Ammuenyo ni Jehova Babaen ti Saona

“Daytoy kaipapananna ti biag nga agnanayon, ti pananggun-odda iti pannakaammo kenka, ti maymaysa a pudno a Dios, ken ni Jesu-Kristo nga imbaonmo.”​—JUAN 17:3.

1, 2. (a) Aniat’ kaipapanan ti “ammuen” ken “pannakaammo” kas nausar iti Kasuratan? (b) Aniada a pangarigan ti makailawlawag itoy a kaipapanan?

DAGITI sao nga “ammuen” ken “pannakaammo” kas nausar iti Kasuratan saan la a panangammo iti maysa kas kaam-ammo laeng wenno pannakagun-od iti narabaw a pannakaammo iti maysa a banag ti kaipapananda. Iti Biblia, ramanen daytoy “ti panangammo babaen ti kapadasan,” pannakaammo a mangiyebkas iti “panagtalek dagiti tattao iti maysa ken maysa.” (The New International Dictionary of New Testament Theology) Ramanen dayta ti panangammo ken Jehova babaen ti panangutob kadagiti espesipiko nga aramidna, kas dagidiay nadakamat iti libro nga Ezequiel, maipapan iti panangdusa ti Dios kadagiti managdakdakes, a kunkunana: ‘Ket maammuanyonto a siak ni Jehova.’​—Ezequiel 38:23.

² Ti nadumaduma a pamay-an a mausar ti “ammuen” ken “pannakaammo” mailawlawag babaen ti sumagmamano a pangarigan. Kadagidiay agkunkuna a nagtignayda iti naganna, kinuna ni Jesus, “Pulos a dikay am-ammo”; kayatna a sawen, awan a pulos ti pakainaiganna kadakuada. (Mateo 7:23) Kuna ti 2 Corinto 5:21 a ni Kristo “saan a nakaammo ti basol.” Dina kaipapanan a saanna nga ammo ti basol, no di ket awan a pulos ti basolna. Umarngi iti dayta, idi kinuna ni Jesus: “Daytoy kaipapananna ti biag nga agnanayon, ti pananggun-odda iti pannakaammo kenka, ti maymaysa a pudno a Dios, ken ni Jesu-Kristo nga imbaonmo,” saan laeng a ti basta panangammo iti Dios ken ni Kristo ti ramanen dayta.​—Idiligyo ti Mateo 7:21.

3. Aniat’ mangpaneknek nga iparparangarang ni Jehova ti maysa a pakailasinan iti pudno a Dios?

³ Adu a galad ni Jehova ti maammuan babaen ti Saona, ti Biblia. Maysa kadagitoy isu ti pannakabalinna nga agipadto a siuumiso. Maysa daytoy a pakailasinan iti pudno a Dios: “Umaykayo ket ibagayo kadakami no ania ti mapasamakto. Ibagayo dagiti immun-una a banag​—no aniada​—tapno utobenmi ida ken maammuanmi ti kamaudianan a tungpalda. Wenno ipangngegyo kadakami dagiti bambanag a sumungad. Ibagayo dagiti bambanag a dumteng kalpasanna, tapno maammuanmi a dioskayo.” (Isaias 41:22, 23) Iti Saona, ipakaammo ni Jehova dagiti immun-una a banag maipapan iti pannakaparsua ti daga ken ti biag nga adda kenkuana. Impakpakaunana dagiti bambanag a mapasamak iti kamaudianan a panawen ken natungpal. Ken uray itatta “ipangngeg[na kadatayo] dagiti bambanag a masungad,” nangruna dagiti bambanag a mapasamak kadagitoy “maudi nga al-aldaw.”​—2 Timoteo 3:1-5, 13; Genesis 1:1-30; Isaias 53:1-12; Daniel 8:3-12, 20-25; Mateo 24:3-21; Apocalipsis 6:1-8; 11:18.

4. Kasano nga inusar ni Jehova ti pannakabalinna, ken kasano nga usarennanto pay dayta?

⁴ Ti sabali pay a galad ni Jehova isu ti pannakabalin. Nabatad dayta kadagiti langlangit a nakaisaadan dagiti bituen a kasla urno a pagtaudan ti lawag ken pudot. No kariten dagiti nasukir a tattao wenno anghel ti kinasoberano ni Jehova, usarenna ti pannakabalinna kas “maysa a mannakigubat,” a salaknibanna ti nasayaat a naganna ken dagiti nalinteg a pagalagadanna. Di bumdeng kadagita a gundaway a mangusar iti pannakabalinna a mangdadael, kas iti Layus idi kaaldawan ni Noe, iti pannakadadael ti Sodoma ken Gomorra, ken iti pannakaispal ti Israel iti Nalabaga a Baybay. (Exodo 15:3-7; Genesis 7:11, 12, 24; 19:24, 25) Iti mabiit, usarento ti Dios ti pannakabalinna a ‘mangdunor ken Satanas iti babaen dagiti saksakayo.’​—Roma 16:20.

5. Malaksid iti pannakabalinna, ania pay a galad ti ik-ikutan ni Jehova?

⁵ Ngem, uray no addaan itoy awan patinggana a pannakabalin, isu ket napakumbaba. Kuna ti Salmo 18:35, 36: “Ti kinapakumbabam pagbalinennakto a natan-ok. Padakkelemto dagiti addangko iti babaek.” Gapu iti kinapakumbaba ti Dios mabalinna ti “agpakumbaba tapno matmatanna dagiti adda sadi langit ken iti daga, a bangonenna ti napanglaw manipud iti tapuk; aonenna ti nakurapay iti pagibellengan ti rugit.”​—Salmo 113:6, 7.

6. Ania a galad ni Jehova ti makaispal iti biag?

⁶ Makaispal iti biag ti asi ni Jehova iti pannakilangenna iti tao. Anian nga asi ti naipakita ken Manasses idi a napakawan, nupay agkakadagsen dagiti basolna! Kuna ni Jehova: “No kunak iti nadangkes: ‘Mataykanto a di bumurong,’ ket agbabawi iti basolna ket aramidenna daydiay mayalubog iti kinahustisia ken kinalinteg, awanto kadagiti basbasolna nga inaramidna ti malagip a maibusor kenkuana. Isu inaramidna daydiay mayalubog iti kinahustisia ken kinalinteg. Isu agbiagto a di bumurong.” (Ezequiel 33:14, 16; 2 Cronicas 33:1-6, 10-13) Inyanninaw ni Jesus ni Jehova idi imbalakadna ti panangpakawan iti 77 a daras, uray pay 7 a daras iti maysa nga aldaw!​—Salmo 103:8-14; Mateo 18:21, 22; Lucas 17:4.

Maysa a Dios nga Addaan Rikna

7. Kasano a naiduma ni Jehova kadagiti didiosen dagiti Griego, ket ania a nagpateg a pribilehio ti silulukat kadatayo?

⁷ Mamati dagiti pilosopo a Griego, kas kadagiti Epicureo, kadagiti didiosen ngem minatmatanda ida nga adayoda unay iti daga ken saanda nga interesado iti tao wenno maapektaran iti rikriknana. Anian a naiduma ti pannakilangen ni Jehova kadagiti matalek a Saksina! “Ni Jehova pagay-ayatanna ti ilina.” (Salmo 149:4) Dagiti nadangkes a tattao kasakbayan ti Layus pinagladingit ken ‘pinagsennaay[da] ti pusona.’ Nasaktan ni Jehova gapu iti kinagulib ti Israel. Mapagleddaang dagiti Kristiano ti espiritu ni Jehova no agsukirda; nupay kasta, maparagsakda no agtalinaedda a matalek. Anian a nakaskasdaaw a panunoten a mapagladingit wenno maparagsak ti nanumo laeng a tao ditoy daga ti Namarsua iti uniberso! Gapu kadagiti amin nga inaramidna agpaay kadatayo, nagsayaat ketdin ta addaantay iti nagpateg a pribilehio a mangay-ayo kenkuana!​—Genesis 6:6; Salmo 78:40, 41; Proverbio 27:11; Isaias 63:10; Efeso 4:30.

8. Kasano nga inusar ni Abraham ti wayawayana iti panagsao ken Jehova?

⁸ Ipakita ti Sao ti Dios a ti ayat ni Jehova palubosannatayo a maaddaan iti dakkel a “wayawaya iti panagsao.” (1 Juan 4:17) Usigenyo ti kaso ni Abraham idi inkeddeng ni Jehova a dadaelen ti Sodoma. Kinuna ni Abraham ken Jehova: “Talaga kadi nga iramanmo a pukawen dagiti nalinteg kadagiti nadangkes? Nalabit adda limapulo a nalinteg a tattao iti tengnga ti siudad. Pukawem pay la kadi ket dikanto ispalen ti disso maipuon kadagiti limapulo a nalinteg nga adda iti unegna? . . . Adayo koma dayta kenka. Saan aya a ti Ukom ti amin a daga agaramid iti nalinteg?” Ania ket a turednan a nangibaga ti kasta iti Dios! Ngem impanamnama ni Jehova nga ispalenna ti Sodoma no adda 50 a nalinteg a tattao sadiay. Nagsao manen ni Abraham ket binabaanna ti bilang manipud 50 agingga iti 20. Nagpadispensar amangan no aglablabesen. Kinunana: “Saan koma nga agpungtot ni Jehova, ngem palubosannak kadi nga agsao iti maminsan pay: Nalabit a masarakanto idiay dagiti sangapulo.” Manen, impanamnama ni Jehova: “Saankonto a pukawen gapu kadagiti sangapulo.”​—Genesis 18:23-33.

9. Apay a pinalubosan ni Jehova ni Abraham nga agsao a siwayawaya, ket aniat’ masursurotayo iti daytoy?

⁹ Apay a pinalubosan ni Jehova ni Abraham nga agsao a siwayawaya? Ngamin, ammo ni Jehova a mariribukan ni Abraham. Ammona nga agnanaed ti kaanakan ni Abraham a ni Lot idiay Sodoma, ket maseknan ni Abraham iti kinatalgedna. Maysa pay, ni Abraham ket gayyem ti Dios. (Santiago 2:23) No nagubsang ti panagsasao ti maysa a tao kadatayo, padpadasentay kadi a tingitingen no apay a kasta ti panagsasaona ken pasensiaan, aglalo no gayyemtayo ken mariribukan? Saan aya a makaliwliwa a maammuan a maawatan ni Jehova ti panangusartayo iti wayawaya iti panagsao, kas ken Abraham?

10. Kasano a makatulong kadatayo ti wayawaya iti panagsao iti panagkararag?

¹⁰ Nangnangruna no umadanitayo kenkuana kas “Managdengngeg iti kararag[tayo],” a tarigagayantayo ti agsao a siwayawaya tapno maipeksatay kenkuana ti adda iti kaunggantayo, no madukotantayo iti kasta unay ken mariribukan. (Salmo 51:17; 65:2, 3) Uray kadagiti kanito a ditay ammo ti ibagatayo, “ti espiritu met laeng ibabaetnatayo a buyogen dagiti un-unnoy a di mayebkas,” ket ipangagnatayo ni Jehova. Ammona ti panunottayo: “Maawatam ti panunotko nga adayo pay laeng. Ta awan pay ti sao ditoy dilak, ngem adtoy! O Jehova, ammomon amin.” Uray pay, nasken nga itultuloytayo ti agdawat, agsapul, ken agtoktok.​—Roma 8:26; Salmo 139:2, 4; Mateo 7:7, 8.

11. Kasano a naipakita a pudno a maseknan ni Jehova kadatayo?

¹¹ Maseknan ni Jehova. Ipaayna amin a kasapulan ti biag a pinarsuana. “Dagiti mata dagiti isuamin mangnamnamada kenka, ket sika itdem kadakuada ti taraonda iti maitutop a tiempona. Ukradem ta imam ket pennekem ti tarigagay ti isuamin a nabiag.” (Salmo 145:15, 16) Maawistayo a mangkita no kasanot’ panangtaraonna kadagiti tumatayab iti kabakiran. Kitaenyo dagiti lirio iti talon, anian a nagngayed ti panangkawesna kadakuada. Kinuna pay ni Jesus a nangnangruna nga aywanannatay ti Dios ngem kadakuada. Isu nga apay koma a masikorantayo? (Deuteronomio 32:10; Mateo 6:26-32; 10:29-31) Awisennakayo ti 1 Pedro 5:7 nga “itaklinyo kenkuana ti amin a pagdanaganyo gapu ta isu aluadannakayo.”

“Ti Napaypayso a Ladawan ti Kinadiosna”

12, 13. Malaksid iti pannakakita ken Jehova babaen dagiti bambanag a pinarsuana ken aramidna a nailanad iti Biblia, kasanotay pay a makita ken mangngeg?

¹² Makitatayo ni Jehova a Dios babaen dagiti bambanag a pinarsuana; makitatayo babaen ti panangbasa kadagiti aramidna idiay Biblia; makitatay met babaen dagiti sao ken aramid a nailanad maipapan ken Jesu-Kristo. Mismo a ni Jesus ti nagkuna iti dayta, idiay Juan 12:45: “Ti makakita kaniak, makitana ti nangibaon kaniak.” Kasta met idiay Juan 14:9: “Ti nakakita kaniak, nakitana ni Ama.” Kuna ti Colosas 1:15: “[Ni Jesus] ti ladawan ti di makita a Dios.” Ilawlawag ti Hebreo 1:3: “[Ni Jesus] ti raniag ti dayag [ti Dios] ken ti napaypayso a ladawan ti kinadiosna.”

¹³ Imbaon ni Jehova ti Anakna saan laeng a tapno subbotennatayo no di pay ket tapno mangituyang iti ulidan a tuladen, agpadpada iti sao ken iti aramid. Sinao ni Jesus dagiti sasao ti Dios. Kinunana idiay Juan 12:50: “Dagiti sawek, kas iti panangibaga kaniak ni Ama, kasta ti panagsaok.” Saanna nga inaramid ti kaykayatna, no di ket inaramidna ti impaaramid ti Dios kenkuana. Idiay Juan 5:30 kinunana: “Awan ti pannakabalinko nga agaramid a sisiak iti uray ania.”​—Juan 6:38.

14. (a) Aniat’ nakita ni Jesus ta simnek ti asina? (b) Apay a ti wagas a panagsao ni Jesus tinignayna dagiti tao nga aguummong a dumngeg kenkuana?

¹⁴ Nakita ni Jesus dagiti agkukutel, baldado, tuleng, bulsek, ken linuganan ti demonio ken dagidiay agdungdung-aw iti minatayda. Simnek ti asina kadakuada ket pinaimbagna dagiti masakit ken pinagungarna dagiti natay. Nakitana dagiti adu unay a tattao a mairurrurumen ken nawarawara iti naespirituan, ket sinursuruanna ida iti adu a bambanag. Isut’ nangisuro saan laeng a buyogen dagiti umiso a sao no di pay ket buyogen dagiti makaallukoy a sasao a nagtaud iti pusona a simmalput kadagiti puso dagiti sabsabali, a nangyasideg kadakuada kenkuana, a nangyeg kadakuada idiay templo a nasapa tapno dumngegda kenkuana, a nangtignay kadakuada nga agtalinaed kenkuana, a dumngeg kenkuana a siraragsak. Inaribungbonganda tapno inda denggen, a kunkunada ‘uray kaano awan ti tao a nagsao ti kastoy.’ Nasdaawda iti panangisurona. (Juan 7:46; Mateo 7:28, 29; Marcos 11:18; 12:37; Lucas 4:22; 19:48; 21:38) Ket idi sinaludsodan dagiti kabusorna tapno mangbirukda iti pangtiliwanda kenkuana, isuda ketdi ti sinaludsodanna ket awan a pulos ti naisungbatda.​—Mateo 22:41-46; Marcos 12:34; Lucas 20:40.

15. Aniat’ kangrunaan a tema ti panangaskasaba ni Jesus, ket kasano ti kasaknap nga inramanna dagiti dadduma iti panangisaknap iti dayta?

¹⁵ Inwaragawagna nga “asidegen ti pagarian dagiti langlangit” ken indagadagna kadagiti managdengngegna nga itultuloyda a “biruken nga umuna ti pagarian.” Imbaonna dagiti sabsabali a mangikasaba nga “asidegen ti pagarian dagiti langlangit,” a “pagbalinen[da] nga ad-adalan dagiti amin a nasion,” a paneknekanda ti maipapan ken Kristo “agingga iti kaadayuan a paset ti daga.” Itatta agarup uppat ket kagudua a milion a Saksi ni Jehova ti sumursurot kadagiti addangna, nga ar-aramidenda dagidiay a bambanag.​—Mateo 4:17; 6:33; 10:7; 28:19; Aramid 1:8.

16. Kasano a nasuot iti kasta unay ti galad ni Jehova nga ayat, ngem aniat’ naibanag dayta maipaay iti sangatauan?

¹⁶ Kunaen kadatayo ti 1 Juan 4:8 a “ti Dios isu ti ayat.” Nasuot iti kasta unay daytoy naidumduma a galadna idi imbaonna ti bugbugtong nga Anakna ditoy daga tapno matay. Nasaktan la ketdi ni Jehova iti kasta unay iti panagtutuok daytoy patpatgen nga Anak ken iti panagpakpakaasina iti nailangitan nga Amana, nupay pinaneknekan ni Jesus nga ulbod ti karit ni Satanas nga awan tao ditoy rabaw ti daga a makasalimetmet iti kinatarnawna ken Jehova iti sidong ti nakaro a pannubok. Rumbeng met nga apresiarentayo ti kadakkel ti panagsakripisio ni Jesus, ta imbaon ti Dios ditoy tapno matay maipaay kadatayo. (Juan 3:16) Saan daytoy a nalag-an, insigida nga ipapatay. Tapno maawatantayo ti gatad nga imbayad agpadpada ti Dios ken ni Jesus ket iti kasta mabigbigtayo ti kadakkel ti panagsakripisioda maipuon kadatayo, intay usigen ti rekord ti Biblia maipapan iti napasamak.

17-19. Kasano a dineskribir ni Jesus ti nakaro a suot a mapasaranna?

¹⁷ Namimpat nga impakaammo ni Jesus kadagiti apostolna ti mapasamakto kenkuana. Sumagmamano laeng nga aldaw sakbay a napasamak dayta, kinunana: “Adtoy, sumang-attayo idiay Jerusalem, ket toy Anak ti tao maiyawatto kadagiti panguluen dagiti papadi ken kadagiti eskriba, ket isu dusaandanto iti ipapatay, ket iyawatdanto kadagiti nasion, ket rabrabngisendanto, ket tupraandanto, ket saplitendanto, ket papatayendanto.”​—Marcos 10:33, 34.

¹⁸ Natutuok ni Jesus gapu iti agur-uray kenkuana. Ammona ngamin ti kinakas-ang ti panangkabil dagiti Romano. Addaan dagiti barayubay a lalat ti pagbaut a mausar iti panangsaplit iti babassit a landok ken tultulang ti karnero a naigalut iti nagbabaetanda; isu a kabayatan ti panangsaplit, mapirsapirsay ken agdardara dagiti lasag iti bukot ken kadagiti saka. Sumagmamano a bulan kasakbayanna, impasimudaag ni Jesus ti pannakariribuk ti riknana gapu iti rigat a sagabaennanto, a kunkunana kas mabasatayo idiay Lucas 12:50: “Adda maysa a pammautisarko a pakabautisarak, ket ania ket ti panagtutuokkon agingga iti di matungpal!”

¹⁹ Dimmegdeg ti panagtutuokna bayat nga umadani ti oras. Dinakamatna dayta iti nailangitan nga Amana: “Ita adda a nariribuk ti kararuak, ket ania ti sawekto? Ama, isalakannak itoy nga oras. Ngem maipanggep itoy immayak iti daytoy nga oras.” (Juan 12:27) Naapektaran la ketdi iti kasta unay ni Jehova iti daytoy a panagpakpakaasi ti bugbugtong nga Anakna! Idiay Getsemane, sumagmamano laeng nga oras sakbay ti ipapatayna, napalalo ti pannakariribuk ni Jesus ket kinunana kada Pedro, Santiago, ken Juan: “Ti kararuak silaladingit unay agingga iti ipapatay.” Kalpasan ti sumagmamano a minutos, inkararagna dayta a banag ken Jehova iti maudi a gundaway: “‘Ama, no pagayatam, iyadayom kadi daytoy a kopa kaniak. Nupay kasta, saan koma a maaramid ti pagayatak, no di ti pagayatam.’ Ket idi nga agtutuok unay, impaspasnekna ti nagkararag; ket ti ling-etna nagbalin a kasla kadagiti tedted ti dara a nagtinnag iti daga.” (Mateo 26:38; Lucas 22:42, 44) Mabalin nga isu daytoy ti maaw-awagan a hematidrosis. Karkarna dayta ngem mabalin a mapasamak kadagiti emosional unay a kasasaad.

20. Aniat’ nakatulong ken Jesus a nagibtur iti nakaro a pannakasuotna?

²⁰ Maipapan itoy a kanito idiay Getsemane, kuna ti Hebreo 5:7: “Kadagiti aldaw ti panaglasagna, nangidaton ni Kristo kadagiti ar-araraw ken dawdawat iti Daydiay makabalin idi a mangispal kenkuana iti ipapatay, a nabuyogan iti nasged a sangsangit ken lulua, ket naipangag gapu iti nadiosan nga amakna.” Yantangay saan nga inispal iti ipapatay “Daydiay makabalin idi a mangispal kenkuana iti ipapatay,” iti ania a pamay-an a naipangag ti kararagna? Sumungbat ti Lucas 22:43: “Nagparang kenkuana ti maysa nga anghel a naggapu sadi langit a nangpabileg kenkuana.” Naipangag ti kararag ni Jesus babaen ti panangibaon ti Dios iti anghel a nangpakired kenkuana nga agibtur iti sidong ti nakaro a suot.

21. (a) Aniat’ mangipakita a napagballigian ni Jesus ti nakaro a suot? (b) No dumegdeg dagiti pakasuotantayo, aniat’ tarigagayantayo a maibaga?

²¹ Nabatad daytoy iti resultana. Idi napalag-ananen ti riknana, timmakder ni Jesus, nagsubli kada Pedro, Santiago, ken Juan, ket kinunana: “Bumangonkayo, intayon.” (Marcos 14:42) No an-anagen, kastoy ti kinunana, ‘Bay-andak a mapan tapno maliputan iti maysa nga agek, tiliwen dagiti tattao, mausig a maisalungasing iti linteg, maukom nga awan basolna. Bay-andak a mapan tapno malalais, matupraan, masaplit, ken mailansa iti kayo a pagtutuokan.’ Innem nga oras a nakabitin sadiay, nga agtirtiritir iti ut-ot, agib-ibtur agingga iti mauyos ti biagna. Idi agbugbugsoten, nagpukkaw a sibaballigi: “Natungpalen!” (Juan 19:30) Nagtalinaed a natibker ken napaneknekanna ti kinatarnawna iti panangalangonna ti kinasoberano ni Jehova. Inaramidna ti amin a nangibaonan kenkuana ni Jehova nga aramidenna ditoy daga. No mataytayo wenno inton dumteng ti Armagedon, maibagatayto kadi maipapan iti trabaho nga impaannong kadatayo ni Jehova: “Natungpalen”?

22. Aniat’ mangipakita iti kalawa ti pakaisaknapan ti pannakaammo ken Jehova?

²² Aniaman ti mapasamak, mainanamatayo nga iti umas-asideg a naituding a tiempo ni Jehova, “ti daga mapnonto iti pannakaammo ken ni Jehova a kasla kadagiti dandanum saknapanda ti baybay.”​—Isaias 11:9.

Malagipyo Pay Aya?

◻ Aniat’ kaipapanan ti panangammo ken maaddaan iti pannakaammo?

◻ Kasano a naipakita kadatayo ti asi ken pammakawan ni Jehova iti Saona?

◻ Kasano nga inusar ni Abraham ti wayawaya iti panagsao ken Jehova?

◻ Apay a mabalintay a matmatan ni Jesus ken makita kenkuana dagiti galad ni Jehova?