Panagbiag a Mayannurot iti Pammati Kadagiti Kari ti Dios
“Siak ti Dios, ket awanen ti sabali; Diosak, ket awan ti pumada kaniak; nga ipalawagko ti panungpalan manipud iti pangrugian, ken manipud idi unana a panawen ipalawagko dagiti bambanag a saan pay a maaramid.”—ISAIAS 46:9, 10.
1, 2. Ania dagiti agduduma a kapanunotan maipapan iti pannakibiang ti Dios kadagiti mapaspasamak ditoy daga?
ADDA kadi pakainaigan ti Dios kadagiti mapaspasamak ditoy daga? Agduduma dagiti kapanunotan. Adda dagiti agkuna a saan a pulos makibibiang ti Dios. Idi naparsuanan dagiti bambanag, dina kayat wenno dina kabaelan ti makibiang kadatayo. Sigun iti daytoy a kapanunotan, mayarig ti Dios iti maysa nga ama nga ipasakayna ti anakna iti baro a bisikleta, tenglenna dayta sana iduron ket bay-anna ti anakna iti kalsada. Kalpasanna, pumanawen ti ama. Makaammon ti ubing; mabalin a matuang wenno saan. Aniaman ti mapasamak, awan bibiang ti ama.
2 Adda met dagiti agkuna nga iturturong ti Dios amin nga aspeto ti biagtayo ket direkta nga adda pakainaiganna iti amin a mapaspasamak kadagiti parsuana. Ngem no pudno daytoy, mabalin nga ipagarup dagiti dadduma a ti Dios ti mangpatpataud saan laeng a kadagiti naimbag a banag a mapaspasamak no di pay ket ti krimen ken trahedia a mangparparigat iti sangatauan. Ti panangammo no kasano a talaga ti pannakilangen ti Dios matulongannatayo a mangammo no ania ti namnamaentay kenkuana. Pabilgen met daytoy ti pammatitayo a matungpalto a di bumurong dagiti karina.—Hebreo 11:1.
3. (a) Kasanotay nga ammo a ni Jehova ket maysa a Dios nga addaan panggep? (b) Apay a naikuna a ni Jehova ‘bukbuklen,’ wenno suksukogenna, ti panggepna?
3 Ni Jehova ket maysa a Dios nga addaan panggep. Nagpateg daytoy a punto mainaig iti saludsod no makibiang met laeng ti Dios kadagiti aramid ti tao. Naipasimudaag dayta iti mismo a naganna. “Pagbalinenna” ti kayat a sawen ti “Jehova.” Progresibo a tungtungpalen ni Jehova dagiti amin a karina. Dayta ti gapuna a naikuna a ni Jehova ‘bukbuklen,’ wenno suksukogenna, ti panggepna mainaig kadagiti banag a mapasamak wenno maaramid iti masanguanan. (2 Ar-ari 19:25; Isaias 46:11) Naggapu dagitoy a termino iti Hebreo a sao a ya·tsarʹ, a mainaig iti sao a kaipapananna “dumadamili.” (Jeremias 18:4, ) Kas iti nalaing a dumadamili a kabaelanna a sukogen ti sekka a pagbalinen a napintas a basehas, kabaelan met ni Jehova a sukogen wenno imaniobra dagiti bambanag tapno matungpal ti pagayatanna.—Efeso 1:11.
4. Kasano nga insagana ti Dios ti daga a pagnaedan ti tao?
4 Kas pagarigan, pinanggep ti Dios nga agbalinto ti daga a nakaay-ayat a lugar a pagnaedan dagiti perpekto ken natulnog a tattao. (Isaias 45:18) Nabayag sakbay a pinarsuana ti immuna a lalaki ken babai, siaayat nga insagana ni Jehova dagiti bambanag para kadakuada. Saritaen dagiti umuna a kapitulo ti libro a Genesis no kasano a pinaadda ni Jehova ti aldaw ken rabii, ti daga ken baybay. Kalpasanna, pinarsuana dagiti mula ken animal. Rinibu a tawen nga insaganana ti daga a pagnaedan ti tao. Sibaballigi a nairingpas dayta a proyekto. Nagnaed idi damo ti immuna a lalaki ken babai idiay Eden, a maysa a makaay-ayo a paraiso. Adda amin sadiay a kasapulanda tapno matagiragsakda ti biag. (Genesis 1:31) No kasta, adda direkta a pakainaigan ni Jehova kadagiti mapaspasamak ditoy daga, a progresibo a sinukogna dagiti aramidna maitunos iti natan-ok a panggepna. Nagbalbaliw kadi ti wagas a panangaramidna kadagiti bambanag idi immadun dagiti tattao?
Kinedngan ni Jehova ti Pannakilangenna Kadagiti Tattao
5, 6. Apay a kedngan ti Dios ti pannakilangenna kadagiti tattao?
5 Saan nga iturturong ken konkontrolen ni Jehova ti amin a mapaspasamak kadagiti tattao nupay kabaelanna nga aramiden dayta. Adda dagiti makagapu iti daytoy. Ti maysa, naparsua dagiti tattao a kaladladawan ti Dios, nga addaanda iti nakem ken nawayada nga agdesision. Dinatay pilpiliten ni Jehova nga agtungpal iti bilinna; dinatay met konkontrolen. (Deuteronomio 30:19, 20; Josue 24:15) Nupay pagsungbatennatayo kadagiti aramidtayo, siaayat nga inikkannatayo ti Dios iti kalalainganna a wayawaya a mangikeddeng no kasano ti panagbiagtayo.—Roma 14:12; Hebreo 4:13.
6 Ti maysa pay a rason a saan nga iturturong ti Dios ti amin a mapaspasamak ket adda pakainaiganna iti isyu a pinataud ni Satanas idiay Eden. Kinarit ni Satanas ti kinasoberano ti Dios. Indiayana ken ni Eva ti kasla gundaway nga agwaywayas—maysa a diaya nga inawatna ken idi agangay, ni Adan nga asawana. (Genesis 3:1-6) Inikkan ngarud ti Dios dagiti tattao iti panawen a mangituray iti bagbagida tapno mapaneknekan no nainkalintegan met laeng ti karit ni Satanas. Gapu iti daytoy, saan a maipabasol iti Dios dagiti dakes nga ar-aramiden ita dagiti tattao. Kinuna ni Moises maipapan kadagiti nasukir a tattao: ‘Dakes ti inaramidda kenkuana, isuda saan ida nga annak [ti Dios], dayta ti pilawda.’—Deuteronomio 32:5.
7. Ania ti panggep ni Jehova iti daga ken iti sangatauan?
7 Ngem nupay pinalubosanna dagiti tattao a mangaramid iti kaykayatda ken mangituray iti bagbagida met laeng, dina kayat a sawen nga awanen a pulos ti bibiang ni Jehova kadagiti mapaspasamak ditoy daga, ta no aramidenna ti kasta, ditay masigurado no tungpalennanto dagiti karina. Nupay sinupring da Adan ken Eva ti kinasoberano ti Dios, saan a binaliwan ni Jehova ti naayat a panggepna iti daga ken iti sangatauan. Di bumurong a pagbalinennanto a paraiso ti daga a pagnaedan dagiti perpekto, natulnog, ken naragsak a tattao. (Lucas 23:42, 43) Ti rekord ti Biblia manipud Genesis agingga iti Apocalipsis saritaenna no kasano a progresibo nga ibanag ni Jehova dayta a panggep.
Agtignay ti Dios Tapno Maibanag ti Pagayatanna
8. Ania ti nairaman iti pannakaipan dagiti Israelita iti Naikari a Daga?
8 Iti pannakilangenna iti nasion ti Israel, impakita ti Dios nga ibanagnanto ti panggepna. Kas pagarigan, impatalged ni Jehova ken Moises nga iruarna dagiti Israelita idiay Egipto ket ipanna ida iti Naikari a Daga, maysa a daga a pagayusan ti gatas ken diro. (Exodo 3:8) Maysa daytoy a nagpateg ken makaliwliwa a pammatalged. Kaipapananna ti pannakawayawaya dagiti Israelita—nga agdagup iti agarup tallo a milion a pakairamanan dagiti kakaduada—manipud iti maysa a nabileg a nasion a sisusubeg a di mangpalubos kadakuada. (Exodo 3:19) Ti daga a pakaipananda ket pagnanaedan dagiti nabileg a nasion a sisusubeg a di mangpasangbay kadakuada. (Deuteronomio 7:1) Let-ang ti adda iti nagbaetan, a sadiay kasapulan dagiti Israelita ti taraon ken danum. Maysa daytoy a kasasaad a pangipaneknekan ni Jehova ti naisalsalumina a pannakabalin ken kinadiosna.—Levitico 25:38.
9, 10. (a) Apay a naikuna ni Josue a mapagtalkan dagiti kari ti Dios? (b) Apay a nasken nga agtalektayo a kabaelan ti Dios a gunggonaan dagiti matalek kenkuana?
9 Ti Dios inruarna dagiti Israelita idiay Egipto babaen ti nagsasaganad a pasamak a pakakitaan iti pannakabalinna. Umuna, nangyeg iti sangapulo a saplit a nangdidigra iti nasion ti Egipto. Kalpasanna, pinagbisngayna ti Nalabaga a Baybay ket pinalasatna dagiti Israelita, sana tinalipupos dagiti buyot ti Egipto a nangsunson kadakuada. (Salmo 78:12, 13, 43-51) Kasaruno dayta, inaywananna dagiti Israelita iti 40 a tawen idiay let-ang, tinaraonanna ida iti manna, impaayanna ida iti danum, ken siniguradona pay a saan a narunot dagiti pagan-anayda ken saan a limteg dagiti sakada. (Deuteronomio 8:3, 4) Idi addan dagiti Israelita iti Naikari a Daga, pinagballigi ida ni Jehova kadagiti kabusorda. Naimatangan amin dagitoy ni Josue, maysa a tao nga addaan natibker a pammati kadagiti kari ni Jehova. Addaan panagtalek ngarud a maikunana kadagiti lallakay idi kaaldawanna: “Ammuenyo iti amin a pusoyo ken amin a kararuayo, nga awan ti uray maysa a nagkurang kadagiti amin a naimbag a ni Jehova a Diosyo insaona a maipanggep kadakayo; isuda amin natungpalda kadakayo, awan ti nagkurang kadakuada nga uray maysa.”—Josue 23:14.
10 Kas ken Josue idi ugma, naan-anay a makapagtalek dagiti Kristiano ita a madadaan ken kabaelan ti Dios ti agtignay maipaay kadagidiay agserserbi kenkuana. Ti kastoy a panagtalek ket napateg a paset ti pammatitayo. Insurat ni apostol Pablo: “No awan ti pammati isu di mabalin nga ay-aywen unay, ta ti umadani iti Dios masapul a patienna nga isu . . . agbalin a mananggunggona kadagidiay sipapasnek a mangsapsapul kenkuana.”—Hebreo 11:6.
Ammo ti Dios ti Mapasamak iti Masanguanan
11. Ania dagiti rason a kabaelan ti Dios a tungpalen dagiti karina?
11 Kas nakitatayon, nupay pinalubosan ti Dios dagiti tattao a mangaramid iti kaykayatda ken mangituray iti bagbagida met laeng, adda pannakabalinna ken madadaan nga agtignay tapno matungpal ti panggepna. Ngem adda maysa pay a rason no apay a sigurado a matungpalto dagiti kari ti Dios. Kabaelan ni Jehova nga ammuen ti masanguanan. (Isaias 42:9) Babaen ti mammadtona, kinuna ti Dios: “Laglagipenyo dagiti immuna a bambanag idi ugma: ta siak ti Dios, ket awanen ti sabali; Diosak, ket awan ti pumada kaniak; nga ipalawagko dagiti bambanag a saan pay a maaramid; a kunaek, Ti patigmaanko mataginayonto, ken aramidekto amin a pagayatak.” (Isaias 46:9, 10) Ammo ti aduan padasna a mannalon no kaano ken no sadinona nga imula ti bukel, ngem mabalin a dina latta masigurado no anianto ti tungpal dagiti bambanag. Nupay kasta, addaan ti “Ari ti kinaagnanayon” iti umiso a pannakaammo a mangikeddeng a nasaksakbay no kaano ken no sadino nga agtignay tapno maibanag ti panggepna.—1 Timoteo 1:17.
12. Kasano nga impakat ni Jehova ti pannakabalinna a mangammo iti masanguanan idi tiempo ni Noe?
12 Usigenyo no kasano nga impakat ti Dios ti pannakabalinna a mangammo iti masanguanan idi tiempo ni Noe. Gapu ta napno idi ti daga iti kinadakes, inkeddeng ti Dios a dadaelenna dagiti amin a nasukir a tattao. Nangituding iti panawen a panangaramidna iti daytoy, kalpasan ti 120 a tawen. (Genesis 6:3) Iti panangikeddengna iti dayta nga espesipiko a panawen, saan laeng a ti pannakadadael dagiti nadangkes ti pinanunot ni Jehova, nupay mabalinna nga aramiden dayta iti aniaman a kanito. Ti panawen nga intuding ni Jehova inikkanna met dagiti nalinteg iti gundaway a maisalakan. (Idiligyo ti Genesis 5:29.) Kas masirib a Dios, ammona a nasaksakbay no kaanona nga ited ti trabaho a mangiturong iti dayta a pannakaisalakan. Inikkanna ni Noe iti umdas a detalyado nga impormasion. Mangaramid ni Noe iti daong “a pakaisalakanan ti sangakabbalayanna,” ket madadael dagiti nadangkes iti sangalubongan a layus.—Hebreo 11:7; Genesis 6:13, 14, 18, 19.
Dakkel a Proyekto a Panagbangon
13, 14. Apay a maysa a karit ti panangbangon iti daong?
13 Usigenyo daytoy a trabaho sigun iti panirigan ni Noe. Agsipud ta maysa ni Noe a tao ti Dios, ammona a kabaelan ni Jehova a dadaelen dagiti nadangkes. Ngem sakbay a mapasamak dayta, adda nasken a maaramid—maysa a trabaho a mangkalikagum iti pammati. Maysa a dakkel a proyekto ti panangbangon iti daong. Inyespesipiko ti Dios ti rukod ti daong. At-atiddog dayta ngem iti dadduma a moderno-aldaw a pagay-ayaman iti football ken kas kangato ti lima ti kadsaaranna a pasdek. (Genesis 6:15) Manmano dagiti agbangon ken awan pay kasta nga inar-aramidda idi. Awananda kadagiti sopistikado a remienta ken alikamen a kas kadagiti maar-aramat ita. Maysa pay, yantangay saan a kas ken Jehova a makabael a mangammo iti masanguanan, awan pamalatpatan ni Noe no ania dagiti kasasaad a tumaud iti panaglabas dagiti tawen a nalabit makatulong wenno manglapped iti pannakabangon ti daong. Nalabit adu a saludsod ti inut-utob ni Noe. Kasano ti pannakaurnong dagiti materiales a pagbangon? Kasanona nga urnongen dagiti animal? Ania a taraon ti kasapulan ken kasano kaadu? Kaano ti eksakto nga iyaay ti naipakpakauna a Layus?
14 Adda met dagiti kasasaad iti kagimongan. Nasaknap ti kinadakes. Dagiti mannakabalin a Nefilim—nga annak dagiti dakes nga anghel ken dagiti babbai—pinunnoda ti daga iti kinaranggas. (Genesis 6:1-4, 13) Maysa pay, ti panangbangon iti daong ket saan a maysa a proyekto a mabalin nga ilimed. Agsidsiddaaw la ketdi dagiti tattao no ania ti ar-aramiden ni Noe, ket ilawlawagna dayta kadakuada. (2 Pedro 2:5) Umanamongda ngata? Saan! Sumagmamano a tawen sakbayna, inwaragawag ni matalek nga Enoc ti pannakadadael dagiti nadangkes. Napalalo ti panangbusorda iti mensahena, isut’ gapuna a ti Dios ‘innalana’ ni Enoc, wenno pinaababana ti biagna, nalawag tapno saan a papatayen dagiti bumusbusor Kenkuana. (Genesis 5:24; Hebreo 11:5; Judas 14, 15) Saan la a mangiwaragawag iti umasping a di maawat a mensahe ti aramiden ni Noe no di ket mangbangon pay iti daong. Bayat a mabangbangon dayta a daong, agserbi dayta a nabileg a pammalagip maipapan iti kinamatalek ni Noe iti tengnga dagiti dakes a tattao iti daydi a tiempona!
15. Apay nga adda panagtalek ni Noe a maitungpalna ti annongenna?
15 Ammo ni Noe nga adda tulong ken bendision ti Mannakabalin-amin a Dios a mangaramid iti dayta a proyekto. Saan kadi a ni Jehova a mismo ti nangted iti dayta a trabaho? Impasigurado ni Jehova ken ni Noe a sumrekdanto a sangapamiliaan iti daong inton malpas dayta ket maisalakandanto iti sangalubongan a Layus. Pinatalgedan pay ketdi dayta ti Dios babaen ti napasnek a tulag. (Genesis 6:18, 19) Mabalin a naamiris ni Noe nga ammo ken tiningiting ni Jehova ti amin a maaramid sakbay a nagbilin. Maysa pay, ammo ni Noe a kabaelan ni Jehova ti bumallaet tapno tumulong no kasapulan. Ti ngarud pammati ni Noe ti nangtignay kenkuana nga agtungpal. Kas ken Abraham a kaputotanna, ‘naan-anay a nakumbinsir [ni Noe] a no ania ti inkari [ti Dios] kabaelanna met nga aramiden.’—Roma 4:21.
16. Bayat a mabangbangon ti daong, kasano a napabileg ti pammati ni Noe?
16 Bayat a naglabas dagiti tawen ken maporporma ti daong, napabileg ti pammati ni Noe. Narisut dagiti problema mainaig iti panagbangon ken panangorganisar kadagiti bambanag. Naparmek dagiti suot. Awan ti ibubusor a nakapasardeng iti trabaho. Tinulongan ken sinalakniban ni Jehova ti pamilia ni Noe. Bayat nga intuloy ni Noe ti trabahona, ti ‘nasubok a kualidad ti pammatina pinataudna ti panagibtur.’ (Santiago 1:2-4) Kamaudiananna, nalpas met laengen ti daong, immay ti Layus, ket nakalasat ni Noe ken ti pamiliana. Nakita ni Noe ti pannakatungpal dagiti kari ti Dios, kas ken Josue. Nasupapakan ti pammati ni Noe.
Supsuportaran ni Jehova ti Trabaho
17. Kadagiti ania a pamay-an nga umasping ti tiempotayo iti tiempo ni Noe?
17 Impadto ni Jesus a ti tiempotayo ket umasping iti tiempo ni Noe. Inkeddeng manen ti Dios a dadaelenna dagiti nadangkes ket adda intudingna a panawen a pannakapasamak daytoy. (Mateo 24:36-39) Isagsaganana met dagiti bambanag tapno maisalakan dagiti nalinteg. Kas ken Noe a nangbangon iti daong, adda met trabaho dagiti adipen ti Dios ita. Iwaragawagda dagiti panggep ni Jehova, isuroda ti Saona, ken agaramidda kadagiti adalan.—Mateo 28:19.
18, 19. Kasanotay nga ammo a supsuportaran ni Jehova ti pannakaikaskasaba ti naimbag a damag?
18 No saan a tinulongan ken sinaranay ni Jehova ni Noe, saan koma a nabangon ti daong. (Idilig ti Salmo 127:1.) Umasping iti dayta, no awan ti tulong ni Jehova, mabalin a saan nga agpaut ti pudno a Kinakristiano, ken sigurado a saan a rumang-ay. Binigbig daytoy ni Gamaliel, maysa a mararaem a Fariseo ken maestro iti Linteg idi umuna a siglo. Idi kayat dagiti Judio a kameng ti Sanhedrin a papatayen dagiti apostol, binallaaganna ida: “Dikay makibiang kadagitoy a tattao, no di ket baybay-anyo ida; (agsipud ta, no daytoy a gandat wenno daytoy nga aramid ket naggapu kadagiti tattao, maduprakto dayta; ngem no naggapu dayta iti Dios, dikayto kabaelan a dupraken ida.)”—Aramid 5:38, 39.
19 Ti panagballigi ti trabaho a panangasaba, agpadpada idi umuna a siglo ken iti tiempotayo, paneknekanna a saan a naggapu daytoy a trabaho kadagiti tattao, no di ket iti Dios. Salaysayen ti sumaganad nga artikulo ti dadduma kadagiti makapagagar a kasasaad ken pasamak a nakatulong a namagbalin iti daytoy a trabaho a naballigi unay iti adu a lugar.
Dikay Mauma!
20. Siasino ti tumultulong kadatayo bayat nga ikaskasabatayo ti naimbag a damag?
20 Nupay agbibiagtayo iti “napeggad a tiempo a narigat a pakilangenan,” masiguradotayo a naan-anay a kontrolado ni Jehova dagiti bambanag. Tultulongan ken sarsaranayenna dagiti tattaona bayat nga iringringpasda ti pannakaikaskasaba ti naimbag a damag sakbay nga umay ti naituding a panawen ti Dios a mamagpatingga iti daytoy dakes a sistema ti bambanag. (2 Timoteo 3:1; Mateo 24:14) Aw-awisennatayo ni Jehova nga agbalin a ‘katrabahuanna.’ (1 Corinto 3:9) Naipanamnama met nga adda kadatayo ni Kristo Jesus iti daytoy a trabaho ken makapagtalektayo iti tulong ken panangiwanwan dagiti anghel.—Mateo 28:20; Apocalipsis 14:6.
21. Ania a pammati ti pulos a ditay koma iwaksi?
21 Gapu ta namati ni Noe ken ti pamiliana kadagiti kari ni Jehova, naisalakanda iti layus. Dagidiay mangipakita ita iti umasping a pammati maisalakandanto iti um-umay a “dakkel a rigat.” (Apocalipsis 7:14) Agbibiagtayo iti panawen a talaga a makapagagar. Asidegen a dumteng dagiti napapateg a pasamak! Din agbayag, ipasdekto ti Dios ti nadayag a baro a langlangit ken baro a daga a pagnaedan dagiti nalinteg. (2 Pedro 3:13) Pulos a diyo koma iwaksi ti pammatiyo nga aniaman ti ibaga ti Dios, kabaelanna met nga aramiden.—Roma 4:21.
Dagiti Punto a Laglagipen
◻ Apay a saan a konkontrolen ni Jehova amin a mapaspasamak kadagiti tattao?
◻ Kasano a ti pannakilangen ni Jehova iti Israel paneknekanna a kabaelanna nga ibanag ti panggepna?
◻ Kasano a napaneknekan idi tiempo ni Noe a kabaelan ni Jehova nga ammuen ti masanguanan?
◻ Ania ti manamnamatayo maipapan kadagiti kari ti Dios?