Ti “Ukom ti Intero a Daga” Kanayon nga Aramidenna ti Umiso

1. Kasano nga impakita ni Abraham ti panagtalekna iti kinahustisia ni Jehova? (Kitaen ti ladawan iti rugi ti artikulo.)

“TI AYA Ukom ti intero a daga saanna nga aramiden no ania ti umiso?” (Gen. 18:25) Idi insaludsod ni Abraham dayta, impakitana nga agtalek nga ipakat ni Jehova ti perpekto a hustisia iti Sodoma ken Gomorra. Kombinsido ni Abraham a di pulos agtignay ni Jehova a di nainkalintegan, a ‘papatayenna ti nalinteg a tao a mairaman iti nadangkes.’ Para ken Abraham, saan a pulos a mapasamak dayta. Kalpasan ti dandani 400 a tawen, imbaga ni Jehova maipapan Kenkuana: “Ti Bato, naan-anay ti aramidna, ta amin a daldalanna kinahustisia. Maysa a Dios ti kinamatalek, a kenkuana awan ti di kinahustisia; isu nalinteg ken napalungdo.”​—Deut. 31:19; 32:4.

2. Apay a makuna a di pulos agaramid ni Jehova iti kinaawan hustisia?

² Apay nga agtalek ni Abraham a kanayon nga ipakat ni Jehova ti hustisia? Gapu ta ni Jehova ti kasayaatan nga ulidan ti kinahustisia ken kinalinteg. Kinapudnona, masansan nga agkadua nga agparang iti Hebreo a Kasuratan ti sao a “hustisia” ken “kinalinteg.” No ar-arigen, awan ti nagdumaan ti kinahustisia ken kinalinteg. Ket gapu ta ni Jehova ti nangikeddeng no ania ti nalinteg, kanayon nga umiso ti panangmatmatna iti bambanag. Kanayonanna, sigun iti Saona, “managayat [ni Jehova] iti kinalinteg ken kinahustisia.”​—Sal. 33:5.

3. Mangdakamat iti pagarigan iti kinaawan hustisia iti lubong ita.

³ Maliwliwa dagiti nasingpet a tattao iti pannakaammoda a kanayon a nainkalintegan ni Jehova, ta napno ti lubong iti kinaawan hustisia. Adda dagiti biktima ti nakaro a kinadakes. Kas pagarigan, di nainkalintegan a napabasol ken naibalud ti dadduma. Adda dagiti naibalud iti adu a tawen gapu iti krimen a saanda met nga inaramid. Nawayawayaan laeng ti dadduma kadakuada idi mausaren ti DNA a mangpaneknek nga inosenteda. Makapaupay ken makapapungtot ti kasta a pannakaibalud. Ngem mabalin nga adda pay nakarkaro a kinaawan hustisia a narigrigat nga ibturan dagiti Kristiano.

ITI KONGREGASION

4. Ania ti mabalin a pakasubokan ti pammati ti maysa a Kristiano?

⁴ Namnamaen dagiti Kristiano a makapasarda iti kinaawan hustisia iti ruar ti kongregasion Kristiano. Ngem mabalin a masubok ti pammatitayo no adda makitatayo wenno no makapasartayo iti kasla kinaawan hustisia iti uneg ti kongregasion. Ania ti aramidem no ipagarupmo a saan a nainkalintegan ti inaramid kenka ti kapammatiam wenno ti kongregasion? Agpaitibkolka kadi?

5. Apay a saan koma a masdaaw ti maysa a Kristiano no makakita wenno makapasar iti kinaawan hustisia iti kongregasion?

⁵ Imperpektotayo amin ken nalakatayo a makaaramid iti basol, isu nga ammotayo a mabalin a makapasartayo iti kinaawan hustisia wenno datayo pay ketdi ti makaaramid iti dayta iti kakongregasiontayo. (1 Juan 1:8) Nupay manmano laeng a mapasamak dayta, saan a pakasdaawan wenno pakaitibkolan dayta dagiti matalek a Kristiano. Nagsayaat ta nangipaay ni Jehova kadatayo iti praktikal a balakad iti Saona a makatulong tapno mataginayontayo ti kinatarnawtayo, uray no makapasartayo iti kinaawan hustisia kadagiti kapammatiantayo.​—Sal. 55:12-14.

6, 7. Ania a kinaawan hustisia ti napasaran ti maysa a kabsat iti kongregasion, ket ania dagiti kualidad a nakatulong kenkuana?

⁶ Pagsasaritaantayo ti kapadasan ni Willi Diehl. Manipud 1931, matalek a nagserbi ni Brother Diehl iti Bethel idiay Bern, Switzerland. Idi 1946, nagatender iti maikawalo a klase ti Gilead School idiay New York, U.S.A. Idi naggraduar ni Brother Diehl, naibaon nga agserbi iti sirkito idiay Switzerland. Iti pakasaritaan ti biagna, imbagana: ‘Idi Mayo 1949, imbagak iti hedkuarter idiay Bern nga inkeddengkon ti agasawa.’ Ti sungbat ti Bethel? “Awan sabali a pribilehio no di ti panagregular payunir.” Inlawlawag ni Brother Diehl: “Saanak a napalubosan a mangipaay kadagiti palawag . . . Adu ti saanen a mangkablaaw kadakami, nga ibilangdakami kas nailaksid.”

⁷ Ania ti inaramid ni Brother Diehl? Kinunana: “Ammomi nupay kasta, a ti panagasawa ket saan a di nainkasuratan, isu a nagkamangkami iti kararag ken impaaymi ti panagtalekmi ken Jehova.” Idi agangay, nailinteg met laeng ti napasamak a kinaawan hustisia gapu iti di umiso a kapanunotan maipapan iti panagasawa, ken naisubli dagiti pribilehio ni Brother Diehl. Nagunggonaan ti kinasungdona ken Jehova.a Nagsayaat unay a panunotentayo: ‘Maipakitak met ngata ti kas iti impakita ni Brother Diehl no mapasarak ti kasta a kinaawan hustisia? Makaanusak ngata nga aguray agingga nga agtignay ni Jehova, wenno agtignayak a bukbukodko?’​—Prov. 11:2; basaen ti Mikias 7:7.

8. Apay a mabalin a nalaka laeng a maibagam a biktimaka iti kinaawan hustisia wenno ti sabali?

⁸ Iti sabali a bangir, mabalin nga agkamalika a mangipagarup a maysaka a biktima ti kinaawan hustisia wenno ti maysa kadagiti kakongregasionmo. Mabalin a mapasamak dayta gapu ta agkamali ti panangmatmattayo kadagiti bambanag wenno gapu ta saantayo nga ammo ti amin a detalye. Umisotayo man wenno saan, no agpannuraytayo ken Jehova babaen ti kararag ken agtalinaedtayo a nasungdo, makatulong dayta tapno saantayo a “makapungtot a maibusor ken Jehova.”​—Basaen ti Proverbio 19:3.

9. Makinkapadasan ti usigentayo iti daytoy nga artikulo ken iti sumaruno?

⁹ Usigentayo ti maipapan iti tallo nga adipen ni Jehova a nakapasar iti kinaawan hustisia idi panawen ti Biblia. Iti daytoy nga artikulo, pagsasaritaantayo ti apoko ti tumeng ni Abraham a ni Jose a nakapasar iti kinaawan hustisia kadagiti kakabsatna. Iti sumaruno nga artikulo, ammuentayo ti inaramid ni Jehova iti ari ti Israel a ni Acab ken ti kapadasan ni apostol Pedro idiay Antioquia ti Siria. Bayat a pagsasaritaantayo dagitoy, siputam dagiti leksion a makatulong tapno agtalinaedka a nakapokus iti naespirituan ken agtalinaedka a nasinged ken Jehova, nangruna no ipagarupmo a makapaspasarka iti kinaawan hustisia.

NI JOSE​—BIKTIMA TI KINAAWAN HUSTISIA

10, 11. (a) Ania a kinaawan hustisia ti napasaran ni Jose? (b) Idi adda iti pagbaludan ni Jose, ania ti nagsayaat a situasion a ginundawayanna?

¹⁰ Nakapasar ti matalek nga adipen ni Jehova a ni Jose iti kinaawan hustisia. Ngem nakasasaem ta saan laeng a gapu dayta kadagiti saan nga adipen ti Dios no di ket gapu iti mismo a kakabsatna. Idi agtawen ni Jose iti 17, innala dagiti kakabsatna ket inlakoda kas maysa nga adipen. Nupay saanna a kayat, kapilitan a naipan idiay Egipto. (Gen. 37:23-28; 42:21) Kalpasan ti sumagmamano a tiempo a kaaddana sadiay, naakusaran ni Jose a nanggandat a nangrames ket naibalud a saan a naikkan iti gundaway a mangidepensa iti bagina. (Gen. 39:17-20) Nagpaut iti agarup 13 a tawen ti pannakaadipen ken pannakaibaludna. Ania dagiti maadaltayo iti kapadasan ni Jose a makatulong no makapasartayo iti kinaawan hustisia gapu iti maysa a kapammatiantayo?

¹¹ Naaddaan idi ni Jose iti gundaway a mangibaga iti padana a balud ti napasaranna. Dayta a balud ket ti dati a panguluen dagiti agaw-awit iti kopa ti ari. Idi naipupok ni Jose ken ti agaw-awit iti kopa iti maymaysa a pagbaludan, nagtagtagainep ti agaw-awit iti kopa ket inlawlawag ni Jose ti kaipapanan dayta. Imbaga ni Jose a maisublinto ti posision ti agaw-awit iti kopa iti palasio ni Faraon. Idi imbaga ni Jose daytoy a panangilawlawag a naggapu iti Dios, ginundawayanna met nga imbaga ti kasasaadna. Nagpateg dagiti masursurotayo saan laeng nga iti imbaga ni Jose no di ket uray iti saanna nga imbaga.​—Gen. 40:5-13.

12, 13. (a) Kasano nga ipakita ti imbaga ni Jose iti agaw-awit iti kopa a saanna a basta inakseptar lattan ti kasasaadna? (b) Ania ti nalawag a saan a dinakamat ni Jose iti pannakisaritana iti agaw-awit iti kopa?

¹² Basaen ti Genesis 40:14, 15. Siputam ta imbaga ni Jose nga isu ket ‘nakumaw,’ wenno nakidnap. Iti orihinal a lengguahe a naggapuan dayta a sao, “natakaw” ti literal a kaipapananna. Nalawag ngarud a ni Jose ket biktima ti kinaawan hustisia. Imbagana met a naibalud gapu iti ulbod a pammabasol. Gapu iti dayta, indawatna iti agaw-awit iti kopa nga ibagananto ti kasasaadna ken Faraon. Apay? Inlawlawagna ti kayatna a mapasamak: “Iruarnakto manipud iti daytoy a balay.”

¹³ Inakseptar kadi lattan ni Jose ti kasasaadna a dina man la inkagumaan a solusionan dayta? Saan. Nalawag nga ammona nga isu ket biktima laeng ti agsusukot a kinaawan hustisia. Inlawlawagna a naimbag dagiti detalye iti agaw-awit iti kopa, a mabalin a makatulongto kenkuana. Ngem paliiwentayo ta awan ti masarakantayo iti Kasuratan nga imbaga ni Jose iti asinoman​—uray ken Faraon​—a dagiti kakabsatna ti nangkidnap kenkuana. Kinapudnona, idi napan dagiti kakabsatna idiay Egipto ken nakaduada manen ni Jose, pinasangbay ida ni Faraon ken inawisna ida nga agyandan idiay Egipto ken tagiragsakenda ti ‘kinaimbag ti intero a daga.’​—Gen. 45:16-20.

14. Ania ti makatulong kadatayo a saan a makaibaga iti negatibo a sasao uray no makapasartayo iti kinaawan hustisia iti kongregasion?

¹⁴ No ipagarup ti maysa a Kristiano nga isu ket biktima ti kinaawan hustisia, agannad koma a saan nga agitsismis. Siempre, nagsayaat unay no agpatulong kadagiti panglakayen ken ibagana kadakuada no adda kakongregasionna nga agar-aramid iti nadagsen a basol. (Lev. 5:1) Nupay kasta, adda dagiti di unay serioso a problema a mabalin a maurnos a saanen a masapul nga iraman pay ti asinoman, uray dagiti panglakayen. (Basaen ti Mateo 5:23, 24; 18:15.) Risutentayo koma dagita maitunos kadagiti prinsipio ti Biblia. No dadduma, adda dagiti kasasaad a mabigbigtayo a saan gayam a datayo ti biktima ti kinaawan hustisia. Nagsayaat ta saantayo a pinakaro ti situasion babaen ti panangpadakes iti maysa a Kristiano! Laglagipentayo nga uray umisotayo wenno saan, awan pulos ti maitulong ti panangibaga kadagiti makapasakit a sasao. No nasungdotayo ken Jehova ken kadagiti kakabsat, maliklikantayo ti kasta a kababalin. Maipapan iti “daydiay magmagna nga awan pagkuranganna,” kinuna ti salmista a “saan a nangpardaya babaen iti dilana. Iti kaduana awan inaramidna nga aniaman a dakes, ket awan panangumsi nga inyebkasna maibusor iti nasinged nga am-ammona.”​—Sal. 15:2, 3; Sant. 3:5.

LAGLAGIPEM TI KAPATGAN A PANNAKIGAYYEMMO

15. Apay a bendision ken Jose ti relasionna ken Jehova?

¹⁵ Adda pay napatpateg a maadaltayo iti relasion ni Jose ken Jehova. Iti intero a 13 a tawen a panagpasarna iti rigat, impakita ni Jose a kas ken Jehova ti panangmatmatna iti bambanag. (Gen. 45:5-8) Saanna a pulos pinabasol ni Jehova iti kasasaadna. Nupay saanna a nalipatan dagiti rigatna, saan a nagsakit ti nakemna gapu kadagita. Kangrunaanna, dina impalubos a dagiti kamali ken di umiso nga aramid ti dadduma ti nangyadayo kenkuana ken Jehova. Gapu iti kinasungdona, nagun-od ni Jose ti tulong ni Jehova babaen ti panangipaayna iti hustisia ken panangbendisionna kenkuana ken iti pamiliana.

16. Apay a lallalo koma nga umasidegtayo ken Jehova no makapasartayo iti kinaawan hustisia iti kongregasion?

¹⁶ Masapul met nga ipateg ken saluadantayo ti pannakigayyemtayo ken Jehova. Ditay koma pulos ipalubos a dagiti kamali ti kakabsattayo ti mangyadayo kadatayo iti Dios nga ay-ayaten ken pagdaydayawantayo. (Roma 8:38, 39) Ket no makapasartayo iti kinaawan hustisia gapu iti kapammatiantayo, tuladentayo koma ni Jose ken ad-adda nga umasidegtayo ken Jehova, ket ikagumaantayo a tuladen ti panangmatmatna. No inaramidtayon ti amin a balakad ti Biblia tapno marisuttayo ti problema, masapul nga ipabiangtayo daytan ken Jehova, ket agtalektayo nga ammona no kaano ken kasano nga ilintegna dayta.

AGTALEKKA ITI “UKOM TI INTERO A DAGA”

17. Kasano a maipakitatayo nga agtaltalektayo iti “Ukom ti intero a daga”?

¹⁷ Bayat nga agbibiagtayo pay laeng iti daytoy a sistema ti bambanag, namnamaentayo a makapasartayo iti kinaawan hustisia. Nupay manmano a mapasamak, mabalin a sika wenno ti dadduma ket makapasar wenno makakita iti kasla kinaawan hustisia iti kongregasion. Dimo ipalubos a maitibkolka. (Sal. 119:165) Imbes ketdi, kas matalek nga adipen ti Dios, agbalintayo a nasungdo ken agpannuraytayo Kenkuana babaen ti kararag. Laglagipentayo met a mabalin a saantayo nga ammo ti amin a detalye ken mabalin nga agkamali ti panangmatmattayo gapu ta imperpektotayo. Kas iti naadaltayo iti ulidan ni Jose, kayattayo a liklikan ti agsao iti saan a nasayaat ta ammotayo a mangpakaro laeng dayta iti situasion. Maysa pay, imbes a solbarentayo ti problema a bukbukodtayo, determinadotayo koma nga agmatalek ken Jehova ken aganus nga aguray iti panangilintegna kadagiti bambanag. No kasta ti aramidentayo, sigurado a maragsakan ken bendisionannatayo ni Jehova, kas iti inaramidna ken Jose. Wen, masiguradotayo a ni Jehova, ti “Ukom ti intero a daga,” kanayon nga aramidenna ti umiso, “ta amin a daldalanna kinahustisia.”​—Gen. 18:25; Deut. 32:4.

18. Ania ti usigentayo iti sumaruno nga artikulo?

¹⁸ Iti sumaruno nga artikulo, adalentayo ti dua pay a kinaawan hustisia a napasamak iti ili ni Jehova idi panawen ti Biblia. Iti panangadaltayo kadagita a salaysay, maitampok no kasano a ti kinapakumbaba ken ti sibubulos a panangpakawan ket adda pakainaiganna iti panangmatmat ni Jehova iti kinahustisia.