KOSMETIKO
Dagiti sangkap a pangpapintas iti rupa wenno iti dadduma pay a paset ti bagi ti tao tapno baliwan ti langa ti maysa, tapno mangpalibnos, wenno tapno mangpalasbang. Ti kakasta a sangkap ket mabalin a maaramat iti kudil, kadagiti kuko, wenno iti buok. Ti Iloko a sao a “kosmetiko” naadaw iti Griego a sao a ko·sme·ti·kosʹ, a kaipapananna ti “nalaing iti panagarkos.”
Adda idi dagiti Israelita a managaramid ken managlaok iti sapsapo (Ex 30:25; 1Sm 8:13; Ne 3:8), ket kadawyan idi a maus-usar dagiti sapsapo (masansan a nabanglo), nalabit ad-adda ngem iti dadduma pay a kosmetiko. Iti nadagaang ken namaga a klima, makatulong dagiti sapsapo a mangpasayaat iti namagmagan a kudil wenno iti naangrag a buok. Maar-aramat idi dagiti bangbanglo a lana, a kasta a lana ti insapsapo ti maysa a managbasol a babai kadagiti saka ni Jesu-Kristo. (Lu 7:37, 38) Kasta met, sumagmamano nga aldaw sakbay ti ipapatay ni Jesus, ni Maria a kabsat ni Lazaro, “immay nga addaan prasko nga alabastro ti bangbanglo a lana, pudpudno a nardo, nangina unay,” ket sinapsapuanna ni Jesus.—Mr 14:3; Jn 12:3; Mt 26:6, 7; kitaenyo ti SAPSAPO KEN BANGBANGLO.
Idi nangngeg ni Jezebel a dimteng ni Jehu idiay Jezrael, “pinintaanna dagiti matana iti nangisit a pinta” malaksid iti panangurnosna iti buokna wenno napintas a panangarkosna iti ulona. (2Ar 9:30) Adda dagiti babbai idiay Israel a nagusar iti pinta ti mata, kas iti babbai iti dadduma pay a dagdaga iti Makintengnga a Daya idi ugma. (Eze 23:40) Masansan a nangisit idi ti pinta ti mata, ket gapu ta naiduma daytoy iti puraw ti mata, agparang a kasla dakdakkel dagiti mata. (Jer 4:30) Natukoy dagiti panagpinta iti mata iti Kasuratan, ngem saan a nainaig dagita nga aramid kadagiti matalek a babbai ti Israel iti pangkaaduan, nupay ti maysa kadagiti annak a babbai ni Job napanaganan iti Keren-happuc, a mabalin a kaipapananna ti “Sara ti Nangisit a Pinta (ti Mata) [kayatna a sawen, pagkargaan ti kolorete].”—Job 42:14.
Saan a nakondenar iti Kasuratan ti kalkalainganna ken nasayaat a panangusar iti kosmetiko ken ar-aruaten a pagarkos. Nupay kasta, binagbagaan da Pablo ken Pedro dagiti Kristiano a babbai nga arkosanda ti bagbagida “buyogen ti kinaemma ken kinasimbeng ti panunot, . . . iti wagas a maitutop kadagiti babbai nga agkunkuna nga agraemda unay iti Dios,” ket ti arkosda isu koma ti “nalimed a kinatao ti puso iti di agrupsa a pagan-anay ti naulimek ken naalumamay nga espiritu, nga addaan dakkel a pateg iti imatang ti Dios.” (1Ti 2:9, 10; 1Pe 3:3, 4) Kasta met, iti naipaltiing a pakailasinan ti naimbag nga asawa a babai, mayanatup unay a naikuna: “Ti kayaw mabalin nga ulbod, ken ti kinalibnos mabalin nga ubbaw; ngem ti babai nga agbuteng ken Jehova isu ti makagun-od iti dayaw maipaay iti bagina.”—Pr 31:30.