Lukot a Nagbalin a Codex​—No Kasano a ti Biblia Nagbalin a Libro

ITI adu a siglo, nadumaduma ti pamay-an a panangitalimeng dagiti tattao kadagiti impormasion. Idi napalabas, dagiti mannurat insuratda dagiti sasaoda kadagiti pakalaglagipan a bato wenno tapi a kayo, dagiti pergamino, ken dadduma pay a material. Idiay Makintengnga a Daya idi umuna a siglo, ti lukot ti kadawyan ken maakseptar a kita dagiti naisurat a sasao. Kalpasanna, nausar ti codex wenno libro. Idi agangay, daytoy ti nangsukat iti lukot ket nagbalin dayta a sapasap a pamay-an ti panangitalimeng kadagiti naisurat a bambanag. Dakkel met ti naitulong dayta iti pannakaisaknap ti Biblia. Ania ti codex, ken kasano a nausar dayta?

Ti codex ti kaunaan a kita dagiti libro ita. Addaan dayta kadagiti pinanid a nakupin, naurnong, ken nadait kadagiti nagkupinanna. Nasuratan ti agsumbangir a sikigan ti panid ken naakkuban. Naiduma ti langa ti immuna a codex kadagiti libro iti kaaldawantayo, ngem kas iti dadduma nga imbension, napasayaat ken nabaliwan sigun iti kasapulan ken pagayatan dagidiay nangusar iti dayta.

Kayo, Allid, ken Pergamino

Idi damo, masansan a naaramid dagiti codex iti nakalupkopan iti allid a tapi a kayo. Dagiti nasuratan a nakalupkopan iti allid a tapi a kayo a napagkamang kadagiti atiddog a sikiganda ket masarakan idiay Herculaneum, maysa nga ili a narbek idi nadadael ti Pompeii gapu iti panagbettak ti Mount Vesuvius idi 79 K.P. Idi agangay nasukatan dagiti nalagda a tapi kadagiti makupkupin a panid. Iti Latin, dagitoy a codex, wenno libro, maawaganda a membranae, wenno pergamino, gapu ta lalat ti kaaduan a nausar a panidda.

Dadduma a nabatbati a codex ti naaramid iti papiro. Kasta ti nakaaramidan ti kadaanan a codex nga inusar idi dagiti Kristiano, a naitalimeng iti namaga a lugar idiay Egipto.a

Lukot Wenno Codex?

Mabalin a ti lukot ti masansan nga inusar dagiti Kristiano agingga iti agarup arinunos ti umuna a siglo K.P. Timmaud ti panagsusupiat dagiti mangus-usar iti codex ken dagiti agbasbasa iti lukot idi arinunos ti umuna agingga iti maikatlo a siglo K.P. Dagiti nairuamen a mangusar iti lukot dida kayat a baliwan ti nakairuamandan a pamay-an. Ngem panunotenyo ti rigat iti panangbasa iti lukot. Kadawyan a naaramid ti lukot iti napagkakamang nga adu a panid a pergamino tapno agbalin nga atiddog a lukot. Nasuratan ti parupa ti lukot iti adu a benneg. Tapno mabasa dayta, masapul a ti agbasa ukradenna ti pergamino tapno masarakanna ti teksto a kayatna. Lukotennanto manen dayta inton mabasana. (Lucas 4:16-20) Masansan a saan laeng a maymaysa a lukot ti kasapulan iti maysa a panagsurat, isu a narigat nga usaren dayta. Nupay nalawag a kaykayat dagiti Kristiano idi maikadua a siglo a sakaren dagiti Kasuratan iti codex, nagtultuloy a nausar ti lukot iti adu a siglo. Ngem mamati dagiti eksperto a ti panangusar dagiti Kristiano iti codex ti makagapu a nasaknap a nausar dayta.

Nalawag dagiti pagimbagan ti codex​—adu ti maisurat, nanam-ay, ken nalag-an. Ngem uray pay ammo ti dadduma dagitoy a pagimbaganna, marigatan idi ti kaaduan a mangbalbaliw iti nakairuamanda a panangusar kadagiti lukot. Nupay kasta, iti sumagmamano a siglo, nadumaduma a banag ti in-inut a nangipatuldo a nasaysayaat ti codex.

No idilig iti lukot, nalaklaka ti codex. Masuratan ti agsumbangir a panid, ket sumagmamano a libro ti mapagkaykaysa. Sigun iti dadduma, nalaka a masarakan dagiti espesipiko a teksto iti codex isu a dayta ti kaykayat dagiti Kristiano ken dagiti propesional a kas kadagiti abogado. Para kadagiti Kristiano, nakapatpateg iti trabaho a panagebanghelio ti bassit ken nalaka nga awiten a listaan dagiti teksto ti Biblia. Kasta met, kayo ti akkub ti codex, isu a nalaglagda ngem iti lukot.

Praktikal met dagiti codex iti personal a panagbasa. Idi arinunos ti maikatlo a siglo, us-usaren dagiti agkunkuna a Kristiano dagiti babassit a pergamino a nakaisuratan ti Ebanghelio. Sipud idin, binilion a kopia ti kompleto a Biblia wenno paspasetna ti napataud iti porma ti codex.

Ita, adun dagiti katulongan nga alikamen tapno nalaka a magun-odan ti nadiosan a sirib a linaon ti Biblia. Masarakan dayta kadagiti kompiuter, audio recording, ken nayimprenta a panid. Aniaman ti kayatmo a kita ti Biblia, patanorem ti panagayatmo iti Sao ti Dios, ket pagbalinem dayta nga inaldaw a pakaseknam.​—Salmo 119:97, 167.

[Footnote]

[Dagiti Ladawan iti panid 15]

Dakkel ti naitulong ti codex iti pannakaiwaras ti Biblia