) Saan laeng nga isu ‘ti Ukom iti intero a daga’ no di ket isu ti Kangrunaan a Manangted-paglintegan ken Ari iti agnanayon. Ibilang ti Dios nga awan kapapay-anna ti aniaman a bilin ti pangukoman a nairanta a mangwaswas iti maysa kadagiti bilin ti Dios.―Genesis 18:25; Isaias 33:22.

⁶ Daytoy a kinapudno ket bigbigen ti dadduma nga eksperto iti linteg. Kas pagarigan, sigun iti insurat ti nalatak nga Ingles a hues idi maika-18 a siglo a ni William Blackstone, awan ti linteg ti tao a rumbeng a maipalubos a mangsalungasing “iti linteg ti naipalgak” a masarakan iti Biblia. Gapuna, limbes ti Sanhedrin idi binilinna dagiti apostol nga isardengda ti mangasaba. Saan a nagtulnog dagiti apostol iti dayta a bilin.

7. Apay a namagpungtot kadagiti panguluen a papadi ti trabaho a panangasaba?

⁷ Nakapungtot dagiti panguluen a papadi gapu ta determinado dagiti apostol a mangitultuloy iti panangasabada. Saduceo ti dadduma a papadi, agraman ni Caifas, isu a dida mamati iti panagungar. (Aramid 4:1, 2; 5:17) Kaskasdi, intultuloy nga insuro dagiti apostol a napagungar ni Jesus manipud ken patay. Maysa pay, dadduma kadagiti panguluen a papadi ti nangaramid iti amin a kabaelanda tapno magun-odda ti anamong dagiti Romano nga agtuturay. Iti pannakabista ni Jesus, idi naitukon kadakuada ti gundaway a mangakseptar ken ni Jesus kas ti arida, awan babain nga inyikkisda: “Awan ti arimi no di ni Cesar.” (Juan 19:15)a Saan laeng a pinaneknekan dagiti apostol a napagungar ni Jesus no di ket insuroda pay a malaksid iti nagan ni Jesus, “awan ti sabali a nagan iti baba ti langit a naited kadagiti tattao a masapul a pakaisalakanantayo.” (Aramid 2:36; 4:12) Maamak dagiti papadi a no bigbigen dagiti tattao kas Liderda ti napagungar a ni Jesus, amangan ta agtignay dagiti Romano ket mapukaw dagiti Judio a papanguluen ‘agpadpada ti lugarda ken ti nasionda.’​―Juan 11:48.

8. Ania ti nainsiriban nga imbalakad ni Gamaliel iti Sanhedrin?

⁸ Agpegpeggad ti biag dagiti apostol ni Jesu-Kristo. Determinado dagiti ukom ti Sanhedrin a mangsentensia kadakuada iti ipapatay. (Aramid 5:33) Ngem di ninamnama dagiti simmaruno a napasamak. Ni Gamaliel, a nalaing iti Linteg, timmakder ket pinakdaaranna dagiti kakaduana a dida agdardarasudos nga agtignay. Nainsiriban a kinunana: “No daytoy a gandat wenno daytoy nga aramid ket aggapu kadagiti tattao, maduprakto dayta; ngem no aggapu iti Dios, saanyonto a kabaelan a dupraken ida.” Kalpasanna, nakapatpateg ti innayon ni Gamaliel: “Ta no saan, amangan ta iti kinaagpaysuanna masarakankayo a mannakilaban iti Dios.”​—Aramid 5:34, 38, 39.

9. Ania ti pammaneknek a naggapu iti Dios ti trabaho dagiti apostol?

⁹ Di ninamnama nga impangag ti pangukoman dayta a balakad ni Gamaliel. Dagiti ukom ti Sanhedrin “inayabanda dagiti apostol, sinaplitda ida, ket binilinda ida nga isardengda ti agsasao maipuon iti nagan ni Jesus, ket binulosanda ida.” Ngem di pulos nagbuteng dagiti apostol no di ket determinadoda a nangitungpal iti panangasaba nga imbilin ti anghel. Gapuna, kalpasan ti pannakaruk-atda, “iti tunggal aldaw idiay templo ken iti binalaybalay nagtultuloy [dagiti apostol] nga awan sarday a mangisuro ken mangideklara iti naimbag a damag maipapan iti Kristo, a ni Jesus.” (Aramid 5:40, 42) Binendisionan ni Jehova dagiti panagreggetda. Kasano? “Rimmangrang-ay ti sao ti Dios, ket ti bilang dagiti adalan nagtultuloy nga immadu iti kasta unay idiay Jerusalem.” Kinapudnona, “maysa a dakkel a bunggoy ti papadi ti nangrugi nga agtulnog iti pammati.” (Aramid 6:7) Namagpungtot la ketdi dayta kadagiti panguluen a papadi! Umad-adun ti pammaneknek: Talaga a naggapu iti Dios ti trabaho dagiti apostol!

Saan nga Agballigi Dagidiay Bumusbusor iti Dios

10. No iti panangmatmat ti tao, apay a mabalin a narikna ni Caifas a natalged ti saadna, ngem apay a di umiso dayta a panagtalekna?

¹⁰ Idi umuna a siglo, dagiti Romano nga agtuturay ti mangdutok no siasino dagiti Judio nga agserbi kas nangato a papadi. Ni Valerius Gratus ti nangisaad iti nabaknang a ni Jose Caifas, ket isu ti kapautan iti dayta a takem no idilig iti adu kadagiti sinarunona. Impapan la ketdi ni Caifas a naaramidanna dayta gapu iti kinasigona iti diplomasia ken gapu ta gayyemna ni Pilato, saan ket a gapu iti ibaballaet ti Dios. Aniaman ti kasasaad, napaneknekan a di umiso ti panagtalekna iti tao. Tallo laeng a tawen kalpasan ti pannakaisaklang dagiti apostol iti Sanhedrin, napukaw ni Caifas ti anamong dagiti Romano nga agtuturay ket naikkat kas nangato a padi.

11. Ania ti nagbanagan ni Poncio Pilato ken ti Judio a sistema ti bambanag, ket ania ti makunayo iti dayta?

¹¹ Ti bilin a maikkat ni Caifas iti takemna ket naggapu ken ni Lucius Vitellius, ti gobernador ti Siria a nangatngato ti saadna ngem ken ni Pilato, ket di nalapdan dayta ni Pilato nupay nasinged a gayyemna ni Caifas. Kinapudnona, makatawen laeng kalpasan ti pannakaikkat ni Caifas, naikkat met ni Pilato iti takemna ket napaayaban idiay Roma gapu kadagiti nadagsen a pammabasol kenkuana. No maipapan kadagiti papangulo a Judio a nagtalek ken ni Cesar, innala dagiti Romano ‘agpadpada ti lugarda ken ti nasionda.’ Napasamak dayta idi tawen 70 K.P. idi a dagiti buyot ti Roma naan-anay a dinadaelda ti siudad ti Jerusalem, agraman ti templo ken ti pagtataripnongan dagiti Sanhedrin. Napaneknekan iti daytoy a pasamak a pudno ti kinuna ti salmista: “Dikay ikabil ti panagtalekyo kadagiti natan-ok, wenno uray iti anak ti naindagaan a tao, a kenkuana awan pannakaisalakan”!​—Juan 11:48; Salmo 146:3.

12. Kasano a paneknekan ti napasamak ken ni Jesus a nainsiriban ti panagtulnog iti Dios?

¹² Maisupadi iti dayta, ti Dios dinutokanna ni napagungar a Jesu-Kristo kas Nangato a Padi iti naindaklan a naespirituan a templo. Awan ti tao a mabalin a mangwaswas iti dayta a pannakadutok. Talaga a ni Jesus “adda kinapadina nga awanan kadagiti asinoman a kasuno.” (Hebreo 2:9; 7:17, 24; 9:11) Ti Dios dinutokanna met ni Jesus kas Ukom dagiti sibibiag ken dagiti natay. (1 Pedro 4:5) Buyogen dagita nga akem, ikeddengto ni Jesus no adda pay namnama nga agbiag da Jose Caifas ken Poncio Pilato.―Mateo 23:33; Aramid 24:15.

Dagiti Awanan iti Buteng a Mangikaskasaba iti Pagarian iti Moderno nga Aldaw

13. Iti moderno a panawen, ania a trabaho ti napaneknekan a naggapu iti tao, ken ania a trabaho ti naggapu iti Dios? Kasanoyo nga ammo?

¹³ Iti kaaldawantayo, kas idi umuna a siglo, adu ti ‘mannakilaban iti Dios.’ (Aramid 5:39) Kas pagarigan, idi a dagiti Saksi ni Jehova idiay Alemania nagkedkedda a mangbigbig ken ni Adolf Hitler kas ti Liderda, inkeddeng ni Hitler a talipuposen ida. (Mateo 23:10) Agparang nga epektibo dagiti mangpapatay nga ahensiana. Nagballigi dagiti Nazi a nangaresto iti rinibu a Saksi ken nangipan kadakuada kadagiti kampo konsentrasion. Pinapatayda pay ti sumagmamano a Saksi. Ngem dagiti Nazi dida nabaelan a pinakapuy ti determinasion dagiti Saksi nga agdayaw laeng iti Dios, ken napaayda a mangtalipupos kadagiti adipen ti Dios kas maysa a grupo. Ti trabaho dagitoy a Kristiano ket naggapu iti Dios, saan nga iti tao, ken saan a maduprak ti trabaho ti Dios. Innem a pulo a tawen kalpasanna, dagiti matalek nga adipen a nakalasat kadagiti kampo konsentrasion ti agtultuloy nga agserserbi ken ni Jehova ‘buyogen ti intero a puso ken kararua ken panunotda,’ idinto ta natayen ni Hitler ken ti partido a Nazi a dakes ti pakalaglagipanda.​—Mateo 22:37.

14. (a) Ania dagiti panagregget dagiti kabusor a mangpadakes kadagiti adipen ti Dios, ken ania dagiti resultana? (b) Dagiti kadi kasta a panagregget mangyegda iti agnanayon a pannakadangran kadagiti adipen ti Dios? (Hebreo 13:5, 6)

¹⁴ Sipud kadagiti tawen ti panagregget dagiti Nazi, dadduma ti nakipaset iti saan a pulos nga agballigi a pannakigubat maibusor ken ni Jehova ken kadagiti adipenna. Iti adu a pagilian iti Europa, dagiti nasikap a narelihiosuan ken napolitikaan nga elemento inkagumaanda nga inawagan dagiti Saksi ni Jehova kas ‘maysa a napeggad a sekta,’ ti isu met laeng nga akusasion a naipabasol kadagiti Kristiano idi umuna a siglo. (Aramid 28:22) Ti kinapudnona, ti European Court of Human Rights binigbigna dagiti Saksi ni Jehova kas maysa a relihion, saan ket a kas sekta. Ammo dayta dagiti bumusbusor. Kaskasdi, itultuloyda latta ti panangpadakesda kadagiti Saksi. Kas resulta ti kasta a pammadakes, dadduma kadagiti Kristiano ti nasesante kadagiti pagtrabahuanda. Binutbutengda dagiti annak dagiti Saksi idiay eskuelaan. Dagiti madanagan a kasera kinanselarda dagiti kontrata mainaig kadagiti patakder a nabayagen a paggigimongan dagiti Saksi. Iti sumagmamano a kasasaad, impaidam pay ketdi dagiti ahensia ti gobierno ti pannakabigbig dagiti indibidual kas umili ti pagilian gapu laeng ta dagitoy ket Saksi ni Jehova! Ngem saan a naupay dagiti Saksi.

15, 16. Ania ti reaksion dagiti Saksi ni Jehova idiay Francia no maipapan kadagiti bumusbusor iti Nakristianuan a trabahoda, ken apay nga itultuloyda ti mangasaba?

¹⁵ Idiay Francia, kas pagarigan, kaaduanna a rasonable ken di mangidumduma dagiti umili. Ngem sumagmamano a bumusbusor ti nangparnuay kadagiti linteg a mangpasardeng iti trabaho mainaig iti Pagarian. Ania ti inaramid dagiti Saksi ni Jehova? Ad-adda a rimmegtada iti trabaho a panangasaba ket makaparagsak dagiti resultana. (Santiago 4:7) Agasenyo, iti las-ud ti innem a bulan laeng, ngimmato iti 33 a porsiento ti bilang dagiti mayad-adalan iti Biblia iti dayta a pagilian! Makapungtot la ketdi ti Diablo a makakita kadagiti nasingpet ti panagpuspusoda a tattao idiay Francia a mangipangpangag iti naimbag a damag. (Apocalipsis 12:17) Agtalek dagiti padatayo a Kristiano idiay Francia a matungpal met kadakuada ti sasao ni propeta Isaias: “Aniaman nga igam a mabukelto maibusor kenka saanto nga agballigi, ket aniaman a dila a tumakderto a bumusor kenka iti panangukom kondenaremto.”​—Isaias 54:17.

¹⁶ Saan a pakaragsakan dagiti Saksi ni Jehova ti maidadanes. Ngem kas panagtulnog ti amin a Kristiano iti bilin ti Dios, saanda a mabalin nga isardeng nga isarita dagiti bambanag a nangngeganda. Ikagumaanda ti agbalin a nasayaat nga umili. Ngem no adda panagsupadi ti linteg ti Dios ken linteg ti tao, nasken nga agtulnogda iti Dios kas agturay.

Diyo Pagbutngan Ida

17. (a) Apay a ditay rumbeng a pagbutngan dagiti kabusortayo? (b) Ania koma a kababalin ti ipakitatayo kadagiti manangidadanes?

¹⁷ Nakapegpeggad ti sasaaden dagiti bumusbusor kadatayo. Ti Dios ti busbusorenda. Gapuna, maitunos iti bilin ni Jesus, imbes nga agbutengtayo kadakuada, ikararagantayo dagidiay mangidaddadanes kadatayo. (Mateo 5:44) Ikararagtayo a no bumusbusorda iti Dios gapu iti kinaignorante, kas napasamak idi ken ni Saulo iti Tarso, siaasi koma a luktan ni Jehova ti matada tapno makitada ti kinapudno. (2 Corinto 4:4) Ni Saulo daydiay nagbalin a Kristiano nga apostol Pablo ken nakaro a nagsagaba kadagiti ima dagiti agtuturay idi kaaldawanna. Kaskasdi, intultuloyna a pinalagipan dagiti kapammatianna nga “agpasakup ken agtulnogda kadagiti gobierno ken autoridad kas agtuturay, a sisasaganada iti tunggal naimbag nga aramid, a saanda nga agsao iti makadangran iti asinoman [saan, uray pay kadagiti kadaksan a mangidaddadanes kadakuada], saanda a mannakiringgor, nga agbalinda a nainkalintegan, nga ipakitada ti isuamin a kinaalumamay kadagiti amin a tattao.” (Tito 3:1, 2) Dagiti Saksi ni Jehova idiay Francia ken iti sadinoman ikagkagumaanda nga iyaplikar daytoy a balakad.

18. (a) Kadagiti ania a wagas nga ispalen ni Jehova dagiti adipenna? (b) Anianto ti pagbanaganna?

¹⁸ Imbaga ti Dios ken ni propeta Jeremias: “Addaak kenka tapno ispalenka.” (Jeremias 1:8) Kasano nga ispalennatayo ni Jehova manipud iti pannakaidadanes? Mabalin a tignayenna ti maysa a di mangidumduma nga ukom a kas ken ni Gamaliel. Wenno siguraduenna a ti dakes wenno bumusbusor nga opisial ket di ninamnama a suktan ti maysa a mas rasonable nga opisial. Ngem no dadduma, palubosan ni Jehova nga agtultuloy ti pannakaidadanes dagiti adipenna. (2 Timoteo 3:12) No ipalubos man ti Dios a maidadanestayo, kanayon a patibkerennatayo a mangandur iti pannakaidadanes. (1 Corinto 10:13) Ken aniaman ti ipalubos ti Dios, masiguradotayo ti pagbanaganna: Dagidiay makilablaban iti ili ti Dios makilablabanda iti Dios, ket saan nga agballigi dagidiay makilablaban iti Dios.

19. Ania ti makatawen a teksto para iti 2006, ken apay a maitutop dayta?

¹⁹ Imbaga ni Jesus kadagiti adalanna a manamnamada ti rigat. (Juan 16:33) Maitunos iti dayta, naintiempuan unay dagiti sasao a nailanad iti Aramid 5:29: “Masapul nga agtulnogkami iti Dios kas agturay imbes a kadagiti tattao.” Gapu iti dayta, dagitoy a makapikapik a sasao ti napili kas makatawen a teksto dagiti Saksi ni Jehova para iti 2006. Iti umay a tawen ken iti agnanayon, sapay koma ta determinadotayo nga agtulnog iti Dios kas Agturay aniaman ti mapasamak!

[Footnote]

Ania ti Sungbatyo?

• Ania a makapabileg a pagwadan ti impakita dagiti apostol no maipapan iti panangsango iti ibubusor?

• Apay a nasken a kanayon nga agtulnogtayo iti Dios kas agturay imbes a kadagiti tattao?

• Siasino a talaga ti busbusoren dagidiay mangsarsaranget kadatayo?

• Ania ti manamnamatayo a pagbanagan dagidiay mangibtur iti pannakaidadanes?

[Blurb iti panid 23]

Ti makatawen a teksto para iti 2006 ket: “Masapul nga agtulnogkami iti Dios kas agturay imbes a kadagiti tattao.”​—Aramid 5:29

[Ladawan iti panid 19]

“Masapul nga agtulnogkami iti Dios kas agturay imbes a kadagiti tattao”

[Ladawan iti panid 21]

Nagtalek ni Caifas kadagiti tattao imbes nga iti Dios