Watchtower ONLINE A LIBRARIA
Watchtower
ONLINE A LIBRARIA
Iloko
  • BIBLIA
  • PUBLIKASION
  • GIMONG
  • jv kap. 8 p. 90-p. 107 par. 2
  • Panangiwaragawag ti Naimbag a Damag nga Awan Ressatna (1942-1975)

Awan video-na ti napilim.

Pasensiakan, adda problema iti pannakai-load ti video.

  • Panangiwaragawag ti Naimbag a Damag nga Awan Ressatna (1942-1975)
  • Dagiti Saksi ni Jehova​—Manangiwaragawag iti Pagarian ti Dios
  • Subtitulo
  • Umasping a Material
  • “Determinado nga Agtalinaed a Nadekket iti Apo”
  • Iwaragawag nga “Ituloy ti Trabaho”
  • Panawen ti Rimmang-ay nga Edukasion
  • Eskuelaan a Naipasdek iti Pammati
  • Panangreorganisar Kalpasan ti Gubat
  • Nakabalan Kas Mannursuro
  • Umabante ti Panangiwaragawag ti Pagarian
  • Irarang-ay ti Teokraksia
  • Dimmegdeg a Panagsanay iti Panagbalaybalay a Ministerio
  • Panangpennek Kadagiti Kasapulan iti Sangalubongan nga Irarang-ay
  • Edukasion iti Nadibinuan a Pagayatan
  • Napakired nga “Agtakder a Sititibker iti Pammati”
  • “Ibagayo man, Aniat’ Kaipapanan Daytoy 1975?”
  • Instrumento a Pangpadaras ti Trabaho
  • “Sigurado nga Agballigi; Naggapu Daytoy ken Jehova”
  • Irarang-ay ti Urnos ti Organisasion
    Dagiti Saksi ni Jehova​—Manangiwaragawag iti Pagarian ti Dios
  • Ti Panagbiagko iti Iturturong ti Espiritu nga Organisasion ni Jehova
    Ti Pagwanawanan Mangibumbunannag iti Pagarian ni Jehova—1988
  • Dagiti Kumbension—Ebidensia ti Panagkakabsattayo
    Dagiti Saksi ni Jehova​—Manangiwaragawag iti Pagarian ti Dios
  • Ti Sao ni Jehova Agsaksaknap a Sipapardas (1976-1992)
    Dagiti Saksi ni Jehova​—Manangiwaragawag iti Pagarian ti Dios
Kitaen ti Ad-adu Pay
Dagiti Saksi ni Jehova​—Manangiwaragawag iti Pagarian ti Dios
jv kap. 8 p. 90-p. 107 par. 2

Kapitulo 8

Panangiwaragawag ti Naimbag a Damag nga Awan Ressatna (1942-1975)

“KADAGITI AMIN A MANAGAYAT ITI TEOKRASIA:

Idi Enero 8, 1942, simamatalek a tinurpos ni ingungotentayo a kabsat J. F. Rutherford, ti naindagaan a kursona . . . Kenkuana maysa a rag-o ken liwliwa a makita ken maammuan nga amin a saksi ti Apo sursurotenda, saan a ti sinoman a tao, no di ket ti Ari a ni Kristo Jesus kas Panguloda, ken itultuloyda nga aramiden ti trabaho iti naan-anay a panagkaykaysa.”​—Surat a mangipakpakaammo ti ipapatay ni Kabsat Rutherford.a

TI DAMAG maipapan iti ipapatay ni Kabsat Rutherford nangyeg apagbiit a pannakakellaat kadagiti Saksi ni Jehova iti aglikmut ti lubong. Adut’ nakaammo nga isut’ masakit, ngem dida ninamnama ti nasapa nga ipapatayna. Nagladingitanda iti pannakapukaw ti dungdungnguenda a kabsat ngem determinadoda nga “agtultuloy iti trabaho”​—ti trabaho a panangiwaragawag ti Pagarian ti Dios. Dida minatmatan ni J. F. Rutherford kas panguloda. Ni Charles E. Wagner, a nagtrabaho iti opisina ni Kabsat Rutherford, kinunana: “Napigsa ti pammati dagiti kakabsat iti uray sadino a ti trabaho ni Jehova saan a nagpannuray iti asinoman a tao.” Kaskasdi, masapul nga adda mangibaklay kadagiti annongen nga imbaklay ni Kabsat Rutherford kas presidente ti Watch Tower Society.

“Determinado nga Agtalinaed a Nadekket iti Apo”

Naimpusuan a tinarigagayan ni Kabsat Rutherford nga iwaragawag dagiti Saksi ni Jehova ti naimbag a damag nga awan ressatna. Gapuna idi ngalay ti Disiembre 1941, sumagmamano a lawas sakbay ipapatayna, tinaripnongna dagiti uppat a direktor ti dua a kangrunaan a legal a korporasion nga us-usaren dagiti Saksi ni Jehova ket insingasingna a kalpasan unay ti ipapatayna no mabalbalin, mangangay ti amin a miembro ti dua a board of directors iti napagtipon a miting ket mangpilida ti presidente ken bise presidente.

Iti malem ti Enero 13, 1942, lima nga aldaw laeng kalpasan ipapatay ni Rutherford, sangsangkamaysa a nagtataripnong ti amin a miembro ti board of directors ti dua a korporasion idiay Brooklyn Bethel. Sumagmamano nga aldaw sakbayna, ti bise presidente ti Sosiedad, ni 36-años a Nathan H. Knorr, insingasingna a sipapasnek a dumawatda iti nadibinuan a sirib babaen ti kararag ken panagmennamenna. Nabigbig dagiti miembro ti board nga idinto a ti kabsat a mapili a presidente ti mangtarawidwid kadagiti legal nga aramid ti Watch Tower Society, isut’ agserbi met kas kangrunaan a manangaywan iti organisasion. Asino ti addaan naespirituan a kualipikasion para itoy nadagsen nga annongen iti panangaywan iti trabaho ni Jehova? Nalukatan ti napagtipon a miting babaen ti kararag, ket kalpasan naannad a panangusig, ni Kabsat Knorr ti sangsangkamaysa a napilida a presidente ti dua a korporasion ket ni 30-años a Hayden C. Covington, ti abogado ti Sosiedad, kas bise presidente.b

Iti malem, ni W. E. Van Amburgh, ti sekretario-tesurero ti Sosiedad, impakaammona iti pamilia ti Bethel dagiti resulta ti panagpipili. Ni R. E. Abrahamson, nga adda iti daydi nga okasion, nalagipna a kinuna ni Van Amburgh: ‘Malagipko idi natay ni C. T. Russell ken sinukatan ni J. F. Rutherford. Intultuloy ti Apo nga inturong ken pinarang-ay ti trabahona. Ita, naan-anay nga inanamaek nga umabante ti trabaho bayat a ni Nathan H. Knorr ti presidente, gapu ta trabaho ti Apo daytoy, saan a tao.’

Kasanot’ panagrikna dagiti kameng ti pamilia ti Bethel idiay Brooklyn iti resulta ti panagpipili? Sumungbat ti maysa a makatignay a suratda a napetsaan ti Enero 14, 1942, ti aldaw kalpasan ti panagpipili: “Ti panagbaliwna [ni Rutherford] dinakam paginaden iti trabaho nga impakumit ti Apo kadakami. Determinadokami nga agtalinaed a nadekket iti Apo ken iti maysa ken maysa, ken agbibinnulig nga agtultuloy a makidangadang nga awan ressatna. . . . Ti nasinged a pannakikaduami ken Kabsat Knorr iti las-ud ti agarup duapulo a tawen . . . ti mangtignay kadakami a mangapresiar iti panangiturong ti Apo babaen ken Kabsat Knorr kas presidente ket ngarud siaayat a salsaluadan ken ay-aywanan ti Apo ti ilina.” Di nagbayag naglayus dagiti surat ken telegrama ti panangandingay idiay hedkuarter manipud aglikmut ti lubong.

Dida nagpangpangadua no aniat’ inda aramiden. Maysa nga espesial nga artikulo ti naisagana iti Pebrero 1, 1942, a Pagwanawanan, ti isu met la a ruar a nangipakaammo ti ipapatay ni J. F. Rutherford. “Mapaspasamaken ti maudi a panangurnong ti Apo,” inwaragawagna. “Awan pulos komat’ mangtaktak iti iyaabante ti naitulag nga ilina iti serbisiona. . . . Ti KAPATGAN AMIN isut’ panangsalimetmet itan ti kinatarnawtayo iti Mannakabalin-amin a Dios.” Naidagadag kadagiti Saksi ni Jehova nga agtultuloy a mangiwaragawag ti naimbag a damag a sireregta.

Ngem pudno a maysa a karit ti ‘panangsalimetmet ti kinatarnawda’ idi rugrugi ti 1940’s. Aggugubat pay laeng idi ti lubong. Dagiti panangipawil iti tiempo ti gubat iti adu a paset ti daga ti namagbalin a narigat para kadagiti Saksi ni Jehova ti mangasaba. Nagtultuloy dagiti panangaresto ken panagderraaw maibusor kadagiti Saksi. Kas abogado ti Sosiedad, indauluan ni Hayden Covington ti legal a pannakidangadang, no dadduma manipud iti opisinana idiay hedkuarter sadi Brooklyn ket no dadduma manipud kadagiti tren bayat ti panagbiahena a mangtamtaming kadagiti legal a kaso. Iti pannakipagtrabahona kadagiti lokal nga abogado, kas kada Victor Schmidt, Grover Powell, ken Victor Blackwell, inkagumaan ni Kabsat Covington nga impasdek ti konstitusional a kalintegan dagiti Saksi ni Jehova a mangasaba iti binalaybalay ken mangiwaras kadagiti literatura ti Biblia a di lapdan dagiti lokal nga opisial.c

Iwaragawag nga “Ituloy ti Trabaho”

Iti laksid ti pannakarasion ti taraon ken gasolina iti tiempo ti gubat, idi rugrugi ti Marso 1942, naiyanunsio dagiti plano para iti Baro a Lubong a Teokratiko nga Asamblea, a maangay iti Setiembre 18-20. Tapno nanam-ay ti panagbiahe, 52 a siudad idiay Estados Unidos ti napili a pagkumbensionan, nga adu kadakuada ti naikonekta babaen ti telepono idiay Cleveland, Ohio, ti kangrunaan a siudad. Gistay kagiddan dayta, nagasamblea dagiti Saksi ni Jehova iti 33 a sabsabali pay a siudad iti intero a daga. Aniat’ panggep daytoy nga asamblea?

‘Addatayo ditoy saan a tapno lagipen ti napalabas wenno ti nagapuanan dagiti indibidual,’ kinuna ti tsirman, ni Kabsat Covington, iti panaglukat ti sesion. Kalpasanna, inyam-ammona ti pannulbek a palawag, “Ti Kakaisuna a Lawag,” a naibatay iti Isaias kapitulo 59 ken 60, nga imparang ni Kabsat Franz. Iti panangtukoyna iti naimpadtuan a bilin ni Jehova nga insurat ni Isaias, sigagagar nga inwaragawag ti managpalawag: “Adtoy, ngarud, ti bilin manipud iti Kangatuan a Turay nga ‘Inkayo’ ituloy ti [trabahona a] panangasaba aniaman ti mapasamak sakbay nga umay ti Armagedon.” (Isa. 6:1-12) Daytoy saan a panawen ti panagpamayan ken panaginana.

“Adda pay trabaho nga aramiden; adu a trabaho!” inwaragawag ni N. H. Knorr iti simmaruno a palawag iti programa. Tapno matignay dagiti managdengngegna a mangipangag iti “Inkayo” a bilin, inyanunsio ni Kabsat Knorr ti pannakairuar ti maysa nga edision ti King James a patarus ti Biblia, a naiyimprenta iti bukod a pagimalditan ti Sosiedad ken addaan kompleto a konkordansia a nangnangruna a nadisenio nga usaren dagiti Saksi ni Jehova iti tay-ak ti ministerioda. Inyanninaw dayta a ruar ti napasnek nga interes ni Kabsat Knorr iti panagimaldit ken panagiwaras ti Biblia. Kinapudnona, kalpasan ti panagbalinna a presidente ti Sosiedad iti nasapsapa a paset dayta a tawen, dagdagus a nangala ni Kabsat Knorr iti kalintegan nga agimaldit para itoy a patarus ken inyurnosna ti pannakaisagana ti konkordansia ken dadduma pay a benneg. Iti las-ud ti sumagmamano a bulan nakasaganan daytoy espesial nga edision ti King James Version a mairuar iti kumbension.

Iti maudi nga aldaw ti asamblea, imparang ni Kabsat Knorr ti palawag a “Talna​—Agpautto Aya?” Impakitana ti nabileg a pammaneknek manipud Apocalipsis 17:8 a ti Gubat Sangalubongan II, a madama idi, ket saan nga agturong iti Armagedon, kas impagarup ti dadduma, no di ket aggibusto dayta a gubat ket maipasdek ti panawen ti talna. Adda pay maaramid a trabaho iti panangirakurak ti Pagarian ti Dios. Naipakaammo kadagiti kumbensionista a tapno maasikaso ti mainanama nga irarang-ay ti organisasion, mangrugi iti sumaruno a bulan a mangipatulod ti Sosiedad kadagiti “adipen kadagiti kakabsat” a makipagtrabaho kadagiti kongregasion. Mabisita ti tunggal kongregasion iti kada innem a bulan.

“Dayta Baro a Lubong a Teokratiko nga Asamblea pinagkaykaysana a naan-anay ti organisasion ni Jehova para iti trabaho nga adda iti masanguanan,” kuna ni Marie Gibbard, a timmabuno idiay Dallas, Texas, a kaduana dagiti nagannakna. Ket nakaad-adut’ trabaho nga aramiden. Sineggaan dagiti Saksi ni Jehova ti umay a panawen ti talna. Determinadoda nga agtultuloy iti baet ti ibubusor ken pannakaidadanes, a mangiwaragawag ti naimbag a damag nga awan ressatna!

Panawen ti Rimmang-ay nga Edukasion

Us-usarenda idi ti testimony card ken ti ponograpo iti panangasabada iti binalaybalay, ngem maparang-ay pay kadi ti tunggal saksi ni Jehova ti abilidadna a mangilawlawag manipud Kasuratan kadagiti gapu ti inanamana? Ti maikatlo a presidente ti Sosiedad, ni N. H. Knorr, patienna a kasta. Kinuna ni C. James Woodworth, a ti amana nagbalin nga editor ti The Golden Age ken Consolation iti adu a tawen a kastoy: “Idi kaaldawan ni Kabsat Rutherford ti maipagpaganetget ket ‘Ti Relihion Maysa a Silo ken Panaggamsaw,’ ngem ita agbambannawagen ti panawen ti sangalubongan a panangipalawa, ket ti edukasion​—maipanggep iti Biblia ken organisasion​—nangrugi iti pamay-an a di ninamnama ti ili ni Jehova.”

Nairusat a dagus ti panawen ti panangisuro. Idi Pebrero 9, 1942, agarup makabulan kalpasan pannakapili ni N. H. Knorr a presidente ti Sosiedad, maysa a napateg nga anunsio ti naaramid idiay Brooklyn Bethel. Naaramid dagiti urnos idiay Bethel para iti Advanced Course in Theocratic Ministry​—maysa nga eskuelaan a nangitampok ti panagsirarak iti Biblia ken panagpalawag iti publiko.

Iti simmaruno a tawen, naipasdek ti pundasion para iti umarngi nga eskuelaan a maangay kadagiti lokal a kongregasion dagiti Saksi ni Jehova. Iti “Awag iti Panagtignay” nga Asamblea a naangay idiay Estados Unidos idi Abril 17 ken 18, 1943, nairuar ti bokleta a Course in Theocratic Ministry. Naidagadag iti tunggal kongregasion nga irugidan ti baro nga eskuelaan, ken nangdutok ti Sosiedad kadagiti instruktor nga agakem kas tserman ken mangipaay kadagiti makaisuro a balakad kadagiti palawag nga iparang dagiti estudiante a lallaki. Naipatarus a dagus ti kurso ken naangay kadagiti dadduma a pagilian.

Kas resultana, rinugian dagiti kualipikado a managpalawag a nasanay iti daytoy eskuelaan ti panagministro ti nakiraman iti sangalubongan a kampania a panagpalawag iti publiko tapno irakurak ti mensahe ti Pagarian. Adu kadagitoy idi kamaudiananna ti nakaipakat iti nasursuroda kas managpalawag iti kumbension ken iti panangaywan kadagiti nadagsen nga annongen iti organisasion.

Maysa kadakuada isu ni Angelo C. Manera, Jr., maysa nga agdaldaliasat a manangaywan iti 40 a tawen. Isut’ maysa kadagiti kaunaan a nagpalista iti eskuelaan idiay kongregasionna, ket kinunana: “Kadakami a timmabuno kadagiti gimong ken rimmuar iti tay-ak ti serbisio iti adu a tawen nga awanan itoy a probision ti nangmatmat iti daytoy kas maysa a dakkel nga addang iti personal ken organisasional nga irarang-aymi.”

Maipapan iti panagsanayna iti eskuelaan a naiyusuat idiay Brooklyn Bethel idi 1942, ni George Gangas, maysa idi a manangipatarus iti Griego, kinunana idi kamaudiananna: “Malagipko ti panangiparangko iti damo nga innem-minuto a palawagko. Saanak nga agtalek iti bagik isu nga insuratko dayta. Ngem idi timmakderak a mangiparang iti dayta, kasta unay ti bainko ken agbeddabeddalak, ket nalipatak ti kayatko nga ibaga. Isu a binasak laengen ti manuskrito. Ngem kasta unay ti panagkuyegyeg dagiti imak nga uray la aglagtolagto dagiti letra a basbasaek!” Ngem saan a simmuko. Idi agangay, nagpalpalawagen iti sango ti dadakkel a tallaong ken agserserbi payen kas kameng ti Bagi a Manarawidwid dagiti Saksi ni Jehova.

Eskuelaan a Naipasdek iti Pammati

Idi Setiembre 24, 1942, ad-adda pay a dakkel nga addang ti naaramid iti panawen ti rimmang-ay nga edukasion. Iti napagtipon a miting dagiti board of directors ti dua a legal a korporasion, insingasing ni Kabsat Knorr a mangipasdek ti Sosiedad iti sabali nga eskuelaan, nga usarenda ti maysa a pasdek a nabangon idiay Kingdom Farm, idiay South Lansing, Nueva York, 410 a kilometro iti amianan a laud ti Siudad ti Nueva York. Panggep daytoy nga eskuelaan a sanayen dagiti misionero maipaay iti serbisio kadagiti sabali a pagilian a dakkel ti pakasapulan kadagiti manangiwaragawag ti Pagarian. Sangsangkamaysa a naanamongan ti singasing.

Ni Albert D. Schroeder, nga agtawen idi iti 31, ti nadutokan a para rehistro ken nagserbi kas tserman ti komite tapno maorganisar ti baro nga eskuelaan. “Uray la naglagto ti pusomi gapu itoy di ninamnama a baro nga annongen!” kunana. Nagtignay a dagus dagiti instruktor; addaandat’ uppat a bulan laeng a mangisagana kadagiti kurso, mangaramid kadagiti palawag, ken mangbukel iti maysa a libraria. “Duapulo a lawas ti kapaut ti kurso ti narang-ay a Nakristianuan nga edukasion, ket ti Biblia ti kangrunaan a libro,” ilawlawag ni Kabsat Schroeder, nga agserserbi itan kas kameng ti Bagi a Manarawidwid.

Iti Lunes, Pebrero 1, 1943, kalam-ekna idi idiay umamianan a Nueva York, nangrugi ti umuna a klase, a buklen ti 100 nga estudiante. Maysa dayta nga eskuelaan a pudno a naipasdek iti pammati. Kabayatan ti Gubat Sangalubongan II, addada sumagmamano laeng a disso ditoy lubong a mabalin a pangibaonan kadagiti misionero. Kaskasdi, buyogen ti naan-anay a panagtalek nga addanto panawen ti talna a bayat dayta mausardanto, adu pay a masanguanan a misionero ti nasanay.

Panangreorganisar Kalpasan ti Gubat

Idi Mayo 1945 nagpatingga dagiti kinaulpit ti Gubat Sangalubongan II idiay Europa. Uppat a bulan kalpasanna, idi Setiembre, nagpatingga ti gubat idiay Pacifico. Naggibusen ti Gubat Sangalubongan II. Idi Oktubre 24, 1945, nasurok bassit a tallo a tawen kalpasan panangipaay ti presidente ti Sosiedad iti palawag a “Talna​—Agpautto Aya?” nagepekton ti Karta ti Naciones Unidas.

Saggabassit a naiwaragawag dagiti report panggep iti trabaho dagiti Saksi ni Jehova idiay Europa. Iti pakasdaawan dagiti amin a kakabsat iti aglikmut ti lubong, rimmang-ay ti trabaho a panangirakurak ti Pagarian kadagiti pagilian ti Europa iti laksid ti gubat. Impadamag Ti Pagwanawanan a Hulio 15, 1945: “Idi 1940 addaan ti Francia iti 400 nga agibumbunannag; ita addaanen iti 1,100 a mangisarsarita ti Pagarian. . . . Idi 1940 addaan ti Holland iti 800 nga agibumbunannag. Uppat a gasut kadakuada ti naipisok kadagiti kampo konsentrasion idiay Alemania. Dagidiay nabati ti nangiwaragawag ti Pagarian. Ti resultana? Iti dayta a daga adda itan 2,000 nga agibumbunannag ti Pagarian.” Nangipaay ti silulukat a ruangan ti wayawaya kadagiti gundaway para iti nasaksaknap a panangiwaragawag ti naimbag a damag, saan laeng nga idiay Europa no di pay ket iti aglawlaw ti lubong. Umuna, nupay kasta, kasapulan ti adu a rekonstruksion ken reorganisasion.

Magagaran a makaammo kadagiti kasapulan dagiti Saksi ni Jehova kadagiti dinadael-gubat a pagilian, rinugian ti presidente ti Sosiedad, ken ti sekretariona, ni Milton G. Henschel, ti nagdaliasat idiay Britania, Francia, Switzerland, Belgium, Netherlands, ken Scandinavia idi Nobiembre 1945 tapno paregtaenda dagiti kakabsat ken sarungkaranda dagiti sanga nga opisina ti Sosiedad.d Panggepda nga iwayat ti reorganisasion ita ta nagpatinggan ti gubat. Naaramid dagiti urnos iti pannakaipatulod dagiti abasto a literatura agraman taraon ken lupot kadagiti kakabsat nga agkasapulan. Naipasdek manen dagiti sanga nga opisina.

Nabigbig a naan-anay ni Kabsat Knorr a kasapulan ti nasayaat nga organisasion ti sanga tapno makidanggay iti iyaabante ti trabaho a panangasaba. Nausar a naan-anay dagiti natural nga abilidadna a mangorganisar iti panangpalawa kadagiti pasilidad dagiti sanga ti Sosiedad iti sangalubongan. Idi 1942, idi nagbalin a presidente, adda 25 a sanga nga opisina. Idi 1946, iti baet dagiti panangiparit ken lapped iti Gubat Sangalubongan II, adda dagiti sanga iti 57 a pagilian. Iti las-ud ti simmaruno a 30 a tawen, agingga idi 1976, ngimmato ti bilang dagiti sanga iti 97.

Nakabalan Kas Mannursuro

Manipud iti panagdaliasatna iti aglawlaw ti lubong kalpasan unay ti gubat, inkeddeng ti presidente ti Sosiedad a masapul a makabalan a nasaysayaat dagiti Saksi ni Jehova kas mannursuro ti Sao ti Dios. Kasapulan ti kanayonan a panangisuro ti Biblia agraman dagiti maitutop nga instrumento a mausar iti tay-ak ti ministerio. Napennek dagidiay a kasapulan di nagbayag kalpasan ti gubat.

Iti Dagiti Naragsak a Nasion a Teokratiko nga Asamblea, a naangay idiay Cleveland, Ohio, Agosto 4-11, 1946, impaay ni Kabsat Knorr ti palawag a “Nakabalan Maipaay iti Tunggal Aramid a Naimbag.” Nariing ti interes ti amin a timmabuno bayat nga indatagna dagiti saludsod kas: “Saan aya a makatulong unay no addaantayo iti impormasion iti tunggal maysa kadagiti innem-a-pulo-ket-innem a libro ti Biblia? Saan aya a makatulong iti panangtarus kadagiti Kasuratan no ammotayo ti nagsurat iti tunggal libro ti Biblia? no kaano a naisurat ti tunggal libro? no sadinot’ nakaisuratanna?” Magagaran ti amin idi kinunana: “Kakabsat, adda amin dagita nga impormasion ken ad-adu pay iti baro a libro a napauluan ‘Equipped for Every Good Work’!” Sinaruno ti umaweng a palakpak dayta nga anunsio. Agserbi ti baro a publikasion kas libro para iti eskuelaan ti panagministro iti kongregasion.

Saan laeng a nakabalan dagiti Saksi ni Jehova iti publikasion a mangpauneg ti pannakaammoda iti Kasuratan no di ket naikkanda pay kadagiti ekselente a tulong a mausar iti tay-ak. Malaglagipto daytoy a kumbension idi 1946 gapu iti pannakairuar ti umuna nga isyu ti Awake! Daytoy baro a magasin ti nangsukat iti Consolation (maaw-awagan idi a The Golden Age). Nairuar met ti libro a “Mapapati Coma ti Dios, (iti Ingles)”e Ni Henry A. Cantwell, nga idi kamaudiananna nagserbi kas agdaldaliasat a manangaywan, ilawlawagna: “Kasapulanmi unay idi ti maysa a libro a mausar a siepektibo iti panangyadal ti Biblia kadagiti interesado a tattao, maysa a libro a mangsaklaw kadagiti pamunganayan a doktrina ken kinapudno ti Biblia. Ita ta nairuaren ti ‘Mapapati Coma ti Dios,’ addan ti kasapulanmi.”

Nakabalan kadagita napateg a tulong iti panangisuro, ninamnama dagiti Saksi ni Jehova nga agtultuloy ti napardas nga irarang-ay. Iti panangiparangna iti kumbension iti tema a “Dagiti Parikut ti Rekonstruksion ken Panagsaknap,” inlawlawag ni Kabsat Knorr nga idi tiempo ti sangalubongan a gubat, saan a nagsardeng ti panangaskasaba. Nanipud 1939 ingganat’ 1946, immadu dagiti manangiwaragawag ti Pagarian iti nasurok a 110,000. Tapno mapennek ti dumakdakkel a pakasapulan kadagiti literatura ti Biblia iti intero a lubong, implano ti Sosiedad a palawaen ti paktoria ken ti Pagtaengan a Bethel idiay Brooklyn.

Nangrugin ti pinadpadaananda a panawen ti sangalubongan a talna. Rumangrang-ay ti sangalubongan a panagsaknap ken panangisuro ti Biblia. Nagawid dagiti Saksi ni Jehova manipud iti Dagiti Naragsak a Nasion a Teokratiko nga Asamblea a nakabalan a nasaysayaat kas mannursuro ti naimbag a damag.

Umabante ti Panangiwaragawag ti Pagarian

Gapu iti mainanama a sangalubongan a panagsaknap, idi Pebrero 6, 1947, rinugian ti presidente ti Sosiedad ken ti sekretariona, ni Milton G. Henschel, ti 76,916 kilometro a service tour iti aglawlaw ti lubong. Nakadanonda kadagiti isla ti Pacifico, New Zealand, Australia, Abagatan-a-Daya nga Asia, India, Makintengnga a Daya, deppaar ti Mediteraneo, Central ken Makinlaud nga Europa, Scandinavia, Inglaterra, ken Newfoundland. Dayta ti kaunaan a gundaway dagiti pannakabagi ti hedkuarter ti Sosiedad idiay Brooklyn a bimmisita kadagiti kakabsatda idiay Alemania nanipud idi 1933. Ammo dagiti Saksi ni Jehova iti intero a lubong ti ar-aramiden ti dua a managdaliasat tangay naipablaak dagiti report maipapan iti panagbiaheda kadagiti isyu Ti Pagwanawanan iti intero a 1947.f

“Daytat’ kaunaan a gundawaymi a nakalangen dagiti kakabsat idiay Asia ken dadduma pay a lugar ken nakakita no ania dagiti masapulda,” ilawlawag ni Kabsat Henschel, maysa itan a kameng ti Bagi a Manarawidwid dagiti Saksi ni Jehova. “Pampanunotenmi ti mangibaon kadagiti misionero, isu a masapul a maammuanmi no ania dagiti kasasaad kadagiti pakaibaonanda ken no ania dagiti kasapulanda.” Kasaruno ti panagdaliasat, agsasagadsad a naibaon dagiti misionero a nasanay idiay Gilead kadagiti sabali a pagilian tapno idauluanda ti trabaho a panangirakurak ti Pagarian. Ket nakaskasdaaw dagiti resulta. Iti las-ud ti simmaruno a lima a tawen (1947-52), nasursurok ngem mamindua ti ngimmatuan ti bilang dagiti manangaskasaba ti Pagarian, manipud 207,552 ingganat’ 456,265.

Irarang-ay ti Teokraksia

Idi Hunio 25, 1950, rinaut dagiti puersa militar ti Democratic People’s Republic of Korea ti Republic of Korea iti abagatan. Kamaudiananna, naibaon dagiti tropa manipud iti 16 a sabsabali a pagilian. Ngem bayat a pinagbinnusor ti gubat dagiti dadakkel a nasion, nagsagana met dagiti Saksi ni Jehova para iti maysa a kumbension internasional a mangiparangarang saan laeng a ti sangalubongan a panagkaykaysada no di pay ket ti panangbendision ni Jehova kadakuada iti irarang-ay.​—Isa. 60:22.

Naiyeskediol ti Irarang-ay ti Teokrasia nga Asamblea manipud Hulio 30 ingganat’ Agosto 6, 1950. Daytoy ti kadakkelan pay laeng a kumbension dagiti Saksi ni Jehova idi a naangay iti maysa a disso. Agarup 10,000 a ganggannaet a delegado manipud Europa, Africa, Asia, Latin America, kadagiti isla ti Pacifico​—67 a dagdaga amin​—ti naguummong idiay Yankee Stadium iti Siudad ti Nueva York. Ti kangatuan a bilang a nasurok a 123,000 iti palawag publiko​—no idilig iti 80,000 a timmabuno iti Dagiti Naragsak a Nasion a Teokratiko nga Asamblea uppat a tawen laeng ti naglabas​—ket nakaskasdaaw a pammaneknek ti irarang-ay.

Maysa a napateg a makagapu iti irarang-ay a napasaran dagiti Saksi ni Jehova isu ti panangimaldit ken panangiwaras iti Sao ti Dios. Maysa a napateg nga addang mainaig itoy ti nagtengan idi Agosto 2, 1950, idi inyanunsio ni Kabsat Knorr ti pannakairuar ti moderno-pagsasao a New World Translation of the Christian Greek Scriptures iti Ingles. Naragsakan dagiti kumbensionista a nakaammo nga insubli daytoy baro a patarus ti nadibinuan a nagan a Jehova iti 237 a daras iti kangrunaan a teksto manipud Mateo ingganat’ Apocalipsis! Iti panagngudo ti diskursona, nangipaay ti managpalawag iti kastoy a makagutugot a kiddaw: “Awatenyo daytoy a patarus. Ungpotenyo a basaen. Adalenyo, ta tulongannakayo a mangpasayaat ti pannakaawatyo iti Sao ti Dios. Iwarasyo daytoy kadagiti sabsabali.” Addada pay umay a nayonna iti sumaruno a dekada, tapno iti kamaudiananna maaddaan dagiti Saksi ni Jehova iti umiso, nalaka-a-basaen a patarus iti intero a Biblia a siraragsak a maitukonda kadagiti sabsabali.

Sakbay a pinanawanda ti siudad ti kumbension, naawis dagiti delegado nga agpasiar iti baro a hedkuarter ti Bethel idiay 124 Columbia Heights ken ti napadakkel iti kasta unay a pagimalditan idiay 117 Adams Street. Nabangon gaput’ pinansial a tulong dagiti Saksi iti intero a lubong, kinompleto dagiti baro a pasilidad ti nasaknap a programa a panangparang-ay a naipakaammo ken siraragsak a naaprobaran iti kumbension idiay Cleveland idi 1946. Di napanunot dagiti Saksi ni Jehova nga adunto pay ti maaramid nga irarang-ay, saan laeng nga idiay Brooklyn, no di pay ket iti intero a lubong. Ad-adu ken daddadakkel a pagimalditan ti masapulto pay tapno maaywanan ti agtultuloy nga irarang-ay ti bilang dagiti manangibunannag ti Pagarian.

Dimmegdeg a Panagsanay iti Panagbalaybalay a Ministerio

Idi Hulio 19-26, 1953, naangay idiay Siudad ti Nueva York, ti Baro a Lubong a Kagimongan nga Asamblea, naipaay dagiti baro a publikasion kadagiti Saksi ni Jehova a mismo ken mausar a nangnangruna iti binalaybalay a panangirakurak ti Pagarian. Kas pangarigan, nairuar ti “Make Sure of All Things” a sinabat ti gumgumluong a palakpak manipud kadagiti 125,040 a timmabuno iti Lunes, Hulio 20. Maysa nga aruaten a nalaka nga usaren iti tay-ak ti serbisio, ti 416-panid a maibulsa a libro ket naglaon iti nasurok nga 4,500 a kasuratan iti babaen ti 70 a kangrunaan a tema. Addaanen dagiti Saksi ni Jehova kadagiti nalaka a gun-oden a Nainkasuratan a sungbat iti salsaludsod a rumsua iti panangasabada iti binalaybalay.

Iti agsapa ti Mierkoles iti palawag a “Kangrunaan a Trabaho Dagiti Amin nga Adipen,” inyanunsio ni Kabsat Knorr ti maysa pay nga addang iti rumangrang-ay nga edukasion dagiti Saksi ni Jehova​—maysa a nasaknap a programa a panagsanay iti panagbalaybalay a maipatungpal kadagiti amin a kongregasion. Nakiddaw dagiti adduan padasna nga agibumbunannag a tumulong kadagidiay kurang padasna tapno agbalinda a regular, epektibo a manangiwaragawag ti Pagarian iti binalaybalay. Nangrugi daytoy nasaknap a programa idi Setiembre 1, 1953. Kinuna ni Jesse L. Cantwell, maysa nga agdaldaliasat a manangaywan a nakipaset iti trabaho a panagsanay: “Pudno a nakatulong daytoy a programa kadagiti agibumbunannag nga agbalin a mas epektibo.”

Iti bulbulan a kasaruno ti Hulio 1953, naangay dagiti kanayonan a kumbension iti amin a lima a kontinente, a naibagay dagidiay met la a programa kadagiti lokal a kasasaad. Naiyusuat ngarud ti dimmegdeg a panagsanay iti panagbalaybalay a ministerio kadagiti kongregasion dagiti Saksi ni Jehova iti aglawlaw ti lubong. Iti dayta met la a tawen ngimmato ti bilang dagiti manangiwaragawag ti Pagarian iti 519,982.

Panangpennek Kadagiti Kasapulan iti Sangalubongan nga Irarang-ay

Idi ngalay ti 1950’s, naaramid dagiti kanayonan nga urnos tapno maaywanan ti napartak nga irarang-ay ti organisasion. Iti nasurok a maysa a dekada, linawlaw ni N. H. Knorr ti lubong tapno inna kitaen ti panagandar dagiti sanga. Dakkel ti naaramidan dagitoy a panagdaliasat iti panangsierto iti umiso a pannakatarawidwid ti trabaho iti tunggal pagilian ken iti panangpatibker iti sangalubongan a panagkaykaysa dagiti Saksi ni Jehova. Addaan ni Kabsat Knorr iti nauneg nga ayat kadagiti misionero ken kadagidiay agserserbi kadagiti sanga iti aglikmut ti lubong. Sadinoman a napananna, isut’ nangibingay iti panawen a makisarita kadakuada panggep kadagiti parikut ken kasapulanda ken pinaregtana ida iti ministerioda. Ngem idi 1955, adda 77 a sanga nga opisina ti Watch Tower Society ken 1,814 a misionero a nasanay idiay Gilead nga agserserbi iti 100 a nagduduma a daga. Naamirisna a dina a kabaelan a tamingen dayta nga is-isuna, inraman ni Kabsat Knorr dagiti dadduma iti daytoy napateg a trabaho a panangbisita kadagiti sanga ken pagtaengan dagiti misionero.

Naiyurnos ti pannakabingay ti daga iti sangapulo a sona, a tunggal sona saklawenna ti sumagmamano a sanga ti Sosiedad. Nadutokan dagiti kualipikado a kakabsat manipud iti opisina idiay Brooklyn ken dagiti adda padasna a manangaywan iti sanga nga agbalin nga adipen ti sona (a maawagan itan a manangaywan iti sona) ken sinanay ida ni Kabsat Knorr iti daytoy a trabaho. Idi Enero 1, 1956, inrugi dagiti immuna kadagitoy nga adipen ti sona daytoy baro a serbisio a panangbisita kadagiti sanga. Idi 1992, nasurok a 30 a kakabsat, agraman dagiti kameng ti Bagi a Manarawidwid, ti agserserbi kas manangaywan iti sona.

Edukasion iti Nadibinuan a Pagayatan

Idi kalgaw ti 1958, mangipangpangta ti gubat idiay Makintengnga a Daya. Iti laksid ti internasional a tension, agsagsagana met dagiti Saksi ni Jehova para iti maysa a kumbension internasional a mangisuro pay kadakuada iti nadibinuan a pagayatan. Daytoy met ti kadakkelan a kumbensionda iti maysa a siudad.

Agdagup 253,922 a delegado manipud 123 a daga ti naguummong idiay Yankee Stadium ken Polo Grounds iti Siudad ti Nueva York para iti Nadibinuan a Pagayatan nga Internasional nga Asamblea, Hulio 27 ingganat’ Agosto 3. “Nagdadarison dagiti Saksi ni Jehova ket napno dagiti Istadium,” kinuna ti Daily News ti Nueva York a Hulio 26, 1958. “Walo nga espesial a tren, 500 nga arkilado a bus ken 18,000 a pribado a kotse ti nangibunag kadagiti miembro, malaksid pay iti dua nga arkilado a barko ken 65 nga arkilado nga eroplano.”

Impakaammo dagiti misionero a nasanay idiay Gilead iti hedkuarter ti Sosiedad ti karit a naipasango kadakuada iti panangisuro ti kinapudno ti Biblia kadagidiay di makaammo kadagiti patpatien ken doktrina dagiti iglesia ti Kakristianuan. No addaanda la komat’ maysa a publikasion a mangilanad laeng kadagiti pudno a sursuro ti Biblia, ngem nalaka a basaen ken maawatan! Iti pakaragsakan dagiti 145,488 a timmabuno iti malem ti Huebes, Hulio 31, inyanunsio ni Kabsat Knorr ti pannakairuar ti baro a libro a Manipud Paraiso a Napucaw Agingga iti Paraiso a Naisubli.

Pinaregta ni Kabsat Knorr ti amin nga usarenda ti baro a libro iti tay-ak ti ministerioda. Insingasingna met kadagiti nagannak a makatulong dayta iti panangisuro ti kinapudno ti Biblia kadagiti annakda. Adu a nagannak ti nangipangag iti singasing. Kinuna ni Grace A. Estep, maysa a maestra a dimmakkel iti maysa a bassit nga ili idiay Pittsburgh, Pennsylvania: “Indakdakkel ti intero a kaputotan dagiti ubbing ti mangukrad iti Paraiso a libro, nga itugotda kadagiti gimong, iranudda kadagiti babassit a kaay-ayamda, kabaelanda nga isalaysay, mabayag pay sakbay a makabasada, ti intero nga agsasagadsad nga estoria ti Biblia babaen laeng kadagiti ladawan.”

Naipaayan met dagiti nataengan nga estudiante ti Sao ti Dios kadagiti nauneg a material. Iti ngudo ti makagutugot a palawagna a “Maaramid Koma ti Pagayatam,” kinellaat ni Kabsat Knorr dagiti timmabuno idi impakaammona ti pannakairuar ti baro a libro a napauluan “Maaramid Coma ti Pagayatam Ditoy Daga.” Daytoy baro a publikasion, a naglaon ti detalyado a panangusig iti libro ti Daniel, sinuruanna dagiti managbasana no kasano a naaramiden ken maar-aramid ti pagayatan ti Dios. “Tagiragsakenyo la ketdi unay daytoy a libro!” kinuna ti managpalawag. Babaen ti gumgumluong a palakpak inyebkas ti 175,441 a timmabuno ti pannakaay-ayoda nga umawat iti daytoy baro nga instrumento a mangpauneg ti panangipategda iti nadibinuan a pagayatan!

Iti pangserra a sasaona, impakaammo ni Kabsat Knorr dagiti kanayonan nga espesial a programa a panangisuro a makagunggona iti sangalubongan nga organisasion. “Saan nga agpaspasanud ti trabaho a panangisuro,” kinuna ni Knorr, “no di ket umab-abante.” Imbalabalana dagiti plano para iti sangapulo-bulan a kurso a panagsanay idiay Brooklyn agpaay kadagiti manangaywan manipud kadagiti sanga ti Sosiedad iti intero a lubong. Kasta met, iti adu a pagilian iti intero a lubong, addanto dagiti kurso a panagsanay iti makabulan para kadagiti agdaldaliasat a manangaywan ken kadagiti manangaywan iti kongregasion. Apay a kasapulan dagitoy a panangisuro? “Kayattayo ti rumang-ay nga ad-adda pay iti pannakaawat,” inlawlawagna, “tapno naun-uneg ti pannakatukodtayo iti pampanunot ni Jehova nga inyebkasna iti Saona.”

Nangrugi a dagus ti trabaho kadagiti kurso a maadal kadagitoy a programa a panagsanay. Pito a bulan kalpasanna, idi Marso 9, 1959, nangrugi ti umuna a klase ti baro nga eskuelaan, ti Kingdom Ministry School, idiay South Lansing, Nueva York, ti nakaisaadan ti Eskuelaan ti Gilead. Di nagbayag naangay met dayta iti aglikmut ti lubong bayat a nausar ti baro nga ekuelaan a mangsanay kadagiti manangaywan kadagiti kongregasion.

Napakired nga “Agtakder a Sititibker iti Pammati”

Idi 1960’s, linapunos ti dakkel a dalluyon ti narelihiusuan ken sosial a panagbalbaliw ti natauan a kagimongan. Minatmatan dagiti klero ti dadduma a paset ti Biblia kas mitolohia wenno nagpason. Limmatak ti ideolohia a “natay ti Dios.” Immuneg ti pannakailumlom ti natauan a kagimongan iti gayonggayong ti seksual nga imoralidad. Babaen Ti Pagwanawanan ken dadduma pay a publikasion kasta met dagiti programa iti kumbension, naparegta ti ili ni Jehova nga “agtakder a sititibker iti pammati” bayat dayta nariribuk a dekada.​—1 Cor. 16:13.

Iti maysa a serye dagiti kumbension a naangay iti intero a lubong idi 1963, ti palawag a “Ti Libro ti ‘Agnanayon a Naimbag a Damag’ ket Makagunggona” indepensana ti Biblia maibusor iti panangatake dagiti kritiko. “Di rumbeng nga ibaga pay dagiti kritiko ti Biblia nga insurat laeng ti tao daytoy a libro,” inlawlawag ti managpalawag. “Ti Biblia a mismo ti mangibaga ti kinapudno kadatayo. Ngem ti nakaidumaan daytoy a libro iti aniaman a sabali pay a libro nga insurat ti tao ket ti Nasantuan a Biblia ‘impaltiing ti Dios.’” (2 Tim. 3:16, 17) Nagturong daytoy makatignay a palawag iti pannakairuar ti libro nga “Amin a Kasuratan Impaltiing ti Dios ket Naimbag.” Sinaklaw ti baro a publikasion ti panangsalaysay iti tungal libro ti Biblia, dagiti makatulong nga impormasion iti libro, kas ti no asinot’ nagsurat, kaano ken sadino a naisurat, ken pammaneknek ti kinaautentikona. Kalpasanna ti sumario ti libro ti Biblia, a sinaruno ti benneg a “No Apay Naimbag,” a nangipakita no kasano a napateg ti partikular a libro ti Biblia iti managbasa. Maysa a napateg nga instrumento iti agtultuloy nga edukasion iti Biblia dagiti Saksi ni Jehova, maitamtampok pay laeng daytoy a publikasion kas libro iti Teokratiko nga Eskuelaan ti Panagministro iti agarup 30 a tawenen nanipud pannakairuarna!g

Apektado met dagiti Saksi ni Jehova iti maaw-awagan a seksual a rebolusion idi 1960’s. Kinapudnona, rinibo​—bassit a porsiento iti dagup a bilangda​—ti nailaksid iti tinawen, a ti kaaduan gaput’ seksual nga imoralidad. Gapuna, buyogen naimbag a rason, naipaayan ti ili ni Jehova iti direkta a balakad iti maysa a serye dagiti kumbension distrito a naangay idi 1964. Ni Lyle Reusch, maysa nga agdaldaliasat a manangaywan a sigud a taga Saskatchewan, Canada, malagipna ti palawag a “Panangsalimetmet iti Organisasion Dagiti Adipen Publiko a Nadalus, Nadayaw.” Kinuna ni Reusch: “Prangka ken diretsa ti pannakailawlawag dagiti bambanag maipapan iti moral.”

Naipablaak ti linaon ti palawag iti Pagwanawanan a Nobiembre 15, 1964 (iti Ingles). Malaksid iti dadduma a bambanag, kinunana: “Babbai, dikay pagbalinen ti bagbagiyo a kas namureng a tualia ti publiko, a pagpunasan dagiti narugit nga ima ti narugit a tao, ti simboliko nga ‘aso.’”​—Idiligyo ti Apocalipsis 22:15.

Nairanta ti kasta a prangka a balakad a tumulong kadagiti Saksi ni Jehova kas maysa nga ili nga agtalinaed a nadalus iti moral, tapno maikarida nga agtultuloy a mangirakurak ti mensahe ti Pagarian.​—Idiligyo ti Roma 2:21-23.

“Ibagayo man, Aniat’ Kaipapanan Daytoy 1975?”

Patien idi dagiti Saksi a sumaruno ti Sangaribo a Tawen a Panagturay ni Kristo kalpasan ti 6,000 a tawen ti natauan a historia. Ngem kaano nga agpatingga ti 6,000 a tawen a kaadda ti tao? Ti libro a Biag nga Agnanayon​—iti Wayawaya Dagiti Annak ti Dios, a nairuar (iti Ingles) iti maysa a serye dagiti kumbension distrito idi 1966, intudona ti 1975. Iti kumbension a mismo, bayat a sinukimat dagiti kakabsat ti linaonna, nangawis ti baro a libro ti adu a diskusion maipapan iti 1975.

Imparang ni F. W. Franz ti pangserra a palawag iti kumbension a naangay idiay Baltimore, Maryland. Inrugina: “Sakbay unay ti isasagpatko iti plataporma inasitgannak ti maysa nga agtutubo a lalaki ket kinunana, ‘Ibagayo man, aniat’ kaipapanan daytoy 1975?’” Kalpasanna tinukoy ni Kabsat Franz ti adu a rimsua a salsaludsod no ti material iti baro a libro ket kaipapananna nga inton 1975 malpaston ti Armagedon, ket maparautanton ni Satanas. Kinunana, iti kababagasna: ‘Mabalin. Ngem ditay ibagbaga. Amin a banag ket posible iti Dios. Ngem ditay ibagbaga. Ket awan koma kadakayo ti mangibagbaga iti aniaman nga espesipiko a mapasamak iti nagbaetan ita ken ti 1975. Ngem ti kangrunaan a punto, patgek a gagayyem, isu daytoy: Ababan ti tiempo. Awan duadua a maib-ibusen ti tiempo.’

Adu kadagiti Saksi ni Jehova ti nagtignay maitunos iti espiritu dayta a balakad iti tawtawen kalpasan ti 1966. Nupay kasta, naipablaak ti dadduma a komento panggep itoy a tema, ket sinigurado ti dadduma a komento nupay saan a rumbeng dayta. Binigbigda daytoy iti Pagwanawanan a Setiembre 15, 1980 (pinanid 18-19). Ngem nabalakadan met dagiti Saksi ni Jehova nga ipamaysada a nangnangruna ti panangaramid ti pagayatan ni Jehova ken saanda a pakaseknan unay dagiti petsa ken inanama iti nasakbay a pannakaisalakan.h

Instrumento a Pangpadaras ti Trabaho

Iti tartaraudi ti 1960’s, iwarwaragawag dagiti Saksi ni Jehova ti naimbag a damag buyogen panagsegga ken kinaganat. Idi 1968 ngimmato ti bilang dagiti agibumbunannag ti Pagarian iti 1,221,504 iti 192 a pagilian. Nupay kasta, kadawyan idi kadagiti dadduma a tao ti agadal ti Biblia iti adu a tawen ngem dida agtignay maitunos iti nasursuroda. Adda aya pamay-an a mangpadaras iti trabaho a panangaramid-adalan?

Dimteng ti sungbat idi 1968 idi nairuar ti baro a tulong iti panagadal ti Biblia, Ti Kinapudno a Mangiturong iti Biag nga Awan Inggana. Naisagana daytoy a 192-panid a maibulsa a libro para kadagiti kabbaro nga interesado. Daytat’ naglaon iti 22 a makaawis a kapitulo a mangsalaysay kadagiti tema kas ti “No Apay Nainsiriban ti Panangusigyo iti Relihyonyo,” “No Apay a Lumakay ken Mataytayo,” “Sadino ti Ayan dagiti Natay?” “Apay a Pinalubosan ti Dios ti Kinadakes Agingga iti Kaaldawantayo?” “No Kasano ti Pannakailasin ti Pudno a Relihyon,” ken “Panangpabileg iti Naragsak a Sangapamilyaan.” Ti libro a Kinapudno ket nadisenio a mangparegta iti estudiante ti Biblia nga agrason sigun iti mapagsasaritaan a material ken iyaplikar dayta iti biagna a mismo.

Nausar daytoy baro a publikasion iti innem-bulan a programa a panagadal ti Biblia. Inlawlawag ti Enero 1969 a ruar ti Ministerio ti Pagarian no kasano nga angayen ti baro a programa: “No mabalbalin leppasenyo ti intero a kapitulo ti libro a ‘Kinapudno’ iti linawas, nupay nalabit saan a posible daytoy kadagiti amin a bumalay wenno kadagiti amin a kapitulo ti libro. . . . No, iti ngudo ti innem a bulan a nasaknap a panagadal ken napasnek a panagregget nga awisen ida kadagiti gimong, saanda pay laeng a makitimtimpuyog iti kongregasion, nasaysayaat a mangbirukkayo laengen iti sabali a pudno nga agtarigagay a mangadal ti kinapudno ken rumang-ay. Aramidenyo a kalat nga iparang ti naimbag a damag kadagiti panagadal ti Biblia iti pamay-an nga agtignay dagiti interesado iti uneg ti innem a bulan!”

Ket pudno a nagtignayda! Iti ababa laeng a tiempo, nakaskasdaaw ti resulta ti innem-bulan a programa a panagadal ti Biblia. Iti las-ud ti tallo a tawen serbisio a nangrugi idi Setiembre 1, 1968, ken nagpatingga idi Agosto 31, 1971, agdagup 434,906 ti nabautisaran​—nasursurok ngem mamindua ti bilang dagiti nabautisaran bayat ti sinarunona a tallo a tawen serbisio! Tangay agsegsegga ken nakagangganat idi dagiti Saksi ni Jehova, nakatulong unay ti libro a Kinapudno ken ti innem-bulan a kampania a panagadal ti Biblia iti panangpadaras ti trabaho a panangaramid-adalan.​—Mateo 28:19, 20.

“Sigurado nga Agballigi; Naggapu Daytoy ken Jehova”

Iti adu a tawen naorganisar dagiti kongregasion dagiti Saksi ni Jehova a pagserbian ti maysa a lalaki a kualipikado iti naespirituan a dinutokan ti Sosiedad kas adipen ti kongregasion, wenno “manangaywan,” ken tultulongan ti dadduma pay a nadutokan nga “ad-adipen.”i (1 Tim. 3:1-10, 12, 13) Pagserbian dagitoy a lallaki ti arban, saan nga iturayan. (1 Ped. 5:1-4) Ngem mabalin pay kadi nga ad-adda a maitunos dagiti kongregasion iti urnos dagiti umuna-siglo a kongregasion Kristiano?

Idi 1971, iti maysa a serye dagiti kumbension a naangay iti intero a daga, naiparang ti palawag a “Teokratiko nga Organisasion iti Tengnga ti Demokrasia ken Komunismo.” Idi Hulio 2, imparang ni F. W. Franz ti palawag idiay Yankee Stadium iti Siudad ti Nueva York. Inlawlawagna a kadagiti umuna-siglo a kongregasion saan a maymaysa laeng ti manangaywan no adda umdas a kualipikado a lallaki sadiay. (Fil. 1:1) “Dagiti manangaywan iti kongregasion,” kinunana, “buklendat’ ‘bagi ti lallakay’. . . Dagiti kameng ti kasta a ‘bagi [wenno, gimong] ti lallakay’ ket agpapadada amin, addaandat’ agpapada a saad, ken awan kadakuada ti kapatgan, kalatakan, kabilgan a miembro iti kongregasion.” (1 Tim. 4:14) Pudno a nangtignay dayta a palawag iti intero a kumbension. Aniat’ epekto daytoy nga impormasion kadagiti kongregasion dagiti Saksi ni Jehova iti aglikmut ti lubong?

Dimteng ti sungbat dua nga aldaw kalpasanna, iti pangserra a palawag ni N. H. Knorr. Mangrugi iti Oktubre 1, 1972, maipatungpal dagiti panagbalbaliw iti panangaywan kadagiti kongregasion iti sangalubongan. Awanton ti maymaysa nga adipen iti kongregasion, wenno manangaywan. No di ket iti bulbulan ingganat’ Oktubre 1, 1972, mangirekomendada iti Sosiedad kadagiti responsable, nataengan a lallaki iti tunggal kongregasion iti nagnagan dagidiay madutokan nga agserbi kas bagi dagiti panglakayen (ken ti nagnagan dagidiay agserbi kas ministerial nga ad-adipen). Maysa a panglakayen ti matudingan a tserman,j ngem addaan ti amin a panglakayen iti agpapada nga autoridad ken paset iti panangaramid kadagiti desision. “Dagitoy nga organisasional a panagbalbaliw,” inlawlawag ni Kabsat Knorr, “makatulong a mangitunos nga ad-adda ti urnos dagiti kongregasion iti Saot’ Dios, ket sigurado nga agresulta dayta iti dakdakkel a bendision manipud ken Jehova.”

Kasanot’ panangawat dagiti timmabuno iti daytoy nga impormasion panggep kadagiti organisasional a panagbalbaliw? Maysa nga agdaldaliasat a manangaywan ti natignay a nangikuna: “Sigurado nga agballigi daytoy; naggapu daytoy ken Jehova.” Innayon ti sabali pay a beterano a Saksi: “Maysa dayta a pammaregta kadagiti amin a nataengan a lallaki nga umawat iti annongen.” Wen, adu a kualipikado a lallaki ti ‘makagaw-at’ itan ken madutokan kas “manangaywan.” (1 Tim. 3:1) Ad-adu ngarud a kakabsat a lallaki ti makagun-od iti napateg a kapadasan iti panangibaklay ti annongen iti kongregasion. Nupay dida naamiris daytoy idi damo, kasapulan amin dagitoy tapno maaywanan ti iyaadu dagiti kabbaro kadagiti mapasungad a tawen.

Nangiturong met ti material a naiparang iti kumbension iti sumagmamano a panangilawlawag ken panagbalbaliw mainaig iti Bagi a Manarawidwid. Idi Setiembre 6, 1971, naikeddeng a rebbeng a mairikos ti panangidaulo iti Bagi a Manarawidwid kadagiti miembro, sigun iti alpabeto a maaramid dayta. Sumagmamano a lawas kalpasanna, idi Oktubre 1, 1971, ni F. W. Franz ti nagbalin a tserman ti Bagi a Manarawidwid iti makatawen.

Iti simmaruno a tawen, idi Setiembre 1972, nangrugi ti umuna a panangiyallatiw ti annongen kadagiti kongregasion, ket idi Oktubre 1 nakumpleton ti rikos iti kaaduan a kongregasion. Iti simmaruno a tallo a tawen, napasaran dagiti Saksi ni Jehova ti nakaskasdaaw nga irarang-ay​—nasurok a tallo a kakapat ti maysa a milion ti nabautisaran. Ngem sangsanguenda itan ti otonio ti 1975. No saan a matungpal amin nga inanama panggep iti 1975, kasano nga apektaranto daytoy ti regtada iti sangalubongan a trabaho a panangasaba kasta met ti sangalubongan a panagkaykaysada?

Kasta met, iti pinulpullo a tawen dakkel ti papel nga inakem ni Nathan H. Knorr, maysa a lalaki nga addaan naalibtak a personalidad ken naisangsangayan nga abilidad kas organisador, iti panangparang-ay ti edukasion iti uneg ti organisasion ken panangiwaras ti Biblia kadagiti tao ken panangtulong kadakuada a mangtarus iti dayta. Kasano nga apektaran daytoy nasinged a panangaywan ti Bagi a Manarawidwid dagitoy a panggep?

[Dagiti Footnote]

a The Watchtower, Pebrero 1, 1942, p. 45; Consolation, Pebrero 4, 1942, p. 17.

b Idi Setiembre 1945, sidadayaw a nagkedked ni Kabsat Covington nga agserbi pay kas bise presidente ti Watch Tower Bible and Tract Society (ti Pennsylvania), nga inlawlawagna a tarigagayannat’ agtulnog iti maawatanda idi a pagayatan ni Jehova para iti amin a miembro ti board ken opisial​—a masapul a napulotanda iti espiritu a Kristiano, idinto ta inannugotna nga isut’ kameng ti “sabsabali a karnero.” Idi Oktubre 1, napili ni Lyman A. Swingle iti board of directors, ket idi Oktubre 5, ni Frederick W. Franz ti napili kas bise presidente. (Kitaenyo ti 1946 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, pp. 221-4; The Watchtower, Nobiembre 1, 1945, (iti Ingles) pp. 335-6.)

c Kitaenyo ti Kapitulo 30, “Panangidepensa ken Legal a Panangipasdek ti Naimbag a Damag.”

d Naipablaak dagiti detaliado a report iti dayta a panagdaliasat iti Pagwanawanan (iti Ingles) idi 1946.​—Kitaenyo ti pinanid 14-16, 28-31, 45-8, 60-4, 92-5, 110-12, 141-4.

e Iti las-ud ti sumagmamano a tawen, limmatak daytoy a tulong iti panagadal ti Biblia iti intero a lubong. Narebisar idi Abril 1, 1952, nasurok a 19,000,000 a kopia ti naimaldit iti 54 a pagsasao.

f Kitaenyo ti pinanid 140-4, 171-6, 189-92, 205-8, 219-23, 236-40, 251-6, 267-72, 302-4, 315-20, 333-6, 363-8.

g Narebisar ti libro nga “Amin a Kasuratan Impaltiing ti Dios ket Naimbag” idi 1990.

h Kas pangarigan, naipablaak dagiti sumaganad nga artikulo iti Pagwanawanan: “Nainsiriban a Panangusar iti Nabati a Panawen” (Nobiembre 1, 1968); “Agserbi a Sipapanunot iti Kina-agnanayon” (Disiembre 15, 1974); “No Apay Saan a Naibaga Kadatay ‘Dayta nga Aldaw ken Oras’” ken “Kasanokay a Maapektaran ti Saanyo a Pannakaammo iti ‘Aldaw ken Oras’?” (Nobiembre 1, 1975). Sakbay dagita, idi 1963, ti libro nga “Amin a Kasuratan Impaltiing ti Dios ket Naimbag” kinunana: “Awan pagimbaganna ti panangusar iti kronolohia ti Biblia iti panangpattapatta kadagiti petsa a mapasungad pay laeng iti agus ti tiempo.​—Mateo 24:36.”

i Kitaenyo ti Kapitulo 15, “Ti Irarang-ay ti Urnos ti Organisasion.”

j Inlawlawag met ti managpalawag a mangrugi iti Oktubre 1, 1972, tinawen a mairikos ti panangidaulo iti bagi dagiti panglakayen iti tunggal kongregasion. Nabaliwan daytoy nga urnos idi 1983, idi nakiddaw iti tunggal bagi dagiti panglakayen a mangirekomenda iti mangimaton a manangaywan a, kalpasan ti panangdutok ti Sosiedad kenkuana, agserbi iti di nakedngan a panawen kas tserman ti bagi dagiti panglakayen.

[Blurb iti panid 92]

Panangasaba nupay adda panagaresto ken panagderraaw

[Blurb iti panid 94]

‘Sangalubongan a panagpalawa ken edukasion iti rukod a di ninamnama’

[Blurb iti panid 103]

Panangidepensa iti Biblia iti nakaro a panangatake dagiti kritiko

[Blurb iti panid 104]

“Ti talaga a puntona daytoy, ingungoten a gagayyem ket: Ababan ti tiempo”

[Blurb iti panid 106]

“Maysa a pammaregta iti amin a nataengan a lallaki nga umawat iti responsabilidad”

[Kahon iti panid 91]

Nalikudan ni N. H. Knorr

Naiyanak ni Nathan Homer Knorr idiay Bethlehem, Pennsylvania, E.U.A., idi Abril 23, 1905. Idi agtawen iti 16, naitimpuyog iti Allentown Congregation of Bible Students. Idi 1922 tinabunuanna ti kumbension idiay Cedar Point, Ohio, a sadiay inkeddengnat’ aglusulos iti Reformed Church. Iti simmaruno a tawen, idi Hulio 4, 1923, kalpasan nga impaay ni Frederick W. Franz ti palawag iti bautismo, manipud Brooklyn Bethel, ni 18-años a Nathan ket maysa kadagidiay nabautisaran idiay Little Lehigh River, iti Makindaya a Pennsylvania. Idi Setiembre 6, 1923, nagbalin ni Kabsat Knorr a kameng ti pamilia ti Bethel idiay Brooklyn.

Inggaed ni Kabsat Knorr ti nagtrabaho iti Shipping Department, ket di nagbayag nabigbig ti abilidadna a mangorganisar. Idi pimmusay ti manangaywan ti paktoria ti Sosiedad, ni Robert J. Martin, idi Setiembre 23, 1932, ni Kabsat Knorr ti nadutokan a kasukatna. Idi Enero 11, 1934, napili ni Kabsat Knorr kas direktor ti Peoples Pulpit Association (itan Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.), ket iti simmaruno a tawen nagbalin a bise presidente ti Asosasion. Idi Hunio 10, 1940, nagbalin a bise presidente ti Watch Tower Bible and Tract Society (korporasion ti Pennsylvania). Idi Enero 1942, napili kas presidente ti dua a sosiedad ken ti korporasion ti Britania, ti International Bible Students Association.

Kadagiti simmaruno a tawen, ti maysa kadagiti kasingedan a kadua ken mapagtalkan a mammagbaga ni Kabsat Knorr isu ni Frederick W. Franz, nga inauna ngem isu ken addaan pannakaammo kadagiti pagsasao ken nalikudan kas maysa nga eskolar ti Biblia a napaneknekan a makatulong unay iti organisasion.

[Kahon iti panid 93]

Makaparegta a Pananginanama

Naragsakan dagiti delegado iti Baro a Lubong a Teokratiko nga Asamblea idiay Cleveland, Ohio, idi Setiembre 1942, idi nagpalawag iti kumbension ti lakayen a sekretario-tesurero ti Sosiedad, ni W. E. Van Amburgh. Nalagip ni Kabsat Van Amburgh a ti kaunaan a kumbension a tinabunuanna ket idiay Chicago idi 1900, ket “dakkel” daytan idi​—agarup 250 ti timmabuno. Kalpasan ti pananginaganna iti dadduma pay a “dadakkel” a kumbension kadagiti napalabas a tawen, ingngudona babaen ti makaparegta a pananginanama: “Daytoy a kumbensionk ket dakkel iti panagkitatayo ita, ngem tangay dakkel daytoy a kumbension no idilig kadagiti tinabunuak idi napalabas, inanamaek a bassit unay daytoy a kumbension no idilig kadagiti maangay iti masanguanan no irugin ti Apo nga ummongen ti ilina manipud amin a suli ti daga.”

[Footnote]

k Adda kangatuan a bilang a 26,000 ti timmabuno idiay Cleveland, ket agdagup 129,699 ti timmabuno iti 52 a siudad ti kumbension idiay Estados Unidos.

[Kahon/Dagiti Mapa iti panid 96]

Dagiti Service Tour ni N. H. Knorr, 1945-56

1945-46: Central America, Sud America, Norte America, Europa, ti Caribbean

1947-48: Norte America, islas Pacifico, ti Oriente, ti Makintengnga a Daya, Europa, Africa

1949-50: Norte America, Central America, Sud America, ti Caribbean

1951-52: Norte America, islas Pacifico, ti Oriente, Europa, ti Makintengnga a Daya, Africa

1953-54: Sud America, ti Caribbean, Norte America, Central America

1955-56: Europa, islas Pacifico, ti Oriente, Norte America, ti Makintengnga a Daya, Norte Africa

[Dagiti Mapa]

(Kitaem ti publikasion)

[Kahon iti panid 105]

“Ita nga Aldaw Rinugiak Manen ti Agpanunot”

Nairuar idi 1968, ti libro a “Ti Kinapudno a Mangiturong iti Biag nga Awan Inggana” ket nasaknap nga inusar dagiti Saksi ni Jehova iti panangiyadal ti Biblia kadagiti interesado a tattao. Ginasut a ribo a managpanunot a tao ti natulongan daytoy naintiempuan a probision a gumun-od iti umiso a pannakaammo iti Kasuratan. Maysa a surat ti panangapresiar nga impatulod ti maysa a managbasa a taga Estados Unidos idi 1973 ti nangikuna: “Simmarungkar ti maysa a nakaim-imbag a babai iti pagtaengak ita nga aldaw ken inikkannak iti libro a napauluan ‘Ti Kinapudno a Mangiturong iti Biag nga Awan Inggana.’ Kalkalpasko a nabasa dayta. Dayta ti kaunaan a pannakabasak iti 190 a pinanid a libro iti maysa nga aldaw. Idi Hunio 29, 1967, napukaw ti pammatik iti Dios. Ita nga aldaw rinugiak manen ti agpanunot.”

[Ladawan iti panid 95]

Eskuelaan ti Gilead idiay South Lansing, Nueva York

[Ladawan iti panid 97]

Ni Kabsat Knorr, a naipakita ditoy bayat ti ibibisitana idiay Cuba, linawlawna ti lubong iti adu a daras

[Dagiti ladawan iti panid 98]

Narikna ni Kabsat Knorr a rumbeng a kabaelan ti tunggal Saksi ti mangasaba iti binalaybalay

Inglaterra

Lebanon

[Ladawan iti panid 99]

Kas presidente ti Sosiedad, nasinged a nakipagtrabaho ni Kabsat Knorr ken Kabsat Franz iti nasurok a 35 a tawen

[Ladawan iti panid 100]

Ti Board of directors ti Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, idi ngalay ti 1950’s. (Manipud kannigid nga agpakannawan) Lyman A. Swingle, Thomas J. Sullivan, Grant Suiter, Hugo H. Riemer, Nathan H. Knorr, Frederick W. Franz, Milton G. Henschel

[Dagiti ladawan iti panid 102]

Idi 1958, naguummong dagiti delegado manipud 123 a daga idiay Yankee Stadium para iti Nadibinuan a Pagayatan nga Internasional nga Asamblea

[Ladawan iti panid 107]

Dadduma kadagiti publikasion para iti tay-ak ti ministerio

[Ladawan iti panid 107]

Dagiti publikasion a pangsanay kadagiti Saksi ni Jehova iti ministerio

[Ladawan iti panid 107]

Dagiti libro a nangipaay iti nakired a taraon a mangpatibker iti ili ni Jehova iti naespirituan

[Ladawan iti panid 107]

Dagiti tulong iti panagsirarak ken panagadal

    Dagiti Publikasion iti Iloko (1984-2025)
    Ag-log out
    Ag-log in
    • Iloko
    • I-share
    • Ti Kayatmo a Setting
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pagannurotan iti Panagusar
    • Pagannurotan iti Kinapribado
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Ag-log in
    I-share