“Siasino ti Nakaammo iti Panunot ni Jehova?”

“‘Siasino ti nakaammo iti panunot ni Jehova, tapno isurona koma?’ Ngem addaantayo iti panunot ni Kristo.”​—1 COR. 2:16.

1, 2. (a) Iti ania a marigatan ti adu a tattao? (b) Ania ti masapul a laglagipentayo maipapan iti panagpampanunottayo ken iti panagpampanunot ni Jehova?

MARIGATANKAYO kadi a mangtarus iti panagpampanunot ti maysa a tao? Nalabit a nabiitkayo pay a nakiasawa, ken mariknayo a diyo naan-anay a matarusan ti panagpampanunot ti asawayo. Kinapudnona, agduma ti panagpampanunot ken uray panagsasao ti lalaki ken babai. Adda pay ketdi dagiti kultura nga agduma ti dialekto ti lalaki ken babai uray agpada ti lenguaheda! Kanayonanna, gapu iti nagduduma a kultura ken lenguahe, nagduduma met ti panagpampanunot ken kababalin. Ngem bayat a maam-ammoyo ti sabsabali, dakdakkel ti gundawayyo a mangtarus iti panagpampanunotda.

² Gapuna, ditay pakasdaawan nga adayo a naiduma ti panagpampanunottayo iti panagpampanunot ni Jehova. Babaen ken propeta Isaias, kinuna ni Jehova kadagiti Israelita: “Ti pampanunotyo saanko a pampanunot, ti daldalanko saanyo met a daldalan.” Kalpasanna, kas panangyilustrar iti dayta a kinapudno, intuloy a kinuna ni Jehova: “Ta no kasano a ti langlangit nangatngatoda ngem iti daga, kasta met a ti daldalanko nangatngatoda ngem iti daldalanyo, ken ti pampanunotko ngem iti pampanunotyo.”​—Isa. 55:8, 9.

3. Ania ti dua a pamay-an a mapatanortayo ti “kinasinged ken Jehova”?

³ Ngem kayat kadi a sawen dayta a ditayon ikagumaan a tarusan ti panagpampanunot ni Jehova? Saan. Nupay saantayo a pulos a naan-anay a matarusan ti panagpampanunot ni Jehova, iparegta kadatayo ti Biblia a ‘makisinningedtayo Kenkuana.’ (Basaen ti Salmo 25:14; Proverbio 3:32.) Ti maysa a pamay-an tapno agbalintayo a nasingsinged ken Jehova ket ti panangipateg ken panangusig kadagiti aramidna a nailanad iti Saona, ti Biblia. (Sal. 28:5) Ti sabali pay a pamay-an ket ti panangammo iti “panunot ni Kristo,” “ti ladawan ti di makita a Dios.” (1 Cor. 2:16; Col. 1:15) No iwayaantayo nga adalen ken utoben dagiti salaysay iti Biblia, matarusantayo dagiti galad ni Jehova ken ti panagpampanunotna.

Agannad iti Di Umiso a Pagannayasan

4, 5. (a) Ania a di umiso a pagannayasan ti masapul a liklikantayo? Ilawlawagyo. (b) Naaddaan dagiti Israelita iti ania a di umiso a panagpampanunot?

⁴ Bayat nga ut-utobentayo dagiti aramid ni Jehova, masapul a liklikantayo ti pagannayasan a mangukom iti Dios maibatay iti pagannurotan ti tao. Naipasimudaag dayta a pagannayasan kadagiti sasao ni Jehova iti Salmo 50:21: “Impagarupmo a di bumurong nga agbalinak a kas kenka.” Maitunos dayta iti kinuna ti maysa nga eskolar ti Biblia nasurok a 175 a tawen ti napalabasen: “Adda pagannayasan dagiti tattao a mangukom iti Dios sigun iti bukodda a panangmatmat ken panunotenda a suroten ti Dios dagiti pagannurotan nga ipagarupda a masapul a suroten ti tao.”

⁵ Masapul nga agannadtayo di la ket ta matmatantayo ni Jehova maibatay iti bukodtayo a pagannurotan ken tarigagay. Apay a napateg ti panagannad? Gapu iti limitado ken imperpekto a panangmatmattayo, mabalin nga ibilangtayo ngamin a di umiso ti dadduma nga aramid ni Jehova bayat nga ad-adalentayo ti Kasuratan. Timmaud idi ti kasta a panagpampanunot kadagiti nagkauna nga Israelita isu a naaddaanda iti di umiso a kapanunotan maipapan iti pannakilangen kadakuada ni Jehova. Imutektekanyo ti kinuna kadakuada ni Jehova: “Sigurado a kunaenyonto: ‘Ti dalan ni Jehova saan a siuumiso a naatur.’ Denggem, pangngaasim, O balay ti Israel. Saan aya a ti bukodko a dalan siuumiso a naatur? Saan kadi a dagiti dalanyo ti saan a siuumiso a naatur?”​—Ezeq. 18:25.

6. Ania ti nabigbig ni Job, ken ania ti masursurotayo iti kapadasanna?

⁶ Ti maysa a kangrunaan a pamay-an tapno maliklikantayo nga ukomen ni Jehova maibatay iti bukodtayo a pagannurotan ket ti panangbigbig a limitado ken saan nga umiso no dadduma ti panangmatmattayo. Masapul a mabigbig ni Job dayta a kinapudno. Bayat ti panagsagabana, nakarikna iti pannakaupay ken bagina laengen ti pinampanunotna. Nalipatanna dagiti napatpateg nga isyu. Ngem siaayat a tinulongan ni Jehova tapno lumawa ti panangmatmatna. Impabigbig ni Jehova a limitado ti pannakaawat ni Job babaen ti panangyimtuodna iti nasurok a 70 a saludsod, ket awan kadagita ti nasungbatan ni Job. Sipapakumbaba a binalbaliwan ni Job ti panangmatmatna.​—Basaen ti Job 42:1-6.

Panangtulad iti “Panunot ni Kristo”

7. Apay a makatulong ti panangusig kadagiti inaramid ni Jesus tapno matarusantayo ti panagpampanunot ni Jehova?

⁷ Iti panagsasao ken aramid, naan-anay a tinulad ni Jesus ti Amana. (Juan 14:9) Gapuna, ti panangusig kadagiti inaramid ni Jesus tulongannatayo a mangtarus iti panagpampanunot ni Jehova. (Roma 15:5; Fil. 2:5) Usigentayo ngarud ti dua a salaysay ti Ebanghelio.

8, 9. Kas nailanad iti Juan 6:1-5, ania ti nangituggod ken Jesus nga agsaludsod ken ni Felipe, ken apay nga inaramidna dayta?

⁸ Iladawanyo ti eksena. Dandani idin ti Paskua 32 K.P. Kasangsangpet laeng dagiti apostol ni Jesus manipud iti nabunga a panangasabada iti intero a Galilea. Gapu ta nabannogda, impan ida ni Jesus iti naiputputong a lugar iti amianan a daya iti igid ti Baybay ti Galilea. Ngem rinibu ti simmurot kadakuada. Kalpasan a pinaimbag ni Jesus daytoy a bunggoy ken sinuruanna ida iti adu a bambanag, adda timmaud a parikut. Pangalaan ngata dagitoy a tattao iti pagtaraonda iti dayta a naiputputong a lugar? Gapu ta ammo ni Jesus dayta a panagkasapulan, insaludsodna ken Felipe, a dimmakkel iti dayta a lugar: “Sadino ti panggatangantayo kadagiti tinapay a kanen dagitoy?”​—Juan 6:1-5.

⁹ Apay nga insaludsod dayta ni Jesus ken ni Felipe? Saan kadi nga ammo ni Jesus ti aramidenna? Ammona. Ania ngarud ti talaga a pampanunotenna? Ni apostol Juan, nga adda met idi, inlawlawagna: ‘Kinuna daytoy ni Jesus tapno subokenna ni Felipe, ta isu ammona no ania ti dandaninan aramiden.’ (Juan 6:6) Subsuboken ditoy ni Jesus ti naespirituan a panagrang-ay dagiti adalanna. Babaen ti panangisaludsodna iti dayta, naalana ti atensionda ken naikkanda iti gundaway a mangipakita iti pammatida iti kabaelanna nga aramiden. Ngem imbes a gundawayanda dayta, impakitada ketdi a limitado laeng ti panangmatmatda. (Basaen ti Juan 6:7-9.) Gapuna, impakita ni Jesus a kabaelanna nga aramiden uray ti banag a dida ninamnama. Simimilagro a pinakanna dagidi a rinibu a mabisbisin a tattao.​—Juan 6:10-13.

10-12. (a) Apay a saan a dagus a pinatgan ni Jesus ti kiddaw ti Griego a babai? Ilawlawagyo. (b) Ania ti usigentayo itan?

¹⁰ Daytoy a salaysay tulongannatayo a mangtarus iti pampanunoten ni Jesus iti sabali pay a gundaway. Di nagbayag kalpasan a pinakanna daydi a dakkel a grupo, nagpaamianan ni Jesus ken dagiti apostolna iti labes ti beddeng ti Israel, iti rehion ti Tiro ken Sidon. Nakasaritada sadiay ti maysa a Griego a babai a nagpakaasi ken Jesus a paimbagenna ti balasangna. Idi damo, saan nga inkankano ni Jesus. Ngem gapu ta intultuloyna ti nagpakaasi, kinuna kenkuana ni Jesus: “Bay-an a mapnek nga umuna ti annak, ta saan nga umiso nga alaen ti tinapay ti annak ket ipuruak dayta kadagiti uken.”​—Mar. 7:24-27.

¹¹ Apay a pinagkedkedan ni Jesus a tulongan ti babai idi damo? Subsubokenna kadi, a kas iti inaramidna ken Felipe, tapno makitana ti aramiden ti babai, nga inikkanna iti gundaway a mangipakita iti pammatina? Nupay di ibaga ti Biblia no kasano nga inyebkas ni Jesus dagita a sasao, saan a naupay ti babai. Ti panangusarna iti termino nga “uken” ket nalaglag-an a panangidilig. Gapuna, nalabit nga agtigtignay ni Jesus kas maysa a nagannak a kayatna a patgan ti kiddaw ti anakna ngem dina pay ipadpadlaw dayta tapno masubokna ti determinasion ti anakna. Aniaman ti rason, sidadaan a pinatgan ni Jesus ti kiddaw ti babai apaman a nangipakita daytoy iti pammati.​—Basaen ti Marcos 7:28-30.

¹² Dagitoy dua a salaysay ti Ebanghelio ket mangted kadatayo iti agkakapateg a nauneg a pannakaawat iti “panunot ni Kristo.” Kitaentayo itan no kasano a makatulong dagitoy a salaysay tapno ad-adda a maawatantayo ti mismo a pampanunot ni Jehova.

Pannakilangen ni Jehova ken Moises

13. Kasano a makatulong kadatayo ti nauneg a pannakaawat iti panagpampanunot ni Jesus?

¹³ No maawatantayo ti panagpampanunot ni Jesus, matarusantayo dagiti narikut a teksto iti Biblia. Kas pagarigan, usigentayo ti kinuna ni Jehova ken Moises kalpasan a nagaramid dagiti Israelita iti balitok a baka a pagdayawanda. Kinuna ti Dios: “Kinitak daytoy nga ili ket adtoy maysa nga ili a natangken ti panaglenglengngesna. Gapuna ita bay-annak, tapno gumil-ayab ti ungetko maibusor kadakuada ket talipuposek ida, ket bay-annak a pagbalinenka a maysa a dakkel a nasion.”​—Ex. 32:9, 10.

14. Ania ti reaksion ni Moises kadagiti sasao ni Jehova?

¹⁴ Ituloy ti salaysay: “Pinalukneng ni Moises ti rupa ni Jehova a Diosna ket kinunana: ‘Apay, O Jehova, a gumil-ayab ti ungetmo maibusor iti ilim nga inruarmo manipud daga ti Egipto babaen ti dakkel a pannakabalin ken babaen ti napigsa nga ima? Apay koma a kunaen dagiti Egipcio, “Buyogen ti dakes a panggep inruarna ida tapno papatayenna ida iti tengnga ti bambantay ken tapno talipuposenna ida iti rabaw ti daga”? Agbaw-ingka manipud sumsumged nga ungetmo ket pagladingitam ti dakes a maibusor iti ilim. Lagipem da Abraham, Isaac ken Israel nga ad-adipenmo, isuda a nagsapataam a mismo, a kinunam kadakuada, “Paaduekto ti bin-iyo a kas kadagiti bituen ti langlangit, ket isuamin daytoy a daga nga intudingko itedkonto iti bin-iyo, tapno pudno a matagikuada dayta agingga iti tiempo a di nakedngan.”’ Ket nangrugi a pagladingitan ni Jehova ti dakes a sinaona nga aramidenna iti ilina.”​—Ex. 32:11-14.a

15, 16. (a) Ania a gundaway ti naited ken Moises gapu iti kinuna ni Jehova? (b) Iti ania nga anag a ‘naladingitan’ ni Jehova?

¹⁵ Kasapulan kadi nga aturen ni Moises ti panagpampanunot ni Jehova? Saan a pulos! Nupay inyebkas ni Jehova no ania ti kayatna koma nga aramiden, saan a dayta ti pinal a pangngeddengna. No an-anagen, ni Jehova subsubokenna ni Moises, kas iti inaramid ni Jesus ken ni Felipe ken iti Griego a babai. Naikkan ni Moises iti gundaway a mangyebkas iti panangmatmatna.b Ni Jehova dinutokanna ni Moises kas mangibabaet iti Israel ken iti Dios, ket binigbigna dayta nga akem nga impaannongna ken Moises. Napaay kadi ni Moises? Ginundawayanna kadi dayta nga oportunidad tapno ayonanna ti panggep ni Jehova a manglipat lattan iti Israel ken mangpataud iti dakkel a nasion manipud iti mismo a kaputotanna?

¹⁶ Ti sungbat ni Moises ipalgakna ti pammati ken panagtalekna iti kinahustisia ni Jehova. Ipakita ti reaksionna a ti pakaseknanna ket ti nagan ni Jehova, saan a ti bukodna nga interes. Dina kayat a maumsi dayta. Gapuna, impakita ni Moises a natarusanna ti “panunot ni Jehova” mainaig iti daytoy a banag. (1 Cor. 2:16) Ania ti resultana? Gapu ta saan a dayta ti pinal a pampanunoten ni Jehova nga aramidenna, kuna ti naipaltiing a salaysay a ‘nangrugi a maladingitan.’ Iti Hebreo, ti kayat a sawen dayta nga ebkas ket saan nga intungpal ni Jehova ti insawangna a kalamidad a kayatna koma nga ipagteng iti intero a nasion.

Pannakilangen ni Jehova ken Abraham

17. Kasano nga impakita ni Jehova nga isu ket nakaan-anus no iti panangtamingna kadagiti pakaseknan ni Abraham?

¹⁷ Ti maysa pay a pagarigan a mangipakita nga inikkan ni Jehova dagiti adipenna iti gundaway a mangipakita iti pammati ken panagtalekda ket mainaig iti kiddaw ni Abraham maipapan iti Sodoma. Iti dayta a salaysay, impakita ni Jehova nga isu ket nakaan-anus babaen ti panangipalubosna ken Abraham nga agsaludsod iti adu a daras. Bayat dayta a panagsaludsodna, sipapasnek a naikuna pay ni Abraham: “Narigat a pagarupen kenka nga agtigtignayka iti kastoy a pamay-an tapno papatayem ti nalinteg a tao a mairaman iti nadangkes iti kasta kasapulan a mapasamak iti nalinteg a tao ti kas iti maaramid iti nadangkes! Narigat a pagarupen kenka. Ti aya Ukom ti intero a daga saanna nga aramiden no ania ti umiso?”​—Gen. 18:22-33.

18. Ania ti maadaltayo iti pannakilangen ni Jehova ken Abraham?

¹⁸ Iti dayta a salaysay, ania ti maadaltayo maipapan iti panagpampanunot ni Jehova? Masapul pay kadi a makirinnason Kenkuana ni Abraham sakbay a makaaramid iti umiso a desision? Saan. Mabalin koma nga imbaga lattan ni Jehova dagiti rason no apay a kasta ti desisionna. Ngem babaen kadagita a saludsod, inikkan ni Jehova iti gundaway ni Abraham a mangawat iti desision ken mangtarus iti panagpampanunot ti Dios. Nangted pay dayta iti gundaway ken Abraham a mangtarus iti kadakkel ti asi ken hustisia ni Jehova. Wen, imbilangna ni Abraham kas maysa a gayyem.​—Isa. 41:8; Sant. 2:23.

Dagiti Maadaltayo

19. Kasanotayo a matulad ni Job?

¹⁹ Ania ti naadaltayo mainaig iti ‘panagpampanunot ni Jehova’? Masapul nga ipalubostayo a ti Sao ti Dios ti mangsukog iti pannakaawattayo maipapan iti panagpampanunot ni Jehova. Ditay koma pulos ukomen ni Jehova maibatay iti limitado a pagannurotan ken panagpampanunottayo. Kinuna ni Job: “[Ti Dios ket] saan a tao a kas kaniak tapno rebbeng a sungbatak, tapno rebbeng a sangsangkamaysakami a dumteng iti panangukom.” (Job 9:32) Kas ken Job, no matarusantayo ti panagpampanunot ni Jehova maibagatayo met: “Adtoy! Dagitoy ti pingir ti daldalanna, ket anian nga arasaas ti maysa a banag ti nangngegan kenkuana! Ngem iti mannakabalin a gurruodna siasino ti makaipakita iti pannakaawat?”​—Job 26:14.

20. Ania ti aramidentayo no makabasatayo kadagiti teksto iti Kasuratan a narigattayo a maawatan?

²⁰ Bayat a basbasaentayo ti Kasuratan, ania ti aramidentayo no adda dagiti teksto a narigattayo a matarusan, nangruna no mainaig iti panagpampanunot ni Jehova? No kalpasan a sinukimattayo ket awan latta ti nalawag a sungbat, mabalintayo nga ibilang dayta kas pannubok iti panagtalektayo ken Jehova. Laglagipentayo a no dadduma, dagiti teksto a narigat a matarusan ket mangted kadatayo iti gundaway a mangipakita iti panagtalektayo kadagiti galad ni Jehova. Sipapakumbaba koma a bigbigentayo a saan nga amin nga aramidna ket matarusantayo. (Ecl. 11:5) Iti kasta, matignaytayo nga umanamong kadagitoy a sasao ni apostol Pablo: “O nagunegen ti kinabaknang ken sirib ken pannakaammo ti Dios! Anian a di pannakasukimat kadagiti panangukomna ken di pannakatalunton kadagiti dalanna! Ta ‘siasino ti nakaammo iti panunot ni Jehova, wenno siasino ti nagbalin a manangbalakadna?’ Wenno, ‘Siasino ti immuna a nangted kenkuana, tapno masupapakan dayta kenkuana?’ Agsipud ta manipud kenkuana ken babaen kenkuana ken maipaay kenkuana ti amin a bambanag. Agpaay koma kenkuana ti dayag iti agnanayon. Amen.”​—Roma 11:33-36.

[Footnote]

Malagipyo Kadi?

• Ania ti makatulong kadatayo a mangliklik iti pagannayasan a mangukom ken Jehova maibatay iti bukodtayo a pagannurotan?

• Apay a ‘sumingedtayo ken Jehova’ no matarusantayo dagiti aramid ni Jesus?

• Ania dagiti maadaltayo iti pannakisarita ni Jehova kada Moises ken Abraham?

[Dagiti Ladawan iti panid 5]

Ania ti maadaltayo maipapan iti panagpampanunot ni Jehova manipud iti pannakilangenna kada Moises ken Abraham?