Kanayon nga Umiso ti Aramid ni Jehova

“Ni Jehova nalinteg iti amin a daldalanna.”​—SALMO 145:17.

1. Ania ti reaksionmo no adda maysa a di umiso ti panangipapanna kenka, ken ania a leksion ti masursurotayo iti kasta a kapadasan?

ADDA kadi asinoman a di umiso ti panangipapanna kenka, a nalabit pagduaduaanna dagiti tignay wenno motibom idinto ta awan met ti umdas a pagibatayanna? No adda, natural laeng no masair ti riknam. Adda masursurotayo a napateg a leksion manipud iti dayta: Nainsiriban a liklikan ti mangipapan no ditay ammo ti amin a detalye.

2, 3. Ania ti reaksion ti dadduma no maipapan kadagiti salaysay ti Biblia a saan a naglaon iti umdas a detalye a mangsungbat iti tunggal saludsod, ngem ania ti ibaga kadatayo ti Biblia maipapan ken ni Jehova?

² Nasayaat a sipapanunottayo iti dayta a leksion no maipapan iti panangmatmattayo ken ni Jehova a Dios. Apay? Gapu ta adda dagiti salaysay ti Biblia a kasla makariro no damo. Dagita a salaysay​—a nalabit maipapan kadagiti inaramid dagiti dadduma nga agdaydayaw iti Dios wenno kadagiti naglabas a panangukom ti Dios​—​ket saan a naglaon iti umdas a detalye a mangsungbat kadagiti amin a saludsodtayo. Makapaladingit ta adda dagidiay mangkritikar kadagita a salaysay, a pagduaduaanda pay no nalinteg ken adda hustisia ti Dios. Nupay kasta, ibaga kadatayo ti Biblia a “ni Jehova nalinteg iti amin a daldalanna.” (Salmo 145:17) Ipanamnama met ti Saona nga isu ket “saan nga agtignay a sidadakes.” (Job 34:12; Salmo 37:28) No kasta, panunotenyo no ania ti mariknana no saan nga umiso ti panangmatmat kenkuana dagiti dadduma!

³ Usigentayo ti lima a rason no apay a nasken a matmatantayo nga umiso dagiti panangukom ni Jehova. Kalpasanna, bayat a sipapanunottayo kadagita a rason, usigentayo ti dua a salaysay ti Biblia a narigat a matarusan ti dadduma.

Apay a Matmatan nga Umiso Dagiti Panangukom ni Jehova?

4. Apay a rumbeng a napakumbabatayo no utobentayo dagiti aramid ti Dios? Iyilustraryo.

⁴ Umuna, gapu ta ni Jehova laeng ti makaammo kadagiti amin nga impormasion, rumbeng a napakumbabatayo no utobentayo dagiti aramid ti Dios. Kas panangyilustrar: Panunotenyo ti maysa nga ukom nga addaan iti nasayaat a reputasion kas di mangidumduma. Ania ti makunayo no kalpasan a mangipataw iti maysa a sentensia, isu ket kritikaren ti maysa a tao a di makaammo iti amin a detalye wenno di pay ketdi makatarus kadagiti linteg a nainaig? Kinamaag no kritikarenna ti maysa a banag a dina pay ammo ti amin nga impormasion. (Proverbio 18:13) Ad-adda a kinamaag iti biang ti gagangay a tattao no kritikarenda ‘ti Ukom iti intero a daga’!​—Genesis 18:25.

5. Ania ti ditay koma liplipatan no basbasaentayo dagiti salaysay ti Biblia maipapan kadagiti inaramid ti Dios a panangukom kadagiti indibidual?

⁵ Ti maikadua a rason no apay a matmatantayo nga umiso dagiti panangukom ti Dios ket gapu ta mabasana dagiti puso, a di kabaelan nga aramiden dagiti tattao. (1 Samuel 16:7) Kuna ti Saona: “Siak, ni Jehova, suksukisokek ti puso, suksukimatek dagiti bekkel, tapno itden a mismo iti tunggal maysa ti maitunos iti daldalanna, maitunos iti bungbunga dagiti pannakilangenna.” (Jeremias 17:10) Gapuna, no basbasaentayo dagiti salaysay ti Biblia maipapan kadagiti inaramid ti Dios a panangukom kadagiti indibidual, ditay liplipatan a makitana ti amin a bambanag isu a masiguradotayo nga inkabilanganna dagiti nakalemmeng a pampanunot, motibo, ken panggep a saan a nadakamat iti Saona.​—1 Cronicas 28:9.

6, 7. (a) Kasano nga impakita ni Jehova a salsalimetmetanna dagiti umiso ken nalinteg a pagalagadanna uray agkalikagum dayta iti dakkel a panagsakripisiona? (b) Ania ti rumbeng a laglagipentayo no adda mabasatayo iti Biblia a mamagduadua kadatayo no nalinteg wenno umiso met laeng dayta a tignay ti Dios?

⁶ Imutektekanyo ti maikatlo a rason no apay a matmatan nga umiso dagiti panangukom ni Jehova: Salsalimetmetanna dagiti nalinteg a pagalagadanna uray agkalikagum dayta iti dakkel a panagsakripisiona. Usigentayo ti maysa a pagarigan. Idi intedna ti Anakna a kas subbot a mangispal iti natulnog a sangatauan manipud iti basol ken ipapatay, sinalimetmetan ni Jehova dagiti nalinteg ken umiso a pagalagadanna. (Roma 5:18, 19) Sigurado nga awan kaaspingna a saem ti narikna ni Jehova idi nakitana ti panagsagaba ken ipapatay ti dungdungnguenna nga Anak iti pagtutuokan a kayo. Ania ti ipakita dayta maipapan iti Dios? Maipapan “iti subbot nga imbayad ni Kristo Jesus,” kuna ti Biblia: “Daytoy ket tapno maipakita [ti Dios] ti bukodna a kinalinteg.” (Roma 3:24-26) Kuna ti sabali a pannakaipatarus ti Roma 3:25: “Dayta ti mangipakita a kanayon nga umiso ken nalinteg ti aramid ti Dios.” (New Century Version) Wen, ti kinamasindadaan ni Jehova a mangisakripisio iti aniaman tapno maipaayna ti subbot ket mangipakita nga awan kaasping ti panangitandudona iti “umiso ken nalinteg.”

⁷ Gapuna, no adda mabasatayo iti Biblia a mamagduadua kadatayo no nalinteg wenno umiso met laeng dayta a tignay ti Dios, rumbeng a laglagipentayo daytoy: Gapu ta nasungdo ni Jehova kadagiti umiso ken nalinteg a pagalagadanna, intulokna nga agpasar iti naut-ot nga ipapatay ti mismo nga Anakna. Adda kadi sabali a makagapu tapno ikompromisona dagita a pagalagadanna? Kinapudnona, saan a pulos a salungasingen ni Jehova dagiti umiso ken nalinteg a pagalagadanna. Gapuna, adu ti rason a mangkombinsir kadatayo a kanayon nga umiso ken nalinteg ti aramidna.​—Job 37:23.

8. Apay a saan a lohikal a panunoten dagiti tattao a kasla awan kinahustisia ken kinalinteg ken ni Jehova?

⁸ Usigentayo ti maikapat a rason no apay a rumbeng a matmatantayo nga umiso dagiti panangukom ni Jehova: Ni Jehova inaramidna ti tao iti langana. (Genesis 1:27) Gapuna, naparaburan dagiti tattao kadagiti galad nga adda met laeng iti Dios, a pakairamanan ti kinahustisia ken kinalinteg. Saan a lohikal no ti galad a kinahustisia ken kinalinteg nga adda kadatayo ket tignayennatayo a mangpanunot a kasla awan dagita a galad ken ni Jehova. No adda pakaburiborantayo a salaysay ti Biblia, masapul a laglagipentayo a gapu iti natawidtayo a basol, adda pagkurangan ti panangmatmattayo no ania ti nalinteg ken umiso. Ni Jehova a Dios, nga iti ladawanna naparsuatayo, naan-anay ti kinahustisia ken kinalintegna. (Deuteronomio 32:4) Kinamaag uray no panunoten laeng a nalinlinteg dagiti tattao ngem iti Dios!​—Roma 3:4, 5; 9:14.

9, 10. Apay a saan nga obligado ni Jehova a mangilawlawag wenno mangikalintegan kadagiti aramidna?

⁹ Ti maikalima a rason no apay a matmatan nga umiso dagiti panangukom ni Jehova: Isu “ti Kangatuan iti intero a daga.” (Salmo 83:18) Gapu iti dayta, saan nga obligado ti Dios a mangilawlawag wenno mangikalintegan kadagiti tignayna. Isu ti Naindaklan a Dumadamili, ket mayarigtayo iti pila a nasukog kas basehas, nga aramidenna kadatayo aniaman ti pagayatanna. (Roma 9:19-21) Siasinotayo koma​—datayo a damili iti imana​—tapno pagduaduaantayo dagiti pangngeddeng wenno tignayna? Idi naaddaan ni patriarka a Job iti saan nga umiso a panangmatmat kadagiti tignay ti Dios mainaig iti sangatauan, inatur ni Jehova, nga inyimtuodna: “Pudno unay, pagbalinemto aya nga awan kapapay-anna ti kinahustisiak? Ibatadnakto aya a nadangkes tapno iti kasta maaddaka iti umiso?” Nagbabawi ni Job idi nabigbigna a dina ammo ti ibagbagana. (Job 40:8; 42:6) Pulos a ditay koma agkamali a mangbirok iti mabalintay nga ipabasol iti Dios!

¹⁰ Nalawag, natibker dagiti rasontayo a mamati a kanayon nga umiso ti aramid ni Jehova. Tumulong dayta a pannakaammo tapno maawatantayo dagiti dana ni Jehova. Laglagipentayo dayta bayat nga usigentayo ti dua a salaysay ti Biblia a makariro kadagiti dadduma. Ti umuna ket mainaig iti inaramid ti maysa nga agdaydayaw iti Dios. Ti maikadua ket mainaig iti panangukom nga imbanag a mismo ti Dios.

Apay nga Intukon ni Lot Dagiti Babbalasangna iti Nakapungtot a Bunggoy?

11, 12. (a) Isalaysayyo no ania ti napasamak idi imbaon ti Dios idiay Sodoma ti dua a naglasag nga anghel. (b)  Ania a salsaludsod ti pinataud daytoy a salaysay iti panunot ti dadduma?

¹¹ Iti Genesis kapitulo 19, mabasatayo ti salaysay no ania ti napasamak idi imbaon ti Dios ti dua a naglasag nga anghelna idiay Sodoma. Indagadag ni Lot nga umyan iti pagtaenganna dagita a sangaili. Ngem iti dayta a rabii, maysa a bunggoy dagiti lallaki iti dayta a siudad ti nanglikmut iti balay ni Lot ket kinalikagumanda a rummuar dagiti sangailina tapno kadennada. Inkagumaan ni Lot ti makirinnason iti dayta a bunggoy ngem awan nagnaan ti pannakisaritana. Tapno masalaknibanna dagiti sangailina, kinuna ni Lot: “Pangngaasiyo, kakabsatko, dikay agtignay iti dakes. Pangngaasiyo, adtoy addaanak iti dua nga annak a babbai a saan pay a pulos nakidenna iti lalaki. Pangngaasiyo, bay-andak nga iruarko ida kadakayo. Kalpasanna aramidenyo kadakuada kas iti naimbag kadagiti matayo. Isuna laeng ta dikay aramiden ti aniaman a banag kadagitoy a lallaki, agsipud ta dayta ti makagapu nga immayda iti salinong ti atepko.” Awan ti ipangag dagidi a managderraaw ket ngannganida pinerdi ti ruangan. Gapuna, dagiti sangaili nga anghel binulsekda dagiti agmauyong a bunggoy.​—Genesis 19:1-11.

¹² Maawatantayo no apay a daytoy a salaysay ket nangpataud kadagiti saludsod iti panunot ti dadduma. Pampanunotenda: ‘Apay nga inkagumaan ni Lot a salakniban dagiti sangailina babaen ti panangitukonna kadagiti babbalasangna kadagiti nagartem a bunggoy? Saan ngata a madi ti inaramidna, ken kinatakrut pay ketdi?’ No maipapan iti dayta a salaysay, apay a ti Dios pinaltiinganna ni Pedro a mangawag ken ni Lot kas “nalinteg a tao”? Inanamongan kadi ti Dios ti inaramid ni Lot? (2 Pedro 2:7, 8) Lawlawagantayo dayta a banag tapno saantay a makaaramid iti di umiso a konklusion.

13, 14. (a) Ania ti laglagipentayo maipapan kadagiti inaramid ni Lot nga insalaysay ti Biblia? (b) Ania ti mangipakita a saan a takrot ni Lot?

¹³ Umuna, laglagipentayo koma nga imbes nga ay-ayonanna wenno konkondenarenna ti inaramid ni Lot, isalsalaysay laeng ti Biblia no ania ti napasamak. Saan met nga ibaga ti Biblia no ania ti pampanunoten ni Lot wenno no ania ti nangtignay kenkuana a mangaramid iti kasta. Inton agbiag kabayatan ti ‘panagungar dagiti nalinteg,’ mabalin nga ibagananto dagiti detalye.​—Aramid 24:15.

¹⁴ Saan a takrot ni Lot. Narigat ti sasaadenna. Idi kinunana a dagiti sangailina “immayda iti salinong” ti atepna, ipaspasimudaag ni Lot a responsabilidadna a salakniban ken italimeng ida. Ngem saan a nalaka dayta. Sigun iti Judio a historiador a ni Josephus, dagiti taga Sodoma ket “awanan iti asi kadagiti tattao, ken awanan iti panagraem iti Dios . . . Kagurada dagiti ganggannaet, ken nagpennekda kadagiti seksual a kinarugit.” Kaskasdi, saan a nagbuteng ni Lot kadagiti gimmura a managderraaw. Imbes ketdi, rimmuar ket nakirinnason kadagiti nakapungtot a lallaki. ‘Inrikepna pay ketdi ti ridaw iti likudanna.’​—Genesis 19:6.

15. Apay a makuna a nagtignay ni Lot buyogen ti pammati?

¹⁵ ‘Kaskasdi,’ mabalin nga iyimtuod ti dadduma, ‘apay koma nga itukon ni Lot dagiti babbalasangna kadagiti managderraaw?’ Imbes a panunoten a dakes ti motibona, apay a ditay usigen ti sumagmamano a posible a rason? Umuna iti amin, mabalin a nagtignay ni Lot buyogen ti pammati. Kasano? Awan duadua nga ammo ni Lot no kasano a ni Jehova sinalaknibanna ni Sara, ti asawa ni Abraham nga uliteg ni Lot. Laglagipenyo a gapu ta napintas ni Sara, kiniddaw ni Abraham nga isu ket awagan ni Sara kas kabsatna, di la ket ta papatayenda tapno maalada ni Sara.a Kas resultana, naipan ni Sara iti balay ni Faraon. Ngem bimmalaet ni Jehova isu a nalapdan ti panggep ni Faraon ken ni Sara. (Genesis 12:11-20) Posible a kasta met laeng ti pammati ni Lot a masalakniban dagiti babbalasangna. Pudno a bimmalaet ni Jehova babaen dagiti anghelna isu a saan a nadangran dagiti babbalasangna.

16, 17. (a) Iti ania a pamay-an a mabalin a pinadas ni Lot a kellaaten wenno riruen dagiti lallaki ti Sodoma? (b) Aniaman ti rason ni Lot, ania ti masiguradotayo?

¹⁶ Panunotenyo ti sabali pay a posibilidad. Mabalin a padpadasen met ni Lot a kellaaten wenno riruen dagiti lallaki. Nalabit pampanunotenna a saanto met laeng a garteman dagiti managderraaw ti babbalasangna gapu iti homoseksual a derrep dagiti taga Sodoma. (Judas 7) Maysa pay, naitulagen dagiti babbalasangna kadagiti lallaki iti dayta a siudad, isu a mabalin a nailaok iti dayta a bunggoy ti dadduma a kabagian, gagayyem, wenno kadua iti negosio dagiti agbalin a manugangna. (Genesis 19:14) Gapuna, namnamaen ni Lot a dadduma kadagita ti agsao a mangidepensa kadagiti babbalasangna. Iti kasta, saan unay a napeggad ti bunggoy no isuda a mismo ti agsusupiat.b

¹⁷ Aniaman ti rason ken motibo ni Lot, daytoy ti masiguradotayo: Gapu ta kanayon nga umiso ti aramid ni Jehova, sigurado nga adda nasayaat a makagapu no apay a minatmatanna ni Lot kas “nalinteg a tao.” Ken no maibatay kadagiti tignay dagiti agmauyong a tattao ti Sodoma, awan duadua a naan-anay a nainkalintegan ti panangdadael ni Jehova kadagiti agnanaed iti dayta a nagdakes a siudad.​—Genesis 19:23-25.

Apay a ni Jehova Pinapatayna ni Uzzah?

18. (a) Ania ti napasamak idi pinadas ni David nga ipan ti Lakasa idiay Jerusalem? (b) Ania a saludsod ti patauden daytoy a salaysay?

¹⁸ Ti sabali pay a salaysay a mabalin a makariro kadagiti dadduma ket mainaig iti panangyakar ni David iti lakasa ti tulag nga agturong idiay Jerusalem. Nailugan ti Lakasa iti maysa a karison, nga indauluan ni Uzzah ken ti kabsatna. Kuna ti Biblia: “Nagin-inut a nakagtengda agingga iti pagirikan ni Nacon, ket inyunnat ita ni Uzzah ti imana iti lakasa ti pudno a Dios ket tinengngelna dayta, ta dagiti baka gistayda nakaigapuan ti pannakapattog. Iti kasta gimmil-ayab ti unget ni Jehova maibusor ken Uzzah ket kinabil sadiay ti pudno a Dios gapu iti awan panagraemna a tignay, iti kasta natay sadiay iti asideg ti lakasa ti pudno a Dios.” Sumagmamano a bulan kalpasanna, naipan met laeng ti Lakasa idiay Jerusalem sigun iti wagas nga imbilin ti Dios, a maibaklay kadagiti abaga dagiti Kohatita a Levita. (2 Samuel 6:6, 7; Numeros 4:15; 7:9; 1 Cronicas 15:1-14) Mabalin nga iyimtuod ti dadduma: ‘Apay a nagulpit ti tignay ni Jehova? Pinadas laeng met ni Uzzah a salakniban ti Lakasa.’ Tapno maliklikantayo ti di umiso a konklusion, nasayaat nga imutektekantayo ti sumagmamano a makatulong a detalye.

19. Apay nga imposible nga agtignay a di nainkalintegan ni Jehova?

¹⁹ Nasken a laglagipentayo nga imposible nga agtignay a di nainkalintegan ni Jehova. (Job 34:10) Saan a kinamanagayat no aramidenna ti kasta, ket ammotayo manipud iti panagadaltayo iti Biblia a “ti Dios ket ayat.” (1 Juan 4:8) Kanayonanna, ibaga kadatayo ti Biblia a “ti kinalinteg ken panangukom isuda ti naipasdek a disso ti trono [ti Dios].” (Salmo 89:14) No kasta, kasano koma nga agtignay a di nainkalintegan ni Jehova? No kasta ti aramidenna, pakapuyenna ti mismo a pundasion ti kinasoberanona.

20. Ania dagiti rason a mangipakita nga ammo koma ni Uzzah dagiti pagannurotan a nainaig iti Lakasa?

²⁰ Laglagipenyo a rumbeng koma nga ammo ni Uzzah ti Linteg. Ti Lakasa ket nainaig iti presensia ni Jehova. Espesipiko nga imbilin ti Linteg a saan a rumbeng a sagiden dayta dagiti saan nga autorisado a tattao, ken silalawag a nangballaag a mapapatay ti asinoman a mangsalungasing iti dayta. (Numeros 4:18-20; 7:89) Gapuna, saan a rumbeng a tagilag-anen ti annongen a panangyakar iti dayta a sagrado a baul. Nabatad a maysa a Levita ni Uzzah (nupay saan a padi), isu a rumbeng koma a kabesadona ti Linteg. Maysa pay, adu a tawen sakbayna, naitalimeng ti Lakasa iti balay ni amana. (1 Samuel 6:20–7:1) Nagtalinaed sadiay iti agarup 70 a tawen, agingga nga inkeddeng ni David nga iyakar dayta. Isu a manipud kinaubingna, mabalin nga ammon ni Uzzah dagiti linteg nainaig iti Lakasa.

21. Iti kaso ni Uzzah, apay a napateg a laglagipen a makita ni Jehova ti motibo ti puso?

²¹ Kas nadakamat itay, mabasa ni Jehova dagiti puso. Gapu ta iti Biblia inawaganna ti inaramid ni Uzzah kas “awan panagraemna a tignay,” agparang nga adda nakita ni Jehova nga inaagum a motibo a saan a nailanad iti dayta a salaysay. Mabalin ngata a nadursok a tao ni Uzzah, a masansan a lumbes kadagiti pagbeddengan a sagudayen ti Linteg? (Proverbio 11:2) Pagpannakkelna ngata ti publiko a panangidaulona iti pannakayakar ti Lakasa nga inaywanan ti pamiliana? (Proverbio 8:13) Awan kadi ti pammati ni Uzzah tapno panunotenna a saan a kabaelan ni Jehova a salakniban ti sagrado a baul a mangisimbolo iti presensiana? Aniaman kadagita, masiguradotayo nga umiso ti inaramid ni Jehova. Nabatad nga adda nakitana iti puso ni Uzzah a nakaigapuan ti madagdagus a panangukomna.​—Proverbio 21:2.

Natibker a Pakaibatayan ti Panagtalek

22. Kasano nga agminar ti kinasirib ni Jehova iti dina panangipaay kadagiti dadduma a detalye iti Saona?

²² Ti awan kaaspingna a sirib ni Jehova ket agminar iti dina panangipaay iti dadduma a detalye iti Saona. Iti kasta, addaantayo iti gundaway a mangipakita nga agtalektayo kenkuana. Maibatay kadagiti inusigtayo, saan kadi a nalawag nga addaantayo kadagiti natibker a rason a mangmatmat nga umiso dagiti panangukom ni Jehova? Wen, no adalentayo ti Sao ti Dios buyogen ti napasnek a puso ken silulukat nga isip, aglaplapusanan ti maadaltayo maipapan ken Jehova a mangpatalged kadatayo a kanayon a nainkalintegan ken umiso dagiti aramidna. Gapuna, no adda salaysay ti Biblia a mangpataud kadagiti saludsod a ditay insigida a masarakan ti direkta a sungbatna, naan-anay koma nga agtalektayo nga umiso ti inaramid ni Jehova.

23. Iti ania a makapagtalektayo maipapan kadagiti aramiden ni Jehova iti masanguanan?

²³ Makapagtalektayo met kadagiti aramiden ni Jehova iti masanguanan. Gapuna, manamnamatayo nga inton umay tapno mangdadael bayat ti umad-adani a dakkel a rigat, saanna a ‘punasen ti nalinteg a mairaman iti nadangkes.’ (Genesis 18:23) Dina aramiden dayta gapu ta ay-ayatenna ti kinalinteg ken kinahustisia. Naan-anay met a makapagtalektayo nga iti um-umay a baro a lubong, pennekenna ti amin a kasapulantayo iti kasayaatan a pamay-an.​—Salmo 145:16.

[Footnotes]

Malagipyo Kadi?

• Kadagiti ania a rason a rumbeng a matmatantayo nga umiso dagiti panangukom ni Jehova?

• Ania ti makatulong tapno saantayo a maaddaan iti di umiso a konklusion maipapan iti panangitukon ni Lot kadagiti babbalasangna kadagiti nakapungtot a bunggoy?

• Ania dagiti makatulong kadatayo a mangtarus no apay a ni Jehova pinapatayna ni Uzzah?

• Iti ania a makapagtalektayo maipapan kadagiti aramiden ni Jehova iti masanguanan?