OFIR
1. Kaputotan ni Sem babaen iti linia da Arpaksad, Sela, Eber, ken Joctan; ti maika-11 kadagiti 13 nga annak ni Joctan. (Ge 10:22-29; 1Cr 1:17-23) Nalabit nayanak ni Ofir agarup 200 a tawen sakbay ni Abraham a kaputotan ni Peleg nga ulitegna iti ama. (Ge 10:25; 11:18-26) Kas met laeng iti kakabsatna, agparang nga indauluan ni Ofir ti maysa kadagiti Semita a tribu a karaman kadagiti kaputotan ni Noe “sigun iti pampamiliada, sigun kadagiti pagsasaoda, iti dagdagada, sigun kadagiti nasionda.” (Ge 10:31, 32) Kitaenyo ti Num. 2 maipaay iti posible nga ayan ti daga ti Ofir a nagyanan daytoy a tribu idi agangay.
2. Lugar a nagdindinamag a gubuayan ti adu a kasasayaatan a balitok. Isu nga uray pay idi panawen ni Job (a. 1600 K.K.P.) nadakdakamaten a ti “napateg a naba iti tapok” ken ti “puro a balitok” ket kapada iti “balitok ti Ofir.” (Job 22:24; 28:15, 16) Ti Salmo 45:9 deskribirenna ti asawa a reyna a naarkosan iti napateg a balitok ti Ofir. Ket iti pammakdaar maibusor iti Babilonia iti Isaias 13:11, 12, nausar ti kinarasay ti balitok ti Ofir a mangiladawan iti kinatakkon dagiti manangikuspil a lallaki iti Babilonia idi narban.
Nangidonar ni David iti 3,000 a talento a balitok manipud Ofir maipaay iti pannakaibangon ti templo, balitok nga aggatad iti $1,156,050,000. (1Cr 29:1, 2, 4) Idi agangay, nangyeg iti 420 a talento a balitok manipud Ofir dagiti barko ti komersio a kukua ni Solomon nga anak ni David. (1Ar 9:26-28) Ngem 450 a talento ti mabasa iti pumadpada a salaysay iti 2 Cronicas 8:18. Inrason ti sumagmamano nga eskolar a timmaud daytoy a panagduma idi naaramat dagiti letra kas numero—a ti Hebreo a pannakanumero a letra a nun (נ) a mangirepresentar iti 50 ket napagkamalian ti maysa a kadaanan a managkopia kas kaph (כ) a mangirepresentar iti 20, wenno kaph imbes a nun. Nupay kasta, napaneknekan nga amin a numero iti Hebreo a Kasuratan ket naisurat kadagiti letra, imbes nga inrepresentar dagiti letra. Isu a dakdakkel ti posibilidadna nga agpada nga umiso dagitoy a bilang, a 450 a talento ti aktual a naiyeg, ngem 420 ti neto a ganansia.
Idi 1946, adda ribak a nakabakab iti amianan a daya ti Tel Aviv-Yafo a pammatalged kadagitoy a salaysay iti Biblia maipapan kadagiti naibiahe a balitok manipud Ofir. Naikitikit iti dayta ti sasao nga “Ofir a balitok a maipan iti bet horon, tallopulo a siklo.”—Journal of Near Eastern Studies, 1951, Tomo X, p. 265, 266.
Saan laeng a gubuayan ti nakaad-adu a balitok ti daga ti Ofir, no di ket pagtataudan pay idi ti kaykayo nga “algum” ken napateg a batbato nga imbiahe ni Solomon. (1Ar 10:11; 2Cr 9:10) Nupay kasta, sangagasut a tawen kalpasanna, nagbanag laeng iti didigra ti pananggandat ni Ari Jehosafat a mangibaon kadagiti “barko[na] a Tarsis” tapno mapanda iti dayta a daga, ta narba dagita idiay Ezion-geber iti wangawangan ti Gulpo ti ʽAqaba.—1Ar 22:48; kitaenyo ti TARSIS Num. 4.
Ti Ayanna. Saan a masigurado itatta ti apag-isu nga ayan ti Ofir. Tallo laeng kadagiti nadumaduma a naisingasing nga ayanna ti pilien ti kaaduan: India, Arabia, ken makin-amianan a daya nga Africa—nga amin dagitoy ket nalaka a papanan ti maysa a bunggoy dagiti barko nga agbibiahe manipud Ezion-geber iti wangawangan ti makindaya a sanga ti Nalabaga a Baybay. No maipapan iti India, adda amin sadiay dagiti sanikua nga inyeg dagiti barko da Solomon ken Hiram. No pagkaykaysaen amin a dagiti salaysay ni Josephus, ni Jerome, ken ti Septuagint, pasingkedanda ti kaadda ti Ofir idiay India. Iti sabali a bangir, dagidiay mangisingsingasing a ti Ofir adda iti makin-amianan a daya nga Africa iti kaparanget ti Somalia, iti makimbaba nga ungto ti Nalabaga a Baybay, kunaenda nga as-asideg dayta ngem iti India a pangalaan kadagiti amin a maibiahe a banag.
Nupay kasta, kasla ad-adda a pasingkedan dagiti singasing a ti Ofir ket maysa a rehion iti makin-abagatan a laud nga Arabia idiay Yemen. Ti naipaay a pammaneknek iti daytoy ket naibatay iti pagarup a dagiti kaputotan ti anak ni Joctan a ni Ofir nagyanda iti Peninsula ti Arabia agraman dagiti kakabsatda a tribu a kas kadagiti kaputotan da Sheba ken Havila. (Ge 10:28, 29) Ti salaysay maipapan iti isasarungkar ti reyna ti Sheba (mabalin a naggapu iti makin-abagatan nga Arabia) ket adda iti nagbaetan ti dua a salaysay maipapan iti pannakikomersio ni Solomon iti Ofir.—1Ar 9:26–10:11.