ASIN
Ti puraw a kristal ti sodium chloride (NaCl), pagaammo kas kadawyan nga asin. Adda nakaad-adu a deposito ti bimmato nga asin iti uneg ti daga, agarup ginasut a metro ti kapuskolda. Dagiti taaw ti lubong aglaonda iti agarup 3.5 porsiento nga asin, kaaduanna a sodium chloride. Mabalin a kasla nakabasbassit daytoy, ngem ti maysa a kilometro kubiko a danum ti baybay addaan iti gistay 27 milion metriko tonelada nga asin. Agarup siam a daras ti kaapgad ti Natay a Baybay (Asin a Baybay) idiay Palestina. (Ge 14:3) Adda idi asin a silalaka a magun-odan dagiti Israelita. Ti panagalibungubong ti dandanum ti Natay a Baybay nangipaay iti naruay nga abasto, nupay nakapuy ti kalidadda. Adda idi dagiti aduan-asin a turod iti asideg ti makin-abagatan nga ungto ti Natay a Baybay, saan nga adayo iti lugar a nagbalinan ti asawa ni Lot kas adigi nga asin. (Ge 19:26; Sof 2:9) Dagiti abasto ti asin idiay makin-amianan a Palestina mabalbalin nga iti sangkapasetna naggapuda kadagiti taga Fenicia, a naikuna a nagun-odda dayta babaen ti panagalibungubong manipud Mediteraneo.
Agpapan pay dagita a gistay di maibus nga abasto, ti asin saan a kanayon a silalaka a magun-odan ti tao. Napagdadangadangan dayta kadagiti gubat ken rebolusion. Iti kadaanan a Tsina, ti asin ket maikadua iti balitok no iti kinapateg. Ti assawa a babbai ken annak nailako iti pannakaadipen maipaay laeng iti kadawyan nga asin. Immawat dagiti soldado ni Cesar iti kuarta a panggatang iti asin, a dayta a gatad naawagan salarium, a nagtaudan ti Ingles a sao a “salary” (sueldo).—Idiligyo ti Esd 4:14.
Ti Biblia ilanadna ti asin kas napateg a paset ti pagtaraon ti tao, kas pangtempla iti taraon. (Job 6:6) Iti sidong ti Mosaiko a Linteg aniaman a naidaton iti altar ken Jehova kasapulan a maasinan, saan a maigapu iti raman, no di ket awan duadua a gapu ta ti asin inladawanna ti wayawaya manipud panagrupsa ken panaglungtot. (Le 2:11, 13; Eze 43:24) Nakaad-adu nga asin ti nabatad a naipempen kadagiti paraangan ti templo maipaay itoy a panggep. Sinigurado ni Esdras nga adda aglaplapusanan nga asin maipaay kadagiti sakripisio. (Esd 6:9; 7:21, 22) Naipadamag a ni Antiochus III (a. 198 K.K.P.) nangted iti 375 a medimni (a. 20 kl; 562 bu) nga asin agpaay iti panagserbi iti templo.
Naikuna a ti asin makapaimbag, makaagas, ken makapatay iti mikrobio. Dagiti kayanak a maladaga no dadduma naaprosanda iti asin iti pannakaipasngayda. (Eze 16:4) No nakedngan ti kaaduna, makagunggona ti asin iti sumagmamano a naasido a daga wenno no mailaok iti ganagan, ngem no mapalubosan a maurnong iti daga, patayenna ti mulmula ket agbalin a naganggangan ken di nabunga ti daga, kas iti kasasaad ti sigud a nadam-eg a Ginget Eufrates. Ti siudad a nakondenar iti naan-anay a pannakadadael no dadduma naigagara a namulaan iti asin, a daytoy a tignay iparangarangna ti tarigagay a ti disso agnanayonen a langalang ken laeg.—De 29:22, 23; Uk 9:45; Job 39:5, 6; Jer 17:6.
Piguratibo nga Usar. Masansan a piguratibo ti pannakausar ti asin iti Biblia. Kinuna ni Jesus kadagiti adalanna: “Dakayo ti asin ti daga,” maysa a mangpreserba nga impluensia iti sabsabali, a manglapped iti naespirituan a panaglungtot ken moral a panagrupsa. Ti naimbag a damag nga awitda mangtaginayon iti biag. Nupay kasta, kinunana pay kadakuada: “Ngem no ti asin mapukawna ti bilegna, kasanonto a maisubli ti apgadna? Saanen a mabalin nga usaren iti aniaman a banag no di ket maibelleng iti ruar tapno payatpayaten dagiti tattao.” (Mt 5:13; Mr 9:50; Lu 14:34, 35) Ti maysa a komentarista ti Biblia ikomentona maipapan iti Mateo 5:13: “Ti asin a nausar iti daytoy a pagilian [Estados Unidos] ket gampor a kemikal—muriate of soda—ket no mapukaw ti apgadna, wenno no mapukawna ti ramanna, awanen ti aniaman a mabati. Agturong iti mismo a kasisigud ti sangkap. Iti makindaya a pagpagilian, nupay kasta, saan a puro ti nausar nga asin, nalaokan kadagiti sangkap ti nateng ken naindagaan a sangsangkap; iti kasta mabalin a mapukawna ti intero nga apgadna, ket mabati ti adu a naindagaan a banag. Awanen serserbina daytoy, malaksid iti maikunkuna nga usarna a maikabil kadagiti desdes, wenno pagnaan, kas iti panangusartayo iti graba. Daytoy a kita ti asin gagangay pay laeng iti dayta a pagilian. Masarakan dayta iti daga kadagiti urarit wenno palunapin, ket naan-anay a mapukawna ti apgadna no maisarang iti init ken tudo.”—Barnes’ Notes on the New Testament, 1974.
Agsipud ta ti asin linapdanna ti panagrupsa, nagbalin dayta a simbolo ti kinatibker ken kinapermanente. Masansan a no naaramid dagiti tulag, nangan a sangsangkamaysa dagiti partido—nanganda a sangsangkamaysa iti asin—a mangipasimudaag iti agnanayon a kinasungdo ken kinamatalek iti maysa ken maysa nga adda iti tulag a pannakirelasion. Naibilang ngarud a nasken a maalagad ti maysa a “tulag ti asin.” (Nu 18:19) Gapuna, ti sasao ti Judeano nga Ari Abias a ni Jehova nangaramid iti “tulag ti asin” ken David ken iti annakna kaipapananna a ti tulag iti linia ni David maipaay iti kinaari agtalinaed iti agnanayon. Ni Jesu-Kristo nga “anak ni David” ken “ramut ni David” isu daydiay mangikut iti Pagarian ken mangtarawidwid iti ar-aramid dayta iti agnanayon.—2Cr 13:4, 5; Sal 18:50; Mt 1:1; Apo 5:5; Isa 9:6, 7.
Kinuna ni Jesus: “Ta tunggal maysa masapul a maasinan iti apuy.” Ti konteksto ditoy ipatuldona a dagiti amin a maitibkol nga agturong iti panagbiag iti basol wenno makinggapuanan iti kasta a pannakaitibkol ti sabsabali ket maasinan iti apuy ti Gehenna.—Mr 9:42-49.
Iti panangaramatna iti dayta a termino tapno ipaawatna ti naiduma a kaipapanan, kinuna ni Jesus kalpasanna: “Maaddaankayo iti asin iti bagbagiyo, ket salimetmetanyo ti talna iti nagbabaetan ti maysa ken maysa.” (Mr 9:50) Inaramat dayta ni apostol Pablo iti umasping a pamay-an, a kinunana: “Ti panagsaoyo kankanayon koma a mabuyogan iti kinaparabur, natemplaan iti asin, tapno ammoyo no kasano ti rebbengyo nga isusungbat iti tunggal maysa.” (Col 4:6) Ti kababalin ken panagsasao ti maysa rumbeng a kanayon a natanang, mannakipagrikna, makapasayaat, ken agannayas a mangtaginayon iti biag ti sabsabali.